Tíminn - 17.09.1972, Blaðsíða 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 17. september 1972
er ég bregð blundi á morgnana. begar aðrir tala hæst, mun ég stundum
þagna og hlusta — ekki á það, sem sagt er, heldur eftir þögninni, sem
eitt sinn umlukti mig. Stundum mun ég taka eftir spurulum augnatillit-
um annarra — tilliti, sem mun verða minnisstætt, þvi að svo horfði ég
löngum sjálf. Þá sæmir ekki annað en ég sé bljúg og blið.
Ég hef ekki þakkað Merek Vance það, sem hann hefur gert fyrir mig.
Enginn þakkar sólinni, þótt hún risi eða andrúmsloftinu, þótt við getum
andað þvi að okkur. — Hann myndi lika aðeins hafa yppt öxlum og
hleypt brúnum, ef ég hefði farið að þakka honum. En eitt sinn lét hann
falla orð, sem ég hef ekki gleymt:
„Hversu mörgum, sem lækningar minar verða að liði, hefði það
aldrei orðið mér til gleði, ef mér hefði mistekizt að lækna þig. Þá hefðu
lækningarnar orðið mér viðlika kvöl og að einangra sýkil, er drepið
hefði konu mina eða barn”.
En nú hef ég vikiö frá söguþræðinum. Atburðirnir skapa söguna.
Hugsanir fólks um það, sem gerzt hefur, eru annars eðlis.
Ég var ákaflega eiröarlaus daginn eftir ökuferð okkar Harrýs og
æddi fram og aftur um húsið. Mér var áþekkt innan brjósts og barni,
sem lokað er inni i myrkum fataskáp og finnur alls staðar fyrir sér föt,
en engar útgöngudyr. Það stillist ekki fyrr en það loks finnur hurðar-
snerilinn og birta dagsins fellur framan i það. Slika lausn gat ég ekki
hlotiö. Loks afréð ég að fara til Bostonar undir þvi yfirskini, að ég ætl-
aði að kaupa til jólanna. Ég varð að flýja óttann og ömurleikann, sem
grúfði yfir Blairsborg, fyrst að ég gat ekki flúið sjálfa mig. Ég skeytti
ekkert um, þótt ég bryti fyrirmæli Vance um að fella aldrei úr lækn-
ingatima. Ég hafði aldrei vænzt neins af tilraunum hans. Ég fór til hans
daglega til þess að eyða timanum — annað ekki, hugsaði ég. Ég ætlaði
að láta þvi lokið með nýja árinu. Merek Vance gat ekki heimtað, að ég
efndi heit, sem hann hafði neytt mig til aðgefa.
Ég skrifaði fáein orð á miða og skildi hann eftir, ásamt litla greni-
sveignum, um leið og ég fór i járnbrautarstöðina. Vance hlaut að finna
þetta i póstkassanum, en þá yrði ég komin á bak og burt. Harrý bjóst
við að vinna langt fram á kvöld i verksmiðjuskrifstofunum. Hann hafði
sagt, að ég skyldi ekki gera ráð fyrir sér til kvöldverðar. Emma frænka
lét sér þetta uppátæki mitt vel lika.
„Það er alveg rétt af þér að bregða þér þetta, væna min”, sagði hún.
„Ævinlega hlakkaði ég til svona ferða, þegar ég var á þinum aldri.
Reyndu nú bara aðskemmta þér sem bezt og gleyma öllu óláni hér. En
láttu Eniku fyrir alla muni ekki vita, hve áhyggjufull við erum út af
verksmiðjunum. bú skalt segja henni, að allt komist i samt lagt aftur,
þegar vinna hefst að nýju eftir áramótin”.
Ég hét þessu og reyndi af fremsta megni að gleyma Blairsborg, er ég
var setzt inn i járnbrautarvagninn. En það var ekki svo auðvelt. Þetta
var hraðlest, sem kom norðan að og var full af skólafólki og sölumönn-
um, sem voru á leið heim fyrir jólin. En hátiðarbragur og jólatilhlökk-
un, sem hvarvetna lýsti sér, megnaði ekki að hrifa mig. Allar hillur
voru hlaðnar farangri, og i hliðarstúkunum var fullt af ferðakoffortum,
skautum og grenibundinum. Farþegarnir voru broshýrir og glaðværir
og kinkuðu kolli hver framan i annan og gerðu að gamni sinu. En ég gat
ekki hrist af mér drungann. Ég hnipraði mig saman, þögul og afskipta-
laus, eins og snigill hlýtur að vera i þeirri þröngu skel, sem er veröld
hans.
Loks þoidi ég ekki að horfa lengur á alla kátinuna og hafurtaskið. Ég
lokaði augunum, svo að aðrir skyldu halda, að ég svæfi. Ég var lika allt
of þreytt til þess að geta lagt það á mig að lesa orð ókunnugra manna af
vörum þeirra. Ef til vill hefur snöggvast sigið á mig höfgi. Þó er ég ekki
viss um það. En allt i einu virtist mér ég greina eitthvert hljóð, eða eitt-
hvað, sem liktist hljóði og skar frá þeirri tilfinningu, sem hreyfing
vagnsins olli eyrum minum. Ég reis upp i sæti minu og fann undarlegan
kuldahroll læsa sig niður bakið á mér. Taskan féll úr hendi minni, en
þegar ég laut niður til þess að taka hana upp, hvarf þessi nýstárlega
skynjun.
„Þetta er af þvi, að ég er i járnbrautarvagni”, sagði ég við sjálfan
mig. „Það er titringurinn, sem hefur blekkt mig”.
Ég mundi, að það hafði tvivegis komið fyrir, að ég hélt mig hafa
greint hljóð, er ég var á ferð i járnbrautarvagni. Læknar höfðu skýrt
þessi fyrirbæri á þann hátt, að snerting tauga, sem skynja hreyfingu,
við heyrnarstöðvar heilans hefði valdið misskynjuninni. Þeir höfðu
gert margar tilraunir með mig af þessu tilefni með tilstyrk ótal véla og
tækja og ráða. Ég hafði jafnvel verið látin fljúga alloft, þvi að slik
hreyfing var i stöku tilfellum talin hafa veitt heyrnarvana fólki nokkra
meinabót. Allt þetta hafði verið unnið fyrir gýg, og ég forðaðist þvi að
glæða þá von, að ég hefði i rauninni heyrt i þetta skipti. Þó gat ég ekki
neitað þvi, að ég hefði skynjað hljóð með vissum hætti — veikan og fjar-
lægan óm einhvers, sem gerðist umhverfis mig.
Mig hlýtur að hafa dreymt, datt mér skyndilega i hug. En þessi get-
gáta megnaði ekki heldur að vikja hugsuninni um þessa undarlegu
skynjun frá mér. 1 seinni tið hafði ég sætt mig svo fullkomlega við það,
að ég yrði heyrnarlaus til æviloka, að mig rak ekki minni til þess, að
mig hefði nokkru sinni dreymt, aðég hefði öðlazt heyrn.
Ég leit um öxl. Fyrir aftan mig var hópur skólafólks. Einn drengj-
anna lék á harmóniku, sem hann þandi og skældi, og dillaði sér i sæti
sinu eftir hljómfallinu.
„Hvaða vitleysa”, svaraði ég sjálfri mér og reyndi að berja niður þá
hugsun, sem vaknað hafði ósjálfrátt. — „Hann er enn að spila á
harmónikuna, og ég heyri ekkert. Hvi ætli ég hafi þá fremur heyrt það
áðan?”
Ég flýtti mér út úr vagninum, strax og i brautarstöðina kom, forðað-
ist að rifja upp siðustu bið mina þar. Enika var ekki heima. Hún var hjá
einhverjum vinum sinum að spila bridge. Ég skildi tösku mina eftir og
hélt út aftur. Rauða tigulsteinahúsið hennar var mér litið augnayndi.
Ég baksaði á móti storminum yfir almenningsgarðana i áttina til vöru-
húsanna við Boylstonstræti. Mér fannst vindurinn hressandi og loftið
tært, en þó var snjófölið meðfram stigunum blakkt af ryki og sóti. Alls
staðar sást jólahugurinn. Börn i fallegum kápum köstuðu brauðmolum
til dúfnanna og spörvanna, skautafólk lék sér á tjörnunum og jóla-
sveinar Hjálpræðishersins vöppuðu kringum þrifætur sina og sám-
skotapotta. Ég kastaði aurum i þá, sem á vegi minum urðu. Brátt var
ég komin i fjölsóttasta verzlunarhverfið. Það var gaman að koma aftur
i þessi stóru vöruhús, þótt ég ætti raunar alltaf erfitt með að beina at-
hygli minni að einhverjum ákveðnum hlut, þar sem svo mikið var um
dýrðir. Bagi minn var mér þar til enn meiri trafala en eila. Afgreiðslu-
stúlkurnar voru á sifelldu iði og þönum, svo að mér veittist mjög örðugt
að sjá, hverju þær svöruðu spurningum minum. En loks hafði ég keypt
allt, sem Emma frænka hafði beðið mis um, og ég sjálf ætlaði að fá.
Ég var hlaðin pinklum, og ég var búin að fá höfuðverk af allri áreynsl-
unni.
1209. Krossgáta
Lárétt
1) Hátiðina. — 6) Fiskur. — 7)
Borðhald. — 9) Mynni. — 10)
Dræmast. — 11) Röð. — 12)
Korn. — 13) Flana. — 15)
Ritað. —
Lóðrétt
1) Málms. — 2) Leit. — 3)
Ka'rði. — 4) Bor. — 5) Stússið.
8) Islam. — 9) Iteykja. —
13) Kind. — 14) Burt. —
Ráðning á gátu NO. 1208
Lárétt
I) ólekjan. — (i) Lak. — 7) Vé.
9) AU. — 10) Innanum. —
II) KN. — 12) KA. — 13) Gúl.
15) Neglist. —
Lóbrétt
1) Osvikin. — 2) El. — 3)
Karakúl. — 4) JK. — 5) Naum-
ast. —8) Enn. —9) Auk. — 13J
GG.— 14) LI. —
/ r 'b 1 *?
r m.
7 5 k7
10
II - H s á
~ m 11 r m
/ý
D
R
E
K
I
íIÍÍQmMse!! x.
Sunnudagur
17. september
8.00 Morgunandakt. Biskup
íslands flytur ritningarorð
og bæn.
8.10 Fréttir og veðurfregnir
8.15 Létt morgunlög
9.00 Fréttir. Útdráttur úr for-
ustugreinum dagblaðanna.
9.15 Morguntónleikar.
10.10 Veðurfregnir.
10.25 Loft, láð og lögur.Eyþór
Einarsson grasafræðingur
talar um gróðurfar á jökul-
skerjum i Vatnajökli.
10.45 OrgelIeikur.Finn Viderö
leikur á orgelið i Friðriks-
borgarhöll verk eftir Cabe-
zón. Sweelinck og Scheidt.
11.00 Messa i Ilofsóskirkju.
(Hljóðrituð 13.
f.m.lPrestur: Séra Sigur-
páll Óskarsson. Organisti:
Pála Pálsdóttir.
12.15 Dagskráin. Tónleikar.
12.25 F’réttir og veðurfregnir.
Tilkynningar. Tónleikar.
13.30 Landslag og leiðir.
Ingólfur Nikódemusson
byggingameistari talar um
leiðina frá Varmahlið á
Sprengisand.
14.00 Miðdegistónleikar.
15.30 Kaffitiminn. Danskir
listamenn syngja og leika.
16.00 Fréttir. Sunnudagslögin.
16.55 Veðurfregnir.
17.00 Barnatíminn:
18.00 Frcttir á ensku
18.10 Stundarkorn með bVczku
söngkonunni Janet Baker.
18.30 Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Á ferð i Túnis. Ágúst
Guðmundsson ferðast með
telpnakór Öldutúnsskóla i
Hafnarlirði.
20.20 Tilbrigði fyrir flautu.
óbó og sembal eftir Harry
Frcedman. Mario
Duschenes, Melvin Berman
og Kelsey Jones leika.
20.35 „Litil saga, scm cndar
vel" Smásaga eftir Böðvar
Guðmundsson. Höfundur
les.
20.55 Sinfóniuhljómsveit ís-
lands leikur i útvarpssal.
21.30 Árið 1946; siðara miss-
eri. Bessi Jóhannsdóttir
tekur saman.
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir. Danslög.
23.25 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
llBiiil
Sunnudagur
17. september
16.30 Endurtekið efni. Frá
Ólvmpiulcikunum.Myndir ,
sem sýndar hafa verið á
timanum milli 18.00 og 19.45
að undanförnu. (Euro-
vision)
18.00 Frá Olympiuleikunum.
Myndir frá keppni i hnefa-
leikum og íleiri greinum
(Evrovision) Kynnir Ómar
Ragnarsson.
19.20 Hlé
20.00 Fréttir
20.20 Veður og auglýsingar
20.25 „Ein er upp til fjalla"
Fræðslumynd. gerð af Ós-
valdi Knudsen. um rjúpuna
og lifnaðarhætti hennar.
M.a. greinir hér frá
rannsóknum. sem Dr. Finn-
ur Guðmundsson og fleiri
gerðu i Hrisey fyrir nokkr-
um árum. Tal og texti Dr.
Finnur Guðmundsson.
Ljóðalestur Þorsteinn O.
Stephensen. Tónlist Magnús
Blöndal Jóhannsson.
20.50 Norræn sönglög. Eyvind
Islandi syngur i sjónvarps-
sal. Undirleikari Guðrún
Kristinsdóttir.
21.05 Ivan grimnii.Siðari hluti
kvikmyndar Eisensteins um
valdatið Ivans IV.
Vasilevitsj. Rússakeisara.
Þýðandi Helgi Haraldsson.
22.30 Að kvöldi dags.Sr. Jakob
Jónsson flytur hugvekju.
23.40 Dagskrárlok.