Tíminn - 01.10.1972, Blaðsíða 14

trýniö í handarkrikann á honum. Viö höföum skipað henni að snáfa
heim, en þaö kom fyrir ekki, og aö lokum uröum við aö láta undan þrá-
látri bæn hennar.
Ég stýröi. Mér var ávallt fróun aö þvl aö kreppa fingurna utan um
stýrishjóliö og finna átök aflvélarinnar. Það vakti að nýju traustiö á
sjálfri mér aö aka bifreiöinni eftir hinum gamalkunnu vegum, sem
lágu frá borginni. Viö lögöum af stað ekki löngu eftir hádegi, en þó var
eins og dagsbirtan væri þegar tekin að daprast. Daginn eftir voru vetr-
arsólstööur og þaö eins og sólin silaöist rétt með ólund upp á suöurloft-
ið. Snjórinn haföi þánað, og þaö var ekki nema i dældum og lautum á
ökrum og i haga, aö ennþá sáust skaflar. En nú var komið þurrafrost.
Vlriviöarrunnarnir, sem stóöu I hvirfingu við frosnar tjarnir og lænur,
voru rauöbrúnir, og hæðirnar í fjarska voru orpnar bjarma hnigandi
vetrarsólarinnar. Loftiö var þægilega svalt og reykurinn frá sveitabýl-
unum lyppaöist upp i geiminn i logninu meö hátíðlegri ró. Viö sáum
hvergi fólk á ferli eftir að viö vorum komin út úr borginni, og mættum
aöeins örfáum vöruvögnum á veginum. Annars var ekkert lifsmark aö
sjá, nema hvaö dauðhræddar kanínur skutust endrum og sinnum yfir
brautina.
Hvorugt okkar mælti orð frá vörum. Ég varð að horfa fram á veginn,
og Jói mókti i sæti sinu með jólagjafirnar i kringum sig og Tátu á aðra
hönd. Ég hafði tekið eftir þvi, að hann var óvenjulega þreytulegur, og
þótt hávetur væri og kalt i veðri, var hann i gamla slitna, sumarfrakk-
anum sinum i stað skjólbetri yfirhafnar. Hann var berhentur, og ég sá
út undan mér, að hann hafði smeygt annarri hendinni undir brunguna
á Tátu. Þó leyndi þrek hans og kraftur sér ekki. Það var sama óbugandi
eljan og fuglar og ýms smádýr eru gædd, sem i honum bjó. Þeim verð-
ur ekki vorkennt, þvi að þau hafa sýnilega kosiö áer það hlutskipti að
berjast við hörku náttúrunnar. Þau hafa valið striðið fremur en hóglif-
ið.
Þannig hefur Jói alltaf verið, hugsaöi ég. Hann hefur alltaf farið
sinar götur, trúaö þvi, sem hann hugði sannast, og hegðað sér sam-
kvæmt þvi, hversu mikillar andúðar, sem þaö aflaði honum. En samt
eignaðist hann ávallt itök I hug þeirra, sem hann umgekkst, og hann
vann ást og traust hvers dýrs við fyrsta tillit. Hann var eins og heilagur
Franz frá Assisi, borinn á morgni nýrrar aldar.
Það var umstang og umróð i eldhúsi Angelettu. Þefur af lauk og osti
blandaðist angan af litlu grenitré, sem prýtt hafði verið mislitum
pappirspokum og englahári. Ég hafði verið svo forsjá að koma með fá-
einar silfurbjöllur og sælgæti i fallegum umbúðum til þess að prýða það
enn meir. Litla feimna telpan með stóru augun hafði ekki gleymt mér,
og sjálf ljómaði Angeletta af gleöi og bauö okkur velkomin og tók kril-
iðsem hún var með i fanginu á vinstri arminn, meðan hún dró fram tvo
stóla handa okkur til aö setjast á. Maður hennar og tengdafaðir voru úti
.i hlöðu. Jói fór þangað til fundar við þá, en Angeletta og gamla konan
tóku á móti bögglunum, sem ég kom með, og báru þá inn i svefn-
herbergið. Telpan fór undir eins að leika sér að brúðuvagninum, og
drengurinn, sem Vance bjargaði frá bráðum bana, sat i stórum sápu-
kassa og horfði á mig skærum og athugulum augum. Það var búið að
taka reifana af höfði hans, en hann var enn veiklulegur og fölur á hör-
und.
„Hann er að verð stálhraustur”, sagði Angeletta, ,,en hann er ekki
búinn að fá fulla heyrn aftur”.
Hún þagnaði skyndilega og roðnaði, eins og hún hefði nefnt eitthvað,
sem hún mátti ekki nefna.
„Þaö rætist fljótt úr þvi”, svaraöi ég. „Vance læknir segir, að hann
sé á örum batavegi. — Ég hef prjónað húfu handa honum til þess að
hafa á höfðinu þegar hann getur fariöað vera úti. Það verður jólagleðin
þin i þetta sinn að horfa á hann svona friskan, eftir allt, sem á undan er
var gengið”.
„Já”, svaraði Angeletta og klappaði á dökkan kollinn á snáðanum
með þeirri hendinni, sem laus var. „Já, það er margt við að striða
núna, en þó hefði getað verið daprara hér. — Þú hefði ekki átt að koma
TÍMINN
með allt þetta, þó að þörfin kunni að vera brýn. En það var fallega gert
af þér að koma, og mér þótti vænt um, að þú skyldir koma með Jóa með
þér. Ef til vill getur hann hughreyst Pétur svolitið. Við urðum að selja
kúna núna i vikunni, og hagurinn er allt annað en glæsilegur”.
Andspænis slikri örbirgð átti ég engin hughreysingarorð til.
„Guði sé lof, að ég mjólka barninu”, hélt hún áfram. „Pétur hefur
leitað á náðir verkamannasambandsins, og þeir kváðu hafa lofað
niðursoðinni mjólk handa hinum krökkunum. Við fleytum okkur
kannske á þvi”.
Gamla konan kveikti á steinoliulampa og amstraði við
yfir eldstónni. Telpan skreið upp i kjöltu mina og við Angeletta héldum
áfram tali okkar.
„Letta”, sagði ég. „Ég veit, að þessi vetur verður erfiður fyrir
ykkur, en þó held ég að ástandið sé verra i borginni. Þið eigið þó brenni
og dálitið af kartöflum og garðmeti. Það er meira en sagt verður um
sum heimilin þar, og þú þarft þó ekki að senda börnin út að járnbraut-
inni til þess að tina þar kolamola og berjast við krakka nágrannanna
um hverja örðu”.
„Eg býst við þvi”, sagði hún og kinkaði kolli. „Ég veit ekki, hvar við
værum stödd, ef við hefðum ekki notið foreldra Péturs. — Heldur þú”,
— hún hallaði sér fram á i stólnum og augun urðu ógnlega stór i mörgu
andliti hennar — „heldur þú, að verksmiðjurnar verði opnaðar og
Pétur komist þar að aftur?”
„Spurðu Jóa, hvað hann haldi”, sagöi ég svo hikandi. „Hann veit
meira en ég. Það á að opna verksmiðjurnar aftur einhverntima eftir
nýáriðenég er hrædd um að það sé aðeins að stofna til nýrra vand-
ræða. Verkfallsmennirnir verða ekki teknir aftur gegn þeim skilyrð-
um, sem þeir setja, og þú veizt, hvað af þvi getur hlotizt”.
„Ef verksmiðjustjórinn tekur verkfallsbrjóta i vinnu, verða óeirðir”.
Augu hennar þöndust út og kviðinn duldist ekki. „En heldurðu að það
verði virkilega gert? Eru þeir ekki bara að reyna að þröngva verka-
mönnunum til þess að bera fram ný sáttaboð?”
Ég andvarpaði og hagræddi hnýtinu I dökku hári telpunnar.
„Ég er hrædd um, að þetta sé meira en orðin ein”, sagði ég. „Þú
veitzt, að fjöldi fólks er reiðubúinn að hefja vinnu með hvaða kjörum
sem er. Skorturinn er búinn að buga svo marga.
„Ég ætti bezt að vita það”. Varir hennar herptust saman
um leið og hún sagði þetta. „Það er lfka það, sem þeir vilja og i þeirri
hengingaról ætla þeir sér að halda okkur. Þvi þýðir hvorki þér né öðr-
um að bera á móti”.
Þarna kom það enn, þetta orð „þeir”, sem við klifuðum öll á — þetta
orð, sem nærði hatur og skilningsleysi i hugum beggja aöila. Ég sá, að
Angeletta þokaði sér fjær mér, gröm og tortryggin.
„Þú veizt, að móðir min var verksmiðjustúlka, þegar hún var ung.
Ég gleymi þvi aldrei”.
1221
Lárétt
1) Manns.- 6) Ofn.- 7) Rot.- 9)
Afi.- 10) Riki,- 11) Efni.- 12)
499.- 13) Siða.-15) Dagstund,-
Lóðrétt
1) Bálinu.- 2) Kusk.- 3)
Haustvörur,- 4) Ónefndur.- 5.
Hnausinn.- 8) Fljótið.- 9)
Maður,- 13) Korn.- 14)
Tvihljóði.-
Ráðning á gátu No. 1220
Lárétt
1) Drangey.-6) Tog.-7) Ná,- 9)
MI,-10) Magasár.-11) ör.- 12)
RR,- 13) MDI.- 15) Kveinið.-
Lóðrétt
1) Danmörk,- 2) At.- 3)
Notandi.- 4) GG.- 5) Yfirráð.-
8) Aar,- 9) Már.- 13) Me,- 14)
In,-
HVELl
Jæja, drengir —
fangelsishliðin eru
aö baki.
Hélt ég myndi
aldrei sjá þann dag,
Hvellur! A
Auoviiao iorum \ Þrir á moti \ Og fá þar
HÍáf’fg Kþér eln"m 1J ”*» aldrei
reyndinúað __________^ fullt frelsi?
fara til jarðar?^/^- Ósennilegt!
Sunnudagur 1. október 1972.
11II inl 1
SUNNUDAGUR
1. október
8.00 Morgunandakt. Biskup
tslands flytur ritnipgarorð
og bæn.
11.00 Vigsla safnaöarheimilis
Grensássóknar (Hljóðr. 24.
f.m.) Biskupinn, herra Sig-
urbjörn Einarsson, vigir.
Séra Jónas Gislason predik-
ar. Organisti: Arni
Arinbjarnarson.
12.25 Fréttir. Tónleikar.
Fréttaspegill.Tilkynningar.
Tónleikar.
13.30 Landslag og leiöir. Dr.
Haraldur Matthiasson talar
um Jökulfirði.
14.00 Miðdegistónleikar.
15.30 Kaffitiminn.
16.00 Fréttir. Sunnudagslögin.
16.55 Veðurfregnir.
17.00 Barnatimi.
18.00 Fréttir á ensku
18.10 Stundarkorn með brezka
pianóleikaranum Peter
Katin.
■ 19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Brugðið upp myndum af
samstarfi Norðurlanda.
20.30 Frá listahátið i Reykja-
vik 1972. Sinfóniuhljómsveit
Islands leikur Sinfóniu nr. 5
I d-moll eftir Sjostakovitsj:
André Previn stj. (Hljóðrit-
að á tónleikum i Laugar-
dalshöll 15. júni).
21.20 Ljóð eftir Davíð Stefáns-
son frá Fagraskógi.
Sigriður Schiöth les.
21.30 Arið 1947: siðara miss-
eri. Kristján Jóhann Jóns-
son rifjar upp liðna atburði.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Danslög.
23.25 Fréttir i stuttu máli.
SUNNUDAGUR
I. október
17.00 Endurtekið efni James
Durst,
Aður á dagskrá 27. ágúst
siðastliðinn.
17.30 A hrefnuveiðum-
Áður á dagskrá 16. júni
siðastliðinn.
18.00 Stundin okkar I þættin-
um er að þessu sinni rætt
um apa og hin ýmsu heim-
kynni þeirra og kennt að
búa til einfalda leikfanga-
apa. Sýndareru kvikmyndir
af öpum, og loks kemur við
sögu apinn hennar Linu
langsokks, en hún verður
fastagestur i stundinni
okkar fyrst um sinn, ásamt
félögum sinum. Myndirnar
um Linu eru sænskar og
byggðar á hinni alkunnu
sögu eftir Astrid Lindgren.
Aðalhlutverkið leikur Inger
Nilsson. Umsjónarmenn
Ragnheiður Gestsdóttir og
Björn Þór Sigurbjörnsson.
19.00 Hlé
20.00 Fréttir
20.20 Veður og auglýsingar
20.25 Krossgátan Spurninga-
þáttur með þátttöku þeirra,
sem heima sitja. Kynnir
Róbert Arnfinnsson.
Umsjón Andrés Indriðason.
21.00 1 viðjum óttans (The
Naked Edge) Brezk bió-
mynd frá árinu 1961, byggð
á skáldsögunni „First Train
tog Babylon” eftir Max
Ehrlich. Leikstjóri Michael
Anderson. Aðalhlutverk
Gary Cooper, Deborah Kerr
og Eric Portman. Þýðandi
Kristmann Eiðsson.
Auðugur athafnamaður
finnst myrtur. Einn af
starfsmönnum hans,
Donald Heath, er ákærður
fyrir morðið og jafnframt
fyrir rán. George Radcliffe,
sem einnig starfar hjá fyrir-
tækinu, ber vitni gegn
Heath, og hann er dæmdur
sekur. En Radcliffe hefur
sjálfstæðan rekstur og
virðist hafa fullar hendur
fjár. Nokkrum árum siðar
finnast bréf, sem virðast
varpa nýju ljósi á málið.
22.35. Að kvöldi dags Séra
Jakob Jónsson flytur hug-
vekju. 22.45 Dagskrárlok.