Tíminn - 01.10.1972, Blaðsíða 15

Sunnudagur 1. október 1972. TÍMINN ___________________15
Pannig liafa 1.300.000 Palestínuarabar búið frá 1948. Flóttamannabúðir i Jórdaniu. Eru hryðjuverk eina lciðin til að vekja skilning umheimisins.
Hryðjuverkin orðin að ástríðu
Frásögn blaðamanns af örvæntingunni, sem rikir i flóttamannabúðum Palestínuaraba
Palestinuarabar eru orðnir eins
háðir hryðjuverkum og eitur-
lyfjaneytandinn nautn sinni.
Hvert nýtt ofb.verk veitir þeim
stundaralgleymi. ,,Atburðirn-
ir á Lyddaflugvelli og i Miinchen
voru hámark gleði okkar”, sagði
einn helzti fyrirliði þeirra, Zaid, i
flóttamannabúðum i Beirut fyrir
skömmu.
Þennan sama morgun höfðu isra-
elskar Mirageþotur tekið myndir
af búðunum úr lofti. Það var ef til
vill undanfari nýrra árása. Þvi að
þegar hefur verið hefnt fyrir at-
burðina i Miinchen með sprenju-
árásum á búðir Araba og nýjum
aðgerðum af hálfu rikisstjórna
,,gestgjafa” landanna.
Samt leikur enginn vafi á að
þessi skammvinna heimsathygli,
sem þeir nú hafa notið, en Aröb-
um meira virði en viðbjóðurinn
og ásakanirnar, sem atburðirnir
hafa vakið. Ný hryðjuverk verða
unnin, fullyrða flóttamennirnir.
Þeir segjast ekki getað lifað án
þeirra. ,,Að hafa hendur i hári
Israelsmanna” er það eina, sem
gefur vonlausri tilveru þeirra lit
og lif.
Allt hefur snúizt til hins verra
fyrir Aröbum á þessu ári. ömur-
legt lifið i flóttamannabúðunum
silast áfram eins og það hefur
gert frá þvi 1948. Vonir um bylt-
ingu eru að fjara út — tsraels-
menn ráða mestu á hernumdu
svæðunum, yfirráðum er skipt
milli þeirra og áhrifalausra aðila.
Og þaö versta er, að svo hefur
virzt sem Egyptar og Jórdaniu-
menn gætu selt Palestinumenn af
höndum sér með þvi að semja
sjálfir frið við tsraelsmenn.
Þessi auðmýking og óttinn við
,,svik” af hálfu Araba elur af
sér hryðjuverk. Stærstu flótta-
mannabúðirnar i Beirut eru ein
gróðrarstia þeirra.
Aðeins 20 minútna akstur frá
miðhluta þessarar auðugu borgar
búa 15.000 manns i þessum búð-
um. Það sem mestan svip setur á
þær er lækur, svartur af óhrein-
indum, sem rennur niður hliðar-
drag og mitt á milli hrörlegra
kofanna. Hann hefur grafið sér
farveg i rykið. En i vetrarrign-
ingunum flæðir hann yfir bakka
sina og inn i kofana. Gangstigarn-
ir, þar sem börnin leika sér,
verða að skólpræsum.
Allsstaðar eru börn i tötralegum
bómullarbolum. Paris er eini
leikurinn, sem þau geta farið i
þarna. Zaid, stjórnandi búðanna,
á fjögur börn og hús með tveim
herbergjum, sem hann byggði úr
vikursteinum og bárujárni.
Það er mjög stórt ,,hús” og
mjög litil fjölskylda. Viða eru sex
i herbergi i hreysum, sem byggð
eru úr oliutunnum. Shellmerkið
er allsstaðar — veggjum, þökum,
borðum, og á jörðinni og smur-
oliudósunum með jurtum i, sem
koma i stað garða.
1 hrófatildurslegu sjúkraskýli
liggur maður með dökk gleraugu.
Stúlka kælir hann með tómum
sigarettupakka, sem hún hefur
gert sér úr einskonar blævæng.
Hann er i engri skyrtu en svitinn
rennur af honum. „Læknirinn er
aðeins við tvisvar i viku”, segir
hjúkrunarmaður (reyndur en
ólærður), sem stjórnar skýlinu
ásamt hjúkrunarkonu, ljósmóður
og útkastara. ,,Á þriðjudögum og
föstudögum frá 8.30 til 11.30.
Hann verður að biða eftir aspirin-
inu sinu, — trúðu mér, meðan við
höfum 90.000 kr. fjárveitingu til
lyfja á ári handa 15.000 manns,
fær hann ekki annað”.
Þessar eru með ,,betri” flótta-
mannabúðunum. Þær eru nálægt
höfuðborginni og vinna er
fáanleg. Atvinnurekendur nota
sér veika aðstööu flóttamanna,
skort á atvinnuleyfum og
löglegum verklýðsfélögum.
Iðnaðarmenn fá 1900 kr. á viku i
kaup, stúlkur i pökkunarverk-
smiðjum 850 kr. fyrir 48 stunda
vinnuviku. 1 samanburði við
Libanon eða Jórdaniu, þar sem
vinnan er við landbúnað og
árstiðabundin, er þetta rosa-
kaup.
„Sættir heimurinn sig við það,
sem israelskur flugmaður gerir
flóttamannabúðum, konum og
börnum, öruggur i Skyhawkvél-
inni sinni, en fordæmir svo flug-
vélaræningja okkar?” segir
hjúkrunarkonan. „Heldur ein-
hver að það hafi verið við, sem
byrjuðum? Þessar búðir hafa
staðið hér frá 1948. Heimurinn
gleymir þvi. Hryðjuverk eru eina
leiðin til að hreyfa við minninu
hjá fólki”.
Ungir Palestinuarabar, „flótta-
mannabúðakynslóðin”, þarf
einnig áminningu. „Eg vandi
börnin min frá byrjum á að segja
að þau væru Palestinumenn”,
segir Zaid. „Siðan sagði ég þeim
sögu okkar, frá fjölskyldubúgarð-
inum og hvernig við vorum rekin
þaðan”.
„Þegar börnin eru tiu ára hefst
hernaðarþjálfunin. Við segjum
þeim frá pislarvottum okkar.En
bezt sjá þau viðbjóðinn, sem þau
lifa mitt i. Þau gleyma honum
aldrei”.
Meira en þriðjungur 1.506.640
skráðra flóttamanna frá
Palestinu búa i flóttamannabúð-
um. Flestir þeirra fæddust i búð
unum, eða hafa búið þar siðan
1948. En 128.000 ,,nýir” flótta-
menn úr styrjöldinni 1967 eru i
búðum i Austur-Jórdaniu og
Sýrlandi.
Að nafninu til sér Flóttamanna-
stofnun Palestinuaraba, sem
Sameinuðu þjóðirnar rekur, um
flóttamennina. En árlegt ráð-
stöfunarfé hennar, 4.260 miljónir
isl. kr., er hlægilega lágt miðað
við, hve gifurlegt vandamál hún á
við að etja og miðað við
styrjaldarútgjöld beggja aðila.
Og reglur stofnunarinnar eru
grimmilegar. Tveggja barna fað-
Á þessum svæðum eru flótta-
inennirnir.
ir, sem hefur meira en 3.400 kr. i
laun á mánuði fær engar ókeypis
lifsnauðsynjar. Ef hann vinnur
sér inn meira en 6.400 kr. á
mánuði fá börn hans ekki lengur
ókeypis skólavist og heilsugæzlu.
I raun og veru eru þó meira en
750.000 flóttam. nógu fátækir til
að þeir njóta þessara réttinda.
Reglum stofnunarinnar hefur
ekki verið breytt frá þvi hún var
stofnuð 1950.
Flóttamannstofnunin sjálf
greinir frá þvi, að heilsugæzlan á
hennar vegum sé i lágmarki.
Stöðug fjölgun flóttamannanna úr
960.000 árið 1950 i meira en
1.500.000 nú, og mikil tiðni fæð-
inga i búðunum eru ógnvænleg-
ar staðreyndir.
Ósigrar Araba hafa sett ömur-
legan svip á lifið i búðunum. Að
slepptum hryðjuverkunum hafa
skæruliðar ekki náð neinum
árangri á þessu ári.
Framsókn Israelsmanna inn á
herteknu svæðin virðist
óstöðvandi og skæruliðar hafa
ekki getað stemmt stigu við
henni. Afleiðingar hervinninga
þeirra 1967 eru viðtækar.
Tiu byggðir og tvennar her-
stöðvar hafa verið reistar á
Golanhæðum. Og taka vestur-
bakka árinnar Jórdan var stað-
fest með ákvörðun um að byggja
þar Formicaverksmiðju upp á 320
milljónir isl. kr. nálægt Hebron.
Til að forðast misskilning lýsti
forstjóri verksmiðjunnar þvi yfir,
að hún „væri ekki byggð til að
skapa Aröbum atvinnu” og Allon
aðstoðarforsætisráðherra sagði
að „Gyðingar skyldu byggja
Ilebron um aldur og ævi”.
Sjö byggðir lsraelsmanna eru
áætlaðar i Sinai. Og til að kóróna
allt saman hefur Golda Meir lýst
þvi yfir að Gaza svæðið — en
þangað flúðu 300.000
Palestinuarabar 1948 — myndi
aldrei framar lúta stjórn Araba.
Fullir vanmáttarkenndar
vegna þessara staðreynda hyggja
Arabar á morð. Arabar i tsrael
missa móðinn. Nazih Qourah við-
skiptafræðingur frá Ameriska
háskólanum i Beirút er einn
þeirra, sem búinn er að fá nóg.
Árið 1968 dæmdi israelskur
herdómstóll á vesturbakkanum
hann til þriggja ára fangelsis-
vistar fyrir að skipuleggja ólög-
leg félagssamtök og gefa út ólög-
lega bæklinga. „Ég hefði getað
sloppið, ef ég hefði undirritað
yfirlýsingu þess efnis að ég yf-
irgæfi landið af fúsum og frjáls-
um vilja og ætti engan rétt til
eigna þar. Þeir sögðu að ég gæti
farið til Jórdaniu. Ég neitaði.
Fjölskylda min hafði þegar flúið
einu sinni”.
I marzmánuði s.l. gafst hann
samt upp og flúði til Beirút.
„Þegar ég var laus úr fangelsinu
varð ég að vinna verkamanna-
vinnu. Það var ekki þaö versta,
ég bjóst við þvi. En það sem fékk
mig til aö skipta um skoðun var,
að öll aðstaða Araba var vonlaus.
Nú var ekki lengur ástæða til að
halda kyrru fyrir eins og verið
hafði 1968”, segir Qourah.
Fyrir fjórum árum var „bylt-
ingin”, sem átti að bera
Palestinuaraba aftur heim til
Landsins helga, enn i fullum
blóma. Á hátindi hennar ógnuðu
byltingarmenn stjórnum Araba-
landa og höfðu Jórdaniu i raun og
veru á valdi sinu. Einkennis-
klæddir Palestínuskæruliðar
vopnaðir rifflum og vélbyssum
brunuðu um Amman og Beirút i
opnum Land-Roverjeppum. Þeir
báru stjórn Libanon ofurliði meö
þvi að reisa hérstöövar skammt
frá landamærum Israels.
Allt breyttist i september 1970
og i júli 1971. Það var i þessum
„Svarta september” að Hussein
konungur sigraði skæruliða i
Amman. Við, sem fylgdumst með
grimmd bardaganna, héldum að
hann hefði unnið orustu en tapað
striði. Viö höföum á röngu að
standa. Innan árs braut Hussein á
bak aftur siðustu mótstöðu
skæruliða Palestinuaraba i Norð-
ur Jórdaniu.
Þetta haföi mikil áhrif á
Palestinuaraba. Það voru ekki
Zionistar, sem hrundu þeim á
l'lótta, heldur bræður okkar Arab-
ar. Stjórnir annarra Arabarikja
fylgdu fordæmi Jórdaniu — þeim
gat liðizt að snúast gegn
Palestinuaj-öbum.
Nú er djup staðfest milli skæru-
liða Palestinuaraba og annarra
Arabaþjóða, og það hefur ekki
minnkað við siðustu áform
Frelsishreyfingar Palestinuar-
aba um að kollvarpa „einveld-
inu” (Hussein) og „öllum
heimsveldissinnuðum Arabarikj-
um”, auk lsraels sjálfs.
Aðeins byssurnar i flótta-
mannabúðunum eru nú til minnis
um þann tima er Palestinuarabar
höfðu hæðir Amman á valdi sinu
sem riki i rikinu. Þær fáu
herdeildir, sem enn eru til, eru
undir ströngu hereftirliti, sem
áróðursaðilar. Palestínuarabar,
einkum stúdentar, sem búa i
Egyptalandi og Libiu eru undir
ströngu eftirliti. Oliuvinnslu-
stöðvar Saudi Arabiu löðuðu að
sér atvinnulausa flóttamenn, en
þar eru menn sifellt varari um sig
gagnvart þeim. í Irak er þess
krafizt að Palestinuarabar gefi
heryfirvöldum upp nöfn og vega-
bréfsnúmer meðlima herdeilda
Palestinuaraba, en ennfremur
nöfn þeirra trakbúa, sem fylgja
þeim, og að fylgzt sé með út-
gáfustarfsemi þeirra. Libanon-
menn hafa nú tryggt að herdeildir
Palestinuaraba á landamæra-
héruðunum verði á burt en þar
kom stöðugt til mótmælaaðgerða
af hálfu tsraelsmanna.
„Byltingin” er i molum. Sumir
leiðtoganna hafa verið myrtir eða
limlestir með sprengjum i póst-
sendingum á siðustu mánuðum.
Hinir eru sundraðir innbyröis —
Frelsishreyfing Palestinuaraba
er fjórklofin.
Dr. Anis Sayegn einn leiðtoga
hreyfingarinnar er hljóðlátur,
kurteis maður. Hann missti þrjá
fingur og skaðaðist mjög á sjón
þegar hann opnaði eitt af tólf gul-
um umslögum með sprengjum i,
sem póstlögð voru i Beirút fyrir
tveim mánuðum.
„Upphaf byltingarinnar hefur
mistekizt. Kannski réðumst við i
of mikið þegar við reyndum að
breyta Arabarikjunum ásamt
lsrael. En þegar mennirnir koma
úr herbúðunum og selja vopn sin,
megum við vita, að byltingin er á
villigötum”.
Framhald á 17. siðu.