Tíminn - 13.10.1972, Blaðsíða 11

10
TÍMINN
Föstudagur 13. október 1972.
Föstudagur 13. október 1972.
TÍMINN

11
Ferðamál
sem íslenzkur
atvinnuvegur
Ferðamál eru einn þeirra
iatvinnuþátta, sem oft eru neíndir
i sambandi við nauðsyn á aukinni
jfjölbreytni i islenzku atvinnulifi.
bó virðast bæði skiptar skoð-
j anir um málið i grundvallaratrið-
j um og einnig mikið skorta á að
íhlúð hafi verið ha'filega að þeim
i visi að gróðri, sem þegar helur
Iskotið upp kollinum hór, við erfið
jskilyrði.
Iíf til vill er rétt, áður en lengra
j er haldið, að gera sér ljóst, hvað
; hér er átt við með orðinu
i ferðamál eða tourismi. t viðtæk-
j ustu merkingu er iill hreyfing á
fólki, innlendu eða erlendu, ferða-
mál. Jafnvcl ferð milli heimilis og
vinnustaðar eru lerðamál út al
fyrir sig.
begar ég ræði hér um lerðamál
sem atvinnuveg, á ég þó aðallega
við ferðir erlcndra manna hingað
og þær gjaldeyristekjur, sem
unnt er að hala al’ þvi að selja
þeim þjónuslu, heimila þeim að-
gang að okkar landi, til að njóta
þess sem það heíur að bjóða.
Nú eru mjög skiptar skoðanir
um. að hve mikfu leyti slikt sé
rétt. Algengt cr að heyra menn
slá Iram utanbókarlærðum setn-
ingum um það, að útlendingar
hafi ekkert hingað að gera, þetla
sé okkar land, okkar fjöll, jöklar
og hverir, sem ekki eigi að saurga
með na'rgiingulum augum út-
lendra flækinga og rjúfa kyrrð is-
lenzkrar náttúru með klið af
framandi tungum. sem Fjall-
konan gamla skilur ekki.
bað eru ótrúlega margir, sem
hafa slikar skoðanir uppi, einkum
i hópi þröngsýnna embatlis-
manna, hagspekinga og skáld-
menna.
1 hópi stjórnmálamanna er
tónninn nokkuð annar. Þar er
gildi ferðamálanna viðurkennt,
sem eins konar hlunnindi fyrir
þjóðarbúið, likt og reki og þara-
nytjar fyrr á timum, án þess að
menn virðast átta sig nægilega á
þvi, að hér sé um að ræða
atvinnuveg, sem á rétt á stuðn-
ingi rikisvaldsins, ekki siður en
aðrir hinir svokölluðu ,,undir-
stöðuatvinnuvegir.”
Með stuðningi við atvinnu-
vegina á ég fyrst og fremst við,
hvernig að þeim er búið fjárhags-
lega.
Við tslendingar erum, sem eðli-
legt er. þyrstir i fjármagn. Við
erum að reyna aðgera á einum til
tveimur mannsöldrum það, sem
aðrar þjóðir hafa gert á margfalt
lengri tima, jafnvel þúsund árum.
Við eigum að búa vel að okkar
heimilum, reisa skóla, sj. úkra-
hús, elliheimili, félagsheimili og
iþróttamannvirki og jafnframt að
koma upp nýjum atvinnutækjum
til lands og sjávar.
Til að fjármagna allar þessar
Iramkvæmdir, bæði einkaþarfir
og opinberar þarfir, er aðeins til
sparifjár landsmanna eða erlends
lánsljár að gripa og er hvort
tveggja lakmarkað. bað er hlut-
verk rikisvaldsins að sjá um, að
fjárfestingarsjóðir atvinnuveg-
anna verði ekki undir i kapp-
hlaupinu við einkaneyzluna,
heldur sé þannig að þeim búið, að
hælileg uppbygging geti átt sér
stað ug atvinnugreinum ekki mis-
munað verulega innbyrðis.
Ferðamálin eru ung sem
atvinnugrein hér á landi, þótt
gestrisnin sé gömul og viður-
kennd dyggð. Þó hefur verið höfð
i frammi viðleitni til að kynna fs-
land allt frá þvi fyrir siðustu
heimsstvrjöld, — þó i upphafi
ekki siður af þjóðernislegum or
sökum en viðskiptalegum.
Með batnandi lifskjörum og
auknum fritima almennings i hin-
um svonefnda ,,þróaða heimi"
eftirsiðari heimsstyrjöldina jókst
eftirspurn eftir ýmiss konar
ferðaþjónustu mjög mikið. Það
var keppikefli flestra að eignast
sem stærstan hlut i þvi að full-
nægja eftirspurn á þessum mikla
og vaxandi markaði.
fslendingar gerðu lika röskleg
átök til að draga i land sinn hlut.
Her þá fyrst að nefna flugfélögin
tvö, sem hafa haslað sér völl á er-
lendum flugleiðum með miklum
dugnaði og seiglu, þó að þar sé við
ramman reip að draga.
Sú hlið, sem snýr að sjálfri
þjónustustarfseminni við ferða-
mennina, eftir að til landsins er
komið, hefur þvi miður naumast
fylgzt með flutningahliðinni og
alls ekki i eðlilegum mæli til að
nýta nógu vel möguleika flugfé-
laganna. Þó hefur auglýsinga-
starfsemi, bæði þess opinbera og
einstaklinga á fslandi sem ferða-
mannalandi verið mjög aukin og
aðstaða til þjónustu verið bætt
ótrúlega mikið siðustu 20 árin,
þrátt fyrir krappan fjárhag. Vil
ég i þvi sambandi aðeins nefna,
að gistihúsarými hefur margfald-
azt og einnig minna á hina
myndarlegu endurnýjun sér-
HEILDARHOTELRYMl A I5LANDI SUMARIÐ 1971
Herbergjastærð
12 3 4
manns manns manns manns
Rúm Þaraf sumarhótel
alls Herb. Rúm
I Rvfk og nágrenni 111 505 5 1 682 1.267 95 162
II Borgarfjörður 8 62 16 17 103 248 53 140
III Snæfellsnes og Dalasýsla 5 45 2 3 55 113 46 91
IV Vestfirðir 17 38 7 5 67 134 20 50
V Norðurland vestra 10 52 9 6 77 165 44 103
VI Akureyri 10 129 19 158 325 74 148
VII Norðurland eystra 27 49 6 4 86 159 52 90
VIII Austurland 25 150 16 13 204 425 91 201
IX Suðurland 46 210 22 8 286 564 252 498
X Vestmannaeyjar 10 30 40 70
Alls 269 1.271 102 57 1.699 3.345 727 1.483
Viðbætur
I Hótel v/Rauðarárstfg (tilb. 1974 ) 60 120
- Viðb.v.Hótel Holt (tilb. 1973 ) 18 36
III Stykkishólmur 28 56
rv Flókalundur (tilb. 1972 ) 16 32
VII Húsavík (tilb. 1973 ) 34 (156) 68 (312)
Alls 1.855 3.657
leyfis- og hópferðabilakosts
okkar, sem er afrek, sem fáar
stéttir geta státað sig af.
Tala erlendra ferðamanna
hefur um það bil fimmfaldazt
siðan árið 1951 og gjaldeyris-
tekjur af erlendum ferðamönnum
námu árið 1971 9,3% af gjald-
eyrisöflun okkar. Erfitt er að
meta nákvæmlega þessar gjald-
eyristekjur, þvi að það blandast
oft öðrum óskildum hlutum og of
langt mál yrði að gera þvi skil hér
i stuttu ávarpi, en hér er byggt á
þeim tölum, sem gjaldeyris-
deildir- bankanna hafa gefið upp
um þessi mál.
Ferðamálin afla þvi nú þegar
nær tiunda hluta þess gjaldeyris,
sem islenzkir atvinnuvegir
skapa. Á þetta verður að leggja
áherzlu.
Afleiðing þessarar niðurstöðu
er sú, að viðurkenna beri ferða-
málin sem einn af atvinnuvegum
okkar og veita beri þeim stuðning
eftir beztu getu, i samræmi við
það, eða svipað og gert er um
aöra atvinnuvegi.
Það skortir enn mjög mikið á,
að þessi ungi atvinnuvegur njóti
sömu aðstöðu og eldri atvinnu-
vegirnir, aö þvi er til stofnlána og
annars fjármagns tekur. Get ég
ekki látið hjá liða að vikja i þvi
sambandi nokkuð að stofn-
lánasjóðum helztu atvinnuveg-
anna, en um það tálar eftirfar-
andi tafla sinu máli:
Sjá töflu neðst til vinstri.
Sama ar og framangreind
athugun tekur til 1971, lánaði
Ferðamálasjóðurút 18,1 millj. kr.
með visitöluákvaéðum og 9-9,5%
ársvöxtum, yfirleitt til 15 ára.
Frá upphafi til ársloka 1971 nema
heildarútlán sjóðsins alls tæplega
60 millj. kr. eða 12 millj. krónum
hærra en það lánsfé, sem honum
hefur verið fengið til endurlána
fram að þeim tima. Hér eru ekki
talin með lán þau, sem runnu til
Hótel Esju, gegnum Búnaðar-
banka Islands frá Seðlabanka Is-
lands. Þau viðskipti voru án af-
skipta og vitundar þeirra aðila,
sem fjalla um Ferðamálasjóð og
ferðamál almennt og samgöngu-
ráðuneytingu ókunnugt um þau,
nema af afspurn.
b’ram til ársloka 1970 voru
heildarútlán helztu stofnlána-
sjóða hinna atvinnuveganna sem
hér segir:
Fiskveiðasjóður, 2.471 m.kr.
aukn. 726 m. kr. 1968-70 (3 ár).
Stofnl.sj. landbún. 1.218 m.kr.
aukn. 122 m. kr. 1968-70.
Veðdeild landbún. 274 m.kr.
aukn. 149 m.kr. 1968-70.
Iðnlánasjóður 548 m.kr. aukn
221 m.kr. 1968-70.
Iðnþróunarsjóður (norr) 87
m.kr. (byrjaði 1970).
Enn einn sjóður, verzlunar-
lánasjóður, sem stofnaður var
1966. hafði i árslok 1970 lánað 66
millj. kr. og fengið til þess 30
millj. kr. lán úr Framkvæmda-
sjóði og 33 millj. kr. úr öðrum
opinberum sjóðum.
Nú er þessi samanburður ekki
allskostar sanngjarn, þar sem
t.d. sjóðir sjávarútvegs og land-
búnaðar hafa starfað mjög lengi,
en Ferðamálasjóður aðeins siðan
1964.
Það skortir mikið á, að Ferða-
málasjóður hafi siðustu árin
fengið svipaðan hundraðshluta af
lansfé til ráðstöfunar og ferða-
málin afla af gjaldeyri.
Nokkra úrbót fær Ferðamálasj.
þó á yfirstandandi ári með 25
millj. kr. lánsfjáröflun og 5 millj.
kr. fjárframlagi. Fjárveitingin er
þó of lág til að sjóðurinn geti
eignazt nokkurt verulegt eigið
fjármagn með svipuðu áfram-
haldi. Lánsféð er yfirleitt með
það háum vöxtum, að vart er á
bætandi. þannig að lánsféð fer i
gegnum sjóðinn. án þess að hann
hafi nokkrar teljandi tekjur af
þvi, en hins vegar mikla áhættu,
ef til vanskila kemur hjá lántak-
endum. Verður þvi eigið fé sjóðs-
ins að aukast verulega, til þess að
hann geti staðið undir slikum
áföllum. sem alltaf má búast við i
sambandi við skil lántakenda.
Enginn má skilja orð min svo,
að ég telji of vel hafi verið gert við
eldri atvinnuvegina. Ég hef að-
eins reynt með samanburði að
sýna fram á, að þessi ungi
atvinnuvegur — ferðamálin —
hafi orðið þar útundan.
Rétt er einnig að benda á, að
ferðamálin eru ekki aðeins hótel-
og veitingamál. heldur gripa þau
einnig hvarvetna inn i samgöngu-
mál okkar. Um utanlandsflug hef
ég áður rætt. Innanlandsflug
þjónar bæði innlendum og
erlendum ferðamönnum, sama er
að segja um ferðaskrifstofur,
ferðamiðlara, veiðiréttareig-
endur. sérleyfis- og hópferðabif-
reiðar, leigubifreiðar, skip og
flóabáta, minjagripaverzlanir
o.fl. o.fl.
Þessir aðilar eiga engan að-
gang að Ferðamálasjóði og i hug-
leiðingu minni hér á eftir er ekki
gert ráð fyrir, að Ferðamálasjóð-
ur leysi vanda þessara aðila að
neinu marki.
Af þvi sem hér á undan er
komið vil ég leyfa mér að draga
eftirfarandi tvær ályktanir:
1. Ferðamálin verðskulda viður-
kenningu og stuðning, sem einn af
atvinnuvegum Islendinga.
2. Opinber stuðningur við þennan
unga atvinnuveg hefur ekki verið
fullnægjandi til að skapa honum
viðunandi vaxtarskilyrði.
Skal ég þá reyna að benda á,
hverju ég tel að stefna eigi að i
ferðamálum næstu 10 árin.
Árið 1950 komu 4.383 erlendir
ferðamenn hingað — 1955 komu
9.107, 1960 / 12.806, 1965 / 28.879,
1970 / 52.908, og var aukningin þá
20% frá 1969. Árið 1971 urðu er-
lendir ferðamenn alls 60.719 eða
14,8% fleiri en árið 1970. (Far-
þega’r skemmtiferðaskipa ekki
taldir með).
Meðalaukning siðustu árin er
um 15% árlega.
Gjaldeyristekjur af þessum
ferðamönnum námu árið 1971 alls
liðlega 1223 millj. kr., sem eru
9,3% af heildarútflutningsverð-
mætum okkar, sem var tæplega
13,2 milljarðar kr.
Meðaleyðsla hvers ferðamanns
var 1971 kr. 7.678 og var það um
500 kr. hærra en árið 1970. Þessar
tölur eru úr skýrslu Ferðamála-
ráðs fyrir árið 1971, en gjaldeyris-
tölurnar eru miðaðar við upplýs-
ingar bankanna um kaup og sölu
gjaldeyris.
Það liggur i hlutarins eðli, að
ekki er unnt að komast að
nákvaémum tölum um þetta at-
riði, að þvi er ferðamálin varðar,
þvi að ferðamannaþjónusta
blandast alls staðar saman við
annars konar þjónustu og hefur
þar örvandi áhrif. Það eru þvi
likur til að hlutdeild feröamál-
anna i verðmætasköpun sé nú
þegar mun meiri en hundraðs-
hluti þeirra i gjaldeyrisöfluninni.
Árið 1971 var hótelkostur á
landinu sem hér segir:
Taflan er neðst á siðunni til
hægri.
Talið hefur verið, að núverandi
hótel- og gistihúsakostur Islend-
inga nægi til að taka á móti allt að
75 þús. erlendum ferðamönnum
árlega, miðað við óbreytta lengd
ferðamannatimans.
Árið 1970 kannaði nefnd á
vegum samgönguráðuneytisins
þörf til nýrra fjáffestinga i gisti-
og veitingahúsum fram til 1980.
Nefndin byggði á eigin athug-
unum og einnig á skýrslu, sem
Þorvarður Eliassron viðskipta-
fræðingur, vann um sams konar
fjárfestingarþörf i Reykjavik til
1980, fyrir Ferðamálaráð Reykja-
vikur. Taldi nefndin að stefna ætti
að 250 hótelherbergjum i viðbót
og lengri árlegri nýtingu. Dr. Jó-
hannes Nordal, seðlabankastjóri,
komst að svipaðri niðurstöðu i er-
indi, sem hann flutti á ferðamála-
ráðstefnu á Isafirði 1971 og byggði
hann þá m.a. á sérstakri athugun,
sem Seðlabankinn hafði látið gera
á málinu.
Þessar álitsgerðir og athug-
anir. sem siðar hafa verið gerðar,
gefa ástæðu til að ætla að fjárfest-
ingar, sem nema alls 1500 millj.
kr. á verðlagi i dag. séu nauðsyri-
legar til að unnt verði að taka á
móti 150 þús. erlendum ferða-
mönnum á ári upp úr 1980, en
slikur fjöldi erlendra ferðamanna
ætti að gefa af sér árlega um 2 -
2,5milljarð kr. i gjaldeyristekjur,
miðað við verðlag i dag.
Til þess að af þessu geti orðið
þarf að hækka árlega fjárveitingu
á fjárlögum (eigið fé) til Ferða-
málasjóðs i 25 millj. árlega 1973-
1982 og lánsfé sjóðsins sömu ár til
endurlána þarf að nema samtals
750 millj. kr. allan timann. Sjóð-
urinn má lána allt að 66% af 1500
millj. kr. kostnaði og gæti þá
einnig haft talsvert rúmar hendur
til þess að sinna öðrum aðkallandi
verkefnum, ferðamálunum við-
komandi. Að þessu tel ég að við
eigum að stefna.
1 þessum hugleiðingum er ekki
reiknað með fjárfestingu, sem
hugsanlega þætti hagkvæmt að
ráðast i á grundvelli athugunar
þeirrar á vegum Sameinuðu þjóð-
anna, sem nú stendur fyrir dyrum
og ég mun brátt vikja að.
Ég hef hér ekki rætt um eitt
mál, sem miög ber á góma, þegar
rætt er um ferðamál, en það er
endurskoðun ferðamálalöggjaf-
irinnarísem er nýiega hafin og
etlunin er að ljúka fyrir haustið.
Þar verða væntanlega mark-
aðar skýrari linur i ýmsum
málum, sem varða Ferðaskrif-
stofu rikisins og Ferðamálaráð,
svo og á hvern hátt ferðamálafé-
lögin tengjast yfirstjórn ferða-
málanna.
Ástæða er til að leggja áherzlu
á gildi ferðamálafélaganna bæði
til að vekja menn af þvi tómlæti,
sem einkennt hefur afstöðu til
slikra mála undanfarið og einnig
til að benda á það,sem betur megi
fara, hvert á sinu svæði, og gera
tillögur um framkvæmdir,
byggðar á staðarlegri þekkingu.
Það er þó rétt að leggja
áherzlu á, að áriðandi er að fé-
lagssvæðin séu ekki of litil, bezt
væri að minu áliti að hvert félag
næði yfir heilt kjördæmi. Séu
félagssvæðin það stór, er litil
hætta á of þröngum sjónar-
miðum.
Ég minntist á það áður, að
nauðsynleg forsenda fyrir bætt-
um rekstursgrundvelli gisti- og
veitingastaða, svo og ýmissa ann-
arra aðila, sem tengdir eru ferða-
málunum, væri lenging árlegs
rekstrartima. Má benda á það i
þessu sambandi, að árið 1971
komu 51,5% erlendra ferðamanna
á þremur sumarmánuðunum,
júni, júli og ágúst, en mánuðina
nóvember, desember, janúar,
febrúar, marz (5 mán.) komu
aðeins 19%.
Þeim.sem um ferðamál fjalla
hér á landi,hefur lengi verið ljóst
að skortur á langmiðuðum áætl-
unum, m.a. um leiðir til að lengja
ferðamannatimann, er ferðamál-
unum fjötur um fót.
Strax eftir að Ferðamálaráð
var stofnað 1964, var farið að
ræða möguleika á þvi að gera
áætlun um framtiðarþróun is-
lenzkra ferðamála. Átti ráðið
vegna þessa máls i bréfaskiptum
við aðila á Norðurlöndum og Ir-
landi og varð þá úr, að prófessor
Ejler Alkjær var ráðinn til að
gera stutta áætlun um þróun is-
lenzkra ferðamála.
Alkjær kom hingað á vegum
Ferðamálaráðs 1965, og benti
Grein þessi er rituð
af Brynjólfi Ingólfs-
syni ráðu neytisstjóra
hann þá á þann möguleika, að
Sameinuðu þjóðirnar hefðu i ein-
stökum tilvikum styrkt gerð
slikra ferðamálaáætlana.
Málið var siðan tekið upp við
Sameinuðu þjóðirnar, sem sam-
þykktu snemma árs 1969 að senda
prófessor Alkjær hingað til lands
~~til að gera úttekt á ferðamálum á
Islandi og koma fram með frum-
hugmyndir um þróun þeirra. Var
þá jafnframt ákveðið, að yrði at-
hugun prófessors Alkjærs já-
kvæð. gæti hún orðið grundvöllur
með bréfi 3. ágúst 1971 staðfesti
Þróunarsjóður Sameinuðu þjóð-
anna. að hann væri tilbúinn að
leggja fram aðstoð til gerðar
ferðamálaáætlunar, sem ekki
væri lægri en 140 þús. dalir.
Ferðamálaserfræðingur frá
Sameinuðu þjóðunum, Jaques
Seletti, kom siðan hingað til lands
30. des. s.l. til viðræðna við is-
lenzk ferðamálayfirvöld en Mr.
Seletti hefur af hálfu Sameinuðu
þjóðanna umsjón með fram-
kvæmd á forvali og endanlegu
og vinnu að framkvæmdaáætlun
fyrir þessar fjórar greinar, þar
sem jafnframt verður tekið tillit
til annarra greina ferðamálanna.
1 þessum hluta fer einnig fram
val á ákveðnum framkvæmdum.
1 þriðja hluta er gert ráð fyrir að
gerðar verði nákvæmar áætlanir
um fyrstu framkvæmdir og jafn-
framt fjárfestingaráætlanir og
fjármögnunaráætlanir. Annar
hluti á að hefjast strax og fyrsta
hluta er lokið og þriðji hluti strax
að loknum öðrum hluta.

Þegar góð er tið, er mikill ferðamannastraumur i Hallormsstaðaskógi á sumrin. Myndin er frá Atlavik,
þar sem ferðafólk tjaldar i Ilallormsstaðaskógi.
fyrir frekari styrkveitingu frá
þróunarsjóði Sameinuðu þjóð-
anna (UNDP). Prófessor Alkjær
kom svo hingaö i júni eða júli
1969, og skilaði skýrslu til Sam-
einuðu þjóðanna i september
sama ár.
Það yrði of langt mál að fara að
rekja skýrslu Alkjærs i smáat-
riðum, enda þótt hún sé vel þess
virði. Alkjær er vissulega á þeirri
skoðun, að Island eigi mikla
framtiðarmöguleika sem ferða-
mannaland. Hann leggur þó aðal-
áherzlu á að eins og nú sé háttað
sé ferðamannatimabilið of stutt
og beri þvi fyrst og fremst að
stefna að þvi að lengja ferða-
mannatimann. Leggur hann til að
ferðamálaáætlun, sem gerð yrði,
væri fyrst og fremst miðuð við
fjóra þætti, þ.e. ráðstefnuhald,
stangveiði i ám og vötnum, bygg-
ing heilsuhæla og skiðaiþróttir,
enda væru þessir þættir heppi-
legir til að lengja ferðamanna-
timabilið. Raunvérulega kemur
prófessor Alkjær þarna engan
veginn með nýjar hugmyndir,
nema þá ef vera skyldi að gera Is-
land að ráðstefnulandi.
Alkjær áætlar siðan kostnað við
áætlunargerð að þróun þessara
fjögurra þátta. Er þá miðað við
að ferðamálaáætlunin sé bæði
skammtimaáætlun, til tveggja
ára, og langstimaáætlun til átta
ára, eða samtals 10 ára áætlun.
Er niðurstaða hans sú, að til
slikrar áætlunargerðar myndi
þurfa að veita frá Sameinuðu
þjóðunum 140 þús. dollara styrk.
Allt það,sem siðar hefur verið
gert i þessu máli er i meginat-
riðum byggt á tillögum pro-
fessors Alkjærs, þótt eðlilega hafi
þurft að gera á þeim ýmsar
breytingar.
Skömmu eftir áramót 1970 ósk-
aði samgönguráðuneytið eftir þvi
við utanrikisráðuneytið, að sendi-
nefnd Islands hjá Sameinuðu
þjóðunum legði fram umsókn um
aðstoð til áætlunargerðar um
ferðamál, sem byggð væri á til-
lögum Alkjærs, eða 140 þús. dalir.
Var þá gert ráð fyrir að kostnaður
við islenzkt starfslið, við skrif-
stofuaðstöðu og ferðalög hér
innanlands væri greitt af Islend-
ingum sjálfum.
Málið dróst þó af ýmsum
ástæðum nokkuð á langinn, en
vali fyrirtækis þess, sem tekur
rannsóknina að sér og mun siðan
fylgjast með framkvæmd verk-
efnisins.
Seletti dvaldist hér frá 30. des.
til miðs janúar. Kynnti hann sér á
þessum tima islenzk ferðamál,
ferðaðist nokkuð um landið, átti
fjölda funda með innlendum
aðilum varðandi ýmsa þætti
ferðamálanna og samdi svo að
lokum i samráði við ráðuneytið
útboðslýsingu á hinu fyrirliggj-
andi verkefni vegna forvals á
ferðamálafy rirtækjum.
Útboðið nær aðeins til fyrsta
hluta áætlunargerðarinnar, og
tekur til þeirra fjögurra þátta,
sem ég drap á. Annar hluti áætl-
unargerðarinnar, sem siðar verð-
ur boðinn út, felst i undirbúningi
i útboðinu eru ákvæði um þátt-
töku islenzka rikisins. T>ar er
fyrst gert ráð fyrir þvi, að sam-
gönguráðuneytið ráði einn is-
lenzkan starfsmann fyrir hvern
af hinum fjóru erlendu sérfræð-
ingum og i fimmta lagi islenzkan
markaðshönnuð, til að starfa með
erlenda markaðskönnuðinum.
Sjötti islenzki starfsmaðurinn sér
um öll dagleg störf viðvikjandi
rannsókninni og samræmingu á
störfum islenzku sérfræðinganna.
Sameinuðu þjóðirnar munu
styrkja islenzku starfsmennina til
kynnisferða og námsferða er-
lendis, á sérsvið þeirra, i allt að
tvo mánuði hvern mann.
Það er rétt að leggja á það
áherzlu, að megintilgangurinn
með ráðningu islenzku starfs-
mannanna er að mennta i við-
komandi greinum, sérfræðinga,
sem hægt er að kalla til i framtið-
inni til ráðuneytis við uppbygg-
ingu greinanna.
Nú hefur verið ráðið I öll þessi
störf.
I byrjun marz s.l. sendu Sam-
einuðu þjóðirnar útboðsgögnin til
sex fyrirtækja og eru þau á Italiu,
Frakklandi, Sviss, Sviþjóð, Kan-
ada og Bandarikjunum.
Til marks um það hve mikið er
vandað til vals fyrirtækjanna get
ég getið þess, að þessi 6 fyrirtæki
voru valin úr á milli 150 og 200
fyrirtækja, sem starfa að ferða-
málarannsóknum.
Val fyrirtækisins dróst nokkuð
á langinn hjá Sameinuðu þjóð-
unum og það var ekki fyrr en viku
af júli, að tilkynning kom um til-
lögu Sameinuðu þjóðanna um að
yelja bandariska fyrirtækið
Checci & Co.
Samþykki islenzkra stjórn-
valda þarf á þessu vali og að þvi
búnu ætti fyrirtækið þvi að geta
hafið störf fljótlega og er gert ráð
fyrirrað erlendu sérfræðingarnir
dvelji hér um mánaðartima.
Semja þeir siöan skýrslu og eiga
að hafa sent hingað drög að henni
i desember, en endanleg skýrsla á
að liggja fyrir ekki siðar en i feb-
rúar. Má þá telja.að fyrsta hluta
áætlunargerðarinnar sé lokið.
islenzku starfsmennirnir munu
þar til erlendu sérfræðingarnir
koma, starfa að undirbúningi
málsins. þeir munu taka saman
skýrslu um ástandið i viðkomandi
greinum, eins og það er hér i dag,
og alls konar tölulegar upplýs-
ingar. Jafnframt munu þeir gera
tillögur um þá staði, sem erlendu
sérfræðingarnir ættu að heim-
sækja og á annan hátt skipuleggja
starf þeirra hér eftir þvi sem unnt
er. islendingarnir munu siðan
starfa með útlendingunum en
fljótlega eftir það er gert ráö fyrir
að þeir fari i kynnisferðir þær og
námsferðir, sem ég hef getið um
áður. Munu þeir siðan skila
skýrslu um kynnisferðirnar, bæði
til Sameinuðu þjóðanna og sam-
gönguráðuneytisins, en allt i allt
er gert ráð fyrir að starf þeirra
slandi i 6 mánuði.
Ég ætla svo ekki að hafa þessi
orð fleiri, en það er einlæg von
okkar, sem að þessum málum
höfum starfað, að áætlunin, þegar
hún kemur, verði ekki rykfallið
pappirsplagg, heldur myndi
grundvöll að auknum straumi er-
lendra lerðamanna til Islands,
ferðamanna, sem hægt er að taka
myndarlegalega á móti og veita
góða þjónustu, jafnframt þvi að
styrkja atvinnugrundvöll is-
lenzku þjóðarinnar.
15. júli 1972.
Brynj. Ingólfsson.
ATHUGUN 'A LANASJÓÐUM
HELZTU ATVINNUVEGANNA
( FjárhæSir í millj. kr. )
Veitt lán 1971 Bein framlög nkissjoðs og rikis stofnana Vextir % Lánstími
A) Fjárfestingalánasjóðir : I. Landbúnaður: Ia^ Stofnlánadeild 257 80 6-6, 5% 6-20 áj
Ib. Veðdeild BÚnaðarb. 19 3 8 % 25 "
Ic. Framleiðnisj. landb. 7 - 6 V2% 12 "
11. Iðnaður : lla. Iðnlánasjóður llb. Iðnþrounarsjoður 131 246 60 11 9 % 7-9 % 7-12 "
III. Sjávarútvegur : Illa. Fiskveiðasjóður 842 84 5 * / 2% 5-20 "
B) Aðrar lánastofnanir: I. $jávarútvegur: Ia. Fiskimálasjóður 22 8 % 5-10 "