Tíminn - 13.10.1972, Blaðsíða 15

Föstudagur 13. október 1972.
TÍMINN
15
unni: Ég á rétt á að lifa, ég á rétt á að vera hamingjusöm, ég á rétt á
ást. — Lifið og tilveran á kröfur á hendur þér, góða mfn, og ég á lika
talsvert í þinum garði, er á allt er litið. — Ég á ekki við peninga”.
Hann vatt sér snögglega frá mér og þreif frakka sinn og hatt af
stólnum. Ég reyndi hvorki að tala né hreyfa mig. Ég skynjaði ekki
neitt, nema trylltan hjartsláttinn i brjósti minu, og stofan og allt, sem i
henni var, rann i móðu fyrir augum minum.
Og svo heyrði ég skyndilega fjarlægan hljóm: klukknahringingar og
flautuóm. Nýju ári var fagnað, og ómurinn bergmálaöi i eyrum
minum, sem svo lengi höfðu verið dauð og dumb. Ég hlýt að hafa æpt
upp yfir mig. Ég hlýt að hafa hlaupið út að glugganum rifið hann opinn,
þvi að út um hann teygðum við okkur bæði og hlustuðum hugfangin á
nýarshringinguna, þegar ég rankaði við mér.
Hann hafði lagt arminn utan um mig. Við stóðum grafkyrr og
hlustuðum þegjandi, unz siðustu ómarnir dóu út. bá lokaði hann glugg-
anum og sneri sér að mér.
„Jæja”, sagði hann. ,,Ég kom til þess að óska þér hamingju á nýja
árinu. En það er tilgangslaust úr þvi, sem komið er. bú vilt heldur
gamla árið”.
„Nei, nei!” Ósjalfrátt þreif ég utan um hann og horfði á hann ofsa-
legum bænaraugum. Tárin hrundu niður kinnar minar, og ég geröi
enga tilraun til þess að dylja það „Segðu þetta ekki.Ég var heimsk
að halda, að ég gæti kastað frá mér þvi, sem þú hefur gefið mér. bað
væri ekki auðvelt. — Ég kem á morgun — i dag, á ég viö”.
bíUTUGASTI OG FYRSTI KAPÍTULI
bað var einkennilegt að vakna við gaulið i verksmiðjuflautunum
morguninn, sem vinna átti að hefjast þar að nýju. Nær þrjú ár voru lið-
in siðan ég heyrði siðast langdregið kall þeirra. Ég rauk upp, og hver
taug i likama minum var þanin eins og bogastrengur. Mér varð hugsað
til þess, með hvilikri athygli nú myndi hlutað i sérhverju húsi i Blairs-
borg. t huga mér sá ég langsoltna verkamennina skara i eldinn og bætá
sprekum og kolamylsnu á glóðina og konur beirra hella á kaffikönnuna
og sneiða örþunnar brauðsneiðar handa þeim með hádegissopanum.
Uppi i fletunum kúrðu litil börn undir slitlegum sængurbleðlum og
horfðu forvitnisaugum á það, sem fram fór, og hvfsluðust á.
„beir eru farnir að flauta... Heyrirðu það ekki?” •
„Veiztu, að pabbi ætlar að fara að vinna aftur? ”
„Hann sagði „nei” þegar mamma spurði hann að þvi i gærkvöldi, en
nú er hann kominn i vinnubuxurnar og hnallana sina. — Hvað heldurðu,
að við fáum að borða i kvöld?”
„bað verða menn með byssur viö verksmiðjuhliðið, — alvöru-byssur,
og eitthvað, sem þeir kasta, svo að fólk fer að hósta og gráta. Mamma
segir að við megum ekki koma nærri verksmiðjunum þegar við förum
i skólann i dag. Við getum troðizt undir, ef verkfallsverðirnir ráðast á
þá. Hún segir, að það viti enginn, hvað kann að koma fyrir. Við skulum
fara á fætur, flýttu þér”.
Mér varð hugsað um Wallace frænda sem sennilega var að klæðast i
svefnstofu sinni. Ég gat hugsað mér hann hnýta hnútinn á bindi sitt af
frábærri nákvæmni og reyna að láta eins og þetta væri oíur venjulegur
dagur, sem aldrei yrði talinn til merkisdaga i sögu Friðarpiupverk-
smiðjanna. Mér varð hugsað til Emmu frænku, sem lá ósjálfbjarga i
viðjum og lagði eyrun við sérhverju hljóði, raunverulegu eða imynd-
uðu. Hvað, sem gerast kynni eða gerast ekki, myndi hún halda sig
leynda stórtiðindum. — Viljasterk og ósveigjanleg myndi hún hvila i
rekkju sinni og finnast hálfvegis eins og hún hefði gengið i lið með
þeim, sem vildu koma verksmiðjunum á kaldan klaka, með þvi að
detta og mjaðmarbrjóta sig. Mér varð hugsað til Jóa gamla Kellýs,
amstrandi við miðstöðina i kjallaranum, með hendurnar krepptar og
hnén stirð og illa hæf til þess að lúta vilja hans, vera að reyna að bægja
frá sér minningum um litinn, hvatlegan dreng, sem forðum steig með
honum hvert fótmál á köldum vetrarmorgnum. Mér varð lika hugsað
til Jóa yngri, sem um þessar mundir hefði brugðið blundi i einhverri
kytru fyrir handan á, með augun dekkri en blá og ögrandi axlaburð
undir slitnum klæðum. Mér varð hugsað um Merek Vance, sem að’ lik-
indum var að raða sárabindum og eiturdrepi i tösku sina, ef skyndilega
þyrfti til að taka. Mér varð hugsað til Harrý Collins ....nei, um hann
vildi ég ekki hugsa — um hann ætlaði ég ekki að hugsa.
Wallace frændi var að drekka kaffið úr seinni bollanum, þegar ég
kom niður. Morgunblöðin lágu á borðinu fyrir framan hann, en ég lét
sem ég sæi ekki geysistórar fyrirsagnirnar: „Verksmiðjurnar verða
opnaðar i dag við hervernd”.
„Emmu frænku leið vel i nótt”, sagði ég um leið og ég tók mér sæti.
Vitaskuld er hún hálfóróleg. Hún vill fá blöðin, þegar þú ert búinn að
lita yfir þau”.
„Ég skal færa henni þau upp áður en ég fer. Við verðum að sefa hana,
Emilia. Ég treysti þér bezt allra til þess”.
„Ég skal reyna það, frændi. — Býst þú.... býst þú við miklum óspekt-
um?”
„Ég get engu spáð um það, en við eruð við öllu búnir. Engum verður
látið haldast uppi aö beita ofbeldi”.
„bað verður barið niður með meira ofbeldi”.
Hann kveinkaði sér viðað svara, en sagði svo eftir nokkra þögn:
„Ég vil ekki, að þið Hanna séuð á ferli fyrir handan næstu dagana.
bað er skynsamlegast fyrir ykkur að halda ykkur hérna megin, þangað
til kyrrð er komin á. — Annars spáir veðurstofan snjókomu i dag. bað
er okkur hagstætt”.
„Já”, svaraði ég. „Snjórin er óvinur verksfallsmanna, ekki sizt ef
þeir eru illa skóaðir”.
Wallace frændi var þungbrýnn, er hann braut saman mundlinu sina.
„Emilia”, sagði hann i umvöndunartóni. „Ég efast ekki um góðvild
þina, en láttu ekki tilfinningarnar bera dómgreindina ofurliði. bú ert
allt of reynslulitil til þess að kveða upp áfellisdóma um svona mikil-
vægt máí”.
„Ég hef aldrei unnið við vefstól eða sniðið voðir”, svaraði ég, „og ég
hef aldrei reynt að lifa af verkalaunum”.
„bú hefur aldrei stjórnað iðjurekstri og barizt i bökkum með að hafa
handbæra peninga til þess að borga verkafólkinu laun sin, gleymdu þvi
ekki”. Hann stóðupp og ýtti frá sér stólnum. „bú veizt ekki, hvernig að
okkur er kreppt úr öllum áttum, jafnt af viðskiptamönnum okkar og
lánardrottnum sem verkafólkinu. Nú er um tvennt að velja: að taka
föstum tökum eða....”
Hann varð allt i einu svo undarlega siginaxla.
„Eöa hvað?” spurði ég.
„Gefast upp — selja allt i hendurnar á skuldheimtumönnunum....
bað þýðir hvort tveggja hið sama fyrir okkur. Friöarpipuverksmiðj-
urnar hafa aldrei brugðizt þeim hugsjónum, sem þær eru grundvallað-
ar á, og við kærum okkur ekki um að láta leiguagenta, þótt riðið hafi að
fullu voldugri fyrirtækjum en okkar, kúga okkur til þess. bað er nóg af
verkafólki, sem vill koma i stað þeirra, er ekki vilja vinna, og við telj-
um það skyldu okkar að veita þvi örugga vernd við störf sin. — Jæja, þú
skalt vera óhrædd, og i guðs bænum: láttu Emmu systur ekki verða
vara við neitt slikt. — Meöal annarra orða: hér er nistingskuldi. Jói
gamli á vist i striði með þessa miðstöð rétt einu sinni. bað verður að fá
einhvern til þess að hjálpa honum”.
Lárétt Lóðrétt
1) Kveina,- 5) Guð,- 7) Ofug röð,-
9) Atlas,- 11) Guðs.- 13)
Mánuður,- 14) Arna,- 16)
Greinir,- 17) Hvild,- 19) Mjóa,-
1) Einfær,- 2) Dó,- 3) Iða,- 4)
Naðs.- 6) Karaði,- 8) Nes.- 10)
Ráfar,- 12) Skap,- 15) Ana,- 18)
GK
Lóðrétt
1) Skrifstofa.-2) Slagur.-3) Fýk,-
4) llát,- 6) Spirur,- 8) Dýr,- 10)
Farinn á sjó,- 5 12) Betur,- 15)
Æða.- 18) Greinir,-
X
Ráðning á gátu No. 1230
Lárétt
1) Eldinn,- 5) Oða.- 7) NN.-
Aðra,- 11) Fes,- 13) Sár,- 1
Æska,- 16) Fa,- 17) Angað.- 1
Sparki,-
HVELL
G
E
I
R
I
D
R
E
K
I
og þar meö sönnu
fór i tepp'o
mn
bað er hægt að
rannsaka það, enl
timinn getur verið
of stuttur. a
Eitrið getur verkað of
hratt Hann tók áhættuna
af þvi að háls brióta sig á
svölunum, frekar en
drekka
111! InHS
I
FÖSTUDAGUR
13. október
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl), 9.00 og
10.10. Morgunbæn kl. 7.45.
Morgunleikfimi kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Pálina Jónsdóttir held-
ur áfram lestri sögunnar
„Kiki er alltaf að gorta” eft-
ir Paul Huhnefeld (5). Til-
kynningar kl. 9.30. bing-
fréttir kl. 9.45. Létt lög milli
liða. Spjallað viö bændurkl.
10.05. Popphornið kl. 10.25:
Heads, Hands and Feet og
Looking Glass syngja og
leika. Fréttir kl. 11.00. Tón-
leikar : Alexander Plocek og
Tékkneska filharmóniu-
sveitin leika Fantasiu i g-
moll fyrir fiðlu og hljóm-
sveit op. 24 eftir Josef Suk,
Sinfóniuhlómsveitin i
Wielka leikur Sinfóniu nr. 2 i
B-dúr op. 19 eftir Szyman-
owsky: Grzegorz Fitelberg
stjórnar.
12.00. Dagskrain. Tónleikar.
Tjlkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Eftir hádegið. Jón B.
Gunnlaugsson leikur létt lög
og spjallar hlustendur.
14.30 „Lifið og ég”, Eggert
stefánsson söngvari segir
frá.Pétur Pétursson lýkur
lestrinum (18).
15.00 Fréttir. Tilkyningar.
Lesin dagskrá næstu viku.
15.30 Miðdegistónleikar:
Sönglög. Bodil Göbel, Kurt
Westi, Claus Lembke, Lone
Koppel og Gurli Plesner
syngja danskar rómönsur.
16.15 Veðurfregnir. Létt lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Ferðabókarlestur:
„Grænlandsför 1897” eftir
llelga Pjeturss. Baldur
Pálmason les (7).
18.00 Fréttir á ensku
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Fréttaspcgill
19.45 bingsjá
20.10 Strengjakvartett nr. 1
eftir Leos Janacek,Janacek
kvartettinn leikur.
20.30 begninn og þjóðfélagið.
Már Pétursson og Ragnar
Aðalsteinsson sjá um þátt-
inn.
21.00 Gitar og slagharpa P.
Celedonio Romero leikur á
gitar tónlist eftir gamla
meistara. b. Walter Klien
leikur á pianó tilbrigði eftir
Mozart.
21.30 útvarpssagan: „Bréf
séra Böðvars” eftir Ólaf Jó-
hanns Sigurðsson.borsteinn
Gunnarsson leikari les (3).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. „Aftur-
hati", smásaga eftir Finn
Björnseth. Guðmundur
Sæmundsson þýddi. Hreiðar
Sæmundsson les.
22.35 Ilanslög i 300 ár, Jón
Gröndal kynnir.
23.05 A tólfta timanumJLétt lög
úr ýmsum áttum.
23.55 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
Föstudagur
13. október 1972
20.00 Fréttir
20.25 Veður og auglýsingar
20.30 Svipmyndir frá Eþiópu
Stutt þjóðlifsmynd án orða.
20.45 Fóstbræöur. Brezkur
sakamálaflokkur með Tony
Curtis og Roger Moore i
aðalhlutverkum. Gull-
keisarinn.býðandi Krist-
mann Eiðsson.
21.35 Sjónaukinn Umræðu- og
fréttaskýringaþáttur um
þau innlendu og erlendu
málefni, sem efst eru á
baugi.
22.35 Dagskrárlok