Tíminn - 20.10.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur 20. október 1972.
TÍMINN
9
wA
liilil
Útgefandi: Fra'tnsóknarflokkurinn
¥ Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:;:;:;:
:: arinn Þórarinsson (ábm.). Jón Helgason, Tómas Karlssonj;:;:;:
: Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Tfmans).^:¥
I; Auglýsingastjóri: Steingrimur, Glslasotot, • Ritstjórnarskrif-i:;:;:;
:|: stofur I Edduhúsinu viö Lindargötu, símar 18300-18306^::;::
Skrifstofur I Bankastræti 7 — afgreiöslusfmi 12323 — auglýs :
¥ ingasimi 19523. Aörar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjalág:
:: £25 kxqnur á mánuði innan lands, I lausasölu 15 krónur ein-5;:;:;:
takið. Blaðaprent !l-f-.
Skorað á Breta
Á Alþingi i fyrradag skoraði Ólafur
Jóhannesson, forsætisráðherra, á Breta og
Vestur-Þjóðverja að kalla togara sina út úr 50
sjómilna fiskveiðilögsögu Islands meðan
tilraunir til að finna bráðabirgðasamkomulag i
landhelgisdeilunni stæðu yfir. Sagði forsætis-
ráðherra, að slik ráðstöfun myndi sýna meiri
vilja til samkomulags en öll þeirra fagurmæli.
Forsætisráðherra sagði, að enn væri i gildi sú
ályktun, sem Alþingi samþykkti einróma, að
halda bæri áfram samningaviðræðum við
Breta og Vestur-Þjóðverja um lausn deilunnar
og þess vegna hlyti Alþingi að eiga siðasta orð-
ið i þessum samningamálum og hvenær endan-
lega yrði staðið upp frá samningaborðinu.
Ráðherrann lagði jafnframt áherzlu á, að hann
vildi ekki eiga hlut að þvi að samningaleiðum
yrði endanlega lokað meðan nokkur von væri
til að sómasamlegt samkomulag gæti náðst.
Taldi hann ekki timabært að taka um það
ákvörðun, fyrr en málið lægi ljósar fyrir.
Tilboð Vestur-Þjóðverja um áframhaldandi
samningaviðræður er enn til skoðunar hjá
rikisstjórninni, og enn hefur ekki verið tekin
endanleg afstaða til skýrslu þeirrar, sem em-
bættismannanefndin lagði fram eftir viðræð-
urnar við brezku embættismennina i Reykja-
vik. Þess vegna hefur ekki enn slitnað upp úr
samninga viðr æðunum.
Meðan brezka samninganefndin sat að við-
ræðum hér i Reykjavik var svo stillt til, að
Landhelgisgæzlan stofnaði ekki til sérstakra
átaka við brezka togara, þannig að íslendingar
yrðu ekki sakaðir um ögranir á meðan þess
væri freistað að finna samkomulagsleið. Varð-
skipin voru þó á ferð á þessum tima eins og
endra nær og gáfu landhelgisbrjótum við-
varanir og skoruðu á þá að fara út fyrir fisk-
veiðimörkin.
En engu er likara, en brezku landhelgisbrjót-
arnir hafi gengið á lagið við þessa eðlilegu til-
litssemi meðan viðræðurnar fóru fram og túlk-
að hana sem undanslátt, þvi að svo virðist sem
enskir togarar hafi fylkt liði á íslandsmið i enn
rikara mæli en áður.
Forsætisráðherra lagði áherzlu á, að þvi yrði
svarað á viðeigandi hátt og það verður engin
linkind sýnd,
Á þriðjudag gerðu brezkir togarar tilraun til
að sigla varðskip i kaf og verða skipshöfn þess
að bana. Forsætisráðherra sagði, að sá atburð-
ur ætti að færa mönnum heim sanninn um að
hér væri ekki um neinn leik að ræða. Þeir
menn, sem væru framverðir okkar i þessu lifs-
hagsmunamáli geta þvi átt á hættu að þurfa að
leggja lif sitt i sölurnar. Forsætisráðherra
lagði áherzlu á það, að þótt engin linkind yrði
sýnd við vörzlu landhelginnar yrði skipum og
skipshöfnum Landhelgisgæzlunnar ekki stofn-
að i hættu að óþörfu. Ekki yrði frá þeirri stefnu
hvikað meðan hann færi með stjórn Landhelg-
isgæzlunnar, hvað sem hver segði.
Þessar umræður á Alþingi i fyrradag spunn-
ust út af frumvarpi Sjálfstæðismanna um efl-
ingu Landhelgisgæzlunnar. Taldi Jóhann Haf-
stein, fyrrverandi dómsmálaráðherra, að nú
þyrfti að efla hana mjög og með skjótum hætti
og bæta aðstöðu hennar, þar sem hún væri nán-
ast á götunni. Þannig gefa Sjálfstæðismenn sér
einkunn, eftir að hafa i 12 ár samfleytt farið
með stjórn Landhelgisgæzlunnar. — TK.
FRLENT YFIRLIT
Brandt og Scheel
eða Barzel og Strauss
Þjóðverjar kjósa meira um menn en málefni
Willy Brandt og Helmut Schmidt
KOSNINGABARATTAN i
Vestur-Þýzkalandi hófst
formlega um siðustu helgi eft-
ir að báðir stóru flokkarnir
höfðu lokið flokksþingum sin-
um, en þau voru haldin i
siðastliðinni viku, fyrst héldu
kristilegir demókratar flokks-
þing sitt i Wiesbaden og strax
á eftir heldu sósialdemókratar
flokksþing sitt i Dortmund.
Samkvæmt frásögnum er-
lendra blaðamanna einkennd-
ist flokksþing sósialdemó-
krata af ólikt meiri sigurvilja,
jafnframt þvi, sem það var
stórum lýðræðislegra. Það
ræddi t.d. stefnuskrána i hálf-
an annan dag og fór siðan
fram atkvæðagreiðsla um
ágreiningsatriði. Stefnuskrá
kristilegra demókrata var
hins vegar ekki rædd á fund-
um þingsins, heldur á lokuð-
um nefndarfundum og að lok-
um lesin upp af formanni
flokksins á þingfundi, án þess
að vera borin undir atkvæði. —
Það var látið nægja að stað-
hæfa að búið væri að þraut-
ræða hana innan flokksins og
jafna allan ágreining og um
hana væri þvi fullkomin sam-
staða. 1 augum erlendra
blaðamanna þótti þetta hæpin
starfsaðferð.
ÞEGAR litið er á stefnu-
skrárnar verður ekki sagt, að
flokkunum beri mikið á milli.
Báðar stefnuskrárnar eru
miðaðar við það, að ná fylgi
hinna óháðu hófsömu kjós-
enda, sem standa á milli
flokkanna. Ef litið er á stefnu-
skrárnar einar, hefur kristi-
legi flokkurinn færzt til vinstri
og lofar bæði félagslegum um-
bótum innanlands og friðar-
stefnu út á við mjög svipaðri
þeirri, sem stjórn Willy
Brandts hefur fylgt. A sama
hátt má segja, að sósialdemó-
kratar hafi færzt til hægri.
Þeirlofa hófsömum félagsleg-
um umbótum innanlands og
að fylgja áfram óbreyttri
utanrikisstefnu. Allar tilraun-
ir vinstri sinna á flokksþinginu
til að gefa stefnuskránni rót-
tækari svip misheppnuðust.
Þær strönduðu á mótstöðu
þeirra Brandts, Schmitds og
Wehners. Kosningabaráttan i
Vestur-Þýzkalandi mun þann-
ig snúast um fylgi kjósend-
anna i miðjunni, ef svo mætti
komast að orði.
EN ÞÓTT flokkarnir séu
þannig eins konar miðflokkar
samkvæmt stefnuskránum,
verður annað upp á teningn-
um, þegar þeir fara að lýsa
hvor öðrum. Kristilegir demó-
kratar leggja kapp á þann
áróður, að i reynd séu það
ungkratar og vinstri sinnar,
sem stjórni flokki sósialdemó-
krata og þvi muni áframhald-
andi stjórnarforusta hans
leiða til sósialisma og óða-
verðbólgu. Sósialdemókratar
svara með þvi að segja, að hin
hófsama stefnuskrá kristi-
legra demókrata sé hrein
blekking, þvi að það séu hægri
öflin undir forustu Strauss,
sem öllu ráði i flokknum. Þá
benda þeir á, að nýnasistar
bjóði nú ekki fram, heldur
kjósa með kristilega flokkn-
um, og að sjálfsögðu verði
flokkurinn að taka tillit til
þess, ef hann fær völdin.
Af áróðri kristilegra demó-
krata virðist ljóst, að þeir
muni leggja mesta áherzlu á
efnahagsmálin og löggæzlu-
málin. Þeir muni halda þvi
fram, að þeim sé betur treyst-
andi en sósialdemókrötum til
þess að hamla gegn dýrtið og
tryggja trausta löggæzlu. Hið
siðara er sennilega ekki siður
vænlegt til að ná eyrum fólks,
m.a. vegna hermdarverka-
manna i Munchen. Sósial-
demókratar munu hins vegar
leggja höfuðáherzlu á utan-
rikismálin og þann ávinning,
sem hafi náðst á þvi sviði.
Brandt og samstarfsmönnum
hans sé einum treystandi til að
fylgja þeirri stefnu áfram.
Sigur kristilegra demókrata
mundi tákna upphaf nýs kalds
striðs i Evrópu.
KOSNINGARNAR i Vestur-
Þýzkalandi nú eru að þvi leyti
ólikar öllum fyrri kosningum
þar, að kristilegir demókratar
ganga nú til kosninga i fyrsta
sinn, án þess að hafa kanslara
i fararbroddi. Það hefur áður
reynzt þeim drjúgt til fylgis,
að þeir hafa getað bent á
Adenauer, Erhard eða Kies-
inger og getað sagt: Þessir
menn hafa reynzt vel sem
kanslarar og þeim er óhætt að
treysta. t sambandi við allar
fyrri kosningar hafa skoðana-
kannanir sýnt, að kanslarar
nutu meira fylgis en flokkur
þeirra. Þeim var líka óspart
teflt fram. Nú geta kristilegir
demókratar ekki teflt fram
öðrum sem aðalleiðtogum en
þeim Barzel, sem er mjög um-
deildur, og Strauss, sem hægri
menn að visu dýrka, en er hins
vegar ekki liklegur til að vinna
fylgi hófsamra óháðra kjós-
enda.
Sósialdemókratar ganga nú
hins vegar til kosninga I fyrsta
sinn með kanslara i farar-
broddi. Skoðanakannanir
sýna, að Brandt hefur mun
meira fylgi en flokkurinn,
þetta nota sósialdemókratar
sér lika óspart. Aðal vigorð
þeirra er: Brandt verður að
vera kanslari áfram.
Á sama hátt leggja frjáls-
lyndir demókratar mikla
áherzlu á forustu Scheels, sem
hefur reynzt farsæll utanríkis-
ráðherra og unnið sér vaxandi
traust. Það er þvi ekki ólik-
legt, sem einn ameriskur
blaðamaður hélt fram nýlega,
að margir kjósendur muni
láta það ráða vali sinu, hvort
þeir treysta betur tvlstirninu
Brandt — Scheel eða Barzel —
Strauss.
FYRIR sósialdemókrata
hefur það lika mikla þýðingu,
að þeir hafa fleiri vinsælum
leiðtogum á að skipa en
Brandt. Þar ber fyrst að nefna
Helmut Schmidt, sem var áð-
ur varnarmálaráðherra, en
tók við fjármálaráðherraemb-
ættinu af Schiller á siðastliðnu
sumri. Schmidt hfur verið tal-
inn hægra megin i flokki
sósialdemókrata, en jafn-
framtsá þeirra, sem ætti mest
fylgi meðal óháðra kjósenda.
Skoðanakannanir hafa oft leitt
i ljós, að hann nyti almennast
trausts allra vestur-þýzkra
stjórnmálamanna. Fram-
koma hans á flokksþinginu i
siðastl. viku vakti mikla at-
hygli og lofsyrði erlendra
blaðamanna. Schmidt sagði
það m.a. hiklaust, að þeir fjár-
málaerfiðleikar, sem hefði
verið glimt við undanfarið,
stöfuðu mest af Vietnamstrið-
inu. Það hefði veikt og verð-
fellt bandariska dollarann og
það svo haft óheppileg fjár-
málaleg áhrif i Evrópu.
Herbert Wehner nýtur einn-
ig mikils trausts, en hann er
þriðji aðalleiðtogi jafnaðar-
manna.
Það styrkir svo sósialdemó-
krata mjög, að mjög gott sam-
starf er milli þessara þriggja
forustumanna þeirra, þ.e.
Brandts, Schmidts og Wehn-
ers. Hið sama verður ekki sagt
um þá fjóra leiðtoga, sem
kristilegir demókratar tefla
mest fram, eða þá Barzel,
Strauss, Gerhard Schröder og
Hans Katzer. Bæði Strauss og
Schröder vilja gjarnan ná
aðalforustunni af Barzel, og
Katzer er beinlinis teflt fram
sem fulltrúa vinstri armsins i
flokknum og er skoðanamunur
hans og Strauss verulegur.
Flestum kemur saman um,
að enn sé erfitt að spá um úr-
slitin. Skoðanakannanir voru
um skeið hagstæðar kristileg-
um demókrötum, en það hefur
breytzt nokkuð i seinni tið.
Það getur þvi ráðið miklu um
úrslitin hvernig flokknum tek-
st til i kosningabaráttunni.
Þ.Þ.