Tíminn - 20.10.1972, Page 10

Tíminn - 20.10.1972, Page 10
10 TÍMINN Föstudagur 20. október 1972. „Ég sem tónverk, af því ég hef skyldur við sjálfan mig" - segir Elías Davíðsson, tónskáld og tölvufræðingur Þvi hefur lengi verið trúað, að listrænir hæfileikar, svo sem eins og tónlistar- og skáldgáfa, ætti sjaldan samleið með stærðfræði. Það er að segja, að sá maður, sem er skáld i oröum eða tónum, sé varla með mikið reiknings- höfuð. Það er þvi nokkur vork- unn, þótt undirrituðum þættu það tiðindi, þegar hann frétti, ekki alls fyrir löngu, að hér á landi væri einn maður, sem sameinaði það tvennt að vera mikill tölvu- fræðingur og tónskáld. Þessi maður er Eiias Daviðsson i Kópa- vogi. Auðvitað fékk hann ekki að vera i friði, heldur var sóttur heim einn daginn. En þegar við fórum að tala saman, kom það á daginn, að tölvufræði er reyndar ekki stærð- fræði, nema þá að mjög tak- mörkuðu leyti. Það eru kannski svo sem tuttugu af hundraði þeirra fræða, sem eru hrein stærðfræði. Svona getur maður gert sér rangar hugmyndir um hluti, sem maður þekkir ekki. — Ég verð að breyta spurningunni, Elias, og spyrja ekki um stærðfræði, heldur hitt: Er það ekki ákaflega erfitt að vinna dagleg störf sin á tveim svona gerólikum sviðum.? —- Jú, það er mjög erfitt. Og erfiðleikarnir eru einkum fólgnir i þvi, að vinna við tölvu krefst mjög rökrænnar hugsunar. Það er að segja, maður verður að finna rökréttar lausnir á þeim vandamálum, sem maður er að fást við, en þau vandamál eru yfirleitt skilgreind og afmörkuð af tölvunotendum. t listinni er þetta allt öðruvisi. Þar hefur maður fyrir framan sig opið, óskrifað blað, þar sem ekki er til nein sérstök, áður ákveðin leið. Þar er allt hægt að gera og ekkert hægt að gera. Þar verður maðurinn sjálfur að gerá allt: Velja markmiðið, sem hann vill stefna að, finna leiðina að mark- inu og siðan að stjórna sjálfur vinnubrögðum sinum meðan á verkinu stendur. Það er ekki sizt vegna þessa mikla eðlismunar, sem mér finnst erfitt að vinna á tveim svona gerólíkum sviðum — En er ekki lika erfiöara að einbeita sér að andlegum störfum á kvöldin, eftir að hafa unnið inni allan daginn? — Þaö tel ég alveg vist. En ég er ekki þannig gerður, að ég eigi auðvelt með útivinnu. Ég er til dæmis hvorki smiöur né sjó- maður. Jú, sjálfsagt væri það hollara, ef þvi yrði við komið. — Gætum við nú samt ekki verið meira úti en við erum? — Þaö væri tvimælalaust mjög æskilegt, ef við færum oftar út i gönguferðir, þó ekki væri nema i námunda við heimili sin. En þessu eru ýmsar skorður settar. Ef við til dæmis tökum okkar bæ, Kópavog, þá eru þar ekki neinar gangstéttir. Og þegar gott er veður og jörðin þurr, þá hefur til skamms tima verið mikiö ryk á götum, sem bilar þyrla upp. Ef þetta væri ekki svona, myndi maöur áreiðanlega fara oftar i gönguferðir en raun er á. Aftur á móti er islenzk veörátta þannig, að ég er ekki viss um, að það sé neinn verulegur grundvöllur fyrir stór útivistarsvæði, skemmti- garöa, eins og tiðkast viðast hvar erlendis. Menn eru varla mjög lengi úti i einu, hér á landi, nema þá á skiðaferðum á veturna eða i fjallgöngum, sem hvort tveggja er auðvitað mjög æskilegt. — Já, þú minntist þarna á önn- ur lönd. Þar hefur þú margt til samanburðar, þar sem þú ert hvorki fæddur né alinn upp hér á landi. Hvernig finnst þér nú ástandið vera, hérna hjá okkur, þegar á heildina er litið? — Það er mjög margt gott um tsland að segja. Ég hef átt hér heima i tiu ár, og mér hefur alltaf fundizt ég eiga hér heima, alveg frá þvi ég kom hingað fyrst. Bæði landið, þjóðfélagið og einstak- lingarnir hafa ákaflega margt til sins ágætis. En ég er ekki einn af þeim blindu tslandsvinum, sem segja allt gott um landið og sjá ekki neitt af þvi, sem miður fer. Það eru fleiri en ég, sem gagn- rýna ýmislegt i islenzku þjóðlifi, og ég þarf ekki að vera útlend- ingur til þess. Hitt er annað mál, ég er alinn upp i öðrum löndum og hef þvi eðlilega nokkuð önnur við- horf. — Hvað er það, sem þér þykir einna verst, hérna hjá okkur? — Það er einkum eitt, sem mér hei'ur alltaf fundizt slæmt hér, og það eru fræðslu- og menntamálin. Þetta er ekki tekið nærri þvi nógu alvarlegum tökum. Börnin byrja ekki i skólum fyrr en þau eru sjö ára, en núna loksins, eftir mikla pressu, er farið að reyna að taka þau inn sex ára. En hvað er börnunum kennt? Þau eru i skólanum i mesta lagi þrjá tima á dag, og námið er ekki annað en það, sem erlendis er yfirleitt kennt i leikskólum. Hér á landi eru börn að læra frumlestur og frumreikning fram að niu og tiu ára aldri — einmitt á þeim árum, sem börn eru svo næm, að þau geta lært allt mögulegt. Erlendis eru börnin látin læra alla undir- stöðu og æfingar i leikskólum, og þegar þau eru orðin sex ára, geta þau farið að snúa sér að alvarlegu námi. Það er varla hægt að segja að leikskólar séu til hér á landi. Maður þarf að skriða á hnjánum og helzt að vera óreglumaður, óreglukona eða þá fráskilinn, ef maður ætlar að koma börnum sinum inn á leikskóla hér. Og jafnvel i þeim leikskólum, sem beztir eru hér á landi, er ákaflega litið fyrir börnin gert, miðað við þau lönd, þar sem ég þekki bezt til, til dæmis i tsrael, Frakklandi og Þýzkalandi. Þetta hlýtur að stafa af þvi, að fræðslumálin fá i sinn hlut alitof litinn hluta af þeirri margumtöluðu köku, sem heitir þjóðartekjur. Auðvitað eru margir sem segja, að við getum ekki eytt meira en við gerum i skólabyggingar og annað, sem þarf til þess að manna og mennta börnin okkar. En ég er á annarri skoðun. Við vitum það öll, að þjóðin hefur aðeins einum, sameiginlegum sjóði úr að spila, spurningin er aðeins: Hversu miklum hluta viljum við verja til þess að gera börnin okkar að meiri og betri mönnum, og hve miklu viljum við verja i biía, ein- býlishús og annan ytri búnað? — Þér virðist þessu annan veg farið i þeim löndum, sem þú nefndir áðan? — Já, það finnst mér. Ég get til dæmis sagt þér, að i israelskum samyrkjubúum hefur sú stefna alltaf verið rikjandi, að fyrsta steypta húsið skyldi ekki vera fyrir fullorðna fólkið, heldur fyrir börnin. Það voru skólinn og leik- skólinn. Siðan komu sameiginleg eldhús, en siðast komu góð hús fyrir hina fullorðnu. Þau voru með öðrum orðum seinast i röð- inni, en ekki fyrst, eins og hér á landi. Ég segi það alveg satt, að mér finnst mjög slæmt, að hér skuli vera farið svona aftan að siðun- um og byrjað á öfugum enda, þvi að menntun og upplýsing er skynsamlegasta fjárfestingin, sem hægt er að gera - og arðvæn- legasta, þegar öllu er á botninn hvolft. — Hefur þú kannað þetta hér tölulega? — Já, dálitið. Ég gerði einu sinni smávegis könnun á þessu á sinum tima i Efnahags- stofnuninni. Mig langaði til þess að vita, hvort tslendingar væru i raun og veru á eftir öðrum Evrópulöndum i þvi sem þeir legðu til fræðslumála, miðað við þjóðartekjur. —Hverjar voru niðurstöður þeirrar könnunar? — Þvi miður reyndist grunur minn alveg réttur. Þetta er i raun og veru svona. Það getur vel verið, að einhverjir vilji rengja þetta og haldi að ég sé að fara með vitleysu, en svo er ekki. Ég er búinn að kanna þetta mál frá mörgum hliðum og niðurstaðan verður alltaf hin sama. Og hér þýðir ekki að koma með þá rök- semd, að peningarnir séu ekki til. Þeir eru til, en þeim hefur bara verið varið i eitthvað annað en þetta. — Þú sagðir áðan, að þú þekktir einna bezt til i Israel, Frakklandi og Þýzkalandi. Ertu kannski frá einhverju þessara landa? — Ég fæddist og ólst upp i Palestinu,sem varð siðan tsrael. Þaðan fór ég ungur og flæktist talsvert mikið um Evrópu. Það flakk stafaði að mestu leyti af fjölskylduástæðum, en annars var ég að læra ýmsa hluti, aðal- lega tónlist. Siðan kom þar að foreldrar minir þurftu að flytjast til Bandarikjanna af heilsufars- ástæðum. Þá varð ég eftir i Evrópu, en kom á eftir þeim vestur um haf. En þegar ég var á leið þangað, stanzaði ég á Islandi i tvo daga. Það var árið 1960. Þá leizt mér svo vel á mig hér, að mér fannst ég ekkert hafa til Bandarikjanna að gera. Ég hélt þó för minni áfram þangað, en ákvað að koma hér, strax og ég hefði safnað mér dálitlu af peningum. Á meðan ég var vestan hafs, kynntist ég Islendingum, einkum Leifi Þórarinssyni, tónskáldi, sem þá var i New York. Þeir buðu mér oft heim til sin og kynntu mér islenzkan mat og islenzka siði. Þetta þótti mér ákaflega gaman. — Fórstu svo fijótlega til Islands? — Já. Ég fór til íslands og vann hitt og þetta, sem til féll. Til dæmis var ég handlangari , þegar verið var að byggja H. Ben-húsið viö Suðurlandsbraut. En svo kom vetur, og þá var litiö um atvinnu hér. Ég fór þá aftur til Ameriku, en á meðan ég var hér, hafði ég kynnzt þeirri konu, sem nú er eiginkona min. Eins og gefur að skilja, þá kom ég eins fljótt og ég gat aftur, og svo giftumst við. Siöan eru núna um það bil tiu ár, og þann tima hef ég átt heima hér. Ég fékk vinnu hjá IBM á tslandi og hef unnið þar siðan. — Hvar er það sem þú vinnur, þarna hjá IBM? — Ég er það, sem kallað er kerfisfræðingur. Það hugtak er nú vist ekki mjög þekkt hér á landi, en aðalverkefnið er að skipuleggja og koma inn verkefni fyrir tölvuvinnslu. Ég heimsæki stofnanir og fyrirtæki og tala við ráðamenn þar og hvern þann, sem vill fá unnin verkefni, eða hefur áhuga á að nota tölvur við Blaðsiða úr ófullgerðu tónverki eftir Elias.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.