Tíminn - 16.03.1973, Blaðsíða 9

Föstudagur 16. marz 1973
TiMIW
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur í Bankastræti 7 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aörar skrifstofur: sfmi 18300. Áski^iftagjald 300 kr.
á mánuði innan lands, i lausasölu 18 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f.
-
Heillum horfinn?
Það linnir ekki fyrirspurnum i brezka
þinginu um þessa deilu, sem þingmenn telja
óbúandi við fyrir brezka togaraútgerð.
Kvörtunum rignir yfir brezku stjórnina frá
brezkum útgerðarmönnum vegna þess, hve vel
íslendingum, þrátt fyrir erfiðar aðstæður,
hefur tekizt að trufla veiðar Breta og þar með
verja fiskimiðin innan 50 milna.
Ef eitthvert mark á að taka á ummælum
Gylfa Þ. Gislasonar, geta þau ekki þýtt nema
annað tveggja: Annað hvort er hann að krefj-
ast meiri hörku og beitingar skotvopna gegn
brezkum veiðiþjófum, eða hann er að krefjast
þess.að gengið verði að þeim skilmálum, sem
Bretar hafa boðið okkur. Það skal samt enginn
gera sér miklar vonir um, að Gylfi skýri um-
mæli sin nánar.
í útvarpsumræðunum á dögunum sagði Gylfi
Þ. Gislason formaður Alþýðuflokksins, að út-
færsla fiskveiðilögsögunnar i 50 sjómilur væri
hreint pappirsgagn og ekkert annað, þ.e. út-
færslan hefði ekki haft neina raunhæfa
þýðingu, þar sem Bretar fiskuðu eins og þeim
sýndist og vildu innan hinnar nýju fiskveiðilög-
sögu.
Þessi ummæli Gylfa Þ. Gislasonar eru gott
dæmi um þá blindu valdasýki, sem ræður orð-
um og æði forystumanna stjórnarandstöðunn-
ar. Það er vegna þessarar öfgafullu og heitu
ástriðu að koma núverandi rikisstjórn frá, sem
Gylfi og félagar reyna að sverta rikisstjórnina
i augum þjóðarinnar i hverju einasta máli. Og i
þvi valdaæði, sem stundum rennur á foringja
stjórnarandstöðunnar i hita augnablikisins, og
oft stappar nærri vitfirringu, verður þeim
ekkert heilagt.
Þannig verður helgasta mál þjóðarinnar,
stærsta lifshagsmunamál hennar, einnig að
bitbeini stjórnarandstöðunnar, sem heldur að
hún geti svert núverandi rikisstjórn i augum
þjóðarinnar með þvi að segja, að þessi örlaga-
rika ákvörðun, sem þjóðin tók raunar sjálf af
skarið um i almennum kosningum, sé einskis
virði, hafi enga þýðingu, sé aðeins pappirs-
gagn.
Þessi málflutningur Gylfa Þ. Gislasonar
þarfnast raunar ekki frekari skýringa. Hann er
aðeins dæmi um sálarkreppu valdasjúks
manns, þar sem hann gengur i berhögg við
allar þær staðreyndir, sem fyrir liggja i þessu
máli og almenningur á íslandi hefur gjörla
fylgzt með i fréttum frá Bretlandi siðustu
vikur.
Brezkir útgerðarmenn heimta herskipa-
vernd, þar sem ekki sé unnt að stunda tog-
veiðar á íslandsmiðum með eðlilegum hætti.
Brezkir togaraskipstjórar á íslandsmiðum
hafa hvað eftir annað hótað að halda skipum
sinum til heimahafnar vegna þess að þeir
segja, að togviraklippingar og aðrar truflanir
islenzku varðskipanna séu óþolandi og komi i
veg fyrir að unnt sé að stunda veiðar með
árangri.
Hins vegar er ljóst, að slik ummæli stjórn-
málaforingja á íslandi geta orðið vopn i
höndum Breta. -TK.
Edward Klein, Newsweek:
Kínverjar fara sér hægt
Þeir taka bættri sambúð á allt annan veg en
Bandaríkjamenn
.. . —- •• • V- ,
^ « L <.*«*<(»**<. (nwatHM. IMW11—
N • * • • t » '4
"m * * * n < «"« í; «...
Forsiöa i kinversku blaöi.
Bandariskur almenning-
ur hefir tekiö bættri sam-
búö viö Kinverja opnum
örmurn, en kinverska þjóö-
in hefir látiö sér mun hæg-
ar. Fyrir skömmu voru
stigin mikilvæg skref i átt
til opinberrar stjórnmála-
viöurkenningar, en Kin-
verjar viröast samt fara
meö gát og athuga gaum-
gæfilega livert fótmál sitt.
Edward Klein ritstjóri
Newsweek lýsir i eftirfar-
andi grein þeim áhrifum,
sem hann varð fyrir um
daginn austur þar.
ÞÚSUNDIR manna eru á
stjái á bökkum Whangpoo-ár i
Shanghai frá þvi að dagur ris.
Hinir harðgerðari fara jafnvel
úr yfirhöfnum sinum, þrátt
fyrir raka goluna, og liðka sig
á tai chi chuan, eða hnefaleik
við imyndaðan andstæðing.
Skemmtilegast er að horfa á
gömlu mennina, þvi að
hreyfingar þeirra eru svo ein-
staklega hægar. Hið eina, sem
virðist geta truflað þessa fim
leika, er útlendingur i sjón-
máli. Allt i einu stanza gömlu,
grönnu fótleggirnir á lofti,
skeggjuð hakan sigur, inn-
hverfa einbeitingargriman
dettur af andlitinu og undrun-
arsvipurinn breiðist yfir það i
staðinn.
Shanghai er stærsta og vest-
rænasta borgin i Kina, en sé
nokkuð að marka viðbrögðin,
sem nærvera Bandarikja-
manns vekur hjá borgarbú-
um, eiga Kinverjar eftir að
furða sig á mörgu. Nauðsyn-
legt er að gera sér þess grein,
að Kinverjar hafa yfirleitt
aldrei augum litið Banda-
rikjamann nema i myndabók
eða kvikmynd.
Annað kvöldið, sem ég
dvaldi i Peking, tók ég til
dæmis þátt i veglegri veizlu,
sem Chou En-lai forsætisráð-
herra hélt sendinefnd frá
Pakistan, en Pakistanmenn
eru alveg nýbúnir að hefja
beinar flugferðir til Peking.
Þarna voru hundruð sendi-
manna erlendra þjóða og aörir
gestir hvaðanæva að úr heim-
inum, en þrátt fyrir það voru
ekki nema fjórir Bandarikja-
menn viðstaddir.
SIÐAST liðin tvö ár hefir
Chou En-lai keppzt við að búa
starfsmenn sina undir að
Bandarikjamenn komi til
Kina og hefji þar störf. Ekkert
sérstakt hefir þó verið gert til
þessað reyna að vekja vináttu
fjöldans i garð Bandarikj-
anna. Kinverjar virðast þvert
á móti nálgast hina nýju og
auknu samskipti við Banda-
rikjamenn meö varúð og allri
gát.
Ég ræddi i veizlunni við einn
Kinverja, og við komumst að
raun um, að við ættum báðir
syni i bernsku.
„Hvernig haldið þér nú að
tilvera sona okkar verði árið
2001”, spurði ég.
„Ég vona, að hvor þeirra
um sig fái tækifæri til að ferð-
ast til heimalands hins,” sagði
Kinverjinn.
„Það verður nú komið i
kring löngu áður”, sagöi ég.
„Ég geröi mig ánægðan meö
árið 2001”, sagði hann.
ÞESSI afstaða ætti að sýna,
að hið bætta samkomulag
milli valdhafanna i Peking og
Washington hefir ekki vakið
hjá Kinverjum þann almenna
áhuga, sem enn er mjög áber-
andi i Bandarikjunum. Kin-
verskt silki og fleira er á boð-
stólum i New York, en þó að
leitað sé með logandi ljósi i
stærstu verzlun Shanghai-
borgar finnst ekkert, sem ber
áletrunina „framleitt i Banda-
rikjunum”.
Kinverjar virðast meira að
segja yfirleitt búnir að gleyma
gjöfunum, sem þeir skiptust á,
Nixon forseti og Chou En-lai
forsætisráðherra. Einn af
fylgdarmönnum minum var
spurður, hvort moskusdýrin i
dýragarðinum i Peking væru
búin að jafna sig, og hann virt-
ist i fyrstu undrast áhuga
okkar á þessu, en áttaði sig
svo og sagði:
„Já, forsetinn ykkar færði
okkur þau að gjöf, var það
ekki?”
TIL þess liggja góðar og
gildar ástæður aö Kinverjar
taka bættri sambúð á allt ann-
an veg en Bandarikjamenn.
Einn af erlendu sendimönnun-
um i Peking gaf mér nokkra
skýringu á þessu:
„Þið Bandarikjamenn þyk-
izt eygja tækifæri til að vinna
upp þann tima, sem tapaður
er. Þiö vilduð helzt geta
þurrkað út undangengin tutt-
ugu ár og tekið þar til, sem
fyrr var frá horfið i tilhugalifi
ykkar og kinversku þjóðarinn-
ar. Þið verðið fyrir vonbrigð-
um i þessu efni, þvi að Kin-
verjar láta alls ekki stjórnast
af tilfinningum i svona mál-
um”.
Þetta mun alveg rétt. Kin-
verjar lita fyrst og fremst bú-
mannsaugum á aukin tengsl
við Bandarikjamenn. Þeir sjá
hilla undir aukin viðskipti,
tækifæri til að öðlast tækni-
kunnáttu og þó umfram allt
mótvægi gegn augljósri ógnun
Sovétrikjanna.
Ég spurði Kinverja einn,
hverju þaö sætti, að þeir verðu
jafn miklu og raun ber vitni af
sinu litla fé til þess að koma
upp hinu viöáttumikla kerfi
loftvarnabyrgja undir öllum
borgum landsins. Svar hans
var tilvitnun i Mao formann og
það var i eina skiptið, sem ég
heyrði vitnað i hann: „Grafið
djúp göng”, hafði hann yfir,
„safnið korni hvarvetna og
leitið ekki eftir forustu”.
KINVERJAR fara sér hægt
af brýnni nauösyn i sambandi
við aukin samskipti við
Bandarikjamenn eins og flest
annað. Bandarikjamenn kann
að dreyma um ferðalög langt
inn i Kinaveldi, en Kinverjar
brjóta heilann um, hvernig
þeir eigi að veita auknum
fjölda útlendinga viðtöku i
Peking.
Siðan að Kina fékk aðild að
Sameinuðu þjóðunum hefir
nálega tvöfaldazt tala þeirra
rikja, sem hafa viðurkennt
stjórnina i Kina og tekið upp
stjórnmálasamband við hana,
eða úr 45 i 85. Sendiráðunum
fjölgar ört i útlendingahverf-
inu i höfuðborginni. I janúar i
vetur var opnaður glæsilegur
erlendur klúbbur við „Torg
hins himneska friðar” og ver-
ið er að undirbúa stofnun
alþjóðlegs skóla fyrir börnin i
borgarasamfélagi útlending-
anna.
„Þeir hafa getað leyst flest-
an vanda enn sem komið er”,
sagði einn hinna erlendu
sendimanna. „En við skulum
biða og sjá hvað gerist þegar
Bandarikjamenn ber að garði
og þeir fara að koma fyrir
þeirri umfangsmiklu stofnun,
sem þeir eru vanir að setja á
fót”.
NÝJAR byggingar valda
ekki mestum vanda. Frá
sjónarmiði Kinverja verður
miklu erfiðara að þjálfa þann
fjölda enskumælandi túlka og
skrifstofufólks, sem þörf
verður á. Þeir hafa þvi uppi
ráðagerðir um að fjölga veru-
lega nemendum ienskri tungu,
en um leið ætla þeir að hverfa
frá enskum framburði, og
taka upp ameriskan framburö
i hans stað, draga úr lestri si-
gildra bókmennta enskra og
auka annað hentugra náms-
efni. Þeir eiga mikið ógert i
þessu efni.Ég spurði einn túlk-
inn, hvaða bandariska höf-
unda hún læsi aö jafnaði, og
Mark Twain var sá eini, sem
hún minntist i svipinn.
Hin mikla gestrisni Kin-
verja ætti ein aö stemma stigu
við gifurlegum straumi ferða-
manna. Eins og sakir standa
einangra Kinverjar alla út-
lendinga með svo mikilli og
ágætri þjónustu og umönnum,
að hún hlýtur að setja sérstök
takmörk. Þegar ég dvaldi i
Hangchou lét ég þess lauslega
getið við gestgjafann, að ég
væri að fá kvef. Eftir örfáar
minútur kom inn til min kin-
verskur læknir i svörtum
kyrtli. Hann skoðaði mig i
krók og kring og ráðlagði lyf,
sem unnið er úr jurtarótum.