Tíminn - 16.03.1973, Blaðsíða 19

Föstudagur 16. marz 1973
TÍMINN
19
Streita
þess er þörf. Hér koma nokkur
einkenni streitu, sem geta gefiB
bendingu um, hvort hún er á ferð-
inni:
Ef maBur er þróttlaus, jafnvel
dauBþreyttur og áræBislaus
frammi fyrir smávægilegum
hindrunum daglegs lifs.
Ef viB finnum ekki til þreytu
eftirerfiBan dag — eins og daginn
áBur — heldur þvert á móti erum i
nokkurskonar vimu. Við hlæjum,
svifum i lausu lofti — I andlegum
skilningi — og sjáum veröldina i
fjarstæöukenndu ljósi.
Ef það verður vani að vakna i
dögun, löngu áður en þess er þörf,
án þess aö geta sofnaB aftur.
Svefnleysið stafar af of miklum
hormónum, meðal annars
adrenalini er framleiðist vegna
þeirrar spennu, sem við lifum i.
Ef við lifum mestan tima dags-
ins i óþreyju og okkur finnst allt
ganga of seint og allt dragast á
langinn.
Ef við erum sifellt með vonda
samvizku vegna þess, að okkur
finnst viö ekki hafa tima til þess
að sinna fjölskyldu okkar og vin-
um.
Ef að fullt er af minnismiðum
á borði og i tösku án þess þö að
gera neitt gagn. Og ef viö si og æ
erum að hugsa: „Þetta verð ég að
gera i dag og á morgun” — án
þess þó að það sé gert.
Ert þú svo ómissandi?
öll þessi einkenni segja: Stanz!
Þú veröur að framkvæma minna,
ihuga meira. Geymdu til morgun-
dagsins það sem þú þarft ekki
nauðsynlega að gera i dag. Og — i
einlægni: Hversu mikiö er þaö i
raun og veru? Breyttu um lifs-
venjur. Ef þú getur haft skipti á
tima og peningum, þannig aö þú
fáir meiri fritima fyrir þig og
fjölskyldu þina, þótt tekjurnar
minnki, þá gerðu það, segir Selye.
Og láttu þér ekki detta i hug, að
þú sért ómissandi. Minnstu þess,
að kirkjugarðarnir eru fullir af
fólki sem trúði þvi, að það væri
ómissandi.
Hreyfðu þig! Taktu þér
skemmtigöngu, að minnsta kosti,
ef önnur hreyfing stendur ekki til
boða. Minnstu þess, að þú ert
manneskja, hugsandi vera, en
hvorki ikorni eða rotta, sem alltaf
hleypur i hring, ef hún er látin
elta hjól. Og sofðu! Er fridagar
koma, eiga menn að sofa, ef þeim
finnst þeir þurfa þess, fremur en
að æða út i skóg. Menn eiga ekki
að gera útiveru að nýjum þætti i
streytunni, heldur aðeins að
stunda hana, þegar hún eykur
okkur velliöan. Ef mönnum finnst
þeir þurfa að sofa, eiga þeir að
gera það. Svefninn er bezta
læknismeðalið hverri lifandi
veru.
AB siöustu ættu menn að gæta*in
vel fyrir taugaróandi lyfjum. Þau
lækna ekki taugarnar heldur
deyfa og grimuklæöa áhyggjurn-
ar. Það er fölsun.
Maöurinn lifir ekki á brauði
einu saman, en ekki heldur á pill-
um.
(VS. þýddi og endursagði).
SUF-síða
væru ekki óraunhæfar, ef árangur
ætti aö nást. Hins vegar væri
nauðsynlegt aö gera sér grein
fyrir þvi, hvernig ætti aö ná
þessari fjárhæð.
Ólafur Ragnar Grims-
son
svaraði aö lokum ýmsum fyrir-
spurnum, sem komið höfðu fram,
sérstaklega um störf stofnana-
nefndar og fjármögnun byggða-
stefnu SUF. Þakkaöi hann þær
undirtektir, sem byggöastefna
SUF heföi hlotið á þessum fundi.
I..............- '
0 Eyjar
Flugnatanga og sömuleiðis
rennur hraun i sjó fram
suður af Yztakletti og i átt til
Bjarnareyjar. Hraun byrjaði
að renna við syðri hafnar-
garðinn i gær, og var
Lóðsinn þegar sendur á
staðinn með dælur sinar.
Dældi Lóðskin sjó án afláts á
hraunið, og siðan hefur ekki
orðið vart við frekara hraun-
rennsli á þessum stað.
Gasmengunin i miðbænum
hefur ekki minnkað frá þvi i
fyrradag. að hún komst i há-
mark.
Hraunkanturinn við bæinn
skriður stöðugt áfram, og
þótt hann færist ekki nema
hálfan tileinn metra á sólar-
hring, þá nálgast hann
austustu húsin, sem enn
standa uppi, jafnt og þétt.
Fiskibdtur
upp á dráttarvagninn og svo
verður lagt af stað norður.
Fer ekki til Húsavikur i
einni lotu
Við spjölluðum einnig við bil-
stjórann, Asgrim Karlsson og
spurðum hann, hvernig feröalag-
ið legðist i hann.
— Það gekk ágætlega aö lyfta
bátnum upp úr sjónum hérna
beint fyrir framan hús Slysá-
varnarfélagsins, og ætli maður
reyni svo ekki að skila honum
norður. Eg legg af stað núna, þeg-
ar ég er búinn að matast. Aö visu
geri ég ekki ráð fyrir að fara
þetta i einum áfanga — læt mér
kannski detta i hug að gista i
Staðarskála, þó að ég geti ekki
fullyrt svona fyrirfram, hvar
gististaðurinn verður.
„Það venst eins og ann-
að”
Asgrimur sagði okkur, að bill-
inn væri eitthvað um átta tonna.
Hann kvaöst hafa komið á honum
aö norðan i fyrrakvöld, og lét ekki
sem verst af þvi að aka svona
farartæki langar leiðir dag eftir
dag.
— Það venst eins og annað,
sagði hann. Vegirnir eru sæmi-
legir, kannski dálitið farnir að
blotna, og svo er báturinn nokkuð
þungur, svona sex eða sjö lestir
gizka ég á.
Asgrimur kvaðst verða einn i
bilnum norður.
— Það kemur ekki svo mjög að
sök, þó aö maður sé einn, sagði
hann. Maður hefur talstöð, ef eitt-
hvað ber út af. Og þetta er svo
sem ekki neitt slæmur flutningur,
þó að hann sé óvanalegur, að öðru
leyti en þvi, að yfirvigtin á bátn-
um er nokkuð mikil, og það er svo
sem ekki ákjósanlegt.
Að svo mæltu fór Asgrimur að
huga að bát og bil og böndunum,
sem fiskiskipið var njörvað með á
dráttarvagninn. Honum veitti
ekki af að búa vel um allt, svo
langa ferð, sem hann átti fyrir
höndum.
Dómur
muna rikisvaldsins —”, eigendur
og ábúendur lögbýla i Mývatns-
sveit, sem ekki eru talin eiga lönd
að Mývatni, og hreppsnefnd
Skútustaöahrepps vegna hrepps-
ins. Allir þeir aðilar, sem risu til
andsvara við dómkröfur stefn-
anda, mótmæltu eignarréttar-
kröfum stefnanda á þeim grund-
velli, að þeir sjálfir ættu hver um
sig, aö þvi er tekur til vatnsbotns
utan netlaga, — að öllu leyti eða
nokkru —, verðmæti þau, sem
stefnandi krafðist eignarréttar
að.
Af hálfu rikissjóðs er þess kraf-
izt, jafnframt þvi sem kröfum
stefnanda er mótmælt, að þvi er
varðar botn og botnverðmæti ut-
an netlaga, áð rikissjóöi veröi til-
dæmdur botn Mývatns utan net-
laga með öllum verðmætum i, á
og undir botninum, eða að þessi
dómsákvörðun kom a.m.k. skýrt
og ótvirætt fram i forsendum
dómsins. Til vara krefst hann, aö
landbelti Skútustaðajarðar og
vatnsbotn innan tilgreindra
merkja samkvæmt landamerkja-
lýsingu verði ekki talin til „sam-
eignar” ef dómurinn féllist á, at
um sameign sé að ræða.
Skútustaöahreppur og eigendui
og ábúendur lögbýla i Mývatns
sveit, sem ekki eru talin eiga lönc
að Mývatni gera eftirfarand
sameiginlegar kröfur:
aðhrundið verði kröfum rikisins
og stefnanda um eignarrétt af
botni og botnverðmæti Mývatns
utan netlaga einstakra jarða,
að hreppsnefnd Skútustaöa-
hrepps fyrir hönd hreppsins veröi
dæmdur eignarréttur að botni
Mývatns, þar meö talinn óskorað
ur eignarréttur að öllum verð-
mætum i, á eða undir vatnsbotn-
inum.
Verði framangr. krafa um rétl
Skútustaðahrepps yfir hinum um-
deildu verðmætum ekki tekin til
greina, er af hálfu eigenda og
ábúenda lögbýla i Mývatnssveit,
sem ekki eru talin eiga lönd að
Mývatni, gerð krafa um,
aðMývatnutan netlaga einstakra
jarða verði dæmt byggöaral-
menningur og vatnsbotninn, svo
og hvers konar gæði á, i eöa undir
eða yfir vatnsbotninum skuli, ut-
an netlaga einstakra jarða, telj-
ast eign allra lögbýla i sveitinni
og þar með þeirra.
Um varakröfu stefnanda segir i
dómnum:
Varakrafa stefnanda nær ein-
ungis til þess hluta Mývatns
(botns ásamt öllum verðmætum
i, á og undir botninum), sem er
utan netlaga i skilningi 4. gr.
vatnalaga nr. 15 frá 1923, og til
hans alls.
Um rétt þann, sem mál þetta
snýst um, þ.e. eignarrétt að
vatnsbotni ásamt verðmætum i, á
og undir vatnsbotninum, gilda nú
almennt ákvæði vatnalaga nr. 15
frá 1923, 4. gr. Aður giltu um þetta
ákvæði Landsleigubálks Jónsbók-
ar, einkum i 56. og 59. kap.
Um það er deilt i málinu, hvort
4. gr. vatnalaganna beri að skilja
þannig, að hún takmarki fortaks-
laust eignarrétt strandeigenda að
botnssvæðum Mývatns og ann-
arra stöðuvatna við 115 metra
belti frá landi, og ef svo væri tal-
ið, hvort slik regla fái staðizt aö
stjórnskipunarrétti, þar sem með
henni kynnu landeigendur að
vera sviptir eignarréttindum,
sem þeir hefðu átt frá fornu fari
eða áunnið sér fyrir langa notkun.
Dómurinn telur, að 4. gr. vatna-
laga skilin á þann veg, að hún
takmarki án frávika eignarrétt
vatnsbakkabænda við landbelti af
þeirri stærð, sem að framan
greinir, sé ógild regia aö
stjórnarskipunarlögum i þeim til-
vikum, þar sem telja verður
sannað, að strandeigendur hafi
átt rikari rétt til vatns og botns,
erlögin voru sett. Verður að telja,
að gagnályktun frá 4. gr. vatna-
laganna verði ekki réttlætt með
skfrskotun til heimildar löggjaf-
ans til setningar ákvæða um al-
mennar takmarkanir á eignar-
rétti, þar sem slík algild netlaga-
regla væri mjög óeðlileg i fjölda
tilvika og kæmi harkalega niöur á
einstökum landeigendum, þannig
að jafna mætti til eignaupptöku.
Með þeim takmörkunum, er að
framan greinir, telja dómendur,
að löggjafanum hafi veriö frjálst
að skipa eignarrétti að botns-
svæöum stöðuvatna að vild, en af
álitum meiri og minni hluta svo
nefndrar Fossanefndar, er undir-
bjó vatnalögin, má ráða, að út frá
þvi væri gengið, að botnssvæði i
almenningum stöðuvatna væru
eign þjóðarheildarinnar eða
rikiseign.
1 lok dómsins segir:
Einstaklingseignarréttur að
landi á Islandi, jörðum og lend-
um, byggist aðallega á námi og
samfelldri röð eignayfirfærslna.
Saga landnáms við Mývatn þykir
benda til þess, aö ekki hafi veriö
um að ræða samfellt nám alls
lands umhverfis vatnið. Siðari
timá gögn benda einnig til þess,
að almenningur hafi lengst af
verið i vatninu.
Hins vegar verður þvi eigi sleg-
ið föstu hér, hver séu mörk þessa
almennings og eigi heldur þvi, að
ýmsar einstakar jarðir viö Mý-
vatn hafi eigi átt, þegar vatnalög-
in voru sett, séreignarrétt að
vatnsbotni Mývatns út fyrir þau
mörk, sem i 4. gr. vatnalaga
greinir. Hafi slikur séreignarrétt-
ur einstakra jaröa veriö fyrir
hendi við setningu laganna, er
hann að mati dómenda i fullu
gildi.
Mál þetta er hins vegar eigi
höfðað eða sótt til viðurkenningar
á slikum hugsanlegum séreignar-
rétti einstakra jaröa utan net-
laga, heldur krefst stefnandi
viöurkenningar á sameignarrétti
allra vatnsbakkajarðanna að
vatnsbotni utan netlaga.
Samkvæmt því, sem hér hefur
verið rakið, þykir mega telja full-
vist, aö i Mývatni hafi verið al-
menningur lengst af, þótt mörk
hans og stærð séu óljós. Þykir
ósannað, að botnssvæði innan al-
mennings þessa hafi nokkurn
tima verið eign vatnsbakka-
bænda og verði þegar af þeirri
ástæðu að hafna varakröfu stefn-
anda um að allt Mývatn (botn og
botnsverðmæti) utan netlaga
samkvæmt 4. gr. vatnalaga sé
óskipt sameign umbjóðenda
hans, þ.e. allra jarða, sem lönd
eiga að Mývatni.
Eftir öllum atvikum og mála-
vöxtum þykir rétt að máls-
kostnaður faili niður.
botn Mývatns og botnsverömæti
öll séu hluti af landareignum
þeirra aðila, er lönd eiga að Mý-
vatni, i óskiptri sameign þeirra,
og að engir aðrir en þeir eigi þar
eignaraöild, er visaö frá dómi.
Varakrafa stefnanda, er sá
hluti Mývatns (þ.e. botn ásamt
öllum verðmætum i, á og undir
botninum), sem fjármálaráð-
herra f.h. rikisins gerir kröfu til,
að verði dæmt eign islenzka rikis-
ins, sbr. dskj. nr. 147, verði
dæmdur óskipt sameign umbjóð-
enda hans, verður eigi tekin til
greina.
Málskostnaöur fellur niður.
Málflutningsþóknun lögmanna
gjafsóknarhafa greiðist úr rikis-
sjóði, kr. 600.000.00 til Páls S.
Pálssonar hrl., lögmanns stefn-
anda Veiðifélags Mývatns og kr.
300.000.00 til Guðmundar Skafta-
sonar hrl., lögmanns Skútustaða-
hrepps og eigenda og ábúenda
lögbýla i Skútustaöahreppi, sem
ekki eru talin eiga lönd aö Mý-
vatni.
Lögmaður fjármálaráöuneytis-
ins i málinu var Sigurður Ólason,
hrl. Að dómsuppkvaðningu lok-
inni vildu lögmenn engu spá um
hvort dómnum verður áfrýjað til
Hæstaréttar. Kváðust þeir þurfa
að athuga dóminn nánar og sjá
hvort þeir fengju úr þvi skorið
hver á botninn.
■ g
FASTEIGNASALA
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 12
SÍMAR 24647 & 25550
Jarðir
í Arnessýslu
Til sölueru jarðirnar Jaðar 1 og 2 i
Ilrunamannahreppi. Seljast báð-
ar saman eöa hvor i sinu iagi.
l.and jarðanna er c/a 14 ferkíló-
metrar. Vciðiréttur i Hvitá og
I)alsá, volgar iaugar, skógur,
fagurt umhverfi. Góðar bújarðir,
góö sumarbústaöalönd.
Kort af landi jarðanna til sýnis á
skrifstofunni.
Þorlákshöfn
Einbýlishús til sölu í Þorlákshöfn
(i herbergja með hilskúr, nýlegt
vandað hús.
Dómsorð:
Aðalkröfu stefnanda, Veiði-
félags Mývatns, að dæmt verði aö
Þorsteinn Júliusson, hrl.
Helgi ólafsson, sölustj.
Kvöldsími 21155
allan heim - og eini
staðurinn á íslandi
sem hefur
Opið frá
kl. 08—21,30
Laugavegi 178
Sími 3-47-80
u
&
BLÓMASALUR
VIKINGASALLR