Fréttablaðið - 04.09.2004, Page 19

Sú ákvörðun viðskiptabankanna að
lækka vexti á íbúðalánum og bjóða
sambærileg eða betri kjör en
Íbúðalánasjóður varðandi vexti og
lánstíma er gott útspil. Þegar KB
banki tilkynnti, að bankinn ætlaði
að taka upp sérstök íbúðalán og
hafa vextina lægri en Íbúðalána-
sjóður var sem sprengju hefði
verið varpað inn á lánamarkaðinn.
Það hafði aldrei gerst áður, að við-
skiptabanki gæti boðið betri kjör en
Íbúðalánasjóður eða Húsnæðis-
stofnun. KB banki bauð í byrjun 4,4
% vexti og íbúðalán til 25 eða 40 ára
eins og Íbúðalánasjóður. Þetta voru
0,1% lægri vextir en Íbúðalánasjóð-
ur var með.Þetta er enn athyglis-
verðara fyrir þá sök,að Íbúðalána-
sjóður hafði nýlega lækkað vextina
verulega. Strax eftir að KB banki
tilkynnti ákvörðun sína í þessu efni
fylgdu hinir viðskiptabankarnir í
kjölfarið og lífeyrissjóðirnir að
verulegu leyti einnig.
Það sem er hér að gerast varð-
andi íbúðalánin er fyrsti áþreifan-
legi votturinn um raunverulega
samkeppni milli viðskiptabank-
anna. Í kjölfar þess að bankarnir
buðu 4,4% vexti á íbúðalánum til-
kynnti Íbúðalánasjóður að vextir á
lánum hans yrðu 4,3%. Þá tilkynntu
bankarnir að þeir lækkuðu sig í
4,2%! Spurningin er sú hvort þetta
vaxtastríð heldur áfram.Og hvaða
áhrif hefur þetta á Íbúðalánasjóð
og verð á fasteignum? Þær raddir
hafa heyrst, að engin þörf sé lengur
fyrir Íbúðalánasjóð úr því, að bank-
arnir geti boðið sömu kjör og hann.
Ég er ekki sammála því. Ég tel, að
Íbúðalánasjóður sé nokkurs konar
öryggisventill á sviði íbúðalána.
Enginn vafi er á því, að vaxtalækk-
un Íbúðalánasjóðs 1. júlí sl. á stóran
þátt í vaxtalækkun bankanna. Og
engin trygging er fyrir því, að
bankarnir muni bjóða áfram lága
vexti á íbúðalánum ef Íbúðalána-
sjóður hætti starfsemi sinni. Bank-
arnir gætu þá hæglega haft samráð
um það að hækka vextina á ný.
Dæmi eru um slíkt samráð á öðrum
sviðum viðskiptalífsins, t.d. í olíu-
viðskiptum. Bankarnir þurfa að
sanna sig í þessu efni á löngum
tíma.
Bankarnir setja ströng skilyrði
fyrir því að menn geti fengið íbúða-
lán hjá þeim. Eitt stærsta skilyrðið
er það, að menn séu með öll sín við-
skipti hjá hlutaðeigandi banka.
Íbúðalán bankanna verða að vera á
1. veðrétti en það þýðir og það er
skilyrði, að menn greiði upp lán sín
hjá Íbúðalánasjóði ef þeir vilja taka
íbúðalán hjá bönkunum. En geri þeir
það geta þeir fengið að láni 80% af
verðmæti húseignar. Þetta þýðir
mikla hækkun á íbúðalánum. Lánin
hafa verið að hámarki 9,7 millj. kr.
hjá Íbúðalánasjóði en geta farið í 20-
30 millj. kr. til kaupa á verðmætustu
eignum. Raunar er það ekki skilyrði
að menn séu að kaupa eign heldur er
nóg að þeir hafi nægileg veð á 1.
veðrétti. Menn verða að hafa launa-
reikning í viðkomandi banka og upp-
fylla nokkur önnur skilyrði. Ein fjár-
málastofnun veitir þó hin nýju
íbúðalán án þess að setja nokkur
skilyrði önnur en að menn hafi næg
veð en það er Frjálsi fjárfestingar-
bankinn. Leiðir þetta aukna framboð
á hagstæðum íbúðalánum til hækk-
unar á verði fasteigna? Samkvæmt
venjulegum hagfræðilögmálum ætti
það að gerast. ■
19LAUGARDAGUR 4. september 2004
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
UMRÆÐAN
VAXTALÆKKUN
BANKANNA
AF NETINU
pottaplöntuútsala
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
B
LO
2
57
17

09
/2
00
4
999 kr.
Orkideur
20-50%
afsláttur
af öllum
pottaplöntum
Erikur, 3 stk.
Erikur
í útiker
og kirkjugarða
999 kr.
Haustlaukarnir eru komnir
Blöðrur út í loftið
Bandaríski repúblikanaflokkurinn heldur
flokksþing í New York um þessar mundir.
Eflaust velta margir fyrir sér tilgangi
þingsins, þar sem einna helst virðist lögð
ofuráhersla á að sleppa sem flestum
blöðrum í loftið og klappa eftir að ræðu-
maður hefur talað þindarlaust í eina mín-
útu með tilheyrilegum ,,gung-ho“ frös-
um. Síðan mætir forsetaefnið sjálft eftir
viðbjóðslegt hól frá fyrri ræðumönnum
og er þá hátindi flokksþingsins náð.
HFÞ á murinn.is
Vændishverfi
Sum lönd hafa tekið uppá því að hafa
sér hverfi fyrir vændisstarfsemi og
frægast þeirra er hið svokallaða „Rauða
hverfi“ í Amsterdam. Þetta hefur verið
gert í fleiri hollenskum borgum og þessi
hverfi vöktuð reglulega. Í sumum borg-
um er vændiskonum gert að skrá sig sér-
staklega og notkun sterkra eiturlyfja er
bönnuð á þessum afmörkuðu svæðum.
Þremur hverfum í Hollandi hefur þó nú
verið lokað vegna þess að þau hafa verið
orðin troðfull af vændishúsum sem
farandverkamenn komu upp vegna bágs
félagslegs ástands og vegna ólöglegra
innflytjenda sem stunda þar vændi. Fleiri
hverfi virðast ætla að fylgja í kjölfarið.
Ragnhildur Ragnarsdóttir á uf.xf.is
Þjóðminjasafnið
Opinber stefna ríkisstjórnarinnar er að
einkarekin fyrirtæki taki meiri þátt í að
fjármagna menningarviðburði. Það er þó
umhugsunarefni að jafnvel þegar þjóðin
stendur frammi fyrir því að stærsti á-
þreifanlegi hluti menningar hennar er
lokaður niðri í kompum vegna fjárskorts
taki heil sex ár að fá fjármagn frá einka-
aðilum til að opna safnið. Enn meira
umhugsunarefni er þó að þjóðkjörnir
fulltrúar okkar sem fara með æðsta vald
landsins sinni ekki þeirri ábyrgð sinni að
hafa dýrgripi okkar í þannig umgjörð að
við getum farið og skoðað þá. Þótt
ákveðnir aðilar vilji meina annað hlýtur
ábyrgðin að vera þeirra.
Anna Tryggvadóttir á uvg.is
Athafnafrelsi dýrmætt
Ég er þeirrar skoðunar að „opinbert
handafl“ eigi að skipta sér sem allra
minnst af viðskiptalífinu. Verst af öllu er
að hefja nornaveiðar, setja upp kvóta-
kerfi um hvað hver megi gera, höft og
hömlur á það hvað hver megi eiga. Frelsi
til athafna er dýrmætt og það þurfa að
vera mjög sannfærandi rök til að skerða
þennan rétt allra. Samkeppnislög eru
þegar fyrir hendi og við eigum að nota
þau. Það er engin ástæða til að ganga
lengra en nágrannalöndin. Ég er ánægð-
ur með að nefnd Valgerðar gekk ekki
lengra.
Jón G. Hauksson á heimur.is
Stakkaskipti
Eftir að íslensku bankarnir sluppu úr
hamlandi umhverfi ríkisrekstrar og tak-
markanir á fjármagnsflutninga milli landa
voru afnumdar, hefur íslenskur fjármagns-
markaður tekið stakkaskiptum.Ý Vöxtur
og velgengni íslenskra banka á undan-
förnum árum er eitt besta dæmi sem sést
hefur lengi hvernig einstaklingar ná al-
mennt betri árangri í fyrirtækjarekstri en
hið opinbera. Skemmst er að minnast
Búnaðarbankans gamla sem á fáum
árum hefur vaxið frá því að vera
miðlungsstór íslenskur banki í það að
vera tíundi stærsti banki Norðurlanda.
Ýmir Örn Finnbogason á frelsi.is
Gott útspil bankanna í vaxtamálum