Fréttablaðið - 26.10.2004, Blaðsíða 16

Á þessu ári er hálf öld
liðin frá því að
bandaríski rithöf-
undurinn Ernest
Hemingway fékk
bókmenntaverðlaun
Nóbels. Mál og menn-
ing gaf af þessu til-
efni út smásagna-
safnið Snjórinn á
Kilimanjaro á dögun-
um en þar er að finna
24 smásögur Hem-
ingways í
þ ý ð i n g u
Sigurðar
A. Magn-
ússonar
r i t h ö f -
undar.
„Hemingway
er að mínu mati, ásamt Anton
Tsjekhov og James Joyce, einn
af risunum í bókmenntum 20.
aldarinnar. Þrátt fyrir að öll
hans stærri verk hafi verið
þýdd á íslensku hefur smásög-
um hans verið gefinn minni
gaumur og þessi
bók er ákveðið
viðbragð við
því,“ segir Sig-
urður sem er
sannfærður um
að Hemingway
sé enn betri smá-
sagnahöfundur
en skáldsagna-
höfundur þó
lengri verk hans
hafi haldið nafni
hans á
lofti.
Hugmynd-
in að smásagnasafn-
inu kviknaði árið 1999 á aldaraf-
mæli rithöfundarins. „Þá ýttu
þeir Ólafur Gunnarsson og
Bubbi, sem báðir eru miklir
Hemingway-aðdáendur, við
þeirri hugmynd að því sem þýtt
hefði verið af smásögum hans
yrði safnað saman. Það reynd-
ust þó ekki vera til nema sex
eða sjö þýðingar þannig að ég
tók mig til og þýddi fjórar sögur
fyrir Tímarit Máls og menning-
ar. Þegar ég var byrjaður fannst
mér ég verða að halda þessu
áfram svo Íslendingar fengju
meira af þessum bókmennt-
um.Halldór Laxness þýddi eina
í gamla daga og einhverjar
fleiri höfðu birst í tímaritum
þannig að ég verð nú að segja
það að mér finnst þessi útgáfa
vera sögulegur viðburður.“
Hemingway er þekktur
fyrir knappan stíl sinn
sem Sigurður segir
að hafi verið
m a r g -
stældur af rithöfundum út um
allan heim, meira að segja í
gömlu Sovétríkjunum á árabil-
inu 1930 til 1940. „Það hefur
verið mikið spekúlerað í þess-
um stíl Hemingways og ýmsir
telja að hann hafi lært þetta af
Íslendingasögunum. Hann
greinir aðeins frá því sem er
sagt og sést en fer aldrei inni í
persónurnar. Þá hafði hann sér-
stakt lag á því að hafa aldrei
óþarft orð í setningu enda sagði
hann að eitt óþarft orð eyðilegði
setningu.“
Fólk þarf ekki að hafa lesið
Hemingway til þess að kannast
við persónu hans en eins og
flestir vita var hann mikill æv-
intýramaður og töffari sem
stytti sér aldur. „Hann var auð-
vitað forfallinn drykkjumaður
og fór alveg með sig á því þó
hann hefði ótrúlegt þol. Ég sá
nú aldrei fyrir mér að þetta
mikla karlmenni væri mikið í
bókum en komst að því að hann
var óseðjandi lestrarhestur og
eiginkona hans færði honum
bækur í sekkjum í Kenía svo
hann hefði eitthvað að gera. Það
er því alls ekki útilokað að hann
hafi komist í Íslendingasög-
urnar enda ólst hann upp í
m i ð a u s t u r r í k j u m
Bandaríkjanna á
skandinavískum
slóðum.“
thorar-
inn@frettabla-
did.is
16 26. október 2004 ÞRIÐJUDAGUR
HILLARY RODHAM CLINTON
Þessi vaska fyrrverandi forsetafrú Bandaríkj-
anna er 57 ára í dag.
Engin óþörf orð
SIGURÐUR A. MAGNÚSSON MINNIST HEMINGWAY MEÐ SMÁSAGNASAFNI
„Bandaríkjamenn eru orðnir þreyttir á lyg-
urum og fólki sem þykist vera eitthvað sem
það er ekki.“
- Hillary Clinton þekkir sitt heimafólk.
timamot@frettabladid.is
AFMÆLI
Gísli Guðjónsson, réttarsálfræðingur, er
57 ára.
SIGURÐUR
A. MAGNÚSSON
„Snilld hans lá ekki síst í
mælskum undirtextanum en
margt sem hann lætur ósagt skilur
maður samt. Þeir náðu þessu fáir sem
voru að stæla hann,“ segir Sigurður um bók-
menntarisann Hemingway.
Tuttugu manns fórust í snjóflóði
sem féll á Flateyri á þessum degi
fyrir níu árum síðan en þetta ár
var Vestfirðingum sem og lands-
mönnum öllum þungbært en
fjórtán manns fórust í öðru snjó-
flóði sem féll á Súðavík þann 16.
janúar. Gífurlegt fannfergi sem
hafði hlaðist upp í Skollahvilft og
klukkan rétt rúmlega fjögur að
nóttu tók snjórinn að bifast und-
an vindi og ruddist niður hlíðina
úr Skollahvilft og langar leiðir
niður á eyrina þar sem þorpið
stóð.
Nítján íbúðarhús urðu fyrir snjó-
flóðinu en aðeins það efsta var
talið á hættusvæði. Atburðinum
er lýst á þessa leið í bókinni Ís-
land í aldanna rás: „Í þessum
húsum voru 45 manneskjur. All-
nokkrir björguðust sjálfir úr rúst-
um húsanna eða var bjargað
þaðan mjög fljótlega af þeim
sem fyrstir komu á staðinn en
síðan varð ljóst að milli tuttugu
og þrjátíu væru enn týndir.“
Hundruð björgunarmanna komu
til Flateyrar á hádegi. Afleitt veð-
ur var á slysstað en það fór að
ganga niður upp úr hádeginu.
Fjórir fundust á lífi í rústunum
en ljóst var að tuttugu voru ann-
aðhvort látnir eða týndir.
26. OKTÓBER 1995
Vestfirðingar urðu fyrir öðru reið-
arslagi á árinu þegar mikið snjóflóð
féll á Flateyri.
ÞETTA GERÐIST MERKISATBURÐIR
1881 Wyatt Earp lögreglustjóri
tveir bræður hans og Doc
Holliday mættu Clanton
genginu í sögufrægum
skotbardaga við O.K. rétt-
ina í Tombstone.
1951 Winston Churchill verður
forsætisráðherra Bretlands.
1962 Sovétmenn buðust til að
leysa Kúbudeiluna með því
að fjarlægja eldflaugaskot-
palla sína af eyjunni.
1972 Henry Kissinger lýsir því yfir
að friður sé í sjónmáli í
Víetnam.
1975 Anwar Sadat verður fyrsti
Egyptalandsforsetinn til að
heimsækja Bandaríkin.
2002 Rússneskar lögreglusveitir
dæla gasi inn í leikhús þar
sem rúmlega 800 gestum
var haldið í gíslingu. Gasið
varð 116 gíslum að bana
og allir 50 gíslatökumenn-
irnir féllu.
Snjóflóð á Flateyri
Græðissmyrsl mannkærleikans
Kærleikssjóður Stefaníu Guðrún-
ar Pétursdóttur er minningarsjóð-
ur sem stofnaður var í hennar
nafni eftir að hún lést af slysför-
um þann 27.ágúst 2003, en sjóður-
inn hefur þann tilgang að vinna að
kærleika og styrkja þá sem eiga
um sárt að binda vegna fráfalls
ungmenna af slysförum eða
sjálfsvíga. Stefanía hefði orðið
tvítug þann 23. október síðastlið-
inn og var sá dagur valinn til að
stofna sjóðinn formlega og opna
heimasíðuna kaerleikur.is og má
þar meðal annars finna grein eftir
Hr. Sigurbjörn Einarsson biskup.
„Hjarta, sem elskar, gefur ást
sína áfram, þó að slög þess heyrist
ekki lengur hér á jörð. Þetta hvort
tveggja reyndu þau, sem Stefanía
Guðrún Pétursdóttir unni og vakti
elsku hjá. Sú elska, sem hún
kveikti og gaf, er sterk í lífi þeir-
ra og virk: Þau ætla að láta hana
verka til góðs, bera græðissmyrsl
mannkærleikans á einhver þau
sár, sem dauðinn veldur,“ segir í
grein Hr. Sigurbjörns en á síðunni
er einnig að finna grein eftir Sr.
Vigfús Þór Árnason sem jafn-
framt situr í stjórn sjóðsins. Um
sjötíu manns hafa lagt sjóðnum lið
með frjálsum framlögum en á
vefsíðunni eru upplýsingar um
hvernig hægt er að styðja kær-
leikssjóðinn.
Fólki er gefinn kostur á að
setja inn reynslusögur og ábend-
ingar á vefinn eða taka þátt í
spjalli, þar er einnig að finna ljóð
og annan texta.
Í fréttatilkynningu frá sjóðn-
um segir að það sé von og trú að-
standenda kærleikssjóðsins að
hann verði þeim sem eiga um sárt
að binda til huggunar og uppörv-
unar í framtíðinni í samræmi við
tilgang hans. ■
RÓNINN Fer mikinn á Hótel Sögu í vetur.
Róninn á Sögu
Nýr íslenskur kabarett, Róninn, Ró-
bert Nói og hyski hans, var forsýnd-
ur á Hótel Sögu nýlega en verkið
verður sýnt á Hótel Sögu á laugar-
dögum í vetur.
Sýningin er samblanda af þekkt-
ustu dægurlagaperlum íslendinga í
söngsyrpum, uppistandi, fjöldasöng
og dansatriðum. Róninn tekur um
eina klukkustund í flutningi og er
sérsniðið fyrir árshátíðir, jólahlað-
borð og annan mannfagnað og hefst
þegar borðhaldi er rétt að ljúka.
Fyrir utan Rónann sjálfan ber
mikið á veislustjóra kvöldsins Ró-
berti Nóa. Hann er sjálfstæður ein-
staklingur með magnaða söngrödd,
munninn fyrir neðan nefið og sér
um að keyra kvöldið áfram af tær-
um jarðneskum krafti. Með honum í
för eru þrjár skrautlegar dömur.
Kántrístjarna, lagahöfundur og ein-
lægur aðdáandi Dolly Parton.
Dramadrottningin, ein magnaðasta
leikkona okkar landsmanna er kom-
in heim aftur eftir langa dvöl sína í
L.A. til að úthella list sinni á alla
sem á staðnum verða. Skoppara-
kringlan og eróbikk dansari sem
fær hjörtun til að slá hraðar og svit-
ann til að spítast með frábærri rödd
sinni og listrænum hreyfingum.
Leikarar í sýningunni eru Bryn-
dís Ásmundsdóttir, Guðrún Árný
Karlsdóttir, Margrét Kaaber og
Maríanna Clara Lúthersdóttir. Stef-
án Örn Gunnlaugsson annast píanó-
leik. Leikstjórn og handritsvinna
var í höndum Heru Ólafsdóttur, Er-
lends Eirikssonar, Vigdísar Gunn-
arsdóttur og Leikhópsins. ■
STEFANÍA GUÐRÚN PÉTURSDÓTTIR lést af slysförum í ágúst 2003 og nú hefur verið
stofnaður í minningu hennar kærleikssjóður sem hefur þann tilgang að vinna að kærleika
og að styrkja þá sem eiga um sárt að binda vegna fráfalls ungmenna.