Tíminn - 04.01.1974, Blaðsíða 17

Föstudagur 4. janúar 1974
TÍMINN
17
ELLEN
DUURLOO:
Geymt
en
ekki
gleymt
64
sóknareyðublaðið, þá sá hún, að
þess var krafizt að börn hennar
skrifuðu undir að þau hvorki vildu
né gætu séð fyrir henni. bað var
ekkert vandamál varðandi þrjú
þau fyrstu, en svo var það yngsta
dóttirin, frú Markussen, sem
hafði ekki séð móður sina eftir
að hún giftist herra Markussen
Hvorki hún né maður hennar
vildu kannast við fátæklegan
uppruna hennar.
Gamla konan var ekki eitt
andartak i vafa um að þau myndu
skrifa undir, en hugsunin um að
þurfa að biðja þau um það, og fá
ef til vill neitun, fékk hana til
þess að hætta við þessa umsókn.
Hún sótti ekki um ellistyrk en
reyndi að sjá fyrir sér á einhvern
hátt. Hún hafði varla til hnifs og
skeiðar til þess að byrja með, og
siðan fór eins og ég var búinn að
segja þér frá.
Lena hafði tekið fram vasaklút-
inn sinn á meðan Jan sagði henni
frá þessu.
— Hamingjan góða, Jan , þetta
er alveg hræðilegt, en þetta hlýt-
ur þó að vera mjög sjaldgæft. —
Ég á við sjaldgæft, að svona
nokkuð komi fyrir, þú ert nú svo
svartsýnn, Jan minn.
— betta er sannarlega engin
undantekning, enégjáta aðéglit
lifið raunhæfari augum en þú ger-
ir, mamma min. En svo að við
snúum okkur aftur að henni
Trinu, þá finnst mér það ágæt
lausn, að Július léti hana fá
pláásið hennar Theu, og mér
finnst, að á þann hátt munum við
launa henni bezt fyrir allt stritið
hjá okkur. Ég vona að sá dagur
sé ekki langt undan, þegar að fók
eins og Trina á ekki allt undir
góðvilja vinnuveitenda sinna.
—■ Já, en ég skil ekki hvernig
þetta verður hægt, en það er gott
ef við fáum pláss á Vartov íyrir
Trinu. — Mikið verður samt
undarlegt að fá nýja konu i'hús'ið
i hennar stað.
betta var það lengsta, sem
Lena komst i þvi að hugsa um
þjóðfélagsvandamál. Hún hafði
nú sem allt af nóg að gera i sam-
bandi við sig og fjölskyldu sina.
Fjölskylda hennar átti hug
hennar allan. Auðvitað tilheyrði
Trina fjölskyldunni á vissan
máta, og ef hún var ekki fær um
að gegna störfum sinum af
heilsufarsástæðum, eins og Jan
sagði og hann ætti að hafa mest
vit á þessu, nú þá var auðvitað
skylda hennar að gera allt sem i
hennar valdi stæði fyrir Trinu.
bannig varð þetta til lykta leitt,
svo að allir máttu við lynda.
Jan var ánægður með þessi
málalok, að svo miklu leyti sem
hann var nokkurn tima ánægður.
Jan var þegjandalegur hugsuöur,
einmana og sjaldan ánægður með
hlutina.
Hann brá einungis út af
meðfæddum þegjandaleik sinum,
ef eitthvað hafði sterk áhrif á
hann og þá einna helzt við fólk,
sem honum þótti mjög vænt um,
eins og til dæmis móður sína.
Hann vissi þó að þar talaði hann
fyrir daufum eyrum. Gæfa
eða böl einstakrar persónu hafði
áhrif á hana, og hún hófst oft
handa til að veita þá hjálp, sem
hún gæti látið i té, en henni var
ómögulegt að sjá hlutina i stærra
samhengi, svo ekki væri minnzt á
þjóðfélagsleg málefni.
Ætli að hún þekki i rauninni
hugtakið þjóðfélag, hugsaði Jan
með sér og brosti ofurlitið háðu-
lega. Nú jæja, það sama mátti
vist segja um flestar konur.
Sjálfur reyndi hann að segja alla
hluti i stærra samhengi og
forðaðist að veita smámunum of
mikla athygli. Hann var vanur að
hafa bæði augu og eyru opin,
hvert sem hann fór, og vanalega
fyllti það, sem hann sá, hann
svartsýni og angurværð, en jafn-
framt baráttuhug. Hann var
ákveðinn i að gerast læknir,
læknir fátækra. Hann ætlaði að
reyna að bæta það þjóðfélag sem
hann bjó i af veikum mætti.
Óréttlætið var alltof mikið i heim-
inum. En allt of margir lokuðu
bara augunum fyrir þvi jafnvel
þeir, sem óréttindum voru beittir.
beittir.
liann ætlaði'...
En svo greip hann einskonar
uppgjafartilfinning. Hvað gæti
hann eiginlega gert? Jú, hann
gæti hjálpað litlum hópi manna
eins og móðir hans gerði nú. Litl-
um hópi manna sem hann myndi
umgangast að prófi loknu. Hann
myndi aldrei breyta neinu i sjálfu
þjóðfélaginu, hann hafði enga
hæfileika til þess.
Honum varð hugsað til Ellu
systur sinnar, og svartsýnin og
þunglyndið náði enn sterkari tök-
um á honum.
Hver var eiginlega ástæðan
fyrir sorglegum örlögum hennar?
Honum var kunnugt um að hún
hafði stytt sér aldur, þó svo að
það væri reynt að láta heita svo,
að hún hefði dáið úr hjartaslagi....
Tóm vitleysa...
bað lék enginn vafi á þvi, að
það hafði verið um sjálfsmorð að
ræða, en af hverju? Hann vildi
ekki spyrja móður sina, af þvi að
honum var ljóst að eitthvert
hræðilegt leyndarmál lá að baki
þessu öllu.
Hvers vegna hafði John aldrei
látið sjá sig eftir dauða Ellu.
Hann hafði ekki einu sinni verið
viðstaddur jarðarförina. betta
var allt ákaflega undarlegt.
Hann hugsaði mikið um þetta
og...
Hann hafði setið við herbergis-
gluggann sin og lesið, þegar þau
komu heim þetta örlagarika vor-
kvöld. bau leiddust upp að húsinu
og höfðu virzt ákaflega hamingju
söm. Hann hafði verið hálfgert
barn, þegar þetta átti sér stað, en
hann skildi þó þegar i stað, að
þau voru búin að trúlofa sig og
hlökkuðu til þess að segja
íjölskyldunni tiðindin.
Hvað hafði siðan komið fyrir?
Tæpum klukkutima siðar sá
hann John yfirgefa húsið — það
var allt annar John en sá sem
kom þangað með Ellu skömmu
áður. Hann hafði virzt tauga-
óstyrkur og gekk mjög álútur.
Jan heyrði iskrið i hliðinu þegar
hann lokaði þvi, og siðan hafði
hann ekkihitt John.
Ella hafði ekki komið i kvöld-
kaffið og hann sá hana ekki fyrr
en hún lá dáin i rúminu sinu.
Frá þessum degi hafði orðið
mikil og ill breyting á fjöl-
skyldunni. Faðir hans hafði ekki
einungis syrgt uppáhaldsdóttur
sina, hann hafði einnig elzt um
mörg ár, og svo smámsaman
færðist hann yfir i eigin hugar-
heim. Hann varði nú öllum tima
sinum uppi i holunni, en hann bjó
ekki til neitt af viti eins og áður
fyrr. Hann rótaði i skápum og
skúffum og talaði við sjálfan sig
eða fólk sem ekki var viðstatt.
Hann talaði til dæmis oft við hina
látnu dóttur sina. Iiann talaði
einnig við 1 barónessu Bellu v.
Lutten, Jan til mikillar undrunar.
Að visu vissi hann að ekki var
mark takandi á hjali geðveiks
fólks, en engu að siður þótti
honum kynlegt að hugur Jean.
Pierre virtist snúast svona mikið
um þessa Bellu. bað væri þó nær-
tækara að hann talaði um John,
en þar sem Bella var móðir
Johns, þá var þetta kannSki ekki
svo undarlegt.
Jan hugsaði mikið um þetta og
hvaða leyndarmál það gæti verið,
sem lægi að baki þessu öllu. Ein-
hvern tima kæmist hann kannski
að þvi, að minnsta kosti vonaði
hann það, af þvi að þetta hvildi á
honum eins og mara.
bessir sorglegu atburðir höfðu
einnig haft mikil áhrif á eldri
bræður hans, en þeir virtust
komast fljótar yfir þetta en hann.
bað var vist meira i þá spunnið en
mig, hugsaði Jan með sér. Sömu-
leiðis er meira varið i Beötu!
Jan átti nokkra skólafélaga,
sem honum féll vel við, og þeim
sömuleiðis við hann. Nána vini
átti hann þó ekki, sá sem stóð
honum næst var skáld nokkurt,
sem var nokkrum árum eldri en
Jan, Vagn Hvid. En hann las lexi-
ur ásamt félögum sinum og að þvi
ioknu voru þeir vanir að kveikja
sér i pipu og rabba saman.
Jan var feiminn en ekki ein-
rænn.
begar hér, er komið sögu var
Jan rúmlega tuttugu og þriggja
ára, en hann sýndist eldri. Hann
var mjög iðinn ungur maður, og
honum var ljóst að það reið á
miklu að hann lyki prófi sem
fyrst. Ef hann læsi af kappi gæti
hann tekið embættispróf að ári.
Hann hafði i hvggju að byrja að
starfa sem læknir strax að prófi
loknu. En hann langaði ekki til að
vera einn af þessum vinsælu
heimilislæknum. sem kæmu i
húsvitjanir i bil og með háan hatt
til þess eins að spyrja hvernig
höfuðverkur frúarinnar væri, eða
hvernig henni Emmu litlu
heilsaðist eftir mislingana.
Nei hann ætlaði að verða ákaf-
lega venjulegur læknir, sem
hjálpaði venjulegu fólki, fátæku
fólki, sem þyrfti á hjálp hans að
halda.
Nei, þetta fólk þurfti ekki á
hjálp að halda, það átti einungis
skilið réttlæti. Og einhver varð að
koma þvi i skilning um, hvilikum
órétti það væri beitt. — bað voru
fæstir sem vissu að þeir voru
órétti beittir. betta fólk þarfnað-
ist þess að einhver kæmi og gerði
þvi grein fyrir réttindum þess.
Einhver sem segði, að allir
væru jafnir.
betta var sá Jan, sem Manúela
kynntist.
Sá Jan, sem Manúela varð ást-
fangin af og sá Jan sem varð ást-
fanginn af Manúelu.
begar, fyrsta kvöldið sem
Manúela kom i heimsókn til
Deleuran fjölskyldunnar, varð
hún eins konar sólargeisli i lifi
Jans.
Hún var feimin og sagði ekki
margt. Hún horfði full áhuga á
hvern einstakan, og þó svo að
henni fyndist Beata dálitið frá-
hrindandi, þá var samt sem áður
auðséð að hún naut þess að vera i
félagsskap jafnaldra sinna.
Sömuleiðis var auðséð að nokkrar
úr hópi vinkvenna Beötu féllu
henni vel i geð.
betta átti einkum við hina
hávöxnu dökkhærðu Rie Felt-
hausen. Hún var dóttir Felthaus-
en kapteins. Hún átti þrjá bræður
sem allir voru i námi og þar sem
Feithausen var ekki auðugur
maður þá kom það mjög við
pyngju hans. bað var af þeim
sökum sem Rie fór á kennara-
námskeið, og kennndi i einum af
fjöimörgum kvennaskólum borg-
arinnar. Beata reyndi mjög mikið
að hafa áhrif á Rie og leiða henni
fyrir sjónir, hvar hún ætti heima,
það er að segja, á meðal þeirra
kvenna sem berðust hvað ötulleg-
ast gegn yfirgangi karlmannanna
i þjóðfélaginu. Rie var æskuvin-
kona Beötu og það var kannski
aðallega þess vegna sem Beata
reyndi að fá hana yfir á sitt mál,
en aiit kom fyrir ekki. Rie var
meira að segja Irúlofuð, sem
Beötu fannst ákaflega sorglegt.
Riehafði orðið ástfangin af skáld-
inu Vagn Hvid og hann af henni og
nú voru þau trúlofuð.
bar sem skáld hafa sjaldan
verið vellaunuð, jafnvel þó svo að
gagnrýnendur hefji þá upp til
skýjanna, þá gátu þau sjaldan séð
fjölskyldu farborða með skáld-
HVELL
G
E
I
R
I
D
R
E
K
I
wm
iiiiii
Föstudagur
4. janúar
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Morgunleikfimi kl. 7.20.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og for-
ustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.55.
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Svala Valdimarsdóttir
endar lestur sögunnar um
,,Malenu og litla bróður”
eftir Maritu Lundquist.
(11). Morgunleikfimi kl.
9.20. Tilkynningar kl. 9.30.
Létt lög á milli atriða.
Spjallaðvið bændurkl. 10.05
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar. Tónleikar.
13.30 Með sinu lagi Svavar
Gests kynnir lög af hljóm-
plötum.
14.30 Sæ-Taó bin fagra Kin-
versk ástarsaga frá 15. öld.
Jón Helgason þýddi. Edda
Kvaran les.
15.00 Miðdegistónleikar.
15 45 Lesin dagskrá næstu
viku
16.00 Fréttir. Tilkynnignar.
(16.15 Veðurfregnir).
16.20 Poppbornið.
17.10 Útvarpssaga barnanna:
,,Saga myndhöggvarans"
eltir Eirik Sigurðss. Baldur
Pálmason les sögulok (5).
17.30 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.30 Frcttir 18.45 Veður-
fregnir. 18.55 Tilkynningar.
19.00 Veðurspá. Fréttaspegill
19.30 Lýðræði á vinnustað
Guðjón B. Baldvinsson flyt-
ur siðara erindi sitt.
19.45 lleilbrigðismál: Harna-
lækningar — fjórði þátlur
Sævar Halldórsson læknir
taiar um svefntruflanir hjá
börnum.
20.00 Sinfóniskir tónleikar frá
hollenzka útvarpinu Flytj-
endur: Filharmóniusveit
hollenzka útvarpsins. Ein-
leikari: Pascal Rogé.
Stjórnandi: Sergiu Comm-
issiona.
21.00 briðja þorskastríðið
Kristján Friðriksson lor-
stjóri flytur erindi.
21.30 útvarpssagan: „For-
eldravandamálið — drög að
skilgreiningu” eftir bor-
- stein Antonsson Erlingur
Gislason leikari les (2).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Eyjapist-
ill
22.45 Ilraumvfsur Sveinn
Arnason og Sveinn Magnús-
son kynna lög úr ýmsum
áttum.
23.45 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
IBBiillB
Föstudagur
4. janúar
20.00 Fréttir.
20.25 Vcður og auglýsingar
20.30 Norður-trland. Dönsk
Norður-trlandi, eins og það
er nú, og framtiðarhorfur i
irskum stjdrnmálum. býð-
andi og þulur Jón O.
Edwald. (Nordvision-
Danska sjónvarpið)
21.15 Landshorn. Frétta-
skýringaþáttur um innlend
málefni. Umsjónarmaður
Eiður Guðnason.
21.45 Mannaveiðar. Bresk
f r a m h a lds m y n d . 23.
þáttur. Lestinni kann að
seinka. býðandi Kristmann
Eiðsson. Efni 22. þáttar:
Vincent og Jimmy gera, i
samráði við andspyrnu-
menn, árás á málmiðju-
verið, þar sem nasistar
vinna að tilraunum með
nýja gerð herflugvéla.
Einnig njóta þeir aðstoðar
breska flughersins. Eftir
mikið mannfall i liði árásar-
manna, tekst þeim að ná
sýnishornum af fram-
leiðslunni og eyðileggja
verksmiðjuna.
22.35 Dagskrárlok.