Tíminn - 04.01.1974, Blaðsíða 6

Tíminn - 04.01.1974, Blaðsíða 6
6 TÍMINN Föstudagur 4. janúar 1974 Kjarvalsmyndir á Kjarvalsstöðum Portrettin á Kjarvalssyning- unni draga ekki aö sér athygli manns fyrir þá sök, að afgangur- inn af myndunum standi þeim ekki alveg á sporöi og portrettin eru heldur ekki merkari þáttur sýningarinnar i eiginlegum skiln- ingi. Sýningin sem slik er hins vegar mestan part sett saman af portrettum, þó ekki i meiri mæli en það, að hún verkar i og með sem landslagsmyndasýning i þvi sniði, sem mun þrykkt inn i vit- und flestra Islendinga. Jóhannes S. Kjarval þessi oddviti klungurs og öræfa i isl. myndlist hefur er allt kom til alls, ekki gleymt sér I hljóðskrafi við iðandi grúa vætta og trölla handan landa- merkja raunveruleikans. Þvert á móti virðist hann einmitt flestum hnútum kunnugur á markaðs- torgi hins hversdagslega mann- lffs, þar sem ófresk listamanna- sjón afburöamannsins dregur inn I hvern sálarafkimann á fætur öðrum. Viöáttur öræfanna lyfta huganum, en nakið andlit og mannleg geymd, sem fléttast lát- lausum, einlægum pennadrætti eöa pensilstriki gerir hvern „göfug-sælli”, svo notuð séu orð Stephans G. Stephanssonar. Þannig og aðeins þannig telur undirritaður að megin listarinnar verði ávallt numið, burt séð frá allri flokkun. Kjarval er barn sins tima. Þess vegna leggur hann engar hömlur á túlkun hins upp- hafna á viðari reynslu sinni og skynjun. Við skulum bera niður i plasseringu l'yrirmyndanna á grunninum. Stundum finnst manni eyðan vera helzt til um of. Við þreifum okkur ósjálfrátt áfram, og i huganum förum við að klippa af. Arangurinn er lik- astur þvi að reka sig á steinvegg. Slatti af myndinni gufar strax upp fyrir hugskotssjónum okkar, karakter verksins er fokinn ofan af þvi. Eftir svona tilraun fikrum við okkur íáðþrota að næstu mynd. Þar megum við svo vænta þess, aö jöðrunum sé þjappað svo að fyrirmyndinni, að okkur finn- ist I fyrstu, að henni hljóti að vera andþröng. Við ráðum fram úr vandanum á þá lund aö beita Imyndunaraflinu, (til að vikka myndgrunninn. Nu bregður svo við, að þótt öll strikin og fletirnir verði eftir á sinum stað, vantar skyndilega slagkraftinn, sem við vorum að dást að. Mynd no. 49 er til marks um fyrra dæmið. Sum portrett Kjarvals, sem auðkenn- ast meö þessu móti, eru gáta, sem er hreint ekki svo auöhlaupiö aö þvi að ráöa, þvi aö um tildur er ekki að ræða. Annars er fjölbreytni portrettanna mjög mikil. Einstaka mynd er þó undir núlli. En það er svo sem meö sanni nógu torvelt að dotta aldrei I jafnlangri vöku og þessi sýning ein er vitnisburður um. Vart mun nokkur kapituli i islenzkri mynd- list glæddur jafn áköfum, kvik- andi stil og portrettasafn Kjar- vals, án þess þó að kjölfestan rýrni i nokkru. Stundum er maður kominn á flugstig með að grýta tiltekinni mynd i óæðra minn- ingasafn hugskotsins. En svo rankarðu þannig við þér, að þú hélzt að þú værir löngu búinn að færa þig að næstu mynd. Sá grun- ur laumast að manni, að Kjarval hafi blátt áfram sett hugann i grinstellingar, er hann hófst handa við portrett. Óhjákvæmileg afleiðing þessar- ar skoðunaraðferðar utangarðs- mannsins er sú niðurstaða, að listamanninum sjálfum hafi verið áskapaður tragiskur skilningur á viöfangsefninu.svo þungur kross sem slikt getur annars verið. Það þarf engan vitring til að sjá, að maðurinn, sem lagði inn þessa drætti og linur, hefur oftar en einu sinni haft lágspil á hendi i spila- vitinu mikla. A sinn sérstaka hátt vinnur hann samt hvern slaginn á fætur öðrum. Það var mikiö verk aö draga innrásarprammann frá NATO upp i slippinn hjá Stálsmiöjunni á dögunum. Þar veröa geröar gagngeröar breytingar á honum næstu mánuöi, en næst þegar hann fer á flot, veröur hann oröinnn Islenzkt sanddæluskip. (Tlmamynd G.E) Innrásarprammi keyptur til landsins SKÖMMU fyrir áramótin var heldur óvenjulegt skip dregiö upp I slipp hjá Stáismiöjunni i Reykjavik. Var þarna um aö ræöa heljarmikinn innrásar- pramma, sem Björgun h.f. keypti til landsins I haust og ætlar aö láta breyta. Kristinn Guðbrandsson fram- kvæmdastjóri hjá Björgun, sagði okkur, að þennan pramma hefði fyrirtækið keypt á s.l. sumri frá Bretlandi og hefði hann kostað um sex milljónir króna. Hann hafi verið litiö notaður nema til æfinga á vegum NATO, enda hefði litið sézt á honum nema örfáar dældir á siðunum. — Hann var dreginn hingað heim af Goðanum i september s.l. og hefur verið inni I Sundahöfn siðan, sagði Kristinn. En við ætl- um að láta breyta honum i sand- dæluskip, enda er hann vel til þess fallinn. Það á að lengja hann um eina tiu metra og siöan á að setja á hann stóran krana ásamt öðrum verkfærum til dýpkunar og sand- öflunar. Við vonumst til að þess- um framkvæmdum verði lokið um mitt næsta sumar, og þá verð- ur hann strax settur i vinnu, enda eru nóg verkefni sem biða hans. — -klp— Lítil leiðrétting að bók Hilmars Jónssonar: FÓLK ÁN FATA Ég þakka Hilmari Jónssyni góðlátleg ummæli um eiginmann minn látinn og mig, en vil leyfa mér að lagfæra nokkur smáatriði (á bls. 67): 1. ) Sjúkrahús Keflavikur hóf starfsemi ekki 1953, heldur 1954. 2. ) Bjarni Sigurðsson var ekki ættaður af Barðaströnd, heldur aðeins fæddur þar og alinn upp. 3. ) Maður minn myndi aldrei hafa tekið svo djúpt i árinni að kalla sig „þýzkmenntaðan”, þótt honum kynni að hafa þótt upphefð I þvi að heyra sig nefndan á þann hátt. Hann menntaðist að öliu leyti á tslandi og var orðinn héraðslæknir i afskekktu héraði, þegar hann fór utan til frekari náms. Menntunin, sem hann sótti til Þýzkalands, takmarkast af viðurkenningu hans sem sérfræð- ings i skurðlækningum af hálfu þýzkra heilbrigðisyfirvalda. 4. ) Þegar hann kom til tslands, fór hann ekki fyrst til tsafjarðar, heldur til Búðardals. 5. ) Ég vildi að satt væri sem Hilmar segir, að Bjarni væri orð- Veggskjöldur úr postulíni inn fullorðinn maður og hefði fengið að deyja eðlilegum dauða, saddur lifdaga. Maðurinn minn varð bráðkvaddur á miðjum aldri eins og fleiri læknar á þessu tima- bili takmarkalausrar rányrkju á starfskröftum lækna. Bjarni Sigurðsson var49ára, þegar hann kom til Keflavikur 1954, og 53ja, þegar hann lézt. Ég get vel skilið, að Hilmari virtust „dagar hans hafa lit sin- um glatað”, eins og hann kemst svo skáldlega að orði, þvi Bjarni var orðinn yfir sig þreyttur þenn- an siðasta vetur, og Hilmar mun varla hafa komið auga á hann fyrr. En frekar gæti ég trúað, að litið gaman hafi Hilmari þótt að manni, sem gekk alveg upp i starfi sinu og lét sig engu skipta dægurþras og málaferli, og hefði sannarlega betur farið, fyrst Hilmar þurfti endilega að tala um hann, ef hann hefði nefnt-, að á dögum Bjarna var vinnufriður i Keflavik og samvinnan óað- finnanleg, bæði meðal læknanna og með öðrum starfshópum. Er mér með öllu óskiljanlegt af hverju Hilmar, sem hefur frá svo mörgu að segja, skuli þurfa að eyða orðum á mann, sem kemur söguþræðinum ekkert við og sem sannarlega tilheyrir ekki „fólk- inu án fata”. Hefði i alla staði sómt sér betur að láta sér nægja að segja: „Eftir lát Bjarna Sigurðssonar, fyrsta sjúkrahúss- læknisins, sóttu allmargir um stöðuna”. 6.) Að endingu vil ég segja um mig, að ég er ekki ættfræðingur, þótt ég hafi skrifað nokkrar ætt- fræðigreinar i Faxa. Ég er sagn- fræðingur og hef verið kennari i sögu við þýzka menntaskóla, svo það gefur auga leið, að ég varð að sökkva mér niður i islenzka ætt- fræði, ef ég á annað borö vildi kynnast tslendingum og sögu þeirra. En þó að ofsagt sé um mig, að ég sé ættfræðingur, mætti mér þykja heiður i þessari nafngift, ef Hilmar ekki á öðrum stað (á bls. 141) segðist hafa hálfgerðan Imugust á ættfræði. En ættfræði er sem undirgrein sagnfræðinnar meira en tómstundagaman. Hún er visindagrein, sem á siðustu ár- um er farin að vaxa svo mikið upp úr barnsskónum, að ekki er leng- ur hægt að afgreiða hana með „imugust”. Reykjavik, 30. desember 1973. Friða Sigurðsson. Dr. phil. A vegum Þjóðhátiðaniefndar Reykjavikur er nú unnið að gerð vcggskjaldar úr postulini i tilefni af Þjóöhátiðarhaldinu I Reykja- vik. Skjöldurinn er framleiddur hjá Bing & Gröndahl i Kaup- LAUGARDAGINN 5. janúar, kl. 3, munu Hafliði Magnús Hall- grimsson cellóleikari og Robert Bottone pianóleikari halda tón- leika i Austurbæjarbiói á vegum Tónlistarfélagsins i Reykjavik. Hafliði og Robert munu að þessu sinni einnig leika fyrir Tónlistar- félag Akureyrar, og verða þeir tónleikar á sunnudaginn. A efnis- skrá tónleikanna eru verk eftir Britten, Debussy, og islenzk þjóð- lög i útsetningu Hafliða. Eru þetta fjórðu tónleikar fyrir styrktarfélaga félagsins starfs- veturinn 1973-’74 Hafliða Magnús Hafliðason þarf vart að kynna. Hann lærði á sinum tima cellóleik i Róm, og siðar i Lundúnum, við Konung- legu tónlistarakademiuna, þar maunahöfn og verður kominn á markað I vor. Halldór Pétursson, listmálari, hefur unnið að skreytingu skjaldarins, en á efri hluta hans er teikning af útsýni yfir Reykja- sem hann hlaut heiðurspening hennar fyrir einleik og hin virtu og eftirsóttu Guilhermina Suggia- verðlaun. Hafliði hefur oft leikið hér á landi, en á siðasta ári fór hann m.a. i hnattferð með enskri kammerhljómsveit, sem hlaut mikið lof i för sinni. Robert Bottone er kunnur enskur pianó- leikari. Héldu þeir Hafliði tón- leika i Purcellsalnum i Lundún- um við mikið lof, og aftur á sama stað I nóvember s.l. Þar komst gagnrýnandi Daily Telegraph svo aö orði, að hinn ungi, islenzki cellóleikari hefði staðfest það álit, sem hann hefði áður áunnið sér fyrir frábæra tækni, öryggi, hrif- andi hljómblæ og tilþrifamikla túlkun. —Step vikurhöfn með Esjuna i baksýn, en á neðri hlutanum er útsýn i norður yfir tjörnina með bygging- ar og Vonarstræti i baksýn. Ekki hefur verið ákveðið verð á skildinum. Ennfremur hefur Halldór gert tillögu að minnispeningi fyrir nefndina. Hann sýnir styttu Ingólfs Arnarsonar á framhlið með áletruninni „Reykjavik 874- 1974” en á bakhlið verður merki þjóðhátiðar i Reykjavik. Pen- ingurinn verður sleginn i eir og silfur. Hann verður 7 sm i þver- mál. Til kynningar á þjóðhátiðar- haldinu i Rvk. lætur nefndin gera veggspjald, sem Halldór Péturs- son hefur teiknað. Það er prentað I fjórum litum, og er ætlað til kynningar i gluggum verzlana, i skólum, hjá ferðaskrifstofum og viðar. Formaður Þjóðhátiðarnefndar Reykjavikur 1974 er Gisli Hall- dórsson, forseti borgarstjórnar. I framkvæmdanefnd eiga sæti. Gisli Halldórsson, Markús Orn Antonsson, Stefán Kristjánsson og Klemens Jónsson. Fram- kvæmdastjóri er Stefán Kristjánsson. kr— Hafliði og Bottone leika á laugardaginn Veggskjöldur Halldórs Péturssonar listmálara

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.