Tíminn - 24.03.1974, Page 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 24. marz 1974.
Við gamlan sumarbústað á Keldum I Mosfellssveit í júli 1945.
Ingólfur Davíðsson:
Byggt og búið
í gamla daga
XX
Hér megið þið lita glaðvært
fólk á grasafjalli, purkunarlaust
með poka við siðu. Tina, tina,
troða, troða, halda fengsælt
heim að kvöldi, fyrr en þokan
þiljar hliðar — dögg að morgni,
drýpur af grasi. Já, var hýrleg-
ur Húsmæðrakennaraskóla-
hópurinn, sem dreifði sér til
fjallagrasatinslu um viðáttu
Hveravalla undir Stélbratt 14.
júli 1953. Myndirnar sýna
nemendur að starfi þennan dag.
Jóhanna tinir i óðaönn i pokann
sinn, nýkomin á grasafjallið.
Þegar liður á daginn hækkar i
pokunum. Dóra og Sigga
hallast ánægðar fram á troðna
sekkina og blása mæðinni. Ás-
laug og Jóhanna hraðaði sér i
siðdegiskaffið berandi pokana i
bak og fyrir. Stefania kennslu-
kona og Hrönn fagna góðri
..uppskeru” á fjallinu. Heima i
,,Lindinni”á Laugarvatni, þar
sem nemendur dvelja 1 sumar
af námstima sinum, fást við
garðyrkju og húsmæðrastörf,
bfður allmikil vinna við að
hreinsa og þurrka grösin.
Fjallagrös voru mikilsverð
búbót á liðnum öldum, og margt
gerðist á grasafjalli, segja
þjóðsögurnar. Enn þykja þau
ágæt i grasamjólk og grasa-
graut. Sumir nota þau og i slát-
ur og brauð. Margir drekka lika
fjallagrasate við kvefi o. fl.
háls- og lungnakvillum. Þau
hafa slimleysandi og jafnvel
hreinsandi áhrif. Voru um skeið
notuð i baráttunni við berklana.
Sumir telja þau holl melting-
unni. Næringin i þeim er aðai-
lega kolvetni. Einnig er i þeim
ofurlitið af joði og A-fjörefni. I
fjallgrösum o.fl. fléttum eru
fléttusýrur, beiskar á bragð. En
remman hverfur, þegar grasa-
grauturinn er soðinn 1-2 tima.
Grasateið má gera sætt. Það er
misbeiskt eftir þvi hve lengi það
er soðið. Þurrkuð fjallagrös
geta geymzt árum saman. Stór
fjallagrös voru oft nefnd skæða-
grös. Sums staðar á heiðum vex
svo mikið af þeim að raka má
saman með hrifu. Fjallagrös
vaxa mjög hægt. Mikill gras-
vöxtur getur kæft þau. Þau
njóta sin bezt i snögglendi, t.d.
til fjalla og heiða. Bezt að tina
þau, þegar jörð er rök, þá risa
þau upp.
Kartöflur hafa verið
ræktaðar á íslandi i rumar
tvær aldir. 1 Þykkvabæ og viðar
eru stórir kartöfluakrar og
vélar notaðar við ræktunina.
En i smágörðum og þegar
vanda skal val á útsæði, er
notuð gamla aðferðin, eins og
myndin sýnir, tekin ofan við
Grund i Grýtubakkahreppi við
Eyjafjörð 7. september 1971.
Þar voru eftirlitsmenn á ferð.
Æskan er jafnan sjálfri sér
lik. Þarna eru litlar telpur,
Edda og Helga, i mömmuleik
við gamalt sumarhús á Keldum
i Mosfellssveit i júli 1945. Nú er
alkunn rannsóknastöð á Keld-
um.
Á Hólsfjöllum fækkar nú bæj-
um og fólki. En fyrrum voru
stórbú og margt i heimili á
Grimsstöðum og i Möðrudal.
Margir ferðamenn þágu þar
góðan beina. Myndin sýnir
hesta náttúrufræðileiðangurs-
Leiðangurshestar á Grimsstöðum á Fjöllum (7. ágúst 1935)
A grasafjalli á Hveravöllum (14. júii 1953)
manna á Grimsstöðum 7. ágúst
-1935 Þá var hesturinn en
þarfasti þjónninn.
1 þættinum 10 marz var birt
mynd af „Gamla-Konráð” i
Flatey. Selfangarinn Polarulv
dró norska Konráð lekan
norðan úr ishafi til Isafjarðar i
fyrstu, en þaðan var hann
dreginn til Bildudals. 1 baksýn á
myndinni af Gamla-Konráð
sést til hægri Ásgarður, hús
Guðmundar Bergsteinssonar
útgerðarmanns. Á miðri mýnd
er Vogshús, siðar kallað prest-
hús, eftir að prestar eyjarinnar
fluttu i það, siðast Lárus
Halldórsson. Lága húsið til
vinstri var loftskeytastöðin i
Flatey, siðar ungmennafélags-
hús. Geymsluhús lengst t.v.

Kartöfluupptaka á Grund f Grýtubakkahreppi við Eyjafjörð (7.
sept. 1971).