Tíminn - 02.10.1974, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 2. október 1974.
TÍMINN
7
Þegar Helgi
gekk á fjallið
fræg að fræðagraut og það svo, að
Hermann á Þingeyrum þurfti að
dreyma langan draum til þess að
grynna eitthvað á grautnum um
Höskuld Hvitanesgoða, og kom
fyrir litið.
Njála segir, að Mörður gigja
hafi verið sonur Sighvats rauða.
Landnáma þurfti að leiðrétta það.
Njála segir, að Rannveig móðir
Gunnars hafi verið Sigfúsdóttir
Sighvatssonar rauða, og Gunnar
á Hliðarenda þvi systursonur Sig-
fússona. Þá fór nú grauturinn að
skána! Landnáma leiðrétti það,
og að Sigmundur hafi verið sonur
Sighvats rauða, dreþinn við Sand-
hólaferju og faðir Marðar, Rann-
veigar og Sigfúsar, föður Sigfús-
sona. Eftir Landnámu er Njáll
sjálfur sonur ömmu sinnar i
Njálu! Svartur langafi Sæmundar
fróða er talinn i Landnámu sonur
Jörundar góða, en i Njálu sonur
Úlfs örgoða. Þetta leikur þá á
tveim tungum . Skyldi nú Helgi
virkilega trúa þvi, að um 1230 hafi
Snorri ekki vitað hvað stóð i
Landnámu, eða þeir vissu það
ekki, Styrmir fróði, nágranni
hans á Gilsbakka, og Sturla
bróðursonur hans. Það þykir nú
ýmislegt athugavert um laga-
ganginn á brennu — þingi. og svo
erhundssþottiösjálft i fræðunum.
að gömlu annálarnir gera þá at-
hugasemd, þegar á að færa
Njálubrennu fram á kristinn
tima, að sagan segi það sjálf, að
Njálsbrenna hafi veriö fyrr en
kristni kom á land.
Helgi fór upp á Timann og vissi,
að hann var hátt fjall og
hrópaði: Njálugrautur nútimans!
Sem gæti bent á það, að hann
þekkti eitthvað um Njálugraut
gamla timans.
Ég segi bara vesalings Helgi!
Svo má benda á það, að i sinni
ágætu Snorra-Eddu tekur Snorri
ekki eina visu úr Njálu. og i
skáldatali telur hann ekkert
Njáluskáld. ekki einu sinni Kára.
sem á mgrgar visur i Njálu. en
hefur visu eftir Njál. sem ekki er i
Njálu. Snorri virðist hafa gefið
litið fyrir Njálu.
Eftir að Landnámsgerðirnar
voru komnar til, gat enginn
skrifað það i Njálu, að Njáll væri
sonur ömmu sinnar, og benda
þessar skekkjur i Njálu á for-
gamla ritun bókarinnar.
Það var Njálugrauturinn á
Timafjallinu, sem olli þvi. að ég
fór að svara þessu foráttu-bulli úr
Helga, sem engum mönnum er
sæmandi að gera, samanber loka
greinarinnar, þvi það er svo fvrir
að þakka, að i menningarerfð Is-
lendinga sér til sólar. þegar
nefndur er Guðmundur á Sandi.
En hversu himinhrópandi og vfir-
þvrmandi er ekki heimskan.
þegar notað er nið um hann til
að litilsvirða annan mann.
Aumingja barnið i dalnum. sem
datt ofan um gat!
Svo er visa um Helga hér.
hefur dottið út úr mér.
Þegar sól á Sandi er.
sýnist Helgi vera ber.
Reykjavik. 25. sept. 1974
Benedikt Gislason frá Hofteigi.
E.S. Ég óska,i sambandi við við-
tal við mig i Timanum 25. ágúst
s.L, að taka fram. að þar getur
litiö svo út að ég telji. að Snorri
hafi ritað formálann fvrir presta-
sögu Guðmundar biskups Ara-
sonar. Formáiinn er ritaður eftir
dauða Sturlu Þórðarsonar 1284.
Ég tei, að Snorri hafi ritað presta-
söguna. þvi hún er svo fræðilega
gjörð að likjast annál eða dagbók.
og fræðin örugg, að þvi er nú gefst
að skilja. Þorsteinn böllóttur á
Helgafelli, Snorrason, bjó
Sturlungu i sitt gervi, það er hún
hefur siðan haft, og hefur ekki
getað stillt sig um aö auka i þessa
ágætu sögu, ættarsögum um ætt
Arna biskups Þorlákssonar eftir
1267, en óþarft er að láta það
rugla sig um höfundinn. En fyrir
sliku urðu margar Islendinga-
sögur i i afritun, og þar á meðal
Njála. þar sem i gjörð hennar auk
heldur sýnist hafa verið breytt
um timamark.
— B.G.
Hafnar eru aftur sýningar á Litlu flugunni hans Sigfúsar Halldórssonar á kjallaraviði Þjóðleikhúss-
ins. Þessi kabarettsýning var sýnd í tilefni listahátlðar á liönu vori hjá Þjóðleikhúsinu. Sýningar uröu þá
alls 7, og var uppselt á þær allar. Leikstjóri er Sveinn Einarsson, en leikendur er þau Edda Þórarins-
dóttir, Anna Kristin Arngrimsdóttir, Erlingur Glslason og Halldór Kristinsson. Undirleik annast Carl
Billich. Myndin er af leikendum, höfundi og undirleikara.
Valgarð Thoroddsen, rafmagnsveitustjóri:
Rafveitustjórarnir fara
með rangt mál
í fréttaauka út-
varpsins 21. þ.m. var
greint frá fréttatil-
kynningu félags raf-
veitustjóra sveitar-
félaga um verðjöfnunar-
gjald raforku, en til
áréttingar þvi var viðtal
við rafmagnsstjórann i
Reykjavik.
í fréttatilkynningunni,
sem einnig hefur birzt i
blöðum, og viðtalinu
voru harðar ádeilur á
Rafmagnsveitur ríkisins
og að þeirra áliti bornar
fram villandi og rangar
upplýsingar.
Rafmagnsveitur rikisins vilja
þvi fara þess á leit, að birtar verði
neðangreindar upplýsingar.
Þar sem nefnt er hér félag raf-
veitustjóra sveitarfélaga er i
raun aðallega félag rafveitu-
stjóra stærstu bæjarfélaga i
landinu. Sveitarfélög landsins
eru nú 240 að tölu, en nefnt félag
er samtök rafveitustjóra 17 fjöl-
mennustu bæjarfélaganna, og má
þar sem dæmi nefna Reykjavik,
Akureyri og Hafnarfjörð.
Þessir 17 rafveitustjórar geta
þvi á engan hátt komið fram sem
fulltrúar sveitarfélaga i rafveitu-
málum, þótt þéttbýli sé mikið á
þeirra svæðum, þvi i strjálbýlinu
eru það um 190 sveitarfélög, sem
þeim eru óviðkomandi og þar sem
Rafmagnsveitur rikisins hafa
með höndum alla raforkusölu til
notenda.
Til að forðast misskilning i
fréttatilkynningu rafveitustjór-
anna skal þess getið, að 13% verð-
jöfnunargjaldið verður sett á raf-
orkusölu allra svæða á landinu,
jafnt I dreifbýli sem i þéttbýli.
Hins vegar er verðjöfnunar-
gjaldið ætlað til að jafna aðstöðu-
mun dreifbýlis og þéttbýlis i raf-
orkumálum.
1 fréttatilkynningu bæjarraf-
veitustjóranna er sagt, að meðal-
verð hjá Rafmagnsveitum
rikisins sé lægra en flestra
annarra rafveitna. Slikur frétta-
flutningur er mjög villandi, þvi
meðalverðið gefur enga hugmynd
til samanburðar um heildar-
raforkuverð. Raforkuverð til hús-
hitunar er hið lægsta, sem til er
hjá rafveitum. Þar sem mikið er
um rafmagnshúshitun, veröur
meðalverðið lágt, en það segir
ekkert til um verð til ljósa,
he i m i 1 i snotkunar eða
iðnrekstrar, sem er miklu hærra.
Þar sem hitaveita er, er engin
raforka seld til húshitunar, og
hlýtur meðalverðið þar að vera
mjög hátt.
Þannig rugla rafveitustjórarnir
málunum og bera saman meðal-
verð t.d. Rafveitu Selfoss,
Rafveitu Hveragerðis og
Rafmagnsveitu Reykjavikur, þar
sem hitaveitur eru og engin raf-
orka er seld til hitunar, við dreif-
býlissvæði Rafmagnsveitna
rikisins, þar sem aðeins er
tveggja kosta völ, olia eða
rafmagn, og allflestir kjósa
rafmagn. Yfir 30% af allri
raforkusölu Rafmagnsveitna
rikisins fer til húshitunar, og
lækkar þessi mikli þáttur hitunar
að sjálfsögðu meðalverðið.
Réttara er að bera saman hina
einstöku þætti raforkusölunnar,
og má þar nefna verð til heimilis-
notkunar, sem er 43% hærri hjá
Rafmagnsveitum rikisins en hjá
Rafmagnsveitu Reykjavikur, og
verð til iðnaðar 38% hærra hjá
Rafmagnsveitum rikisins en hjá
Rafmagnsveitu Reykjavikur,
hvort tveggja miðað við árið 1973.
Rafveitustjórar bæjanna lýsa
þvi yfir, að nauðsynlegt sé að fela
sveitarfélögum alla raforku-
dreifingu. Hér virðast þeir ekki
gera sér grein fyrir að tala
sveitarfélaga i dreifbýli og
þéttbýli er 240 að tölu, en þessir 17
bæjarrafveitustjórar þekkja
gjörla aðeins rekstur sinna 17
rafveitna. Þeir áttu einnig þátt i
störfum margra stjórnskipaðra
nefnda til að kanna það mál, að
sveitarfélögin tækju að sér hlut-
verk Rafmagnsveitna rikisins um
raforkusöluna. Allar þessar
nefndir hafa siglt i strand,
einfaldlega vegna þess að aðstaða
og hagsmunir hinna 240 sveitar-
félaga eru svo gjörólikir.
Rafmagnsstjóri Reykjavikur
segir I viðtalinu, að rikisrafveitur
séu ekki til á Norðurlöndum.
Þetta er ekki rétt.Rikisrafveitur
Sviþjóðar, sem upprunalega voru
stofnaðar til að byggja stór orku-
ver og háspenntar tengilinur um
alla Sviþjóð, hafa hin seinni ár
einnig tekið að sér raforku-
dreifingu til notenda i stórum
hluta Norður- og Mið-Sviþjóðar.
Þær hafa að fjárhagslegum
bakhjarli, til að fjármagna veitur
dreifbýlisins, hin stóru og
arðbæru orkuver sin.
Rafmagnsveitur rikisins hér á
landi hafa hins vegar ekki slikan
fjárhagslegan stuðning innan
sinnar stofnunar, og verða þvi
annað tveggja að leita fjárhags-
legs stuðnings rikisins eða jafna
kostnaðarmun dreifbýlis og þétt-
býlis með verðjöfnunargjaldi.
Rafmagnsstjóri Reykjavikur
lætur hjá liða að geta þess,
hvernig þessum málum sé háttað
i öðrum Evrópuiöndum. Stað-
reyndin er hins vegar sú, að i 16
löndum Evrópu, með riflega 300
milljónir ibúa, hefur rikið eitt
með höndum alla raforkuöflun og
dreifingu til notenda.
Slikri skipan var komið á vegna
þjóðarhagsmuna og til aðstöðu-
jöfnunar ibúa um orkumál, þrátt
fyrir sterka andstöðp margra
bæjarrafveitustjóra i þeim
löndum.
Helgi á Hrafnkelsstöðum hefur
nú gefið fræðum sinum nýtt og
viðeigandi nafn: „Njálugrautur
nútimans” og prentar Tíminn
þetta á breiðum borða, þvert yfir
opnu með viðeigandi eldfjalla lit.
Ég hef nú gengið svo hart að
þessum Njálugraut Helga, að
hann tekur sig til 18. sept. s.l., og
bullar langa grein út i bláinn.
Leitar hann nú skjóls hér og þar
hjá fuglunum, sem komnir eru úr
eggjunum, sem hanarnir urpu, og
kenna það að sögurnar, sem
gerðust á Islandi, séu lygasögur.
Þarna á Helgi heima, og þjóð-
sögurnar segja okkur, hvaða
fuglar þetta eru, og öll þjóðin
kann að nefna þá rétt.
Helgi kann ekkert i Islenzkum
fræðum og enn minna til rann-
sókna á eigin hönd, og verður að
sækja allt til fuglanna. Ekki ber
að eyða einu orði á þessa fugla-
fræði Helga. Ég vorkenni honum,
að geta ekki nema vaðið elg og
vitleysu I öllu sem hann ritar,
hvort það er um Fjalla-Eyvind
eða Njáluhöfund, en sterta sig
sem mest hann má af öllum
vaðlinum, og neita að læra
nokkurn hlut af þvi, sem ágætir
fræðimenn á fleiri öldum hafa
rannsakað og fært i niðurstöður
um Islenzk fræði, forn og ný, og
neita að heyra sjálfar heimildirn-
ar, eins og þær, að tslendinga-
sögur flestar eru ritaðar fyrir
1200, og þar á meðal Njálssaga.
Að eiga orðastað við slika fugla
er eingöngu vegna þess, að þjóð-
sagan segir okkur, að slika fugla
hafi þurft að færa niður. Og þetta
er bæði gaman og auðvelt, vegna
þess hvað Helgi er yfirburða
stertinn af ekki neinu. Og það hef-
ur munað litlu með Helga, þegar
hann sá nafnið á Njáluhöfundi,
þvi nú slettir hann úr klaufunum
og visindamaðurinn þykist vera
að gera grin, eins og þetta væri
sjálfur Njáluhöfundur!
En svo var það, að viðtal birtist
viö mig i Timanum 25. ágúst s.l.
Ég gerði þar tilraun til þess að
Helgi athugaði örlitið sinn gang i
þvælunni. Þegar við töluðum
saman i Höllinni, var sambandið
haft þannig, að ég er ekki farinn
að heyra enn orð af þvi sem Helgi
sagði I sinni Njáluvizku. Mér var
alveg sama. Ég vissi hvað Helgi
hafði að segja.
Nú lagði ég á hann að athuga
sambandið milli Snorra-Eddu og
Njálu. Edda er vandaðasta fræði-
bók, sem við eigum: Njála er
grautur i fræðum. Helgi kvað
kunna Njálu, svo þetta gat orðið
vitlegt athugunarefni, ef Helgi
gæti þá nokkuð athugað. Nei,
Helgi athugaði ekkert og kann
náttúrlega enga Njálu. Hann rauk
upp með vandlætingu að tala um
graut i Njálu. Setti hann nú upp
heimspekisvip og fór i Timann
með þessa ósvinnu, eins og hér
fyrr gat. Bjó hann nú til heitið á
sinni Njálufræði, sem ég um gat.
Nátturlega vissi Helgi ekkert
hvað hér var á baugi. en Njála er
Nýskipaður sendiherra Kenya.hr. LeoPius Odero, afhenti I dag forseta Islands trúnaöarbréf sitt að við-
stöddum Ólafi Jóhannessyni, dóms- og viðskiptaráðherra, er gegnir störfum utanrlkisráðherra I fjar-
veru Einars Agústssonar. Sfðdegis þá sendiherrann boö forsetahjónanna aö Bessastöðum ásamt nokkr-
nm fleiri gestum. Sendiherra Kenya hefur búsetu i Stokkhólmi.