Tíminn - 10.10.1974, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 10. október 1974.
TÍMINN
3
Eldur I Hafborgu. Ahöfn Seunnar sprautar vatni á brennandi skipiö. Mynd Heimir Stfgsson
AAikill eldur í Hafborgu
út af Garðskaga í gær
— Yfirgáfum skipið fljótlega sakir eldhafsins,
sagði skipstjórinn
Gsal-Reykjavik — Um kiukkan
12.15 i gærdag kom upp eidur i
Hafborgu GK-99, þar sem bátur-
inn var á netaveiöum um 7 sjó-
milur norO-vestur af Garöskaga.
Fjórir menn voru á bátnum og
var þeim bjargaö yfir I Skilding
frá Sandgeröi. Freyr KE-98 kom
linu yfir I Hafborgina stuttu siöar
og hélt meö skipiö áleiöis til hafn-
ar i Sandgeröi. Slysavarnarfélag
islands haföi þann viöbúnaö, aö
biöja björgunarsveitina Sigurvon
i Sandgeröi aö fá slökkviliösmenn
og froöutæki til aö ráöa niöurlög-
um eldsins. Fóru þeir út á Sæunni
GH-220 til móts viö Frey og hófu
þegar aö sprauta vatni yfir i Haf-
borgina, sem þá var nær alelda.
1 gærkvöldi náöum viö tali af
Þórlindi Jóhannssyni, skipstjóra
á Hafborgu og sagöi hann, að
eldsins heföi oröiö vart laust eftir
hádegiö.
— Eldurinn kom upp i vélar-
rúminu og magnaðist mjög fljótt.
Við reyndum strax að ráða niður-
lögum eldsins, en þar sem við
komumst ekki niður i vélarrúmið
til að dæla upp sjó, tæmdust
slökkvitæki okkar mjög fljótt.
Sagði Þórlindur, að þeir hefðu
stuttu síðar orðið að yfirgefa
skipið, sakir eldhafsins og hefðu
þeir verið komnir I gúm-
björgunarbát þegar trillan
Skildingur kom að skipinu. Sagði
Þórlindur, að enginn þeirra fjög-
urra hefði verið i hættu.
Freyr KE-98 kom linu yfir i
skipið og hélt með það áleiðis til
Sandgerðis. A móti þeim kom svo
Sæunn GK-220 með slökkviliðs-
menn og var þegar byrjað að
sprauta vatni á eldinn, en ógjörn-
ingur var að komast yfir i skipið,
vegna þess hve eldurinn var mik-
ill.
Slökkvistarfi var svo haldið
áfram i Sandgerði og tókst að
ráða niðurlögum eldsins á rúmri
klukkustund.
— Það er ljóst, að gifurlegar
skemmdir hafa orðið á skipinu og
m.a. er stýrishúsið algjörlega
ónýtt, sagði Þórlindur.
Hafborgin er smiðuð 1946 úr
eik, en var siðan endurbyggð að
hluta nokkrum árum siðar á Isa-
firði. Hafborgin hét áður Sæfari
og hefur ætið verið mikið afla-
skip.
Laxveiðin 15% minni
í ár en í fyrra
gébé-ReykjavIk. — Laxveiöi er nú
lokiö I öilum veiöiám landsins.
Þaö er nú sýnt aö laxveiöin er
heldur minni viöast hvar heldur
en siöastliöiö ár. Aö heildartöiu er
hún fimmtán prósent minni i ár.
Veldur þar um miklu, aö sökum
þurrka hafa flestar ár veriö mjög
vaxandi veiöi i ám þar. 1 Hofsá
veiddust siðastliðið ár rúmlega
ellefu hundruð laxar, en i sumar
um 1250. Selá og Vesturá hafa
einnig verið með betra móti.
Það eru yfirleitt beztu laxveiði-
árnar sem mest hafa goldið
vatnsleysisins I sumar, og er það
aöalástæðan fyrir þvi, hve laxa-
talan er minni heldur en i fyrra..
Netaveiði hefur verið með
betra móti I Borgarfirði i sumar
og einnig á netaveiðisvæðum I Ár-
nessýslu.
Athyglisvert er, að i ár eru
langbeztu heimtur á laxi úr sjó i
Koliafirði, til þessa. Af seiðum
sem sleppt var I fyrra hafa 12%
að meðaltali skilaö sér aftur, og
er það talið mjög gott. Þegar bezt
var i sumar, skiluðu sér 14,8%
seiði.
Birkiskógar í hættu
t nýju ársriti Skógræktarfélags tslands, er meðal annars vikiö aö
sýnilegri eyöingu skóglendis i sumum héruöum landsins. Þar segir
meöal annars:
„Þau skóglendi, sem hvorki viröast vaxa né ganga saman, eru
þar sem strjálbýlt er og snjóþungt, og fé þvi lengi á gjöf. En hin,
sem eru I sýnilegri afturför, eru I nánd viö þéttbýli og i fremur snjó-
léttum sveitum.
Ástand skóglendanna er viöa mjög slæmt i Vestur-Skaftafells-
sýslu, uppsveitum Arnessýslu, Borgarfjaröarsýslu og uppsveitum
Mýrasýslu. Sums staðar er þaö á þann veg aö ekki er nema tima-
spursmál, hvenær mikið af skóglendi hverfi meö öllu, ef ekki verður
viö gert innan skamms”.
Þetta erdapurleg lýsing, en þvi miöur blasa viöa viö augum óræk
merki þess, aö veriö er aö ganga af stórum skógarspildum dauöum
jafnvel þar sem ágæt döngun var I birkinu fyrir fáum áratugum.
Orkuþörfin austan lands
Jón Kristjánsson á Egilsstööum vikur aö orkumálum á Austur-
landi i nýju tölublaði Austra. Þar drepur hann á, aö fyrir nokkrum
árum hafi rikt torskiljanleg tregöa I orkumálum Austfiröinga og
vantrú á, aö Islendingar þyrftu rafmagn nema i takmörkuöum
mæli. „Þaö heföi þótt tiöindum sæta fyrir fáeinum árum, þegar
Austfiröingar voru aö berjast fvrir Lagarfossvirkjun ef þvi heföi
veriö haldiö fram, aö virkjunin yröi fullnýtt, þegarhún færi I gang”.
En þessi verður nú raunin á, og hefur þó ekkert óvænt gerzt, sem
aukiö hefur orkuþörfina, nema hvaö lifnaöi þar yfir öllu atvinnulifi,
þegar vinstristjórnin kom til sögunnar meö úrræöi sin.
Þá segir Jón aö þvi sé fagnað, „aö nú viröist svo, aö umræöa sé
hafin I alvöru um áframhaldandi virkjunarframkvæmdir” austan
lands — virkjanir, sem gætu komizt I gagniö, ef i framkvæmd væri
hrundiö, innan fárra ára.
„Færeyingar lifa ó..."
1 sunnudagsútgáfu Berlingske Tidende er atvinnulifi i Færeyjum
lýst á þennan hátt:
Færeyingar lifa á Dönum, sauöfjárrækt og fiskveiöum.
Eins og nærri má geta hafa þessi glannalegu og óveröskulduöu
ummæli ekki fallið i góöan jaröveg I Færeyjum.
— JH.
Olíumdlið ó Keflavíkurflugvelli:
Jarðvegssýni
í rannsókn
BH-Reykjavík. — Utan-
ríkisráðuneytið/ en undir
það heyra þau mál/ er
varða Keflavikurflugvöll,
hefur farið þess formlega
á leit við Heilbrigðismála-
ráðuneytið/ að það hlutist
til um/ að rannsókn fari
fram á þvi, hvort um olíu-
mengun geti verið að ræða
í jörð á Keflavikurflug-
velli. Mun rannsókn máls-
ins þegar vera hafin og úr-
skurðar þar að lútandi að
vænta innan nokkurra
daga.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Ingimar Sigurösson, fulltrúi i
Heilbrigöismálaráöuneytinu,
veitti blaöinu, hefur nú borizt
formleg ósk frá utanrikisráðu-
neytinu varöandi oliumengun á
Keflavikurflugvelli. Nokkur
blaöaskrif hafa oröiö um þetta
mál, og sýnist sitt hverjum um
hugsanlega möguleika á þessu,
svo aö rannsókn á þessu er sjálf-
sögð. Kvað Ingimar máliö vera i
höndum Heilbrigðiseftirlits rikis-
ins.
Baldur Johnsen, forstöðumaður
Heilbrigöiseftirlits rikisins kvaö
þetta mál i rannsókn, sem heföi
staöið um nokkurt skeiö. Heföi
þaö fyrst veriö á vegum Heil-
brigðiseftirlitsins i Keflavik, en
siöar hefði Varnarmálanefnd haft
afskipti af málinu á þá leiö, aö fá
jaröfræöinga til aö taka jarövegs-
sýni og rannsaka þau. Þær rann-
sóknir stæöu nú yfir. Þá myndi
maöur á vegum Heilbrigöiseftir-
litsins taka jarövegssýni ein-
hvern næstu daga, og væri ekkert
hægt um máliö aö segja fyrr en
niöurstööur þessara rannsókna
lægju fyrir.
vatnslitlar i sumar.
Blaöiö haföi samband við Einar
Hannesson hjá Veiðimálastofn-
uninni, og sagði hann að siöastlið-
ið ár hefðu veiðzt sextiu og sex
þúsund laxar, en i ár, um fimmtiu
og sex þúsund. Ekki er þó enn
hægt að gefa upp tölur frá ein-
stökum ám, en það verður gert
um leiö og þær liggja fyrir.
í Elliðaám er veiðin heldur
minni en i fyrra, en þá komu um
2300 laxar á land, en rétt rúmlega
2000 i ár. Um sex þúsund laxar
fóru um teljarann, og er það
fleira en nokkru sinni áður.
Miöfjarðará, Hrútafjarðará,
Vatnsdalsá, Blanda og Laxá á Ás-
um hafa gefið vel af sér i sumar.
Einnig hafa ár i Vopnafirði verið
með betra móti i sumar og er
Röng mynd
Þau mistök urðu i blaðinu hinn 9.
október, að röng mynd birtist
meö grein um nýbyggingu Gagn-
fræðaskólans á Akranesi. Myndin
meö fréttinni er alls ekki af gagn-
fræðaskólanum á Akranesi held-
ur af Flensborgarskólanum. At-
hygli lesenda er hér með vakin á
þessu og þeir, sem hlut eiga að
máli, beönir velvirðingar.
Kolmunni og spærlingur —
neyzlufiskar til manneldis?
— rannsóknir á nýjum nytjafiski
BH—Reykjavik. Eins og alkunna
er, hefur á siðustu árum gætt æ
meira skorts á hráefni i fiskiðnaði
Norður-Evrópu. Af þeim sökum
hefur hráefnisleitin beinzt I æ rik-
ari mæli að ýmsum óvanalegum
fisktegundum. 1 nýútkomnum
Tæknitlðindum, sem gefin eru út
á vegumItannsóknarstofnunar
fiskiðnaðarins, er fjallað um
notkun kolmunna og spærlings til
manneldis, og hafa þeir Björn
Dagbjartsson, forstöðumaður
Rannsóknastofnunarinnar, og
Össur Kristinsson ritað hinar at-
hyglisverðustu greinar um þessi
mál, þar sem segir m.a. um
kolmunnann:
Liffræðingar álita, aö i Norður-
Atlantshafinu séu 8-10 milljónir
tonna af kolmunna.
Hann hrygnir snemma vors,
marz—mai, á svæðinu NV af
Bretlandseyjum. A þeim tima er
liklega auðveldast að veiða hann,
en 1 milljón tonna mætti senni-
lega veiða að skaðlausu.
Veiðitæknin er enn ekki komin i
viðunandi horf, að þvi er virðist.
Flotvarpa er veiðarfærið, sem
mest er notað en oftast er fiskur-
inn á meira en 200 faðma dýpi.
Þaö er aftur á móti algengt
vandamál, að pokinn rifnar,
vegna þess að hann bókstaflega
skýzt upp i loftið, þegar sundmagi
fisksins þenst út, er þrýstingur
vatnsins minnkar.
Það er talið, að á sumrin og
snemma vetrar, sé kolmunna-
stofninn dreifður um N-Atlants-
hafið milli Noregs og islands.
Hann kemur lika stundum upp
aö ströndum beggja landanna, og
þar má auðveldlega veiða hann i
venjulega botnvörpu. Verk-
smiöjutogarar Rússa eru sagðir
veiða vaxandi magn kolmunna i
NA-Atlantshafinu.
Hér á Islandi hefur kolmunni
ekki verið veiddur svo teljandi sé,
e.t.v. nokkur hundruð eða þúsund
tonn á ári.
Sjómenn og útgerðarmenn hafa
ekki talið það borga sig að veiða
kolmunnann til fiskmjölsfram-
leiöslu, og frystiiðnaðurinn hefur
ekki enn verið tilbúinn til að taka
á móti þessu hráefni.
A slöustu mánuðum, þ.e.a.s. nú
I sumar, veiddust nokkur hundruð
tonn af kolmunna fyrir tilviljun af
bátum, sem voru á spærlings-
veiðum fyrir Suðurströndinni.
Þar virðist nú vera þó nokkuð
magn af smákolmunna, en einnig
stórum og góðum.
Kolmunninn er af þorskfiska-
ættinni, náskyldur lýsunni.
Algengast er, að hann sé 30 cm
á lengd og 120-150 kg. á þyngd.
Einstaklingar yfir 40 cm á lengd
og 400-500 g. á þyngd, hafa samt
sem áður veiðzt.
Kolmunninn er alveg ágætis
matfiskur. I Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins, voru s.l. vor
gerðar ýmiss konar matreiðslu
tilraunir á kolmunna, sem slægö-
ur var og frystur um borð I r.s.
Arna Friörikssyni. Hann var soð-
inn, steiktur, djúpsteiktur, búnar
til bollur úr kolmunnahakki og
Frh. á bls. 15