Tíminn - 10.12.1974, Síða 9

Þriðjudagur 10, desember 1974.
TÍMINN
9
r

Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur f Aðaistræti 7, sfmi 26500 — afgreiðslusimi 12323 —
augiýsingasími 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Áskriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.

J
Atvinnuleysi
Hvaðanæfa úr heiminum berast nú fréttir um
stóraukið atvinnuleysi. I byrjun desember nam
tala atvinnuleysingja i Bandarikjunum orðið 6
milljónum og hefur aldrei verið meiri hlutfalls-
lega siðan 1961. í Vestur-Þýzkalandi var tala at-
vinnuleysingja i nóvemberlok um 800 þús. og hef-
ur aldrei verið meiri siðan 1959. 1 Danmörku var
tala atvinnuleysingja um mánaðamótin rúmlega
100 þús. og hefur hún farið sihækkandi siðustu
mánuðina. Þannig má halda áfram að nefna
dæmin um vaxandi atvinnuleysi viðsvegar um
heim. Þetta eru óglæsilegar tölur, en þó bætist
það við, að almennt er spáð, að atvinnuleysið eigi
enn eftir að aukast. Þannig spá nú margir banda-
riskir hagfræðingar þvi, að ástandið þar muni
halda áfram að versna fram á siðari hluta næsta
árs, en þá megi vænta breytinga til hins betra.
Aðrir halda þvi hins vegar fram, að haldist þessi
öfugþróun svo lengi, verði ekki komizt hjá langri
og alvarlegri alþjóðlegri kreppu, sem verði ekk-
ert minni en kreppan mikla á fjórða áratug
aldarinnar. Bandarisk blöð segja, að sá hafi verið
boðskapur Helmut Schmidts, kanslara Vest-
ur-Þýzkalands, er hann ræddi við Ford Banda-
rikjaforseta i Washington i siðastl. viku, að
stjórnir vestrænu þjóðanna ættu að bregðast við
strax og reyna sameiginlega að ráðast gegn at-
vinnuleysinu og kreppuhættunni, en að þær
mættu ekki biða i einhverri oftrú á, að allt muni
breytast og batna af sjálfu sér eftir nokkra mán-
uði. Þetta mun og ekki sizt umræðuefnið á fundi
æðstu manna Efnahagsbandalags Evrópu, sem
nú er haldinn i Paris. En þótt framsýnustu leið-
togarnir geri sér þetta ljóst, þá eru svo margir
sérhagsmunir i veginum, að hætta er á, að ekkert
eða litið verði gert og kreppan fái að magnast
næstum óhindrað.
Islendingar geta fagnað þvi, að enn er ekki
neitt atvinnuleysi komið til sögu hér og má jöfn-
um höndum þakka það fyrrverandi og núverandi
stjórn. En hættan, sem biður framundan er aug-
ljós. Minnkandi kaupgeta i helztu markaðslönd-
um okkar, getur valdið sölutregðu og verðlækkun
á islenzkum afurðum. Hins vegar má búast við,
að verðlag aðfluttra vara haldi þó áfram að
hækka. Afkoma margra atvinnugreina hér stend-
ur svo tæpt, að ekkert má út af bera. Hér þarf að
þræða þá vandasömu leið, að krefjast ekki meira
af atvinnuvegunum en þeir geta risið undir, en
svo mikil kaupgeta almennings geti þó haldizt, að
ekki dragi úr kaupum á islenzkum vörum innan-
lands, þvi að það myndi leiða til atvinnuleysis.
Hér er vissulega um vandfarna leið að ræða, sem
krefst bæði skilnings og þegnskapar af viðkom-
andi aðilum.
Rauði kross Islands
í dag eru liðin 50 ár frá stofnun Rauða kross ís-
lands. Forgöngumenn að stofnun hans voru
Sveinn Björnsson, siðar forseti, og læknarnir
Gunnlaugur Claessen og Guðmundur Thorodd-
sen. Markmiðið hefur verið að hjálpa sjúkum og
særðum hér á landi, veita aðstoð i neyðartilfell-
um og vinna að heilsuvernd landsmanna. Enn
fremur að taka þátt i alþjóðlegu hjálparstarfi
Rauða krossins. Rauði kross Islands hefur tvi-
mælalaust unnið gott og mikið starf á öllum þess-
um sviðum. Þetta starf, sem nær allt hefur
byggzt á sjálfboðavinnu, er skylt að meta og
þakka að verðleikum jafnframt þvi, sem þessum
merku samtökum er óskað allra heilia i framtið-
inni. Þ.Þ.
Spartak Beglov, APN:
Nónara samstarf
Frakka og Rússa
Verzlun milli landanna verður tvöfölduð á fimm árum
Eftir fund þeirra Brézjnefs
og Giscard d’Estaing i
Rambouiliet I siöastl. viku,
er beðið með forvitni eftir
fundi þeirra Fords og
d’Estaings, sem haldinn
verður I næstu viku. Margt
bendir til, að verulegur
árangur hafi náðst á fundi
þeirra Brézjnefs og
d’Estaings, og geti það haft
heppileg áhrif á fund Fords
og hins siðarnefnda. Af hálfu
Rússa er lögð mikil áherzla á
jákvæðan árangur Ram-
bouillet-fundarins, en þar
náðist m.a. samkomulag um
að tvöfalda verzlunarvið-
skipti milli landanna á fimm
árum. Túlkun Rússa á
árangri fundarins má vel
ráða af eftirfarandi grein
Beglovs, sem fylgdist meö
fundinum:
I ÞRJA daga, 5.-7. desem-
ber, hafa þjóðir Sovétríkjanna
og Frakklands og annarra
landa fylgzt náið með viðræð-
um Leonid Brézjnéf, aðalrit-
ara miðstjórnar Kommúnista-
flokks Sovétríkjanna, og
Valery Giscard d’Estaing,
Frakklandsforseta. Þessi
áhugi á sér margar orsakir.
Aðalástæðan er, að þjóðirnar
vona einlæglega, að sú þróun,
er hófst fyrir fáum árum, að
draga úr spennunni á alþjóða-
vettvangi, verði óaftursnúan-
leg og muni einkennast af nýj-
um árangri i þágu friðar og
samvinnu, sem er öllum aðil-
um til góös. Það hefur haft
sérstaka þýðingu i þessu sam-
bandi, að Sovétrikin og Frakk-
land, sem tilheyra ólikum
þjóðfélagsformum, gerðust
brautryðjendur alþjóðlegrar
friðarþróunar, er þau fyrir
átta árum héldu inn á þá braut
að þróa með sér gagnkvæma,
hagkvæma samvinnu á ýms-
um sviðum.
SJÖTTI sovézk-franski leið-
togafundurinn á sfðasta fjög-
urra og hálfs árs timabili var
haldinn i Rambouillet.
,,Ég er þess fullviss, að
sjötti leiðtogafundurinn, sem
jafnframt er fyrsti fundur hins
nýja forseta okkar, mun verða
upphaf að nýjum þætti i sam-
skiptum landanna tveggja,”
sagði Edgar Faure, forseti
þjóðþingsins franska i viðtali
við fréttamenn.
Með tilliti til lifshagsmuna
þjóðanna og allsherjar friðar
leitast framsýnir stjórnmála-
menn eftir að finna og taka
upp i reynd aðferðir, er orðið
gætu grundvöllur að gagn-
kvæmum skilningi og sam-
vinnu milli þjóða með ólikt
þjóðskipulag. L.I. Brézjnéf
hafði rika ástæðu til þess i
ræðu sinni i hádegisverðar-
boði i Rambouillet að lýsa
samskiptum Sovétrikjanna og
Frakklands sem góðu for-
dæmi. Þessi skilgreining er
byggð á reynslu og árangri
margra ára. 1 sameiginlegri
tilkynningu, þar sem dregnar
eru saman niðurstöður við-
ræðnanna i Rambouillet er
lögð áherzla á, að sambúð
landanna tveggja sé til fyrir-
myndar. Þetta einróma álit
leiðtoganna tveggja á þvi,
hvað sé til fyrirmyndar, stað-
festir að þjóðirnar tvær hafa
tekið að sér sögulega mikil-
vægt hlutverk. L.I. Brézjnéf
lýsti þvi svo með eftirfarandi
orðum: Þvi viðtækari sem
samvinna okkar er og gagn-
kvæmt traust sterkara, þeim
mun betur þjónar það málstað
varanlegs friðar i Evrópu og i
heiminum.
A SVIÐI efnahagsmálanna
hefur verið tekið upp nýtt
Giscard d'Estaing
samstarfsform. Það timabil
er liðið, þegar báðir aðilar
takmörkuðu samskipti sin á
þessu sviði einvörðungu við
kaup og sölu. Mjög vænleg
viðskipti voru nú gerð með
samningum um stór langtima
verkefni. 1 þvi skyni að skapa
sem hagstæðust skilyrði til
framkvæmdar þessara verk-
efna var undirritaður i Ram-
bouillet samningur um efna-
hagssamstarf á árunum 1975-
1979. Svoétrikin og Frakkland
ganga út frá þvi sem forsendu,
aö l framtiðinni muni opnast
enn auknir möguleikar á þró-
un iðnaðarsamvinnu, visinda-
og tæknisamskipta, og að við-
skiptaveltan muni stöðugt
halda áfram að aukast.
Eins og við var búizt f jölluðu
leiötogar landanna tveggja
um þróun mála I Evrópu. Það
er alkunna, að Sovétrikin og
Frakkland hafa haft frum-
kvæði um viðræður um þann
grundvöll, er byggja megi
öryggi Evrópu á. Þess er að
vænta, að þau ummæli i sam-
eiginlegu sovézk-frönsku yfir-
lýsingunni, að góð skilyrði hafi
verið sköpuð fyrir þvi að leiða
störf Evrópuráðstefnunnar
um öryggis- og samstarfsmál
til lykta á sem skemmstum
tima með þvi að þjóðar-
leiðtogar sitji lokastig hennar
og undirriti lokaályktanirnar,
veröi nýr hvati fyrir störf ráð-
stefnunnar.
Þetta er sérstaklega mikil-
vægt með tilliti til þess, að nú
nálgast 30 ára afmæli loka
heimsstyrjaldarinnar siðari
og sigursins yfir fasismanum.
Sovétrikin og Frakkland voru
meðal þeirra landa er biðu
mest tjón I mestu eyðilegging-
ar- og blóðsúthellingastyrjöld
allra tima. Þess vegna er það
sögulega réttmætt, að leiðtog-
ar þessara tveggja landa hafa
nú lýst yfir þeirri ákvörðun
sinni að stuðla að eflingu og
viðhaldi friðar i Evrópu.
FRÉTTASKÝRENDUR um
heim allan hljóta óhjákvæmi-
lega að veita athygli afstöðu
stjórnanna i Paris og Moskvu
til margra helztu mála á al-
þjóöavettvangi, t.d. telja báðir
aðilar það um fram allt nauð-
synlegt i sambandi við ástand-
ið I löndunum fyrir botni Mið-
jarðarhafs, að benda á þá
breytingu sem orðið hefur I þá
átt að taka tillit til lögmætra
réttinda Palestinuþjóðarinn-
ar. Sovétrikin og Frakkland
eru sammála um, að þessi
réttindi eigi að tryggja með
þvi að framfylgja ályktunum
Sameinuðu þjóðanna þannig
að tekiö veröi tillit til réttar
allra rikja á þessu svæði til
sjálfstæðrar tilveru. Báðir
aðilar eru einnig þeirrar
skoðunar, að ástandið i lönd-
unum fyrir botni Miðjarðar-
hafs sé enn mjög ótryggt. Það
skýrir þá áherzlu sem þeir
leggja á, að fyrir tilhlutan
friðarráðstefnunar i Genf
verði að koma á, svo fljótt sem
verða má, réttlátum og varan-
legum friði i þessum heims-
hluta og að tsraelsmenn kalli
heim her sinn frá Öllum þeim
svæðum, er þeir hertóku 1967.
Sovétrikin og Frakkland,
löndin tvö sem á sinum tima
áttu svo mikinn þátt i að koma
á pólitlskum samningaviðræð-
um um Vietnammálið, lýstu
enn yfir stuðningi sinum við
það, að ákvæðum Parlsar-
samningsins um lok striðsins i
Vietnam og endurreisn friöar
þar, verði hlýtt i hvivetna.
Þau lýstu ánægju sinni yfir
þvi, að friði hefði verið komið
á { Laos, svo og þeirri skoðun
sinni, að Kambódiuvandamál-
iö ætti að leysa af ibúum
Kambódiu sjálfum án utanað-
komandi íhlutunar.
t SAMBANDI við átök i
heiminum, svo sem á Kýpur,
þá eru einkennandi gagn-
kvæmar áhyggjur Sovétrikj-
anna og Frakklands yfir
áframhaldandi hættuástandi á
þessum slóðum, svo og sam-
eiginleg afstaða þeirra til
varnar sjálfstæði, fullveldi og
friðhelgi landamæra Kýpur á
þeim grundvelli, aö allir er-
lendir herir verði sem fyrst
kvaddir heim frá eynni.
Almenn vandamál I sam-
bandi við afvopnun bar einnig
mjög á góma i viðræðunum i
Rambouillet. Báðir aðilar
lögðu áherzlu á nauðsyn
kjarnavopnaafvopnunar sem
mikilvægs þáttar i almennri
allsherjar afvopnun undir
öflugu alþjóðlegu eftirliti. Af
fundinum i Rambouillet er
ljóst, að Sovétrikin og Frakk-
land eru enn sem fyrr fylgj-
andi þvi að kölluð verði saman
alþjóðleg afvopnunarráð-
stefna, meö tilliti til þeirrar
staðreyndar, að slik ráðstefna
gæti átt verulegan þátt i þvi að
létta af mannkyninu oki
vopnabúnaðar.
Báöir leiðtogarnir hafa lýst
ánægju sinni yfir þvi and-
rúmslofti, er rikti i umræðun-
um og skoðanaskiptunum i
Rambouillet. Fundurinn sann-
færði þá enn einu sinni um
nauðsyn áframhaldandi funda
af þessu tagi. Almenn við-
brögð við fundinum I Ram-
bouillet sýna, að i augum ann-
arra þjóöa eru samskipti
Sovétríkjanna og Frakklands
táknræn fyrir friðarþróunina,
þau eiga snaran þátt i eflingu
friðar og alþjóðlegs öryggis.