Tíminn - 18.04.1975, Blaðsíða 5

Föstudagur 18. aprfl 1975.
TÍMINN
5
Ný tegund
bifreiðatrygginga
Þrlr þingmenn Alþýöu-
flokksins hafa fyrir nokkru
flutt á Alþingi þingsályktunar-
tillögu um athugun á nýjum
viðhorfum i bifreiðatrygging-
um og hafði formaður flokks-
ins, Benedikt Gröndal, fram-
sögu fyrir tillögunni. í fram-
sögu og I greinargerð með til--
lögunni lagði formaður flokks-
ins áherzlu á, að athuga bæri
nýjar tryggingaaðferðir, sem
þingmaðurinn taldi að hefðu
reynzt vel i Kanada, m.a. i
Manitobafylki.
Það vakti athygli I umræð-
um um þessa tillögu, að fram
kom að mjög takmörkuð at-
hugun bjó að baki þessum til-
löguflutningi Alþýðuflokks-
manna og lftil þekking á þeim
málum, er bar á góma og vill-
andi upplýsingar gefnar bæði I
ræðu og greinargerð meö til-
lögunni.
Orkar tvímælis
Heimir Hannesson flutti it-
arlega ræðu við fyrstu um-
ræðu máisins og lýsti sig sam-
þykkan þvi meginefni tiiiög-
unnar, að nefnd athugun færi
fram, en benti
jafnframt á
rangar upp-
lýsingar flutn-
ingsmanna
um reynsiuna
I Bandarikj-
unum og Kan-
a d a , s e m
þingmaðurinn
kvaðorka mjög tvimælis, svo
ekki sé meira sagt. Benti
Heimir Hannesson jafnframt
á það, að gildandi réttarkerfi
vestanhafs væri mjög ólikt
norrænu réttarkerfi, sem is-
ienzkar lagareglur um þessi
efni byggðustá, og því margs
að gæta áður en réttur saman-
burður fengist i þeim efnum. i
ræðu sinni sagði Heimir m.a.:
,,Ég er hræddur um, að þær
upplýsingar, sem háttvirtur
þingmaður hefur komið hér
fram með séu mjög umdeiid-
ar. Ég held einmitt, að þetta
kerfi hafi, að margra dóini,
alls ekki gefizt vel, og það hafi
ekki likað hjá ibúum Mani-
toba-fylkis. Ég fékk nýiega
gögn I hendur, sem lýstu þvi,
að nú rétt fyrir sl. mánaðamót
áttu sér stað mjög miklar
opinberar umræður i Kanada
um þetta „Auto-pac”, og voru
þær flestar i þá átt, að þetta
tryggingarkerfi hefði mistek-
izt og þvi miður orðið til þess
að auka hið opinbera skrif-
stofubákn þar og iðgjöldin
hefðu hækkað.
Til að byrja með var þessu
mótmælt af forsvarsmönnum
þessa rikisfyrirtækis i Kan-
ada, en siðan var það viður-
kennt, að iögjöidin hefðu
hækkað miklu meira en búið
var að gefa til kynna áður og
hafði legið fyrir opinberlega.
Þannig, að þessar vikurnar er
þetta mál mjög til umræðu og
sýnist mönnum sitt hvað i
þeim efnum”.
Bótaréttur tjón
þolanda skertur
,,Ég vil þá vikja nokkrum
orðum að efni þessara sér-
stöku trygginga i sambandi
við þær upplýsingar, sem ég
hef aflað mér eftir að þessi
þingsáiyktunartiilaga var lögð
fram.
Þá er i fyrsta lagi, hvað er
þessi ,,No-fault” vátrygging?
i fáum rikjum Bandarikjanna
og nokkrum fylkjum Kanada
hefur þessi trygging verið lög-
boðin, sem greiðir bætur fyrir
umferðartjón, — en þó að tak-
mörkuðu leyti. Nafn sitt dreg-
ur vátryggingin af þvi, að hún
greiðir bætur, þótt orsök um-
ferðartjóns verði ekki rakin til
gáleysis eða mistaka eiganda
eöa stjórnanda bifreiðar, sem
hlut á að máli.
Hins er að geta, að þessi sér-
staka trygging greiðir bætur
til mjög margra tjónþoia, sem
ekki hefðu átt rétt á neinum
bótum eftir venjulegum
skaðabótaregium. Auk þess er
það rétt, scm fram er komið,
að það sparazt geysimikiil
kostnaður við bótauppgjör
vegna einföldunar i bótakerf-
inu. Iðgjöld af bifreiðatrygg-
ingum i Massachussetts hafa
t.d. lækkað eftir að þessar
reglur komu i lög, en það má
ekki gleyma þvi að verulegur
hluti af iðgjaldalækkuninni
stafar einfaldlega af þvi að
bótaréttur tjónþola er á ýms-
an hátt skertur frá þvi sem áð-
ur var. Og eins og ég sagði hér
áðan I sambandi við reynsluna
i Kanada, þá er það siður en
svo að iðgjöldin hafi lækkað,
þau hafa mjög verulega hækk-
að og það er athyglisvert að
rikisstjórnin i Manitoba er
núna þessar vikurnar að
undirbúa löggjöf I sambandi
við brunabætur, þar sem gert
er ráð fyrir frjálsri samkeppni
tryggingarfélaga á þessu sviði
og breytir að þvi leyti alger-
laga um stefnu frá ,,Auto-
pac”-kerfinu I sambandi við
bilana”.
Lögboðnar
óbyrgðartryggingar
,,1 Bandarikjunum gildir sú
regla, að ef tjónþoli á ein-
hverja sök á tjóninu sjálfur
missir hann aiian skaðabóta-
rétt. A tslandi er reglan sú,
eins og menn vita, að bætur
eru iækkaðar þegar um eigin
sök tjónþola er að ræða. Mjög
sjaldgæft er hér að sök tjón-
þola sé talin svo mikil, að hann
fyrirgeri öllum skaðabóta-
rétti. i Bandarikjunum hafa
gilt mjög mismunandi reglur
um ábyrgðartryggingu bif-
reiða. Samrænular reglur um
gildissvið bifreiðatrygginga er
ekki til þar i landi, Auk þess er
ábyrgðartrygging bifreiða
ekki lögboðin I öllum rikjum
Bandarikjanna. Veldur það
öryggisleysi fyrir þá sem tjón
bfða. Hér aftur á móti, sem og
á Norðurlöndum, eru mjög
fullkomnar lögboðnar ábyrgð-
artryggingar bifreiða".
Æskilegt að
rannsókn fari fram
„1 fáum löndum mun eins
vel séð fyrir opinberum trygg-
ingum, sem bæta kostnað við
læknishjálp, s júkrahúsvist
o.s.frv. eins og gert er hér á
landi. Vestanhafs hefur a.m.k.
til skamms tima verið
algengt, að margir þeirra,
sem hafa slasazt i umferðar-
slysum hafa ekki notið neinna
almannatryggingabóta.
Ég vil að lokum itreka það,
sem ég sagði hér að framan,
aö ég tel eðlilegt og æskilegt
að sú tillaga, sem hér iiggur
fyrir verði afgreidd og sam-
þykkt vegna þess að ég tel
æskilegt að þessi rannsókn
fari fram, sem hér er lagt til,
en ég vil jafnframt við þessa 1.
umræðu koma þvi á framfæri,
að málið er engan veginn eins
einfalt eins og látið er að
liggja f greinargerð flutnings-
manna”.
Hin ,,góða reynsla"
Siðari upplýsingar benda
eindregið til þess, að þær á-
bendingar er Heimir Hannes-
son kom með i ræðu sinni hafi
uppi með 3000 millj. kr. tap,
sem greiðast yrði úr þeirra
vasa með tilheyrandi vaxta-
byrði til viðbótar við stóraukin
útgjöld bifreiðaeigendanna.
Þetta væri ömurleg stað-
reynd, þegar önnur trygginga-
félög berðust í bökkum vegna
hækkandi kostnaðar og verð-
bólguþróunar. Þetta sagði
Winnipeg Free Press fyrir fá-
um dögum.
Þetta er væntaniega ,,hin
góða reynsla”, sem þingmenn
Alþýðuflokksins tala og skrifa
um. Enda kom fram i umræð-
unum að „upplýsingarnar”,
sem bárust til formanns AI-
þýðuflokksins um þetta flókna
tryggingakerfi, bárust honum
I einkabréfi að vestan!
-a.þ.
Verkakvennafélagið
Framsókn
Aðalfundur félagsins er i Iðnó sunnudag-
inn 20. april kl. 14.30.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
Félagskonur fjölmennið og mætið stund-
vislega.
Sýnið skirteini við innganginn.
Stjórnin.
haft við rök að styðjast. Blað-
inu hefur borizt eintak af
kanadiska blaðinu Winnipeg
Free Press, sem ræðir bif-
reiðatryggingamálin I forystu-
grein 2. april sl. 1 leiðara
blaðsins er hið opinbera
tryggingakerfi, Autopac,
mjög harðlega gagnrýnt og
vakin athygli á þvi, að á einu
ári hafi þetta rikisbákn tapað
1,5 milljarði kr. og sitji uppi
með 3ja miiljarða kr. saman-
safnað tap á sama tima og ið-
gjöld hafi stórlega hækkað,
eða um allt að 79% á skömm-
um tima. Þetta sé þung byrði
bæði fyrir skattborgara og bif-
reiðaeigendur. Aður en þessu
rikiskerfi hefði verið komið á,
hefðu skattgreiðendur ekki
þurft að axla þá byrði, að sitja
Auglýsing
um lögtaksúrskurð
í Selfosshreppi
Samkvæmt úrskurði sýslumanns Árnes-
sýslu dagsettum 14. april 1975 var upp-
kveðinn lögtaksúrskurður vegna gjald-
fallinna ógreiddra fasteignagjalda ársins
1975 og vegna gjaldfallinnar, ógreiddrar
fyrirframgreiðslu útsvara, aðstöðugjalda
og kirkjugarðsgjalda ársins 1975. Lögtök
samkvæmt úrskurði þessum geta farið
fram 8 dögum frá birtingu þessarar aug-
lýsingar.
Sveitarstjóri Selfosshrepps.
Enginn vafi leikur á því, að þeir, sem reykja, eru veikari
fyrir sjúkdómum á lífsleiðinni en hinir, sem ekki
hafa vanið sig á það.
Auk þess valda reykingar sljóleiká og draga úr
afköstum og lifsgleði. En það, sem mörgum
finnst sárgrætilegast, er að þeir alvarlegu sjúkdómar,
sem nátengdireru tóbaksreykingum segja oftast
til sín, þegar fóík er á bezta aidri.
Innlendar og erlendar læknaskýrslur sýna, að fólk, sem
reykir sígarettur að staðaldri, getur átt á hættu
að deyja allt að 12 árum fyrr en kunningjarnir, sem ekki
reykja. I hvorum hópnum ert þú?
SAMSTARFSNEFND UM REYKtNGAVARNIR