Atuagagdliutit - 26.07.1956, Blaðsíða 18

MERART&VTINUT
inatsisit maligdlugit auguste septem-
berilo tugtuniarfiussarput, auvarfiu-
ssarput. auvariagssat sujugdltt lamåssa
autdlaralertngajalerput. auvfarmik ona-
lugiuartoK uvane atuarsinauvarse.
auvartartusimassoK
oKalugpalårpoK
(Hans Nielsen, K’ornoK)
mana u!kiut 15-it Kångiusimåput
auvartartunut ilaujungnaerama, må-
nale auvfaK tugtutdlo serinerdlo tåu-
kunungalo tunga'ssut takussat misigi-
ssatdlo oKalualårsiatdlo agdlautigi-
niaravkit ingminut sapiukaluarpu-
nga...
kinguåriussugut nalungilarput Ka-
ngarssuardle Nup kangerdlua tugto-
Karfingnut pitsaunernut ilausimang-
mat, tamånalo uvagut auvartartussu-
gut ugpernarsautigssanik tåkuvigi-
ssåinarpanput, sordlo ikorsimavig-
pagssuit aussivfiuvdlutigdlo uningår-
fiussartut, asulo inigssisimanere ilu-
ardluinartard'lutik -— tatsit ipiglåine
Kuagssugkanilo ikajungnerussardlu-
tik. Karmagaussarput angissutsimlkut
åssiglngitsut, ilait satunik Kulissat
ilaitdlo tugtut arninik avdlanigdlunit
Kulissartagaugunartut.
avKuserngitaoK pingaruteKaKissut
taimanerssuarmit kingornutarisima-
vavut. kukuvatdlasångilagume oica-
ruvta auvartarfivut tamarmik avKu-
sinitoKaKartut, nunalo angatdlavige-
rérsimågångavtigo tåssuna påsisinau-
ssarparput onalualårtoK sume auvar-
simassoK avKUtdlo suna atorsimagå,
nunat Kangåtatdlo atsersorneKarnere
avKusinermutaoK pingårutilerujug-
ssungmata.
aterpagssuarnigtaoK takussaKarta-
rujugut Kaersune uvkusigssanilo,
ilait nutarfasigpatdlåsanatik. pular-
Kassarfitdlo tikitagkavta nalunaer-
tarpåtdlusoK KanoK • najorneKartigi-
ssarsimagamik, tupcKarfime ilernt-
dlo takugssaussaKingmata.
oKalualårsiat nutåunginerussut na-
joreutaralugit Nup kangerdlua nuna-
Karfingnit tamanit itsaK ornigarne-
KartarsimaKaoK, agdlame Agdluitsor-
miunit tikiiieKartarsimavdlune. suju-
livta Kanoic pinertutigis'susiat tåssuna
takusinauvarput, atortugssaniingnik
pinialeriånguarångamik ungasigi-
ssaerutdlutik iporiartarsimagaluari-
put.
★
auvfarssuit angissutsimlkut åssi-
gingneK ajorput, tåssame sermeK ser-
mimitdlo kugssuit tatsitdlo tåukuni-
nga avigsårtitsissussarmata. nausso-
KåssutsimikutaoK åssigltångitdlat,
tivfasingnerussumltut naggordlung-
nerugajugtardlutik. tugtut pualåssu-
sianut tamako pissutauvdluarsinau-
ssarput.
angatdlatit tungaisigiit Kangarssu-
ardle umiaK Kajardlo sagdlersaujuar-
simagaluarput, kingornale umiaussa-
nik umiaussårKanigdlo taorserneKa-
riartorsimavdlutik. manale tamåku-
taoK tåmardluinalersutut oaautigissa-
riaKarput pujortulérKat umiårKatdlo
atugauneruleKingmata.
umiåPKap navssårineKarnera tor-
ratdlatauvoK, nunåkut imåkutdlo a-
ngatdlåkuminartoK. auvfåme Kanga
tikineKarneii ajoraluartut mana umi-
årKamik inortuarungnaerpait, tugtu-
tatdlo amerdlanerussut manåkut umi-
årarssornikut pissaussalerput.
auvartutoKaugaluardlunga auvfavut
tamåkerdlugit tikisimångilåka, oaar-
sinauvungale auvfavtine angnerussoK
angalasimavdlugo. Akutdlerssuarmit
avangnamut Taserssup mana Karai-
viussartup avangnåtungå tikitdlugo
angalassarsimavåka. 1905-ime inu-
ngorama 1912-ip eraåne auvartunut
aaningnerussulianut ilaussalerérsi-
mavunga, taimanikutdlime paserérsi-
mavara nunarssuaa imatut magdliler-
nea ajoraluardlune ilungersuanarto-
KartartortaoK ilanikutdlo nukit kiag-
dlo anisitdlugit ingerdlavigissaria-
Kartardlune. kapajartarnerit Kårsi-
lårtarneritdlo, silagigsiornerit masa-
rujugssuardlunilo ingerdlaortarnerit
auvartartussup kiavdlunit misigerér-
simavdlugitdlo avautigissarérsima-
vai.
★
auvarfigissartagkavut aangåtatigut
assiglngissutcKartaKaut. ilait Kangå-
tarigsårnartorssussarput ilaitdle Ka-
ngatsivfigssaisuanartardlutik. silagig-
ssuarmime måninarmikajugtaraluar-
dluta perdlulilersitdlugo Kangatsiv-
figssaa isumangnaitsoK piuminarsi-
ssortaKarput, tupilissartuåinarnerme
ajoravta.
erinarssortaraluarput: „susa sialuit
tugkaluarpata". kisiåne-una sialung-
•mit angisumit tugfigineKalerdlune
nuåningitsukasik. masatalartarnivnit
atago atausinaK tailara. tamåna pisi-
mavoK 1918-ip migssåne K’aKutdluit-
sup tunuatungåne. K’aKutdluitsoK nu-
nauvoK manerajårssuaK, pingårtu-
migdlo tunuatungå Kangåtaisagtor-
ssuvdlune. taimane uningassarfianit
atåtagalo tunuatungånut auvarpugut.
uvdluinarniarpugut taimåitumigdlo
ardlautaKarata. ingerdlalertuinardlu-
ta tugtut takussalerérpavut. taimani-
kume månåkumut nalerKiutdlugo
tugtoKarnerungårpoK. pissavut sujug-
dlit angmåinartarpavut utilcrnivtine
avKusårumåravtigik. arfincK-mardlo-
18
rårdlutalo mikissortane namagiler-
pai angisumik kisiåne ilaniarumag-
dlerdlugit. taimane tugtut tungaisi-
gut perKu'ssuteKångilaK, tugtuniartut-
dlo tugtusiorsimagunik pissagssatik
åssigingikaluartumik aulajanginarsi-
naussarpait, måssa ilåtigut ingassagi-
narsinaussaraluartumik.
pissavut kingugdlit suliarinialeri-
vut uvdlormut pimingitsumik siag-
dlerussårérsimavdlune tåkigångaK
sialugssuane ilutigalugo tikiupoK. tai-
manikut Navdlortup — tåssa nunataK
sermimut atassoK sermip tasertånik
kungmigdlo avigsaruteKarloK — ki-
tane avangnånlpugut sermip tascrta-
nut unga'singnata, tåssalume Kangat-
sivfigssarsijangikuvta perKamik ma-
sagtugssaujungnaerdluta, uningassar-
fiatame tunganut agssortugssångorav-
tigo.
nukingisårpånga tugtup amianik
ulerKuvdlunga, sorunalume mercue
ilordlingordlugit uligpunga niuilo
savnut Kilerdlugit •— Kangame iluåt-
dlak! atåtama sumut autdlarnigsså
kisiat utarKilerpara, orKumut aut-
dlarmat maligpara. tamåssa orKuvti-
nit autdlarterukångamik, uvagut sia-
lungmit Kimåssugut tamåko uvagut
Kimarratigigåtigut. taimane ingerdla-
nivtine tugtut takussavut Kavserssu-
galuaKinerput. ama taimaitdiunga ta-
kuleriatdlaravkit kitivtine tugtut
ingerdlarujortut. kiseriatdlaravkit
20-t, kingornåne teriangniap maleru-
ssårai, asulo takujumassavtinik angi-
sumik sujulerssortigdlit. atåtamut
OKautigigaluaravkit Kiviaramigit alar-
pai.
ingerdlanerput sivisuniilitdlardlu-
go taimaitdlutame ivnarssuk tikipar-
put, avangnamut sangmissoK Kangat-
sersimaneKångikaluardlune satorpag-
ssualik ivnårssungmit avåmut upikå-
ssaPsimassunik. Karmailerpugut nå-
magissåinavtinik, månalo sialuk. sa-
tunik Kuleriardlugo angmålungnerilo
miligsoriardlugit iserfigårput, taima-
lunit kusingilaK. tugtup amiata åipå
Kåssiuteriardlugo åipå Kipiliutdlugo,
nerissagssamigdlunimc tigusinginav-
ta taimågdlåt siutingue nerigavtigik.
masaKaugut, pingårtumik ugpativ-
tigut. siggortungilavutdlunime inigi-
'ssarput periarfikinermit. taivnaKa si-
ningnialeraluarpunga, kigaitsumigdlo
ulileriartordlunga, auvartartunutdlu-
me ilaussaleramale aitsåt taima itu-
mik misigissaKalerdlunga.
atåtama Kiassunga malugisimaria-
raminga sakåtartalerpånga unagsår-
niardlunga. taimijitdlungame unaimi-
lcriarama sinimissårtalerpunga. iinu-
artunåvigdlugo taimaitdlunime uv-
dlångorpoK. atåtama nåmagilersima-
riaramiuk taimak anivoK. tarnama si-
lagigsisimåKissoK oKautigerpatdlag-
på anerKuvdlungalo. aninigssara pi-
lerigivatdlångikaluarpara ininguav-
tame najoruminarnera aitsåt misigi-
linguatsiaraluaravko. paorngutdlunga
anigama nikuikaluarpunga, Kangale
uperKarérpunga,- sordlume ugpateKå-
ngitsunga. aitsåtdlo mardlungnik li-
perKigtarérdlunga ugpateKarnera ma-
lugilerpara tåssalume nikuitdlunga.
atåtama arpaKåtåricungmanga ar-
pangnialerKarama sunauna taima nu-
åningitsigissoic, kigutikalo mavkulår-
tuinångortut misigalugit aninerdlung-
nivnik pissuteKarunardlutik. taimåi-
torme unagkiartulerpunga eKaitdli-
artordlungalo, unakasitdlaramalo sor-
dtume kingornamut KiarKingnavérsu-
nga. sunauvfalume taimanimitdle
ugpatika sujuligtorérsimassut måna-
mut atornavérumårnermingnik.
unakasitdlarama sordlo aitsåt er-
Kaigiga silarssuaK umerualågagssari-
gavko. uvdlånguvoK, Kiimutdlo Kivia-
rama atdlåreigssuaK kisiat takuvara.
seKineic nuisimavoK. uvagutdle alå-
ngumipugut. nåmagsisariardluta er-
nlnaK autdlarpugut — auna kangi-
nguavtine sermerssuaK tauvame-una
seKernup Kimangnialerå kissarninilo
uvavtinut malungnarsiserérdlugo isu-
mavdluarsardlutalusoK uvdlormut
kiagungnigssavtinik. ingerdlalertui-
nardluta Kinigarput angissoK pissa-
rårput, tåssalume pissaKarKingnia-
rungnaerdluta.
(normume tugdlerme nanglsaoK)-
Cortezimik OKalugtuaK
(nangitaii).
„taimåiporme", nålagåt påsigssau-
ssumik spaniamiutordlune oivaluler-
poK, „tåssa periarsinaujungnaererpu-
se. sorssungnerup Gutianut aKago
pigdliutigineKåsause“.
Cortezip panane atusavdlugo pia-
réraluarpoK, sorssugtartutdle sisamat
tatdlimatdlunit tiggupåt, talilo aulaja-
ngerdlugit, tåssame taima pissaune-
Kartigissunut akiusinaujungnaerér-
poK. Hernando Cortezile tåssångåinaK
KungujugpoK.
„Kungujugputit.“ indiånerit nålagåt
tupigutsagdlune OKalulerpoK, „arrå,
Kungujugputit, uvfalo toKo takorér-
dlugo. ilumut angutausimavutit sapit-
sok. atit KaKortut akornåne taigutigi-
Ssat iusarusugpara. tusaréraluarpu-
nga inugtama gutimik KaKortumik,
imalunit avdlamik pissarssuit ilånik
taissaråtit. uvangale ativit tusarusug-
ka'luaKåra".
„tåussuminga oKarfigisavav*kit,“
Cortez akivOK. „kisiåne Kungujung-
nerma pissutånik OKalugtiikatdlar-
dlavkit. uvangame angutitåkalo toKii-
neKarnaviångilagut."
„taimåingilaK, toKutåusause. uva-
nga OKautsika uniortineKarneK ajor-
put!“ nunap nålagå sujorasårissutut
aulajangersimarpalugdlune oKarpoK.
„OKautsisil uniortineKarneK ajora-
luarpatalunit, toKusångilagut," Cortez
pilerpoK. „agssagpit igdlua akimut
napivdlune KileroKarpoK, sujornati-
gutdle tamatuininga ilisarnaKuteKar-
tipagit. amame spaniamiutut oKalug-
tarputit. Canabao-uvutit, ilå?“
„tauvame ivdlit Hernando Cortez-
iusautit," nunap nålagå tupigusug"
dlune nuånårdlunilo pilerpoK.
„tåunauvungame! taimanilo avigså-
leravta neriorssorparma iluamik aku
niarumavdlunga. erKaimajungnarsi-
varne inunerit ånåusimagiga," Cortez
ilungersorpalugdlune oKalugpoK.
„erKortumik oKalugputit. inunek
inunermik naleKåsaoK. ivdlit inunerit
assagtuneKåsaoK angutitatitdle taima"
tut pineKåsångitdlat!“
Cortezile OKarpoK: „isumaKarU"
narputit tamåko nåmaginardlugi1
inujumåsassunga. taimåingilaK Cana-
bao-å! erKarsautigingilatdlunit, alc
nunamut nålagauvdlutit tatigissaM"
ssåungitsunik oKauseKartarsimassu'
tit!“
„uvavnik taima oKaluseringnigsl"
naussumik inoKångilaK," Canabao
Kalulerpoiv. „angutitåka KainiaritsC’
KåKamukarniarta, angutit tåuko Ka"
Kortut toKorarsinåungilavut!"
taima oicardlunilo igdlumit anin*1'
suarpoK, nalunacKiitavdlo aku»era_
KerKa KångiutlnartoK indiånerit [a^
marmik igdloKarfik Kimarérpåt. spa
niamiiingoK amerdlanerssaisa
gaii vf igin eKar aluarner t i k rnalugi n c
låtdlunit. -
Cortezivdle ajugauniarneK naiig
narpå. ilumutdlo Meksiko PlsSflt.
ssuaK tamåt tiguarpå; kingornaga
dlo nuname nålagaulerpoK Canao
atdlersaralugo ikiortitåralugulo 1
mortoK.