Atuagagdliutit - 14.02.1957, Qupperneq 15

ERHVERVEREN
Kalåtdlit=nunåne aulisartut piniartutdlo penatigit atuagagssiåt
Organ for landsforeningen for fiskere og fangere i Grønland
Oktober 1950
umiarssuartågssaK
atuagagssiaK InutigssarsiortoK/Erhver-
veren tåssauvoK kalåtdlit aulisartut-
dlo avisiat, atuartutdlo ilåinit isuma-
KartOKésagunaraluarpoK Kalåtdlit-
nunånut umiarssuartågssaK agdlause-
rissariaKångitsoK. erKaimassariaKar-
parputdle kalåtdlit inutigssarsiortuisa
aningaussarsiornerat nålagauvfingmut
agtumavdluinarKigsårtungmat, ang-
nermik Kalåtdlit-nunåne niuverner-
mut. KGH-p atortugssane kukussu-
mik årKigssusimagpagit kalåtdlit auli-
sartut piniartutdlo akiléKataussaria-
Kalersinåuput, piumagunik piumångi-
kunigdlunit, månékutume ikatdlartit-
dlugo kalåtdlit tunissagssiortue suniu-
tigssaKangångitdlat aningaussanut
atortitagssanut akiléKatauvfigssaming-
nut.
taimåitumik akuleruniarpugut
KGH-p umiarssuartågssåta måna
Danmarkime isumaliupilortitseKissup
OKatdlisigineKarneranut. kisiåne er-
ninaK OKautigineKardle: atuagagssiav-
tine ilångutagssiaK una ardlåinåtigut-
dlunit imåingitsoK nuna tamåkerdlu-
go peKatigigfiup isumat månitut ta-
manut erssitsumik akuerisimagai. ila-
ngutagssiamut tåssunga atåtigut at-
siortoK kisime akissugssauvoK.
umiarssuautigdlip Lauritzenip mini-
ster Kjærbølivdlo akioringnerata u-
miarssup ilusia atausinavik pivå, tå-
ssa umiarssuit niorKutigssanilc agssar-
tutauvdlutigdlo ilaussartautaussut,
uvdlumikut KGH-p umiarssuaisa ili-
sarnåussue („Umanak“, „Disko“, il. il.).
isumaKarpugut OKalusererKårtaria-
KartoK aningaussat tungaisigut ig-
dlersorneKavigsinaunersoK umiarssuit
tamåko amerdlanerussungortisavdlu-
git.
Kalåtdlit-nunånut umiartornerup
suliagssai pingårnerit ukuput:
1. agdlagkanik angatdlåssineK suju-
mut utimutdlo
2. ilaussunik angatdlåssineK sujumut
utimutdlo.
3. niorKutigssanik angatdlåssineK su-
jumut utimutdlo.
uvdlumikut agdlagkissrnermut ilå-
tigut tingmissartut atorneKalerérput,
Kularutigssåungilardlo sujunigssame
agdlagkat silåinåkortineKalerumårtut.
taimåitumik agdlagkat tamåko sug-
ssåkiginartigik avdlatdlo uko mar-
dluk pingåruteKarneroKissut emar-
sautigilerdlugit.
Kalåtdlit-nunånut utimutdlo ilau-
ssunik angatdlåssinerup malungnauti-
gineruvå ukiup KanoK ilinera najor-
KutaussaKingmat. tamavta nalungilar-
put upernåkut Kalåtdlit-nunånut ilau-
ssut amerdlassaKissut, aussame avKU-
tit tåuko sujumut utimutdlo ilaussu-
kinerussarput, ukiåkutdlo ilaussut Ka-
låtdlit-nunånit autdlartorpagssussar-
put Kalåtdlit-nunåliartut amerdlånge-
Kalutik. ukiup KanoK ilinerata perKU-
taussarnera tamåna sujunigssame ma-
lungnånginerulersugssåusagunara-
luarpoK, kisiåne taimaitivingneKarna-
viéngilaK.
Danmarkip Kalåtdlit-nunåtalo akor-
nåne taima inungnik agssartomeic
nalerKunerpåK — sujunigssamilo åma
akikinerpaussugssaK — tingmissartu-
mik pissariaKarpoK. isuma tamåna
måkuninga tungaveKarpoK: Kalåtdlit-
nunåt uvdlume pingasunik tingmissar-
tOKarfeKarpoK: NAB, S AB åma TAB
(tåssa NarssarssuaK, KangerdlugssuaK
Thulelo), tingmissartoKarfitdlo tåukua
nuna tamåkivigsimavåt. umiarssuit
Atlantikorutit sananeKåsagpata sana-
neKåsångigpatalunit Kalåtdlit-nunåta
kitåta sinerssorfigineKarnera agdli-
sagagssarujugssuångorpoK tingmissar-
tut angatdlatitdlo ajunginerussut
ukiut amerdlångitsut ingerdlaneråne
ilånguneKartariaKalermata. inuit aki-
kitsumik Kalåtdlit-nunåne tingmissar-
toKarfingnut pissuneKarsinaugunik
tauva ama akikitsumik pivfigssa-
mingnut apusinåusåput. tåssa tamåna
tikitdlugo tamavta isumaKatigigka-
luarpugut.
erKaimassariaKarparput Danmark
Skandinaviame tingmissartortitseKati-
gingnut SAS-mut ilaungmat ukioK
tamåt kaujatdlagdlugo avKume Kø-
benhavn-KangerdlugssuaK-USA-p ki-
mut sineriåne tingmissartortitsiviu-
ssumut. åma SAS sordlo tingmissar-
tortitseKatigit tamarmik pissartut au-
ssame atordluartorssussarpoK, tåssa
SAS-p upernåkut ukiåkutdlo tingmi-
ssartorfigssaugaluit atorneKångitsut
pigai, tåssa uvdlut tamåkorpiait Dan-
markip Kalåtdlit-nunåtalo akornåne
agssartornermut (angatdlåssinermut)
atorfigssaKartineKartut. avKutit ilar-
pagssuine ilaussugssakitdliorfiussune
tingmissartortitseKatigit akikitdlisitsi-
ssarput, åmalo Kalåtdlit-nunånut
tingmissartorneK umiarssuarnermit
akisunerorujugssuångerérmat sujunig-
ssamilo tingmissartornerme akit mig-
dlisineKartugssaugunarmata tauva
Kalåtdlit-nunånut Kalåtdlit-nunånit-
dlo inuit tingmissuneKarsinaulisåput
umiarssuarnermit akikinerussumik.
ingmikut erKaimåsaguvtigo ilaussut
ilarparujugssue angalanermingne a-
kigssarsiaKartarmata.
umiarssuit ilaussartautauvdlutigdlo
usissautit taimailivdlutik ilaussunik
angatdlåssinermut nalerKukungnaer-
put, tåuvalo KGH SASlo peKatigig-
dlutik årKigssussissariaKarsinauga-
luarput tamarmik iluarissånik.
umiarssuitdlunlme usissautit Uma-
naktut itut nalerKutingitdlat. månå-
kut usigssat tamardluinarmik — su-
mit pivfiat erKarsautiginago — avdla-
tut ajornartumik Københavnime ka-
terssorneKartariaKarput nagsiune-
Kånginermingne. igdluatigutdlo nior-
Kutigssat orKussagssat tamarmik Kø-
benhavnime niorarneKartariaKarput
sumut pissugssaunerat erKarsautigina-
go. isumaliortoKarsinåungilarme
„Umanak“ angalanermine atautsime
ilaussut Københavniliåusinaugai så-
rugdlitdlo Brasilialiautdlugit. åma u-
miarssuit tamåko Kalåtdlit-nunåliar-
nerungitsumut nunanut avdlanut a-
ngalanermut atorsinåungitdlat, ani-
ngaussatigutdlo igdlersorneKapalågi-
narsinaussumik atorniarssuavigdlugit
Kalåtdlit-nunånut ukiumut Kuleriar-
tinéKartariaKarput. imåipoK ukiunera-
ne atausiartåsåput mardloriardlutig-
dlunit, uvdlutdlo ilåne ajunårnerssua-
KaratarsinauvoK. takorérparpume U-
manak navianartorsiorujugssualera-
luartoK sermimik porneKarame, ani-
gueréraluartordlo taimailerKigtoKar-
nigssånut igdlersutigssaKångilagut.
Kalåtdlit-nunånut utimutdlo ator-
dluainerussumik niorKutigssanik ag-
ssartorneK Kularnångitsumik pissaria-
KarpoK umiarssuarnik mingnerussu-
nik (sinerssutinik) 1000 tonsilingnik,
sordlo A. E. Sørensenip umiarssuainik
nutåliaunerpånik, imalunit étartugka-
nik sukasulianik moderneussunik av-
Kutinålingnik 3—4000 tonsilingnik u-
miarssualivingnut usingiaivingnut pa-
jugtartugssanik, tamåkunanitdlo si-
nerssutinik atortuartunik niorKutig-
ssat agssartorterKi'tardlugit. umiar-
ssuit taimåitut avKutinut avdlanut
sunutdlunit ikuneKarsinåuput, tamå-
kualo niorKusiat Kalåtdlit-nunånit
autdlakåtitat agssartorsinauvait pisi-
ssartunut imap Akugdlerssup nunatai-
nut avdlanutdlo ingerdlåinardlutik.
Hans Egedep agdlåt umiarssuit usi-
ssautauvdlutigdlo ilaussartautit ator-
simavai, kisiåne taimåitunik umiar-
ssualiortuarnigssamut erKornerussu-
migdlunit umiarssuit tamåkuinavit
sananeKartarnigssånut avdlanik pissu-
tigssaKarnersoK takuneK ajornarpoic.
naggatåtigut nålagauvfiup ingerdla-
titsinera inuinait ingerdlatitsinerénut
sanigdliutdlugo aperKut OKauseKarfi-
gitsiåsavara.
ukiune ardlalingne takorérparput
inuit sakåtautinangajagdlutik „Dron-
ning Alexandrine“torKamut 30-nik u-
kiulingmut ilauniutartut. påsineK a-
jornartumik inuit amerdlanerssait u-
miarssuarme téssane inuit avdlat 190
ilaoKatigiumanerussarpait Umanak
Diskolo atornagit inigssarigsårneru-
galuaKissut. inuit avdlat „Kista Dan“
ilauvfigissarpåt umiarssuardlo tåssa-
nilo pissutsit nipitutdlugo tusåmasså-
ngortitardlugit. tamékununa nalunå-
ngilaK umiarssuit inuinait pigissait
Kalåtdlit-nunåne nuånarineKångit-
sungitsut.
danskit umiarssuautilé ukiorpag-
ssuarne nunarssuit avdlat umiar-
ssuautilinut nålagauvfingmingnit ta-
persersugaussunut angumagsinausi-
méput. nauk augpalårtOKarnikut ing-
mikortitsineKartaraluartoK ingmikut-
dlo issertortumik aulajangersaeKati-
gingneKartaraluartoK danskit umiar-
ssuait silarssuarme niuvernerme Kag-
dliuniartuåinarsimåput, tamatumalo
takutipå danskit inuinait umiartortit-
sinerat atorfigssavingminut atorne-
KartoK. niorKutigssat ukiune aggersu-
ne Kalåtdlit-nunånut utimutdlo ag-
ssartorneKartugssat (aKerdloK, augti-
tagssat il. il. pinagit) — usinut danskit
umiarssuautaisa katitdlugit agssartor-
tagåinut nalerKiutdlugit — taima
sungitsigissut isumaKardluarsinauvu-
gut danskit umiarssuautilisa Kalåt-
dlit-nunånut umiartornermik soKuti-
gingnigtut tamåna angnerussumik so-
Kutigisimagåt nangmineK iluaKutig-
ssartik pingikaluardlugo (angneruti-
ngikaluardlugo). åma agssortugagssåu-
ngitsumik takorérparput inuit anga-
laortartut umiarssuit inuinarnit pigi-
neKartut ajunginerutikait, tauvalo
isumaKarKaj aunarneruvoK åndgssu-
ssineKarsinéunginersoK Kalåtdlit-nu-
nåt isumangnångitsumik pajungne-
KartåsassoK inutigssanik nunamut
pingåruteKartunik tamatumungalo pe-
Katigititdlugo isumangnaerdlugo inui-
nait suliniarnerata Kularnaitsumik
ajungeKutai umiartornermut iluaKU-
tigssångortineKåsassut.
misigssorneKartariaKarpoK Kalåt-
dlit-nunåta umiarssuautileKarfia ing-
mikuvigsoK pilersineKarsinåunginer-
sok, danskit umiarssuautileKarfinit"
angnerussunit pigineKardlunilo inger-
dlåneKartOK. tåssa imåipoK: „Kalåt-
dlK-nunåne oliautileKatigingnut" ima-
lunit POLAROILimut tungaviussoK
pissuseK tåuna atordlugo. uvagut Ka-
ngerdluarssorutsip erKånguane nuna-
Kartugut takuvfigssaKartiparput pe-
Katigit tåukua KanoK atordluartigi-
ssusiat nålagauvfik suleKatigalugo,
kisiåne aningaussatigut niuvernivik
tungavigalugo, Kitåta oliamik benzi-
namigdlo pilersorneKarnera sapiga-
ringitdluarå, åmalume såkutoKarfik
umiarssuarpagssutdlo aulisariautit au-
ssaunerane Kalåtdlit-nunåta imaine
aulitsåtartut tamaisa ilångutdlugit.
Kalåtdlit-nunåne umiarssuautile-
Karfiup taimatut itup KGH-p måna
umiarssuautai pisiarisinauvai åtartor-
nermigdlo isumaKatigissutikut usig-
ssat nåmagtut Kalåtdlit-nunåta u-
miartorfigineKarneranut pissariaKar-
tut pisinauvdlugit. peKatigit inatsi-
saisigut aula j angern eKarsinåuput i-
ngerdlatitsinermut ersserKingnerussu-
mik pissutaussugssat, ånilångåssutig-
ssariungnaerdlugo Kalåtdlit-nunånut
umiarssuartitsinigssamingnut atorsi-
naussunik tåssångåinaK umiarssuag-
ssaerutornigssartik, kisiåne aipåtigut
umiarssuartitsinigssartik årKigssuti-
savdlugo Kåumatine decemberime ja-
nuarimilo angalanerit nåmagtupilu-
gagssanik ulivkårtut pingitsorsinå-
ngordlugit.
15 millionit umiarssuartågssamut
akuerineKartut Kalåtdlit-nunåne av-
dlanut iluaKutautineKarnerusinåuput.
amigautigåvut igdlut, umiarssualivit,
Kerititsivit, fabrikit Kivdlertussalior-
fit, aulisariautit kutterit avdlarpag-
ssuitdlo. åma Kalåtdlit-nunåne måna
inoKalerpoK inertorpagssuarnik uv-
dlumikut sulivfigssarsisinéungisavti-
nik. Danmarkime inuit isumaKartut
Kalåtdlit-nunåt pivdluamerulerdluni-
lo pisunerulisassoK umiarssuit ilau-
ssartautit akisorssuit atorfiligssuitdlo
igdlorssuaisa kussanartorssuit sanaor-
tornerisigut, inuit tåukua Kalåtdlit-
nunåt iluaKusersungilåt.
Kaj Narup.
KNAPP’S nye love
Som tidligere meddelt fiskerifor-
eningerne, er det meningen at lave
nye love for landsfiskeriforeningen og
samtidig lave standardlove for de lo-
kale foreninger. De første udkast er
nu færdige, og så snart de er trykte,
vil de blive udsendt til alle nuværen-
de lokale foreninger til orientering.
Foreningerne bedes så gennemgå lov-
udkastene og alle bemærkninger sen-
des så hurtigst muligt til KNAPP i
Godthåb. På basis af bemærkninger-
ne og ønskerne fra medlemmerne la-
ver vi så et nyt forslag, som forelæg-
ges kongressen til vedtagelse.
Som et hovedprincip i de nye love
for landsforeningen gælder det, at for-
eningen dækker hele Grønland, også
Thule, Angmagssalik og Scoresby-
sund. Alle lokale foreninger, som
anerkender KNAPP’s love, optages
som medlemmer. Til at støtte forenin-
gens arbejde optages fremtidig også
passive medlemmer, både enkeltmed-
lemmer, foreninger, kommuner, insti-
tutioner o. s. v., men de passive med-
lemmer står direkte under landsfor-
eningen, og har ikke stemmeret i an-
liggender, der vedrører de aktive fi-
skere og fangere.
Vi beder alle foreninger gøre noget
ved gennemgangen af lov-forslagene,
og alle ændringsforslag, kommentarer
og bemærkninger hertil er velkomne.
Husk, at vi i Godthåb går ud fra, at
alle foreninger, som ikke kommer med
bemærkninger, godkender lov-udka-
stene.
Meningen med de nye forslag er, at
foreningen fremtidig skal være så
stærk som mulig, men samtidig skal
de lokale foreninger under KNAPP
have mulighed for at være så selv-
stændige som muligt, og alle de store
grundlæggende spørgsmål skal afgø-
res af en landsomfattende forening,
der hviler på en bred basis, og som
med rette kan siges at repræsentere
hele Grønland. K. N.
16