Atuagagdliutit - 08.11.1958, Qupperneq 2

atuartartut agdlagait
X— tamanitdlo
tigulagkat
tusaKusårut
puissit piniarungnaertarfeKarnig-
ssåta landsrådime OKaluserinigssåta
— åipågumut kinguartineKartup —
KilanårnångeKissup oKaluserilemigsså
Kåinamik pujortulérKamigdlo puissi-
niartartut manamit autdlarterérniar-
siuk! ilame oKaluserissagssaK pingå-
ngårmat aussaK mana landsrådip o-
Kaluserissainut pingårtorssuarnut, sor-
dlo: Manitsume nerpiliorfingme inuit
„pingasut suliumajungnaernerånit pi-
ngåmerungårpoK. oKaluserissagssap
tamatuma Kalåtdlit-nunåt tamåt ag-
tumavå. Kujatåne puissit Kimagutar-
tut, natserssuit åtåtdlo OKaluserine-
Karnerusagunarput, Avangnånilo pui-
ssit Kimagutångitsut, ugssuit natsitdlo
(avdlatdlume) pineKarnerus.sugssaugu-
nardlutik.
1. amerdliartortiniardlugingoK,
autdlaissångoK amerdlanerit kivi-
ssarmata.
ilisimångilara puissit taissåka sume
taimailivdlugit amerdliartortineKartut.
kisiåne ilisimavara amerikamiut Be-
ringshavetme puissiussat pribilofit
KeKertane amerdlasorssuvdlutik Kag-
ssimas,sartut umiarssuit puissiniat nu-
ngusarpatdlårmatigik (ikiliorteKalugi-
me) piniarungnaersitsinikut amerdli-
artorterKilersimagait, imalunit kalålx-
narnut piniagagssångortitsinermikut.
taeriartigo Grønlandip åtåva natser-
ssuålo KanoK sikorssuarne erniving-
mingne umiarssuamit puissinianit pi-
niarneKartigissut. Kangaligame umiar-
ssuit puissiniat taimailiortuaraluarput,
kisiåne taimanikut umiarssuit tinger-
dlautåinagdlit pujortugdlitdlo såkukit-
sunguit atoratdlarmatigik Grønlandip
puissainut suniuteicarnerat angnikit-
suinausimavoK. månale umiarssuit så-
kortoKissunik motorigdlit — agdlåt
tingmissartut — atuleraluarmatigik
.sule puissit tåukussut takutitdlagtågi-
narput, nunavtinilume pingitsorneKar-
sinåungivigdlutik.
nunavtine puissit piniarungnaertar-
feKamigssåt aulajangemeKåsagune
tåssaujumårpoK igdlågdlerfiata nalåt.
ukiunera puissip piuminarserugtorfia-
ta nalå! tamåna sumut iluaKutåusava
erniartordlutik avalagpata sikorssu-
arne umiarssuit puissiniat toKoragag-
ssait? taimailiornigssaK iluarniarneru-
vatdlårpoK asulilo ingminut ujariatsi-
sitdlune iluaKutåungitsumik.
2. autdlaissångoK amerdlanerit kivi-
ssarmata! arrå, påsisimaniarsiuk isu-
matoKaK tamåna autdlaisitdle atuler-
mata isumagineKartoK. påserKuniarsi-
uk puisse erninerungitsoK kivineK a-
jortoK. upernåvme åtåve kiviaKaut er-
ninerugamik, tåssa jxxnime, taimani-
kutdle sårugdlit tåkuterérsimassar-
mata malerssortarneK angnertumik a-
torneKarane. ilame ilait ilikatsiarsima-
tigaut: angut nåpisimavara upernåme
20-nik angusimavdlune oKartoK ma-
lerssugkanik; mardlutsiarssuingoK ki-
vississaramigit. — tamåssaunerpoK
norgimiutordlugo „nuniagdlune" pui-
ssiniarnermik taineKartartOK? åmalu-
me sikorssuarne puissit ernerérdlutik
mamålernermingne Kagssimassut pi-
niameréne Kavsime tauva kivissine-
Kartarpat, ikilisautaunerinigdlo oKar-
toKésanane! „pujortulérKamingoK pu-
issinialerångavse nagsartåsavase i-
måitut“. a j oKersutukulagssuvåsilå,
sordlo kisimik angutit! nxxnamigoK
autdlaivdlugit pujortuléncamitdlo i-
nusugtut nuånårniutigmardlugo kivi-
sitait amerdlavatdlårtaKaut. oKautsit
tamåko tusåmaslnarssorneruvatdlårta-
Kaut sagdluvdlutigdlo. nuånåriardlu-
nime-una puissinik takuvdlune pissa-
risagåine ama ajortungitsoK. tamåna-
le KaKutigungårmat taissariaKångilar-
dlunit.
Kalåtdlit-nunåta natsia ingminut
erKigsisimatipoK, erniornermine ka-
ngerdluit sermimik nåkåssut tikineK
ajornartut erniorfigigamigit. åmétaoK
K’imugseriarssuarme nunaKarfit a-
vangnardlersåt kigdlilernenarpoK isu-
maKatigingnikut avangnamut Kånger-
neKåsångitsumik. taimatutdlo perKu-
ssutigineKarpoK pujortulérKat K’i-
mugseriarssuarme puissiniutigineKå-
sångitsut. nålangneKarput. måna ti-
kitdlugo uniorKutitsissumik tutsiuto-
KångilaK.
Kitånile tamarme puissit pinia-
rungnaertarfeKarnigssåt inatsisitigut
aulajangersaxneKåsagpat tåssauju-
mårpoK inatsit inugpagssuamik inu-
palåungitdluinartunik pinerdlugtu-
ngortitsissugssaK. erKarsautiginiarti-
gingme Avangnåne nunaKarfigpag-
ssuaKarmat sule puissåinangajagdlui-
narnik inutigssarsiorfeKartunik. Ku-
jatånilume puissit KaKutigornerulera-
luaKissut sule ukiup KanoK ilinerati-
gutdlunit piuminartuartut, xxmiarssuit
puissiniat pissagssait amerdlisarniar-
dlugit piniarungnaertai'nigssamik er-
KarsauteKarunartoKångilaK.
KanoK ilivse isumaKarpise?
Elias Kleist.
Nungme, sanatoriame.
Kaersut pivdlugit OKausiminika
Kaersut landsrådip OKautigai suju-
nigssarigsårpatuiångitsut. tamåna u-
vanga avdlatut isumaKarfigåra. tåssa
måne aumarutigssaK, tunineKartarne-
ra unigtikaluarpat isumaKarpunga
måne piniartussut malugingåmaviå-
ngikåt, ukiukut sikoritdlarångat u-
ngasigissaKaratik piniartaramik. u-
pernåkutdlo agsut utunik angussar-
dlutik. imaroi'ångatdlo Nugåtsåp er-
Kånut anguniartardlutik, uvagutdlo
aussaK umiatsiåmik tåvungnaravta
46-nik puissipugut. måssékutdlo au-
gustusip autdlarKautånit Kulingat ti-
kitdlugo 107-nik puissitoKarsimavoK,
eKalugssuarpagssuitdlo ukiukut auma-
rutigssiartussunit pissarineKartardlu-
tik.
augustime tJmånap erKåne Kaersor-
miut puissinik pissaKarnerpåuput. i-
måingilaK Kaersormiut aumarutig-
ssaK kisiat isumavdlutigigåt. isumaliu-
ngikaluarama landsrådimut ilaussor-
tavta K’aersut taima ilisarisimarKar-
tigigai. isumaKarpungalo landsrådime
ilaussortaK niuvertoKarfingme uni-
ngåinarane niuvertoruseKarfingnu-
taoK angalassariaKaraluartoK tåssanilo
pissutsinik påsiniaivdlune. taimåikune
landsrådime påsisimavdluagkaminik
oKalugtåsagaluanrnat.
åmalo landsrådip Kaersormiut ig-
dlulungnerarpai. kisiåne uvanga o-
Karsinausorånga Kaersormiut igdlu-
lungitsut erKåmiuvtxnut sanigdliukåi-
ne. 1950-mit 1956-mut igdlut nutåt ar-
KaneK max-dluk nåparneKarsimåput.
avdlanigdlo igdlutårniartoKartaralu-
ardlune akuerineKartarsimångitdlat.
avdlanigdlo OKausigssaligssugaluar-
dlunga inigsså pilerdlugo tamaunga
någinarpåka.
Pavia Nielsen, K’aei'sut.
aulisarnerme atortorigsårneru-
nigssaK
kalåtdlit avatåne aulisardluartaler-
nigssåt norKåissutigineKaleriartuinar-
poK. sulile atortorigsårneK påsisima-
ssatdlo amigautéuput. ukiutdle inger-
dlaneråne sujumukameKartoK malu-
gingitsugagssåungilaK. kalåtdlit må-
nåkut — pingårtumik aussaunerane
ukiåkutdlo — aulisarfisa avåmut ig-
dluariartornerat, taimailivdlutigdlo
iluanåruteKardlualårtarnerat avatåne
aulisartalivingnigssamut avdloriarne-
ruvoK. sulile atortorigsårneK påsisi-
massaKåssuserdlo amigautaoKaut, su-
j umukarneKarpordle.
* sineriagput-una ikardlugpagssua-
KartoK ilåtigutdlo KeKertarpagssua-
Kardlune. taimåitumik-una pissaria-
KaraluaK aulisarfit avalagtertarfiussut
pingårnerit tulagiait pulariarfilo Ke-
KertaKamerussut ikardloKarnerussut-
dlo avKutait nalunaeKutsersusavdlu-
git. tauva nunaKarfingnit avdlanit au-
lisariat nalorningineruvdlutik ilisi-
massortaKartinatik ingerdlassåsaga-
luarput. — sulilo pingårneruvoK pu-
lariarfingnik magdlerajungnenissuni-
tunik ikardlOKameirussunigdlo naora-
laortitsivilersuiniffssaK. tårtalernerane
agsut iluaKutåusagaluarput, amame
silagigtuåinarneK ajormat.
uvdlumikorpiaK sinerissat aulisar-
fiunerussut åssinge pitsaussut ikar-
dlungnik ikånernigdlo nalunaeKutser-
sugartagdlit nalinginaussumik niorKU-
tigineKartariaKaraluaxput. tamatigut
sitdlimaneK isumangnaitdlisainerdlo
aulisarnerme pingånxteKaKaut. pissor-
taussut tamåko pingåruteKarnere på-
sisimagunxkik piårtumik piviussu-
ngortitariaKarpait, aulisamennut a-
tortut akisoKingmata.
aussåkut sånxgdlit kangerdlungnit
silåmukålerångata nunaKarfingne si-
lasigsumitune pinigtorssuångortarpoK.
taimailineragut — sordlo-åsit aussaK
måna — ixydlut tunissagssiorfiussut
Kavsit ånaineKartarput, tåssame tuni-
ssineK, aulisagkerivikitdliorneK suli-
ssugssaileKinerdlo pissutauvdlutik u-
nigtineKartarmat. åliména niuverner-
me pissortat aulisartut amussineror-
Kuvdlugit ilungersuavfigigait. sumut
taimak sangminerpoK, KaKitsilårtut-
dlo ulivkårdlutigdlo.
Avangnånit aussame aulisarfiuneK
ajortumit amerdlanerussunik suliairto-
rumassoKartåsagpat niuvernerup ta-
måna ajunginerxxssumik isumagissa-
riaKaraluarpå, sordlo ineKaxnikut av-
KuteKarnikutdlo. tamatumuna tuni-
ssagssiorneK uneKåtångxnerussumik
ingerdlasmaugaluarpoK. taimåingigpat
sårugdlingnik tarajugkanik niorKutig-
ssiornerme periauseK misigssordluar-
tariaKarpoK KanoK ilivdlune sukane-
russumik sulissauseK akikinerussoK
anguneKarsinaunersoK. månåkut pe-
riauseK sukanångeKingmat — nauk
perKigsårussinexrnut iluaraluartoK.
imaKale fabrikitårtornigssap entar-
torneKartartup tamåko ajornartorsiu-
tit anigortikumåsanerai?
Thomas Poulsen, Nuk.
ugperissat
nalungilarput nålagkersorneKarata
KanoK itumik ugperissaKarnigssavti-
nut. åmale nalungilarput méssåkut
ugperissarissarput ilitsorKussaralugu-
lo maungamut ugperissarigigput.
Hans Egedep erKåissutigsså Nungmi-
toK Kiviarångavtigo erKaiginartarpar-
put lutherikussuseK tåussuma kalåt-
dlit nunavtinut erKiisså maungamut
ugperissaralutigo.
ukiune kingugdlerne tåunaKa av-
dlaussunik, avdlaulårtunigdlo ajoKer-
sutigdlit Kalåtdlit-nunåta sangmiler-
påt. „palasiussåt“nik taigugkavut ki-
sa pårdlakautina lerput ukissardlutig-
dlo. taima ugperissanik uvagut aitsåt
tusartaligkavtinik siaruarteriniartut
taméssa nunasissalerdlutigdlo ilunger-
sortupilugssuput. tamåkunane avdla-
nik ajoKersutilingne tåssa uvagut tu-
pigusutigissartagarput ilungersussu-
siat ima kussanaigineKartigigaluardlu-
tik anisilorneKartigigaluardlutigdlo
ilungersornerat taimaiginarmat.
uvagutdle ugperissavtinik sulissut,
tåssa palasit ajoKitdlo KanoK ipat?
ukiunut sujusingnerussunut naler-
Kiutdlugit KasungavatdlåleKaut. kalå-
leKativut ilivse palasiussuse ajoKiu-
ssusilo „inugtavsinik" arsårtileKinasi-
le. katugdlinut agdlåt tamåne autdlar-
tiniarpalulerput. ilungersornerxmiarit-
se ugperissaK IkuterigaK aserortai-
liomiagarse ugperissanit avdlanit a-
serorneKarKunago.
kalåtdlime taima ikigtigerérdluta
ama ugperissanut ima åssigingitsuku-
tånut taima avgorniaruvta atamåna
peKatigingnigssaraluavtigut avdlati-
gut sapernerulisassugut, tamåkunu-
nåinardle pinata inuiaKatiglnguatut
inuniarnivta taima ugperissanut åssi-
gingitsunut avgusaguvta agsorssuaK
nukigdlåriartutigisavå.
erKaivara kalåleKativta ilåta OKat-
dlarKigsup OKausia. „palasiussåt iliv-
sinut pulåkulåssusé, ugperissanut ilå-
nguterérungnarsivutit?" taima ilisari-
ssame ilåinit angut 50—60 erKåine
ukiulik aperineKarpoK. akivordle:
„ukiut ima amerdlatigissut méssåkut
ugperissavtinik oKalussivfigineKalora-
luardlunga sule ugpertungunginama,
tåukua uvdlut ima ikigtiglssut ajoKer-
soraluarpånga ugperfigilernaviångi-
låka.“
måssåkut ugperissarput tamavta au-
lajangiutinarniartigo. palasit ajoKit-
dlo ilungersorneruniardlitoK.
Knud Abeisen.
maungåinaid —?
KuleKutaK taimåitOK KuleKutaralu-
go KangatsiångOKaordle Nup Kanigto-
rissainit kigsautigissatoKaulersima-
ssok agssuarineKarsimassoK issuarne-
KarpoK A/G-me nr. 20. atagule mau-
ngåinaK nipiliutåungissusia uvguna
OKautigeriardlara.
„silagssamik nalunaerutit“ alaper-
naisertaKigivut, sule arajutserusung-
nénginerulerpoK Nup silåta nalunae-
nxtigineKartarnera Nup niuvertoruse-
Karlimtuvtinut — pingårtumik Nup
kangerdluane. agdlautigissamilume
Nungmut nangminermut tungatitauso-
rissaugaluartoK, tamåna igdloKarfing-
mut tåssungarpiaK pingårutilig,ssugu-
nångilaK.
åssersutigeriartigo: amerdlanerit
ilisimagunarparput Nungme kanger-
dluanilo silap pissusé tamatigordlui-
nangajak åssigingneK ajortut. ilånilo
pinerdlissoKarsinauvoK nisuminik ta-
lerminigdlunit napissinertalingmik,
sulilunit navianarnerussumik pisso-
Karsinauvdlune. silale årdlerinarsi-
magpat, angatdlatausinaussutdlo mi-
kissulnaugpata sapernussariaKåsaoK
uvfa imaKa kitågut atoruminarnitsiar-
ssuaK. taimalo pilertortumik nåmagsi-
neKarsinaussugaluit kingusigsorune-
Karsinauvdlutik.
åvdlarpagssuit taigorneKarsinauga-
luarput. Nungmutdlo atéssuteKartu-
ssugut Kalåtdlit-nunåta radioata na-
magsissånut ajungitsumut suniute-
Kardluartumutdlo siutivut manisima-
juarumavavut mardluk pissutigalu-
git,
sujugdlermik: nunap radioata nu-
nap ilåinamininguanutdlunit ajungit-
suliutå ilagsivdluarusungnaKingmat.
åipagssånik: nutårsiagssanituåsav-
dlune nalerKutungmat!
A.-L.
uvdlåkut andagteKartarneK
uvdlåkut bibilimik atuaissoKartar-
neK inugpagssuamut mikingitsumik
iluaKutaugunarpoK. taimatutdlume
ingerdlåinartariaKardlune.
kisiåne ingassagåra — agdlåt KanoK
OKåsanerat nautsorssutiginago — bi-
bilimik najorKutat amerdlavatdlåraka.
atauseK nåmavigpoK. pingårtuvoK
inuit åssigingitsut erKarsautigisav-
dlugit.
ajoKersussiniångilanga, soKutigigav-
kule uvangåtaoK pivdlunga andagte-
Kartarmat oKauseKautigisinauvara.
åma taima takitigissunik najorKuta-
KartarneK ingassagåra. nåmagpoK
naitsunguamik nalerKiitoKésagåine,
takivatdlårdlune erKaimassagssauneK
ajorpoK.
Nathan Petersen.
kalåtdlit A/G-mut ilångutag-
ssiuissartut ardlaKalerput skrive-
maskinemik agdlagtartut. tamåna
årKigssuissoKarfingme sulinermut
oKiliatdlautaungmat KujanarpoK,
kisiatdle skrivemaskine g dlit su-
liagssipatdlåsångikuvtigik Kinuvi-
giumagaluarpavut sapingikunik su-
kåssutit sukåssutaussatdlo aner-
dlussamik bilikimigdlunit iverti-
ssortarKuvdlugit taimailiornikut o-
Kautsit ilåtigut nalorninartorsior-
figemajånartut agdlagtumut suja-
nilåginardlune aperKutiginen ajor-
nartartut pingitsomeKarsinaulisa-
galuarmata. skriv emaskinelingnut
— pisågssamårtunutdlo — kaju-
migsårutiginiaraluarparput taima
akisujårtigissumik „pinguartårå-
ngamik“ sivitsusertitarsinåungine-
rait. ilisimassarput maligdlugo
iluarsissagssat typit (naidnerit) pi-
ngasuinaugajungmata katitdlutig-
dlo 45 kr.-Kartardlutik.