Atuagagdliutit - 19.11.1959, Síða 2

atuartartut agdlagait
tamanitdlo
tigulågkat
atorfigdlit Kånginarne-
Kartariaeruput
OKartoKartarpoK Kalåtdlit-nunåne
ingmikukajåK pissuseKartoK; tamåna
pissutigalugo ingmikut årKigssussivfi-
gineKartariaKartoK. åmame OKåinarta-
riaKarpugut nunarssuarme nunat ta-
marmik ingmikukajåK pissuseKartut.
uvdlune måkunane OKautsit taimåi-
tut tusardlugit inuniamermut tunga-
tineKartitdlugit nuåningitdluinarpoK.
nunavta ingmikukajåK pissuseKarnera
nunatdlo avdlat tamarmik ingmikuka-
jåK pissuseKartarnere kiavdlunit mi-
serratigisinåungilå. nunavdle iluane i-
nuniamermut tungatineKarångat uva-
nga nuånaringitdluinartarpara.
uvdlune makunane nunarssup avang-
nåne nikitugssaunata inigssisimavu-
gut — silarssuardlugoK aserortinago
inerput nikinguåsanago.
nuname tåssane nikitugssåungitsu-
me mardlungnik inuiaKarpoK åssigi-
ngitsunik atugaKarKUssaussunik —
åssiginginermik angivatdlårtumik,
nauk inuiaKatigit akornåne atsiussu-
taorérsimagaluartoK nuna måna a-
vangnarpasigsorssuamitoK sujomati-
gutut ikungnaerdlune — nunasiau-
jungnaerdlune — Danmarkimut atali-
visassoK. Danmarkip ilagilivigpå nu-
nap kiavdlunit inimigivdluinardlugo
agtoriarsinaujungnaerpå. nuna nang-
mineK, ujarak, ivssoK sermerdlo, na-
ligissatut tiguneKarpoK Kåvanilo inu-
niartut inuit åssigingisineKarput. nu-
nap inue susa, uvatse, nunartå ånai-
ssagssariungnaerparput. asume ivssu-
mit pigavta inuinauvdluta — ivssoK,
ujarak sermerdlo isumangnaerdlugit
inimingnerneKarérmata inugtångua-
kasé kingugdliugaluarunik.
åssigingisitauneK angnertuvatdlår-
toK migdlisiniardlugo uvagut nangmi-
nérdluta sulissugssauvugut. nålagker-
suissut kipisuitsumik påsisiniartaria-
Karpavut tamåna nåmagingitdluina-
rigput. ima pinata sorKusåinermik i-
malunit soKutigigtåinermik, pissuse-
Kardluta, kisiéne ilumorutivigkigput
K’eKertarssuatsiarmiunut
asassara kalåleKatiga Kristian, K’e-
Kertarssuatsiårmio!
ilumordluinarputit! utorKatsivunga
ivdlit nunaKatititdlo kalåliussutsivsi-
gut ånersisimaguvse; — taima piniå-
ngipatdlårdluse kukusimagama. kalå-
liussutsimik pingårtitsinerse erssersi-
kavsiuk KujanaK.
uvangåtaoK oKalugtutilårdlagit, K’e-
Kertarssuatsiårmiut piniartorssusima-
nerat kalåtdlisutdlo inunerat erKarto-
ragko ilumordluinarputit, uvangåtaoK
inusugkatdlarama takusimavara. Kav-
sériaKalunga K’eKertarssuatsiånitarsi-
mavunga, agdlåt Kangerdluarssugssu-
arme eKalungnik Kivdlertussaliulera-
luatdlarmata aussaK tamåt tåssane su-
lissusimavdlunga, K’eKertarssuatsiåt
tulåvigalugit. K’aKungme Kilalugka-
nut nautdlumassartorssugatdlaravta
tarKavanimiut ilåta oKausia puigomeK
ajorpara; tåssa KajaKatigalugo någki-
aKåtårtunga takugaminga oKarmat:
„aitsåtdle-una piniartigssaK!"
ukiorpagssuarne anersåkut sulisima-
nera susa tapunago ilå? — agdlauseri-
ssavnut tungångilaK.
Avangnåne kulturikut erssersut tug-
dlusimårutigalugit erKaigavkit — u-
sorssitsårniardlunga pingivigkaluar-
punga, — taima plssuseKarneK atoru-
mångisama ilagigaluarmåssuk.
tugdlusimåmartut tusardliuneKaku-
långitdlat, kigdloK inuiåussutsivta ni-
kanarsautigssai KarKarKalårutaulit-
dlåraut.
Otto Rosing
uvdluvtinutdlo nalerKutusoriungnai-
vigkigput taimatut ingerdlatitaoru-
ssårneK. — angnerssumik ingmivtinut
atåssuteKarfiginerussariaKalerpugut.—
Kanordlo pissoKartoK avdlamik avKu-
tigssaKångikångavta tapersersuivdlu-
ta radiot ingnålugtuinångordlugit a-
tornerussariaKalerpavut.
Kanigtukut iliniartitsissut „suliuma-
jungnaerput" aftenskolemermut. af-
tenskolime suleKataussut ajoKit su-
mut-uko pissut? utarKinarput, tåukua
iluaKUslsaKingmatik? imalunit akig-
ssarsiartik nåmagisimaKinerpåt? tai-
matut PAMip hovedbestyrelsia nalu-
naeruteKarmat isumaKatigissariaKar-
dluinartumik sinerissame ilaussortau-
ssut sumik nigsagpatdlagtunguaKå-
ngitdlat. imaKa niarKutik sikissarti-
narpait imalunit Katsussilernerput.
aulisartut sulissartutdlo autdlartitait
Københavnime atautsimiput. kigsauti-
ginaKaoK tåukununga nalerKutumik
uvdlune måkunane nunane avdlamiu-
nut måne inuniartunut nåpertutumik
angussaKarnigssåt. atagumiåsit tåukua
angussaKalårpata atorfilinguakasit
minitsuisårneKarumårtut. ila, tamåna
erKarsautigalugo åma nåmaginalera-
luaKåra, ukua ukualo perérpata aitsåt
atorfigdlit pisassut. sordlo tåssa inug-
taoKataunerme ingmikut peKatigiuna-
tik kalikagtarineKartuardlutik inuju-
artugssat. atorfileKataussutdlo nuna-
nit avdlanérsut KanoK ipat? nåmigi-
narsinåungilavut uvagut atorfiliussu-
gut taimatut pineKameK. påsitineKar-
dluartariaKarpoK nunaKarférKanit ni-
uvertoicarfingnut atorfeKarérsimassor-
pagssuit tåssausimangmata nunavta
„sujumukarujugssuameranut" tamé-
kerdlutik suleKatausimassut.
Tuma.
erKigsisimatitsiniarpatdlårtunut.
ukiune kingugdlerne (sujusigsuni-
lume) Omassunik inuit inuniamerånut
pingåruteKartunik erKigsisimatitsinig-
ssaK erKartorneKartaKaoK. sujunersu-
terpagssuit sarKumertarput.
umassungOK uko piniarungnaivigta-
riaKarput, ukule ukulo ima sivisutigi-
ssumik erKigsisimatineKartésåput, ki-
nguligssagungOK pivdluardlutik inuni-
åsangmata.
umassut tamåkilerpait taimailior-
dlugit. — aperKut: kinguligssavut piv-
dluardlutik inorKuvdlugit uvagut i-
nuvdlutigssaraluavut inunivtine ta-
maisa issigingnåginåsanerdlugit?
åma uvagut inukavsaugavta pinia-
gagssanik tamåkuninga inuvdluteKar-
dluta inorusugkaluarpugut.
sorme måssåkut inussugut kingulig-
ssavtinit pivdluåineruvdluta inussari-
aKåsaugut?
åma uvagut piniagagssanik kalåtdlit
mamarissåinik måssåkumutdlo pingit-
sorumångisåinik pivdluauteKardluta
inujumavugut.
agdlagaK tåuna ima isumaKartine-
KarpoK: erKigsisimatitsinigssamik o-
KaluserineKartoKarångat kinguligssåi-
navut tåikartornagit uvagut uvdlumi-
kut infissugut piniamermigdlo nuåna-
rissaKartugut, tamåkuningalo inuvdlu-
teKardluta inorusugkaluartugut åma
erKaineKartarumagaluartugut.
K. Abeisen, Ausiait.
årdluit nungusarneKar-
nigssåt taperser-
sorniartigo
Atuagagdliutine nr. 18-ime augustip
14-åne sarKumersune Nathan Peter-
senip årdluit pivdlugit agdlagå isuma-
Katigerugtoravko pernautaussumik ag-
dlalerpunga. ilumume taimåitariaKa-
lerpoK; årdlugpagssuit amerdlavatdlå-
lerput.
nungusaissugssamik isumaliortaria-
KalerpoK. uvagut måne Diskobugtime
ilugdliumanerssup Kinguanitugut ta-
kussarparput puissit sualungmik u-
pernåkut pissarfingmikut ajoKuteKa-
ratik tunuarnialerångamik sule amer-
dlasujuvdlutik tunuartarput. upernåK
månale takuvarput årdluit pissuvdlu-
tik peKångingajangnera; avangnåluni-
migoK nåmingajavik. taimåitumik ilå-
tigut piniamerinangajangmik inutig-
ssarsiuteKartugut oKartariaKalerpugut
atago avKutigssaKalerungnarsivoK nu-
ngusaissugssamik norKailemiarta. å-
mame piniartussugut kisivta ujariagi-
séngilavut åmale inuvertoKarfingne
nangminerssordlutik inutigssarsiute-
Kångitsorpagssuit malugisavåt. A-
vangnånime ukiume sikussartumit-
dlune puissip amia pingitsugagssåu-
ngivigsut ilagingmåssuk. taimåitumik
nålagkersuissunut ilaussortavut nor-
Kaivigilerniartigik uvagutdle iluarsar-
tussivfigilålerKUvdluta.
ukiune kingugdlerne na.Kiterissa.rfi-
up radiovdlo ingmikut årKigssutdlua-
gaunerisigut nunane avdlamiut atuag-
kiait tusarneKissut alikutaoKissutdlo
nugtigauvdlutik sarKumeralugtuinar-
put. tamåna nunavtine atuagagssaile-
KinaKissume KujanartuvoK, tdssame å-
ma nunane avdlamiut erKarsariausiat
atuagkiaisigut erssertartoK ujåkalår-
tariaKardlugulo ilinialårtariaKaravti-
go.
taimåitordliuna kalåtdlit nangming-
neK suliait — atuagkiait taigdliaitdlo
— maKaissinakulugsorigika. aperema-
jånarpoK: tåssa nunavtine tamåkuli-
orniartartut ikigdluinartorssuneramik,
tamåkuliortarnigssardlunit soKutigine-
KardluångeKinerpoK, imalunit kalåt-
dlit nangmigneK suliait nikanarpat-
dlåKigamik torKortigauginarnerdlutik?
atuagkiat — taigdliat — itisarssuar-
mit inuiagssuit ingerdlausiåne perori-
artornerånilo suniuteKarnerpånut i-
laussarput. atuagkiap — taigdliap a-
tausinauvdlunit inuiagssuit ingerdlau-
siat avdléngortitdluinarsinaussarpå
pissutsitdlo agssatdlagtitdluinarsinau-
ssardlugit. erKaiginartigo atuagånguaK
„Onkel Tomip igdlungua“ taimane a-
merikamiunik isumaKatigigungnaer-
sitsissoK sorssuneKalersitsivdlunilo,
tamånalo Kemertut inugsiautaujung-
naerdlutik inugtut issigineKalemerå-
nik kinguneKartoK. „Jeppe KåKarmio“
lunit, imigagssap pissaunera atorner-
dluissiminut KanoK tigusissartoK —
igdlautigissagssåinéngomeK inungnit-
dlo avdlanit nikagineKardluinalemeK
malugisimajungnaerdlugit.
atuagkiat — taigdliat taimailivdlu-
tik nunap iluane iluarsagagssat Kåpu-
tigineKartaraluardlutik imåinaK år-
KingneKarsinåungitsut årKingneKarsi-
naulersitarpait. taimåitarput atuartu-
nit, issigingnårtunit tusartunitdlo Ka-
mane misigissutsinik inungmérsunik
agtuissaramik piumåssutsimik itamu-
na avdlångorumalemermik ilumortu-
mik pilersitsissardlutik.
nunap åtautsip iluane pissutsit tai-
ma nunai'Kataussup atuagkiamigut —
taigdliamigut sunivigisinaussarpai.
nunatdle avdlamiut atuagkiait — taig-
dliait inuiangnut avdlanertanut tai-
matut såkortutigissumik suniutingi-
såinartarput alikutakuluinaunei-ussar-
dlutigdle.
atuagkiat — taigdliat itsarssuarmit
agsut pingårtineKartuput. inuiait er-
Karsariausiat anersåmikutdlo inersi-
marpalussusiat atuagkiatigut — taig-
dliatigut ilisarineKartarpoK påsineKar-
tardlunilo inuiait atuagkiortup tåussu-
ma nalåne KanoK pissuseKarsimanerå-
nik.
I---------—----------------------------------------*-------------------------------
atuartartut agdlagait Kup.
19-ime nangineKarput.
imaKa tamåna imailigåine:
upernåK folketingimut ilaussortar-
put angalaorame oKautigå måssåkut
erKarsautiginiameKalersoK umiarssu-
åraK puissiniutigssaK sananeKåsassoK
ima erKarsautigineKartoK: Kujatånit
Avangnå ilångutdlugo piniartut 20
migssigissait puissiniaKatåusassut. pi-
niartut taima ikigtigissut ilaugaluaru-
nik piniartutdlo taima amerdlatigi-
ssorparujugssuit pinatik sumut ilua-
Kutåusava. åmalunimigoK puissit er-
niorfinut piniartésavdlutik. taimatut
piniameK kingunigssaKångilaK; pinia-
pilungnermik taigåine ajungineruvoK.
sordlo umiarssuåraK tåuna imaili-
gåine ajunginerusagaluartoK: såkuler-
sordlugo aussaK atauserdlunit Kalåt-
dlit-nunåta sineriåne årdlungnik ma-
lerssuisitdlugo. kiatoK uvavtut puissip
niaKuanik pilerigissagdlip taperserdli-
nga. naggasiutdlugo OKardlanga: Ka-
Kuguna piniartut tungånut anerså-
lingmik nålagkersuissunut ilaussorta-
atuagkiat — taigdliat itsarssuarmit
inuiait erKarsariausé ilusilersugarait.
atuagkiatigut — taigdliatigut inuiait
nukigssaKalersineKartarput. inuiait
nanertomeKångitsut inuiangnit avdla-
nit nanertomeKalerångata nanertu-
gauneruvdlo sungamitsue någdliung-
nartuilo neriutaerutitsivdlutigdlo nå-
magingnlnalersitsisagaluarångata atu-
agkiat — taigdliat neriulernermik tu-
nississarput, tamåkulo nakussagtissu-
tigalugit nanertuissinut akiunialemer-
me nukigssarsisineKartarput. — timi-
me sapilersarpoK, anersårdie sapili-
ngiséinarpoK.
taimåitumik inuiait atåsagunik
nangminerissamingnik atuagkiaute-
Kardlutigdlo taigdliauteKartariaKar-
put.
ilåne OKartoKarpoK: kalåtdlingoK
kulturitoKåt toKumut erKartuneKa-
rérsimavoK.
tamåna atuagkiomiamermik taig-
dlalerinermigdlo soKutigissaKarniår-
ssugkaluartuvtinut agsut ånernarpoK,
ingassagtajågausorinaraluardlunilo. —
kisiåne ajoraluartumik ilumortorta-
Karnerdlime? tåssame OKalugtualior-
nikut — taigdliomikut sujuaissavtinit
nåkanganerunerput uvagut malugisi-
mångisarput avatånit issigingnårtunit
naluneKarsimångilaK ukiunilo måku-
nane pissartut inuiagtut ineriartoru-
sugtunut nalerKutingitsut sarKumer-
tuartut pivdlugit OKauserineKarsimå-
nguatsiardlutik.
inuiait kalåliussugut timikut ima i-
nuvdlutigssaKartigilersimanerpugut
sivnerutunik peKartualerdluta — ig-
dluatigutdle anersåkut pitsungålerav-
ta timikut sivnerutitavut sumut ator-
niåsanerdlugit erKarsautigineK omigi-
ungnaersimavdlugit? imigagssamik a-
tornerdluinerup kingunere anersåkut
pitsussusermik nivtarsaissut nagguve-
Kativta atuagkiåinit — taigdliåinit a-
nersåkut ilusilersorneKångipatdlåmiv-
ta kingunerisa ilaginerdlugit?
aperKutit taimåitut imåinaK aki-
ssagssåungitsut erKarsautiginerussa-
riaKalinginerput?
pissariaKalinginerdlune realskolime
seminariamilo iliniartut pimomeru-
ssumik atuagkiomerup — taigdliome-
rup tungånut soKutigissaKamerulersi-
niåsavdlugit avKutigssarsiuniarniali-
savdlugitdlo? realskolime seminaria-
milo tamékulerinermik soKutigissa-
Kardluartumik nunane avdlanisut ili-
niartitsissoKartariaKalinginerdlune ta-
mékuninga suliaKarnerussugssamik?
nålagkersuissut aperKumut tamatu-
munga pimornerussumik akuliuniar-
tariaKalinginerdlutik?
V. Villadsen,
Kalerniartugut?
I. V., Akugdlit.
atuagkiornek, taigdliorneK nunavtine
pingdrtinerussariaKaUngmerpoK — ?
2