Atuagagdliutit - 10.03.1960, Qupperneq 8

KuleKutaK takuinardlugo amerdla-
sut isumaKalersinaugaluarput agdlau-
tiginiagaK soKUtauvdluångitsussoK,
katerssortarfinakasiungmat, asulume
Kavane „Kavait“ nunåne nuname ki-
nguarsimaKissunik inulingmik oKau-
tigineKartuartume „nuname tårtume“
imigame. kisiånile katerssortarfik
tåuna igdluvdlo tåussuma pilersitau-
nerata nalå pingårtussumik kalåtdlit
amerdlanerssaisa nalussåinik — påsi-
simassariaKardluinagåinigdle — OKa-
lugtuagssartaKarpoK.
„katerssertarfik" tåuna (Kavait oKa-
lugtarnertik maligdlugo taima taissa-
ramiko) tåssauvoK igdlut katerssor-
tarfivingnik taissariaKartut taimalo
atorneKartut nunavtine sujugdlersåt.
igdlo palasimit Jens Chemnitz-imit
nulianitdlo Måliamit nåpartitauvoK.
igdlulo tåuna atordlugo Kavait akor-
nåne Kåumarsainikut suliaK inuiang-
na kingugdleK Agdluitsumut pissug-
ssautitausimagaluarpoK, taimanerpi-
ardle Tunumiut kuisimångitsut kui-
sikiartordlutik Narssamut pisimassut
kuisinigssånut piarérsarumagamigit
KinusimavoK Chemnitz sivnerdlugo
Narssame ukérKåratdlarumavdlune,
akuerineKarsimavdlunilo. kuisikiar-
tortut tåssåuput angåkorssusimassoK
„Autdlåritå" katångutailo Kavsit ila-
Kutaitdlo, katitdlutik inugpålugssu-
ssut. taimanikutdlo Frederik Ballep
méraunerminit ikingune ajOKe ilini-
arfigssuarme inerdlåK Pavia Lynge
(Augo Lyngeugalup angutå) Gutimik
nalussunik kuisitugssanik piarérsai-
nermine ikiortigå.
åipåguane 1901 kuisitugssat kuise-
rérmata Frederik Balle Chemnitzilo
pårdlåuput, Pavia Lyngelb palasine
ilaginardlugo åma Agdluitsumut nu-
poK. taimanimitdlo Chemnitz Narssa-
me kujatdlerme sulilerpoK, téssanit-
dlunilo kingumut Agdluitsumut nuv-
fine ukioK 1912 tikitdlugo.
sainigssamut piumåssuseKangålersit-
dlugo. Danmarkime iliniartutitdlunga
Chemnitzip sulinera erKartorneKartit-
dlugo angut utorKaK Chemnitzimik
ilisarssivdluarsimassoK ima OKartoK
tusåvara: téssamiuna angut tåuna
Grundtvigiani vigssuaK!
angut taima anersåKartOK inigssa-
vingminut taimanikut „Kavait" pini-
artuinaussut Kåumarsagaunikut ki-
nguseKissut akornånut inigssineKarsi-
mavoK suliamigdlo nutårdluinarmik
ingerdlåssinialerdlune, åssersuneKar-
sinauvdlune sordlo taimane Danmark-
ime Christen Kold suleKatailo nausso-
rigsaissut taimanikut sule kingusigsut
akornåne sulinialersimassut — asulu-
me angutitut sukarugtorfingme nalå-
nitdlune, tåssa 48-nik ukioKardlune
Narssamut kujatdlermut pigame.
ukiut kalåtdlit nåkariartorfe
kalåtdlit inuiaKatimik ingerdlausiå-
nik soKUtigissaKardlutik malingnaini-
arsimassut nalungilåt ukiut 1800 nå-
måna taima sulivdluartiginera saki-
minit perorsagauvdluarsimaneranik
eKérsagausimaneranigdlo patsiseKar-
neruvoK. tamånalume Josva Kleistip
nangminertaoK miserratigingilå. ima-
rne sunernpKardluartigisimavoK, tåu-
ssumatut inuiaicatiminut nunamutdlo
inungorfingminut asangningneK umå-
mine Kalagtuartutut misigilersimav-
dlugo inuninilo tuniusimavdlugo kalå-
leKatime iluaKutigssånik sulinigssa-
mut. inuiaKatiminut nunaminutdlo a-
sangnissusia taigdlraisigut måkunati-
gut ugpernarsineKarsinauvoK: „nunå-
nguarput asavdlugo-ait“, „kalåtdlit
nunarse asaniarsiuk", kalåliancat-å"
il. il. taima sakinilo mardluvdlutik sa-
påtikut ilagingne sulissunermik sania-
tigut uvdluiname katerssortitsissar-
nerne OKalugiartarnerit avKutigalugit
sulivfigissatik eKérsardluarpait, Josva
Kleist inusugtunisaoK ingmikut suliv-
dlune taigdliaminik erinarssortitsi-
ssameK suninerminut avKutigivdluar-
dlugo. — Josva Kleist Kåinåkut pit-
Narssap kujatdliup katerssortarx«
nit kalåtdlinit ilisimassariaKåinama-
ne pingårtitariaKartuvoK; ilame agdlåt
OKarsinauvugut igdlo taima sujusigti-
gissukut pinane kingusingnerussukut-
dle pilersineKarsimagaluarune — ima-
ltinit angutip pilersitsissuata nalivti-
ne pilersisimagaluarpago — Kulari-
ssariaKångikaluarpoK igdlo højskolig-
ssap måna nalivtine erinigissaoKissup
autdlamiutigisimåsagaluarå; sume i-
nuiangnut iluaKutaungårtugssat nika-
nartumik inungnitdlo suliamut tuni-
utdluinardlutik suliniartunut autdlar-
nerneKarajugtarmata, mana suliarssu-
artut nunavtine sarKumerartutut i-
nungnigdle sulissugssavingmingnik a-
jorssartutut pinatik! — Frederiksdal-
ip-una katerssortarfingua tåussumalo
OKalugtuagssartai erKartomiarika!
Katångutigingniat ajoner-
suissoKarfiat
naluneKångilaK nunavtine Katångu-
tigingniat ajoKersuissue ukioK 1900 a-
valarartitaussut, taimanimitdlo nu-
navtine ilagit sulivfigissaunerat ta-
måkerdlugo nålagauvfiup ingerdlata-
rilerå, tåssa ilagit „Nordler“-nik tai-
neKartut „avangnardler“-nut ilångu-
titdlugit. tamånalo pingmat tupingnå-
ngitsumik ilagit Katångutigingniat a-
joKersuissuissunik Kavdlunånik ajo-
KersuissoKamikut maKaississorssuå-
ngorput. tamåna pivdlugo nålagauv-
fiup aulajangersimavå nunaKarfit Ka-
tångutigingniat ajoKersuissuinit na-
jorneKarsimassut ilait „avangnardlit"
palasinik palasilemeKåsassut. taimai-
livdlutik Akunåt (Lichtenfels), Ag-
dluitsoK Narssardlo KujatdleK (Frede-
riksdal) palaseKarfingorput, nauk ta-
marmik nunaKarfiugaluartut miki-
ssut, tamarmigdle OKalugfigigsårtuv-
dlutigdlo atuarfigigsårtuput. iluanår-
dlutigdlo nunaKarfit tåuko tamarmik
kalåtdlisuvik OKalugsinaussunik erni-
naK palasigssaKartineKarput, tåuku-
nångame mardluk kalåliussut, pinga-
juatdlo Kavdlunaujugaluardlune mé-
raunerminit kalåtdlisut oKalumassoK.
Andreas Hansen Akunånut pivoK,
Jens Chemnitz Agdluitsumut Frederik
Ballelo Narssamut kujatdlermut. tåu-
kalatdlit palasivit sujugdlersåt
palase Jens Anton Elias Barselaj Ig-
natius Chemnitz penatålo pala-
se ErneK Jens Lars Johan Berthelsen
palasit kalåliussut iliniartitauvdluar-
nerssarait (iliniartitaussalernerup nu-
tåp sujornagut) tamarmik pikoreKaut.
uk. 1874 Nungme iliniarfigssuarme i-
neramik åipåguane Danmarkimut a-
valagtitåuput palasigssatut iliniarti-
neKåsavdlutik. uk. 1875—77 Danmark-
ime iliniaréramik Nungmut uterput
tåssanilo ajoKitut sulivdlutik ukiut
pingasut. kingumutdlo Danmarkimut
avalarKigput iliniarKisavdlutik. ukiut
pingasut iliniarKigput — 1880—83. tai-
manilo iliniarnertik inerpåt biskop-
imit Martensenimit ugperissamut tu-
ngassunik soraerumérsitauvdlutik. so-
raeruméréramik åma tåussuménga
palasingortitåuput, tauvalo palasitut
sulisavdlutik nunalitdlutik. Berthel-
sen Nungme Sisimiunilo ukissarKår-
dlune tJmånamut palasingorpoK, té-
ssanilo piåKissumik tOKuvdlune uk.
1889. Chemnitz K’aKortume ukiut
mardluk ikiortårKårdlune Sisimiunut
palasingorpoK tåssanitdlunilo uk.
1885—1900. uk. 1905 ilagingnut inatsi-
sit nutåt atulermata kalåtdlinit sujug-
dlerpauvdlune førstepræstemik taigu-
teKalerpoK (kalåleKatiminitdlo taigor-
neKalerdlune „palasivik").
grundtvigianerivigssuaK
Banderoler på cigaretterne
I løbet af 1960 vil alle cigaretpakker, der sælges i Grønland, være for-
synet med en særlig banderole
Engang i 1960 vil samtlige cigaretter,
der sælges i Grønland, danske såvel
som udenlandske, være forsynet med
en lille banderole, der er anbragt på
cigaretpakningerne, hvor de sædvan-
ligvis åbnes, men under cellofanen.
Denne banderole skal være et bevis
på, at der er betalt afgift af cigaret-
terne til den grønlandske landskasse,
som netop for en stor del har sine ind-
tægter i form af afgifter på disse
varer.
visitatsprovst Gerth Egede OKalugpalårtoK nunavtine katerssor-
tarfit sujugdlersånik, tåssångalo autdlakåveKartumik Kåumar-
sainikut suliniarsimanermik
Chemnitzip Danmarkime iliniarne-
rata nalåne Grundtvigip toKunerata
kingornagut maligtaisa sulinerat Dan-
markime sukagterugtorsimavoK. Fol-
kehøjskolet atulerugtorsiméput inui-
angnutdlo suninerat — pingårtumik
naussorigsaissut akornåne — malung-
narserugtulersimavdlune, Grundtvig-
ivdlo maligtai palasit inuinaitdlo pi-
ngårtut Grundtvigip erKarsautainik
siaruarteriniardlutik piviussungortit-
siniardlutigdlo nipigtorugtorsimåput.
tupingnångitsumik Chemnitz Grundt-
vigikussusermit sunemeKardluinarsi-
mavoK. inuiaKatinut nunamutdlo inu-
ngorfigissamut asangningnerup umatå
tamåkerdluinarsimavå kristumiussu-
seK tungavigalugo inuiaKatinik eKér-
jartornerat ukiutdlo untritigdlit niki-
nerata nalåt tikitdlugo tåssaussut uki-
ut kalåtdlit inuiagtut napaniarner-
mingne nukigdlårneruvfigisimassait.
tamåna pårssissutorKat sulineratigut
AtuagagdliutitorKanilo agdlagaussar-
torpagssuit najorKutaralugit påsine-
KarsinauvoK. tamånalo inuit Katångu-
tigingnianit ajoKersugaussut akomå-
ne malungnarnerunguatsiarpoK, tåssa
Katångutigingniat ajoKersuissue suliv-
figissamingnut atuarnermut agdlang-
nermutdlo Kagdlikutdlo kristumiorpa-
lårtumik inuseKarnigssamut åjoKer-
suivdluaraluaKalutik inup ingminut
ikiordlune napaniarnigssånut Kåu-
marsainiarneK soKutigissaringinami-
ko, ajunginerutipåt ajorssalerångata
ikiorunikik, takutitdlugo kristumiut
ajorssartunut ikiuineK ilerKugssarigåt
— ikiutigssaKardluaramingme. tamå-
nale inugpagssuit ingmingnut ikior-
dlutik ingerdlaniarnigssamut nukag-
sautigissarpåt. tamatumalo kingunerå
inuiait pigdlioriartomerat piniartutut
inuneråne nukigdlårsautaussoK. Nar-
ssarmiume taimane utorKaunerussut
issertomatik OKalugtuarissarpåt uv-
dlOK pårssissut ikiutigssåinik avgu-
aivfigssaK nagdlerångat silagigkaluat-
dlarångatdlunit Kajarpagssuit ikiorti-
kiartortut Narssamit Pamiagdlung-
mut ingerdlakåssarsimassut.
inuit taima kingusigtigissut tikika-
migit Chemnitz erninaK suliniardlune
autdlartipoK. taimane ilagingne suli-
ssunit avdlanit atomeKångitsoK sapå-
me sulinerup saniatigut mungnik ka-
terssortitsissarneK atulerpå, OKalugi-
artarnertigut sulivfigiligkane inugtut
ingminut ikiordlune napatitdlunilo i-
nunigssamut eKérsamiardlugit kristu-
miussuseK inunermut sunissoK påsiti-
niardlugo.
dlarKigsorssuvoK tamånalo piniamer-
mut angnerussumik atungikaluardlu-
go asimut ajoKiunertut angalassarner-
minut atordluarpå. angalassarnermi-
ne ajoKitut nålagiartitsinikut atuartit-
sinikutdlo suliame saniatigut oKalugi-
artameritaoK ingerdlatarai:. aussame
inuit tamåkiussavigdlutik natserssu-
arniardlutik kiparsimassarmata ukioK
angatdlavigineruvå — agdlåt taimani-
kut nunaKarfit kujatdlersåt KernertoK
(Kap Farvelip tunuane ikerasaup på-
nitoK) inortuarnago. Kap Farvelip er-
Kå ukiume anorerssuarajugtorssung-
mat atoruminartuinarmik angatdlave-
KarneK ajoraluarpoK, taimåitumigdlo
„Kajavingnik" kisiéne nangikutaKar-
tariaKartardlune. ilåne angalaKatigi-
ssartagåta Kajavigssup ima OKalugtu-
pånga: Narssamit autdlardlutalo a-
vangnaK pitoraKaoK, avdlatutdlo a-
jornartumik Pamiagdluk nunaKarfik
tikitagssarput sujugdleK anguniarta-
riaKarparput. avangnaK kanangnarpa-
sigdlune Pamiagdlup ikera avåmut
angmåinartoK maligssoKaoK. avdlatut
ajornartumik nangikusersugarssuåku-
luga Kanigdlisinaujungnaeravko ki-
ngorånit malerarinalerpara. taimait-
dlunime KåralugtuåinaKingmago ing-
måmanga nivdlersarfiginiariardlugo
taimak uleKå, Kanorme taimak itdlime
nuiumårtoK! anitdlakauteriatdlarå,
enersaivdluartut
Ordningen, der er baseret på ønsker
fra forskellig side, kan imidlertid ikke
træde i kraft på en bestemt dato, fordi
lagrene de forskellige steder i Grøn-
land ikke bliver udsolgt samtidig, men
alle cigaretleverancer fra København
vil efter 1. januar 1960 være bandero-
lerede. De amerikanske cigaretter, be-
regnet for Grønland, vil blive bande-
roleret på fabrikkerne i USA Bande-
roleringen er uden indflydelse på ciga-
retpriserne. sic.
taima sulinialernermine ikiortigiv-
dluagagssaminik piårtumik ajoKitår-
poK iliniarfigssuarme iliniarsimassu-
mik, tåssauvordlo ajOKe Josva Kleist.
tåuna provst C. W. Schultz-Lorentzen-
ip iliniarfigssuarme sujuligtaissutut i-
liniartitaisa sujugdlit ilagåt, 1903 i-
nertoK — angut Chemnitzimut ikior-
tåusavdlune nalentutdluartoK. Kule-
Kutartåminime tatigineKardluarsima-
neranut nalunaiautauvoK erininångit-
sok Chemnitzikut paniat Bolette nu-
lissiusimangmago — arnaK KaKutigor-
tumik ajoKimut nuliåusavdlune naler-
KutoK, uvime sulinerane ikiutdluar-
toK. Josva Kleistip sulivdluamera
nangminérdlunga påsisimaleravko ilå-
ne iliniartitsissua Schultz-Lorentzen
aperåra Josva Kleist iliniartunermine
KanoK pikorigtigisimanersoK, akivå-
nga iliniartugame avdlanit sujuarsi-
manerungikaluartOK, nangigdlunilo:
SVENDBORG
OVNE
- der
hygger
og
varmer
SVEND-
B0RGIP
KISSAR-
SSUTAI
takujuminartut kiagsautlkumwartutdlo
A/s L. LANGE & CO
GI. Kongevej 70-72 — Kbhvn. V.
8