Atuagagdliutit - 23.02.1961, Blaðsíða 21

New Foundlandip avatåne puissmiartarneK
ingminut akilersmaujungnaeriartumartoK
puissiniarneK soKutiginérukiartuinar-
poK. 1902-me puissit New Found-
landimit pissarineKartut katitdlutik
500.000 sivneKarput, 1934-me 225.000
sivnesardlutik, 1958-ime 2000 inordlu-
git, 1959-ime 9000 sivneKalårdlutik su-
jornalo 6000 sivneKardlutik.
puissiniarneK taimaitiniarncKaraluartoK upernarKeriarångat
puissitdlo kujåmut sikume sarfautitilerångata puissiniat aut-
dlarKigtartut — iluanårutit ikiliartuinartut umiarssuitdlo pui-
ssiniutit nungulerdlutik
uvdlut måkua ardlåne norgemiut
puissiniutåt „Opo“ ilåtigut kalåtdlinik
uiugtasardlune åipagssånérdlune New
foundlandip erKånut puissiniardlune
autdlåsaoK. ilisimaneKartutut sujorna
aimatut OKåtårerKårneK ilimagissamit
PigssarsiviunginerusimavoK. puissini-
arneK arfangniarnertutdle ukiune ki-
Hgugdlerne pissaKarfiusaingajagsima-
^ok inuiaKatigit ardlagdlit puissiniar-
artuisa piniapilungnerat pissutauv-
lune. puissiniarnerup iluanårutau-
J u ngnaeriartuinarnera takuneKars i-
nauvoK umiarssuit puissiniutit amer-
liartuinartut avdlanut atorneKariar-
uinarnerisigut. Norgeme sule pigini-
aissuarneKarput sordlo handelimut å-
artortitardlugit angnermik Tunumut
uioritutigssanj k paj ugtautautitdlugit
Puissiniarfiutinago, puissiniutivdie
”, olstraum“ip „Ejnar Mikkelsen“imik
a semeKartup tunineKarneratigut ug-
PoniarserKingneKarpoK angatdlatinit
aimåitunit puissit emiorfine piniar-
arnerup ingminut akilersinaujung-
naernera.
norgemiut kisimik påsisimångilåt
airnatut puissiniartarnerup ingminut
a dersinaujungnaernera. norgemiut
atuagagssiåne „Fiskets Gang“ime ca-
uadamiut aulisartut atuagagssiånut i-
angutagssiortartup Bren Walship ag-
aSå issuarneKarpoK autdlarKåumut
,ima aPerissoK: sikume puissiniartar-
uerne angussarineKartartut misilig-
agkatdlo taima nikatdlunganartiging-
rnata New Foundlandime puissiniar-
1 sissartut ukiut 100 sivnerdlugit a-
PeiKutigissarsimassartik kingumut a-
PerKutigåt imåitoK: puissiniarneK tai-
uaa ilungersuanartigissoK ingminut a-
kuersinauva?
taimatut aperissameK erssentivigsu-
uåggårneKartarsimagaluarpoK
tatineKariartuinarmat nålagå Saul
White aulajangerpoK „Terra Nova“
KimangneKåsassoK, umiarssuardlo pui-
ssit aminik akisunik 2000-inik usilik
kivivdlune.
Bowring Brothersikut „Algerine“
tunineK saperiaramiko puissiniartipåt.
ama tåuna sikume „Terra Nova“p ki-
vivfigissåta migssåne ungutipoK, nåla-
gåle Fred Hounsel pikoreKigame siku-
mit anitdlagdlune, puissitdlo piarxat
amerdlasorpagssuit tikipait. umiarssup
nålagå OKalugtuarsimavoK uvdlut
mardlugsuinait piniaraluarunik laster-
tik ulivkårtugssångoraluardlugo. tå-
ssångåinardle issileriatårpoK „Algeri-
ne“lo sikussauvdlune kångarneK sa-
pilerKigdlune kujåmutdlo sarfåuneKa-
rame puissit Kimarujugssuarérdlugit
imaringmut pivdlune. tamatuma nalå-
ne puissit sikune Kagssimajungnaerér-
put, ukiordlo tamåna puissitaKarKing-
nigssaic ilimagissariaerutdlune.
„Algerine“mit pissarineKartut katit-
dlutik 3000 sivneKalåginarput, inugtai-
lo 48-ssut sapåtit akunerine arfineK-
mardlungne puissiniarnermingne 80
dollarsit angungajåinardlugit akig-
ssarsivdlutik. 1951-ime „Algerine" pui-
ssinerpaugame 33.000-inik puissipoK.
puissiniaic avdla Pat Miller, Fogo-
mérsoK, umiarssudruamine „Camper-
down“ime nålagaussou Labradorip si-
nariåta avatånut puisseKarfiussumut
avalagpoK, inugtailo 21-ussut aitsdt
taima pissaKardluartigissugssdngor-
tutdlo sikut umiarssuårKap eruamtut
Kalerigsitilerput. Halifaxime ilisima-
ssortat angatdlatigisimassaraluat xa-
jo.ngnåikaluardlune sikunit tatineuar-
nerminit imagtalerpoK. avdlatut savi-
lerdlutik inugtaisa angatdlatertik Ki-
mdpdt puissiniumitdlo avdlamit dndu-
neicardlutik. „Camperdown“ uvdlune
ardlalialungne sikunit pugtatitauga-
luardlune sikut avigsårtuleriarmata
kivivOK usine 100.000 dollar sinik nale-
KarsorineKartut kiveKatigalugit.
1959-ime New Foundlandimit puissi-
niartut sisamåt tåssa „Sainte Addres-
se“ 3000-inik puissitoK, inugtaile 64-
ussut tamarmik 50 dollarsit migssi-
liuinardlugit iluanåruteKårput. puissi-
niutinit sisamanit mardluinait uter-
put; pissaKangåratik.
nalivtine ånåussiniartarnerne ator-
tut atulingikatdlarmata tingmissartut-
dlo ånåussiniartineKartångikatdlarma-
ta puissiniat silapilugsiortitdlutik iki-
orseriatårneK ajomartarsimaKaut.
1914-ime New Foundlandip puissiniar-
tartue ajutornerpausimåput umiar-
ssuit mardluk inugtåinit 250 ajunår-
mata.
„Southern Cross“ aitsdt taima amer-
dlatigissunik puissisimavdlune —
20.000 sivnerdlugit pissarisimavdlugit
— Set. John’simut anger diar titdlune
tåmarpoK navssårjigineKångivigdlune.
inuilo 173-uvdlutik. isumaKartonarpoK
anorerssuartorssutitdlugo kivisimaso-
ralugo.
ukioK tåunåtaoK „New Foundland“ -
ip inuisa i lait 77 sikumititdlutik ano-
rerssuarmit nivtailartalingmit namag-
torneKarput. puissiniume avdlame
„Stephano“me pulårtitdlugit anorer-
ssualersimavoK, umiarssuarmingnut-
dle angerdlarniardlutik autdlarsimav-
dlutik. umiarssup inuinit 189-ussunit
En ny trawlertype - kilisaut nutåliaK
uissiniartitsissartutdle ingerdlata-
'ngnik taimaititsinarumångitsut aju-
^Upajårtarnitik puigortarpait uperna-
i nerane puissit erniorfingmingne
lamut sarfarsiatålerångata.
puissiniartitsissartut ardlaleriaru-
JUgssuardlutik puissiniarnerup taimai-
’vingneKarnigsså aulajangertarsima-
“a uarPåt, upernarKeriarångatdle pui-
S'niartitserKingnialeraraut, puissinia-
a aussarsimassutdlo — imalunit tåu-
0 ^urpagssue — Set. John’imukåler-
sarPut puissiniutinut inugtaujartor-
dlutik.
ukiut mardluk matuma sujornagut
owring Brothers ukiut 100 sivnerdlu-
1 Pulssiniartitsissarsimassut aulaja-
gerput puissiniutitik mardluk „Alge-
ama „Terra Nova“ tuniniardlu-
Sl • ^ai-le Trading Company, Carbo-
uearime najugagdlit, „Terra Nova“ pi-
lat .,Algerine“le pisiariumaneKara-
ne- Earle Trading Company Labrador-
s'nfriåne umiarssuårKanik pajug-
urtitsissartut kingugdlit ilagissåt
” erra Nova“mik puissiniartitsiput, i-
■luagtitsivatdlåratigdle.
nmiars sup autdlarneranit uvdlut
^-urdlugsuit Kangiutinartut puissiniut
une aulariarsinaujungnaerdlune u-
vigpoK uvdlunilo ardlalingne sarfau-
? l^ar^aKardlune. umiarssuau sikunit
•'v
f
En hæktrawler, der kan fiske selv under
dårlige vejrforhold, er blevet bygget i Eng-
land. Hækken kan bevæge sig frem og til-
bage, og derved bliver det lettere for
mandskabet, der er under bedre beskyttel-
se mod vejret, at håndtere trawlet.
kilisaut aKumigut kilisautinut ningitsivilik
amuartarfiligdlo sila pitsåungikaluartitdlu-
gulunit aulisautausinaussoK Tuluit-nunåne
sananeKarsimassoK. avdlanaKutigisså iser-
tarfiussaK kilisalnerme atortartoK sujumut
kingumutdlo ordlertineKarsinauvOK kili-
sautip suliarinera ajornånginerulertardlu-
ne. kilisautdlo taimåitOK silardlugkaluami-
lunit kilisautigalugo inugtaussut navianar-
torsiunginerussardlutik.
xanoK amerdlatigissut uvdloK tåuna
sikumisimanersut atautsimitdlunit ili-
simaneKarsimångilaK, 77-itdle „New
Founland“imut ångutingisåinarput. å-
nagtussut uvdlut unuatdlo mardluk
isseuigå sikuinarmisimåput dndune-
Karamigdlo KerussorsimaKalutik.
puissit amé pisiariumanérukiartor-
mata orssordlo akikitdliartuinarmat
ukiarme New Foundlandime puissi-
niartitsissartut aulaj angivigsimåput
puissiniartitsisaerumavdlutik, upema-
leriarpatdliåsit ilåt atauseK imaKalu-
nlme tamarmik puissiniutinik kingu-
mut piarérsårsåput puissiniarnerme
erKuiniarnertut ingmat ilåne iluanå-
rujugssuarfigssaussardlune ilånilo a-
junårujugssuarfigssaussardlune.
iliniartariaKarpugut sulivdluta
1. auna sujunigssaK
tigussagssaK avdla,
måne nunamitoK
pigissagssaK tåssa,
OKalut pingårtoK.
2. sorme OKalugpat
aKagugssaK susa,
pilo nunamitut?
sujunigssaK tåssa
a'kiut pingårtoK.
3. sordle tusalerpat:
akissagssaK ivna
Kårne sume itoK,
sulinigssaK, måssa
neriut suaortoK.
4. Kårne Kagfagitse!
sujunigssaK Kaigit
sule nivtaritse,
ernivigssaK sågit
ikiut soraerdle.
9. kalåleKatit
åmalo inusuit
ilumut mianerssoritse!
ilivse ingminut ilikaritse
Kamuna påsilåmiarsiuk
asule OKalugtuardlune
inerneringmago silåinaliik,
akiorlgdlune saKiuarneK
nimårtuardlune suaortuarneK.
10. nunarput pivdlugo suliniarneK
isumaKarpit eKunganilik?
isumaKarpungale, ima pissariaKar-
tugut:
iliniartariaKarpugut sulivdluta
anguniardlugulo påseKatigingneK
inuiangne uvagussune inuneK
Kagfalårniarssaralugo.
tamåname tamanut tungavoK.
inup atautsip nangminérdlune
ilåtigutdlo ardlaKardlutik
piårtumik pissariaKavigsumik
nunarput åmale, nunavta
a j ornaKutigiligai,
sujumut påsiniagagssarait
ilumut avKutikut autdlarukumårdlugit
5. auna tigussagssaie
atuarneK avdla,
sorme neKitagssaK
iluartOK måna
neriut pingårtoK.
Realskbleelev Kristian Olsen.
*
6. sågdluta tamavta
KinilerpoK måne
sulilerpoK åma.
sajulerpame nunavne
sujunigssaK, inulingme
mianerssuaitsunik?
imalunit uvangaussoK
mianerssuaitdliortoK?
suliagssaK angeKingmat
ilame akisoKingmat
sordlo Kardlulugtunga.
7. kisiatdle avKutigssap
maliarssuit pujup ajortup
imarai, silagssorigsup
piarérune anigugagssai,
piumassarålo åma
någdliugdluta piumaguvta
sianivdluta tamavta
avane avanerssuaK angusagigput
sunaussoK naluvingisat
Kungujulavdlune utarKerérsoK
nukigtungårdlune isuvssuarton
ilumut tåuna sujunigssaK.
8. aliasulerpoK
tarniga nukitsoK,
åma sapilerpoK
timiga aKitsoK
„ikiorniånga"
nunaga oicarpoK,
„sujumut ingerdlatinga
sulinikut autdlaruniånga!"
RECORD
SKRAA
holder smagen
længere!
3-delt
m \l SKRAA
BRAUN^

Dobbelt
sovseti
sukulugssaK pitsaoKateKångitsoK
Kivdlåiugtumik pulik
avdlanit inardloriéumik ivseKani’jruvOK
taimaitumigdlo siviisunerujugssuarmik
susungneKartar dlune.
BRØDR. BRAUN
Danu arkime sukulugssaliorfit angnersåt
u lk saPingisamingnik Kutdlart«
rPut tigussagssarsiordlutigdlo
amat najumagterfiginiardlugo,
ingnyme åtatariteratarsinaugamil
la igkanik atissaKaraluardlutik
nermtånguerutdlutik masagput.
^ornerpauvoK ikiukiartorsinat
taut imaginiagagssaKånginerat k
av c ra<^ioKanSingmat umialerm
a imingnut tusardliusinåungilåt
armik maigtusårniaraluit tairr
jornartorneK ernumanermik pile
lik t UngilaK- teimailerugtortut
le U-tnak s’samångungitsiartOK t
ilaPa tingmissartoK Kanigdliarto:
• ’ uSperivdluarnerdlunit ajorna
Pok. tåssuguinaK pisinaussut
,rm.lk Kitaserdlutigdlo aulater
sordlulo tingmissartOK kålen
uarnerusassutut isumaKarfigalug.
n-,Vlat sua°rtardlutik. pisangaKa:
tunaUSGrC?1Uleriariguartut ting«™
uro- su^nerfine avdlångorterat
rnerUVdl° tmgåinånut ingei
dlu Une' mardloriardlune avu
au+jf kaujalukårivoK avangmi
ja, ai'Kigdlune. umiarnerit nali
tik ™gmissartup ikioriarsinåunj
,'åne ajunårnertik nålagke
naerpåt^alerri^tUgSS^ng°ra KllIari
dle^fiSSa.rt0rtart0K: Naude sr
mut ^imaisioipoK. Walvis I
Rer-i, r. clliaussimaKatausim;
dlisim PointiP avangnånguani
anerardlugo umiarssuvdl
sa ilait sigssaminerardlugit ilaitdlo u-
miarssuarminerardlugit. tauva Naude
avangnamut sineriak atuardlugo i-
ngerdlaorKilerpoK, minutitdlo 20 Kå-
ngiututdlo umiarssuaK umiarneK ku-
langerpå. umiarssuarssuaK ikardlisi-
mavdlune sigssamit ungasingitsumi-
toK itulånit issigalugo sumik ajoKU-
sersimångitsussårpoK, kisiåne sigssa-
mut Kaningorpatdlårsimanera malugi-
ngitsugagssaunane. misigssordluarne-
roriaramiko avåmut uvinganera ta-
kuvdluarsinaulerpåt tåssalume mag-
d'lit Kårssariuarsinaråt. issigåitaoK tu-
luit umiarssuarssuat Manchester Di-
vision tauva-una avalagtilersoK umi-
arnerit sujugdlit ånåussane ilaussora-
lugit Cape Tawnilialisavdlune, ånåu-
ssiniaKatå Nerine avasiardlune kisar-
simavoK.
umiarnerit erKåtdlo KUlåningånit å-
ssileréramigit Naude timut sågpoK tå-
ssugunguardlo umiarnerit sigssamitut
tangmårsimavfiat Kulånit issigalugo
tårsimårnerinånguatut issikulik Kula-
ngerdlugo. tingmissartup nipiliornera-
ta eKiatdlagtinguatsiaKai, tasama i-
nuit tamaviat tamanut såKåtajåmiå-
nguardlutik aulaterilerput.
Naude ardlaleriardlune misilissar-
icåriutigalune nerissagssat portugar-
ssuåkutait imerdlo dunkerujugssuar-
nut imiussaK pukilinigssane tamåker-
dlugo nåkåtilerpai. ilåtigut sioricanut
tungnerat såkortuvatdlårtardlune ase-
rortoKartarpoK, taimåitordle amerdla-
nerssait ajutoratik nuniguneKarput.
tingmissartortartut påsisinauvåt u-
miarnerit sigssamitut ajupilugtulivig-
simanerat, ilåime pisinaussortagssara-
lue piniavingmik tusiaup atåne nåkar-
titanik aigdlertarput, amerdlanerssait
tangmårsimavfingniginardlutik ting-
missartordlo KulangiuniariartoK nua-
nårpaloKalutik aulaterissardlutik. i-
map tungåinånit anorssarivigsorssu-
vok, siorKatdlo persorivdlualeriartut
tangmårsimavfiat erssigungnaertar-
dlune. arnartait mérartaitdlo takug-
ssåungitdlat, tingmissartortartutdlo i-
sumaliuinarput Kularnångitsumik or-
Kisimaniarsimésassut, —- någdliupe-
rårsimanerat erKåingitsorneK ajorna-
KaOK.
Naudip suliagssane nåmagsivdlua-
rérdlugo umiarnerit KanoK ilivdlune
ikiorsencigsinaunerdlugit isumaliuti-
gilerpå. pingårtumik arnartait mérar-
taitdlo ilungersuanartorsiusaKissut
Kularnångitsumigdlo angnerussumik
någdliorKigsinaujungnaertut entar-
sautigai. nalungilå månåkut ilanilo
KanoK iliorniångikunik sapåtip aku-
nerane tugdliutume ikiorniarneKarsi-
naunigssåt KularnåsaKissoK, taimani-
kutdlume ikiomiagaunigssåt imaKa
kingorKutserérsimåsavdlune. måna
ingminut suliagssissutigineKartut na-
magsivdluarérdlugit Walvis Bayimut
utinåsanerpoK nal. akunere mardluk
pingasut Kångiutinartut nerivdluar-
nigssane naggatågutdlo sinivfingmut
maugårtuinarmut inamigssane kisisa
isumagilerdlugit?
Naude nangåriångilaK — aulaja-
ngerpoK, ikingutini'lo sujunersioriara-
migit påsilerpå tamarmik isumaKati-
givdluinaråne. isumaKatigériaramik
nunivfigisinaussamingnik Kinåssiler-
put. pisinaugunik arnat mérKatdlo
Walvis Bayimut oreuniarssarilerpait,
månåkume tingmissartume inigssa-
Kardlualerérmat.
sivisuatsiåmik misigssuatårivdlutik
kåveréramik nuna sioråinaugaluar-
dlune manigsuajåginaK umiarnerit ti-
måne milinik mardlungnik ungasissu-
silik nunivfigssamigtut piukorutiler-
påt. taimaitdlutingme nunitdluavigput,
nunivfiat mångilåvigssuvdlune. tinge-
riarfigssaleriardlutigdlo motoritik u-
nigtipait.
kingunitsiånguagut umiarnerit tat-
dlimat tikiuput. tingmissartup nuni-
nialernigsså ilimagisimariaramiko Ka-
nigdlagtuisimåput, pilerssårutaitdlo
tusariaramiko arnartamik mérarta-
migdlo sujugdliuneKarnigssåt ilaler-
dluinarpåt.
Naude tinginiarKingnigssaminut pi-
arérsarasualerpoK. tingmissartune sa-
nguteriardlugo nunerKårfingminut i-
ngerdlatilerpåt, ingerdlangåtsiatdlar-
dlunile siorKat aKitdlungnerssåt nå-
magtorsimavdlugo tingmissartOK niki-
kumajungnaerpoK. taimailingmat u-
miamerit tatdlimat ukua ikiorsiutdlu-
git siorKat agssangneKarput tingmi-
ssartordlo ingerdlavigssalerneKariara-
me årime nikikiartulerdlune. iluagtit-
sinerdle sivikitsuinauvoK, kingumut
tingmissartup agssakåssuisa ilait sior-
Kanut magguput tamatumuna perKåu-
nago. månalo sioncanik persOK angu-
tit tamaviårdlutik ilungersoraluarput.,
kingunigssaKångitsumigdle — tingmi-
ssartuat nikimisitagssaujungnaerpoK.
avdlatut ajornarsinguatsiavingmat
Naude ilagissailo ilungersuajungnaigi-
narput KasoKigamigdlume erKigsini-
åinalerdlutik neriugdlutik unuaK Kå-
ngiuteriarpat Katsuminigssånik ima-
Kalo tingmissartup kangartineKarsi-
naunigssånik. Naudip Walvis Bay na-
lunaerfigå nikeriarsinaujungnaemer-
tik ilisimatitsissutigalugo.
seKineK tarritordlo tingmissartup
nalunaerasuåune ’kingugdleK nagsiu-
på, ilångutdlugulo radiortik atorsinau-
jungnailersoK nalunaerutigå. radiop
orssue nungulivigput.
umiarnerit tatdlimat tingmissartu-
mérårdlutik ilatik uterfigait ånåussi-
niartimigdlo ingminermigsutdle ånåu-
tariaKalerntrat nalunaerutigissaria-
Kardlugo. taimatut ingmingnik ånåu-
ssiniaKatausimagaluaK umiarssuaK
kaligtaut umiarsimassoK tusarpåt.
tårsingmat umiarssup Nerinap inuisa
tingmissartup kaligtautivdlo Kanoic
pisimanerat nunamit ikumatitaK ator-
dlugo nalunaerutigineKarmat påsivåt.
sigssap nalåne tåmerinarme ikuma-
titdlugo naneruaK kiserdlioKissOK tai-
mågdlåme avatåningånit issigigamiko.
norm. tugdl. nangisaon
21