Atuagagdliutit - 16.08.1962, Qupperneq 24

uvdlorissame Marsime umåssuse-
KartoKarnigsså ilimanartOK
amerikamioK ilisimatoK isumaKartoK inugtutdle silaKåssuseKar-
tunik umassoKasangatitdlugo. — nunarssuavtinit uvdlorissanut
angalassut ilimagingisardluinarmingnik nåpitsinigssamingnut
piarersimassarianarput
amerikamiut raketiliåta Venus-ra-
ketip ungasingitsukut autdlartikaluar-
dlugo toringinarmut sangus'soriarmat
KaertinartariaKarsimassåta suliagssai-
sa pingårnerssat ilagisimagaluarpåt
uvdlorissap nunarssuavtinut xaning-
nerssaussup umåssusexartoxarsinau-
nerata malugssarfiginiarnigsså, rake-
tip tåussuma åssinga åmalortumik mi-
siliserxitagssax manarpiax amerika-
miunit piarérsarneitarpoK, tusagkatdlo
maligdlugit ama råsit tamatumunga
piarérsauteKarput; ilisimanexarpor-
dlume raketit inugtaxartinagit 1963-ip
autdlartinerane igeriunexartugssat
måna sulissutiginexartut Marsip på-
sissagssarsiorfiginiarnigssånut atorne-
Kagssamårtut.
ilimagimissårneKarérpoK Marsip u-
måssuseKartOKarnigsså, agdlåme ilait
isumaxarKajåvdlutik inugtutdle suju-
neKåssusilingnik umåssusexartoxarsi-
naussox.
raketit atordlugit sut
påsiniarneKåsassut
Coloradop iliniarnertunut iliniarfig-
ssuåne atorfilik dr. Frank Salisbury
ilisimatut Marsimik ilisimårissaxar-
dluartut ilåt OKarsimavoK: — Marsi-
mik misigssuinerne maluginiartagkat
amerdlaKissut navsuiautigssatuåt tå-
ssa uvdloriaK tåuna umåssusexartoxé-
sassoK. „umassue" tåssausinåuput
Marsime silåinartaKånginga j agtume
naussusinaussunik inussutigdlit, tai-
måitunigdlo umassoxarsimåsagpat å-
ma sujuneKåssusilingnik umassoxarsi-
naunigsså ilimanautexångitsungilar-
taox.
amerikamiut nunarssuavta avatånik
ilisimassagssarsiornermik sangmissa-
Kartuisa ilisimatutdlume avdlat amer-
dlanerssaisa dr. Salisburyp uvdlori-
ssane avdlane umåssusexartoxarsi-
nauneranik ilimagissaKarnera isuma-
xatigingitsungilåt. taimåitumik raketit
sujunigssame silåinarssuarmut aut-
dlartineKartartugssat ingmikut såku-
tinik nagsataKartineKartåsåput aper-
Kutip tamatuma akineKarsinauneranik
påsiniutaussugssanik. ilame agdlåt
Kåumaterput amerdlanernit umåssu-
sexartoxångitdluinartutut isumaxarfi-
gineKartaraluartoK baktériåkunut er-
Kainartunik soKarsinaunera agssortui-
narneKarsinåungilaK. taimaingmatdlu-
na „xåumataussat" Kåumåmut nuni-
tugssiaralugit autdlartineKartartut
mianerssutigivdluinarnexartartut nu-
narssuavta baktériåkuinik soxångit-
dluinarnigssåt.
paserusutat 1963-ime
akineKasanerput?
raketit Venusimik, Marsimik xåu-
måmigdlo påsiniaisitagssat sujugdlit
uvdlorissanut tåukununga nunisiniar-
nigssåt sujunertarineKångilaK kaujat-
dlaisiniarneKåinardlutigdle. pilersså-
rutigineKarpordle ilisimatutut såkuti-
nik malugssarigdluartunik nagsata-
KartineKartåsassut tåuko atordlugit
åssilxnermut atortut siltdlumt
filmit niorKutaunerussut, tai-
matutdlo åssilxssutit atortug-
ssaitdlo sårdlo måko: Agfa,
Kodak, Zeiss avdlatdlo.
åssilissanut Kalipautilingnut xali-
pauteKångitsunutdlo erssersaive-
Karpugut nutåliaussumik, ersser-
sartiniagkat erninaK suliarinexar-
tarput. — piumassoKarångat ag-
dlagtitagssat nalunaerssdtånik nag-
sitsissarpugut.
ALT I
FOTO
Førende mærker i film,
apparater og tilbehør:
Agfa, Kodak, Zeiss m. fl.
Moderne atelier for fotoarbejde —
farve såvel som sort/hvid. — Omg.
ekspedition. — Brochurer sendes
efter ønske.
^-----------------
*fpolNGB°RG
A/s Snedkermestrenes Træ- og Finérskæreri
Nørrebrogade 1 5 7 — København N — Telefon Central 9 7 8 (5 Ledninger)
umåssuseKartoKarsinaunera påsiniar-
neKarsinåusangmat. taimåtaoK ugtu-
texartinexåsåput uvdlorissat pinexar-
tut silåinartaisa ozonimik, silåinarmut
oxygenimut erxainartumik, akoxar-
nersut. sordlo ilisimaneKartoK nunar-
ssuavta silåinartarssua oxygenimik a-
koKarpoK, tåssalo silåinaK tåuna se-
xernup Kingornerisa akuinut inuner-
mut ulorianautexarsinaussunut nu-
narssuavtinik igdlersuissuvox. kisalo
pilerssårutigineKarpoK rakete Marsi-
mukartitagssax åssilissutitaKésassoK,
åssilissane radiukut nunarssuavtinut
nagsiusinångordlugit.
ilumut Marsime umåssusexartoxar-
nersoK 1963-ip ingerdlanerane påsine-
KarsinåusangatineKarpoK. dr. William
Sinton Baltimoreme John Hopkins-
universitetime ilåt xulångivigdlune i-
sumaKarpoK misigssuinerit pissugssat
ugpernarsiumåråt ilumut Marsime u-
måssuseKarnera. angutip tåussuma
uvdloriarsiordlune misigssuinermine
nunarssuarme xingussuit såkortuner-
pårtåt Mount PalomarimltoK atortorå
OKarsimavdlunilo Marsimik alaper-
naerssugaKarnermine umåssuseKarto-
Karsinauneranik ilimanauteKartitsi-
ssunik malugssarsimavdlune.
uvdloriaK Mars pivdlugo sut
ilisimassaråvut?
dr. Frank Salisbury sujuline taine-
KarérsoK måna tikitdlugo Mars piv-
dlugo ilisimaneKarérsunik måkuninga
taissaxarpoK:
1. Marsip silåinartåne silåinaup na-
KitsinerKortussusia nunarssuavta
silåinåta 15—16 kilometerisut xut-
sissusexartup naicitsineranut mig-
ssangersupoK.
2. silåinaup kulsyremik akoxåssusia
nunarssuavta silåinartånut naler-
Kiutdlugo mardloriåumit 13-eriåu-
mut akoKåssuseKarpoK.
3. Marsip silåinartåne ervngup ailå
angnikitsuinånguvoK, kisalo oxy-
genimik ozonimigdlunit akuitsumik
malugssarfigssaunane. silåinartåta
akuginerusså tåssåusangatinarpoK
nitrogen amalo argon potassiumip
Kingornerisa radioaktiviussut pi-
lersitagåt.
4. Marsip silåinartåta naKitsinera nu-
narssuavtinut nalerxiutdlune %-i-
nauvoK. uvdlorissap tåussuma uv-
dlua uvagut uvdluvtitutdle sivisti-
ssusexangajagpoK, ukiuatale kau-
jatdlagkiartortarnera uvagut uki-
uvtinut nalerKiutdlune mardlori-
autingaj angmik sivisussuseKardlu-
ne. åmalugoK Marsip sexinermit
Marsip „xalaserssua" kujaidleK assilT-
ssumik assilissaK. KaKortortå tassauso-
rinexartarpoK sermex satoK ukiunera-
ne pingorfarfoK aussamile augtar-
dlune.
Fotografi af sydpolen på Mars. Det
hvide antages af være et meget tyndt'
frostlag, som smelter, når sommeren
begynder og igen dækker polarka-
lotten, når temperaturen falder.
KingorsimaneKarnera nunarssuav-
tinut nalendutdlugo 43%-iuvoK.
Marsime
umåssuseKartoKarsinaunera
Mars uméssuseKartoKarsimåsagpat
umassue nunarssuavtinitunit avdlau-
neruvdluinartugssåuput, taima dr. Sa-
lisbury isumaKarpoK. nunarssuavtine
umåssuseKartunut imeK pingitsorne-
KarsinauneK ajormat Marsime uma-
ssusinaussut ingmikut pissuseKarsi-
måsåput imermik pingitsuisinångorsi-
massut. kulstof nunarssuavtine umå-
ssuseKartunit tamardluinarnit pingit-
sorneKarsinåungitsOK nitrogenimik
taorserneKarsimåsaoK.
dr. Salisburyp Kularimissårpå Mars-
ime umåssuseKartut inugtutdle suju-
neKåssusilingnik ilaxarsinaunerat, åi-
påtigutdle taimåitoKarsinaunera ag-
ssortuinarumanago. ilimanauteKarsi-
nausorå, oxautsinilo ilavdlugit inuit
Marsimut ilisimassagssarsiordlutik
nunerxårtugssat „ilimasugtariaKartut
umåssusexartunik soKutiginardluinar-
tunik ånilårnardluinartunigdlo nå-
magtuinigssamingnut".
LÆKKERTØRSTIG ?
VALAill
FRISKER OG LÆSKER...
Kilalivigkuvit! VALASH aitsåt tåssa
inumarigsinardlunilo tumånguernartoK . . .
r arfe cycyt i o ^ r- IT
build agdlagtoK
HERMAN MELVILLE
L : J
(nangitan)
tauva Kinut nerrivigsiut atorneKa-
rérmat palasiunerup KeKertane iler-
Kutoxaussut maligdlugit agssane piv-
dluarxussaussut pivdluarKussisinau-
ssutuaussutdlo imigagssamut misupai
taimaisioréramilo imigagssax siner-
ssutagssångordlugo autdlartipå. umi-
arssup nålagå palasiunerup kungivdlo
akornåne igsiagame palasiuneruvdlo
KanoK iliornera takugamiuk isuma-
KarsimavoK nangmineK umiarssup nå-
lagaringmane åma palasiunertutdle
pissugssauvdlune agssane imigagssa-
mut assåsavdlugit, taimaisiomiarsi-
mavordlo KeKertap kungiata KanoK i-
liornigssålunit utarxinago. tåssalo ag-
ssane imigagssamut assagtorssuångor-
simavai. „kisiåne“, Queequeq tungiv-
nut xiviarpox, „isumaxarputit imaxa
umiarssup nålagå tåuna nunarxatima
igdlautigigåt?“
taimaitdlutame umiarssuarmut å-
ngutikasexaugut, billetigssavutdlo a-
kileravtigik nagsatavut ajungitsumik
tamaisa ikivavut. umiarssuax tinger-
dlauserpox kugdlo silåmut atuatdlag-
dlugo. kup igdluane Bedford siårsi-
massutut ilivox igdlue avxuserngitdlo
tamatigut tamauna aperxånik orpera-
sålinguardlutik xaumanermut silav-
dlo issingneranut xivdlålugtuinångor-
simassunik. umiarssualiviup timå’tu-
nginguane nåpartarpagssuit xaleriår-
simåput, sigssiugkavdlo sininguane u-
miarssuit arfangniutit nipaitdlutik ta-
lisitersimåput pitugtordluarsimavdlu-
tik. tamane tamåne kåutarpaluk tut-
siutarpox uvserutisungne ikumaniku-
sungnilo pexatigalugit, tamarmigdlu-
me takussutaussut umiarssuit unga-
siliåsavdlutik pikinerånut.
imånut avalangnerujartornerput i-
lutigalugo anorssarigsiartorpox. umi-
arssuångup „Moss“ip axume xapua
katagarpå sordlume hestiarax panga-
ligårniarxårtalerdlune perrorutiginar-
dlugo ingerdlaortox. ilalo uvanga a-
nore imarsungnilo narajordluartale-
ravkit. kisamiuna nuna tunukasigka-
luatdlariga, nuna måtussausimassutut
misigisimavfigisimassara, nuna inuit
xilerssugausimaasutut itut tumaisa
mångertitisimassåt. tauva imånut a-
våmut såterpunga angissuserssua ku-
ssanåssusialo misigssuatålerdlugit, i-
max inup tumainit erssigungnaertit-
sissugssax.
Queequeq uvavtordluinardle nuåni-
ssårtiginguatsiarpox. sordlue mer-
xugdlit tarpartårtarput kigutinilo a-
giarsimassut sarxumersitarai.
sujumut ingerdlajuarpugut. tauva
ornitarput anguvdlugulo umiarssuå-
rarput puersitsivox agssumutdlo sa-
nguvdlunilo ukamarpox sordlume
kivfax arnax nålagkaminut sultani-
mut sikissåinatdlarfox. tauva inger-
dlavigssavivta tungånut sanguterpox
anorilo sanerxiardlugo autdlarpugut
agdlunaussaxutai saviminertut noxar-
titut sukatitersimassut nåparåssuilo
napisuitsutut anorerssuartume naju-
ngartårtutut aulatårtitdlugit. taima
sukalissårnivtinit nuånerssaxaluta u-
miarssup kånåta kingorna’tungåne
Queequeqilo xungujutdlagtaravta sia-
nigingileraluarparput umiarssuarme
ilaoxativta ilaisa xingarerpalugdluta
issigigåtigut. inuit naussorigsaissflgu-
navigsut erxumigigunaråtigut taima i-
kingutigigtigisinaugavta, ilame påsi-
sinaugunarnago xanox ilivdluta iki-
ngutigilersimanersugut. kisiåne inuit
tåuko naussorigsaissukormiugunavig-
put issikuilo maligdlugit ilimanardlu-
ne nautsiat put 127-t kigdlinginit ait-
såvik ximagutusimåsassut. tauva Qu-
eequeqip malugilerpå inflsugtut ilå-
ta tunuminit xuiagssuaråne. isumaxa-
livigkaluarpunga inusugtup xingmi-
arxap uma uvdlugssai tåssa nålersut.
kisiåne infip nujuartap uma nukig-
toxissup unårssuane saniminut ilivå
inusugtordlo tunuminitox taliagut ti-
gugamiuk torratdlavigdlugo tuping-
nartumigdlo aulagsarigdlune xumut
nalupå. sulilo tungitsox nuluisigut
påtalårdlugo. inåsugtox uLpatdlerso-
rujugssåvdlune tugdlunilo nikugter-
pox, kisiåne Queequeqip xiviarxingi-
lålunit „ulimåussuanilo“ tigugamiuk
ikinialerdlugo uvavnutdlume isåupå
mitdlusserxuvdlunga.
„umiarssflp nålagå," inusugtox u-
miarssup xånut tugdlunilo suaorta-
lerpox. „umiarssup nålagå, unarssuax
diåvuluvigssunguatsiarpox".
„urnåk?" umiarssup nålagå — angut
salugtox umiartortorpalåvigsox —
suaorpox Queequeq ornitigalugo. „xa-
nox tamåna isumaxåsava? sianigingi-
liuk inusugtox una toxusinaugagko?"
„xanox-una oxartox?" Queequeq
tungivnut xiviardlune saimassumik
aperivox.
„oxartox-una angungox una toxu-
ngajagdluinarpat," akivara inusugtor-
dlo tikuardlugo.
„toxutdlugo?" Queequeq ånilårsi-
marpaloxalune oxarpox kinile kaki-
orsimassox kinarssortitdlugo. „su-
nauvfa, angut tåuna aulisagårångu-
vox. Queequeqip aulisagårxat toxu-
ngisåinarpai, Queequeq arfangniartu-
vox!“
„mianerssorniarit," umiarssup nå-
lagå nivdliavox. „inugtumassupalåx-å
uvanga toxusinauvavkit kingugdler-
mik taimatut ilioruvit. taimåitumik
mianerssortariaxarputit!“
erxumitsumigdle pissoxarpox. tai-
maiserugtornerane umiarssup nåla-
gåta påsivå nangminex sunauvfa mi-
anerssortariaxarnerusimavdlune. ti-
ngerdlåussuax puerterujugssuarpox
umiarssuvdlo orratdlangneranit mev-
xua kigtorarpox erfagiuterujugssuara-
milo igdluanut åma uteriarxigdlune
umiarssup axuanitut tamaisa ximar-
råtititdlugit. inusugtox aitsångung-
mat Queequeqip påtalågå erxorne-
xarpox umiarssuvdlo avatånut igi-
tauvdlune. tingerdlåussup bommia a-
kianit anaordlutexåtålerpox tigoriar-
nigssålo ajornavigsutut isumaxarfigi-
narsivdlune. ilame xanox iliorniarto-
xångilax tamarmigdlo taxititertarput
ximarratdlutigdlo sordlume bommer-
ssuax imaxa arferujugssup agdleror-
ssua ulorianaxissoK.
tauvale takulerpara Queequeq u-
miarssup xånut sérxumertertox bom-
merssuvdlo xulåukiartulerånilo ag-
dlunaussax umiarssup sinarssuanut
aulajangersimassox tiguvå niarxunilo
xulautdlugo kåvititsiåinax xangale
bomme nigarérpå aulajangerssordlu-
gulo. taimatut bommerssuax unigti-
kålo umiarssuarmiut ulåputilerput u-
miatsiårax singiniardlugo umiarssup
avatånut nåkartox angumeriniarniå-
savdlugo. kisiåne Queequeq avdlatut
isumaliutexarsimavox. takuinalerpara
kiåmigut uvinmångorsimavdlune u-
miarssup xuleruånut nikugtertox a-
vunaråtdlagdlo avåmut tingigame i-
munga tungilax, minutit pingasut xå-
ngerdlugit nalugpox tale sujumordlu-
inax anguariartartut erssertardlutik,
xaxutigutdlo tamauna kiåssua nukig-
tugunaxissox magdlit nigdlerunaxissut
akornatigut erssiatdlagtarpox. tauva
unigdlune magssipox erxane xiniler-
dlugo, taimaitsiartordlo taimak xåni-
kaluångilax arxaxigame. minutit
mardluk migssiliordlugit arxaumarér-
dlune nuerxigkame tatdlime igdlui-
nånik anguartulersimavox igdlua-
ningme time umagunångitsox tigumi-
arpå. taimaisinerane umiatsiåp angu-
vai xaxitdlugitdlo inusugtordlo toxo-
réraluarsimassox umarterxingnexar-
pox. umiarssuarmiut tamåinarmik
Queequeq nersualårtorssuångorpåt u-
miarssuvdlo nålagåta xinuvigå isu-
måkérfigerxuvdlune.
(nangisao-K)
24