Atuagagdliutit - 24.07.1969, Síða 23

inusugtut nuånarissamingnik
tusarnårtarfé ingerdlassut
Nungme busit angatdlataujutigalutik nutinik moderninik tusar-
nårtarfiuput, inusugtut krunimik akiliginardlutik ilauvfigissar-
tagait
Nungme igdlonangilaK inusugtut nuånarissamingnik nipilerssorfigisina-usså-
nik imalunit OKalugtartup nutainik modernerissamingnik tusamårfigisinausså-
nik. Nungmile busenarpoK. tamåkoKaratdlartitdlugulo inusugtut marcaississåt
tamåna ikiorsemeKarsinausimavoK. nutiningme tusarnårtarfeKarpoK ingerdla-
ssttntlc. silarssup ilaine avdlane tairnåitOKångilaK. åligoK nunavtine tamatigut
kingugdliussutut onautigissaråtigutl nunavtinime busit imiussissuteKarput nipa-
kuldrtitagkanigdlo højttalereKardlutik. inusugtut nuånarissait uvalikut autdla-
kåtitat imiuneKartarput. unukut Nungme inusugtut kruninarmik akilivdlutik
nuånarissatik saruumersut kingugdlerpdt tusamåsavait maugårtunut ingitdlu-
tik Kivimiatånguardlutik Nup avicuserngine anérsuartut sanerKuavdlugit issi-
yin9nårujorutigalugit.
Nungmile busit ama avdlamik isu-
magissagssaKarput. angatdlatåupume,
Pingårtumik kalåldlinit atorneRartar-
tPt- busit angatdlåtagaisa amerdla-
nerssait mérauvdlutigdlo inusugtuga-
luarput. igdlumile ningiussut utorKait-
dlo igdloKarfingme pissagssaxarånga-
mik tamatigut taxåsavdlutik akigssa-
Kångitsut KujarutaKåt buseicarmat
kruninarmik akilivdlutik igdloKarfiup
sinikatårnerssuaK
uvdlut 14—it matuma sujornatigut
Atuagagdliutine erKartomeRarpoK
!nuit pingasut suliagssamut aulaja-
Pgersimassumut ilisimassaKardluångi-
kaluartut soKutigingnigtussutdle oxa-
l°Katigingnerat. atåne atsiortox pexa-
tauvoK. OKaluserineKartOK tåssauvoK
Kalåtdlit-nunåne aulisagkanik suliv-
figssuaKarnerme suliagssaxamermut
tungassut. isumaga maligdlugo oxalo-
Katigingnerme sujunersutit ardlagdlit
PilersineKarsimåput inuit avdlat isu-
Paåinik sarKumersoKamigssånut tu-
Pgavigssatut ilimanauteKarsinaussut.
dimagissap tamatuma igdlautigissag-
ssainångortipånga, soKutåungilardle.
aJurneruvordle Godthåb Fiskeindustri
AVS-ime pissortap Martin Nedergård-
jp OKauserissaisa oKatdlinerme pe«a-
taussut pingasut kångusutigssmging-
Pppgit. ilerKussartorme taimaiginarpoK
inuit ilisimassaRångitsut radiome inui-
nussutsikut erinarssut pingårnerutitaK
nnnligdlugo silarssuarme pissutsit ilu-
nrsiniarssarigaluarångagit. imalunit
taimåinerpa? tåssame ikinalunit pinga-
rntilingnik agssuardliuteKarsimångi-
laK> taimaingmatdlo påsissåka tunga-
veRartipå'ka uvånga: „nipanginartoK
akuerssissutut nautsorssutariaKarpoK,"
tamatumunalo tungavigssaussartoR
avdla Kimåniarssarisimavara, tåssa
una: „silatusårnerusaoR Kuiasårissar-
t°R Kuiasårissartuginartikåine." ajuat-
^lagtitaKåsaguma perRigsimissutigiså-
ngilara, kisiåne ilerasutigiuåsavara
tamåna Kuiasårutåinartut tåuko isu-
^aKartisagpåssuk.
suliamut tungassutigut påsisimassa-
kartunit OKauserissat påsisimassaRar-
nerungivigpume suliamut tungassuti-
gut ilisimassaRångitsut ORauserissåi-
nit. tamåname narrujumissutigåra. ta-
matumaluna nivtarsåussissariaRalersi-
simagånga ilungersornerulårnigssamut
^umornerulårnigssamutdlo akerdliler-
niardlugo suliniardluångipatdlårner-
ssuaK Kalåtdlit-nunåne sutdliveRarfit
anaerdlanerssåine atutOR pivdlugo. ta-
niatumane pineRartut tåssauginångit-
^lat sulissartut atausiåkåt, avisiliortut
atausiåkåt imalunit fuldmægtigit nå-
Iagauvfingme atorfeRartut. pinexar-
tutdle tåssåuput ingerdlataRarfit ta-
marmik (Kalåtdlit-nunåta radioa åma
radioavise).
sujorna Atuagagdliutit agdlagari-
ssamik ilångutaxarput atsiomeRarsi-
naassumik „France". agdlagkame er-
kartorneRarput Kalåtdlit-nunåni'k su-
lulerssuinerme ingerdlatsinermilo i-
ssornautit. „France" nålagauvfingme
atorfeRarpoR angingåtsiartorssuarmik
NGH-rne (taimåinguatsiarpoR). ersser-
kigsarsimavå ativine agdlagkame ilå-
PguneRarRunago isumaKarame taimåi-
®agaluarpat Kalåtdlit-nunåne ator-
i'ngmigut ingerdlatsinermine tamåna
ajORutigis£nauv{Jlug0,
alianaRaoR inuit ikigtuinait pissut-
b*nik ilisimassaRardluarnertik pissuti-
galugo erRordluartumik issornartor-
Sluisinaussut nipangertariaRartarma-
nunap ingmikortuane tåssane ator-
rigtik pitsaussoR sujunigssamilo Rag-
fariarsinauvdluarfitik ånaiumanagit.
tamåna alianåinångilaK, kisiåne erRU-
ngitsuliornerujugssuvoR demokratimut
PursorneRautigigaj uta vtinut.
kisiåne tåssa taima ipoR. inuk sia-
nitsuliortorssuartut issiginesartarpoR
nunap avgornerane tåssane suliamut
PisimassaRardluarnine tungavigalugo
Nalåtdlit-nunåne pilerssårusiarssuit
issornartorsiortarångagit. tauva anå-
nax Danmark ikiorneRarneR ajorpoR.
iluagtingitsornermut akissugssåu-
ssuseR tigumiumanérutarpoR. taimåi-
tordle demokratime inuvugut inuit a-
merdlanerit tungavigissåt maligdlugo
siaruarterissariaRardlutalo katerssui-
ssariaRartugut. arrå!
akissugssåussuseR atåssuteRardlui-
nartuvoK Kalåtdlit-nunåne uvdluinar-
ne ajornartorsiutinut soKutigissaRé-
nginermut ersserRigdluinartumut. so-
RutigissaRånginerdlo atåssuteRångit-
sungilaK atorfit „akissugssåussuseRar-
feru j ugssuit" suniuteKardluartugssat-
dlo inugtalerneRartarmata ukiune
mardlungne sulissugssatut isumaRati-
gissuteRarfigineRarsimassunit imalu-
nit inungnit sinikatårtuartunit inuit
avdlat soRutigissaRångineratigut sini-
katårtungortitaussunitaoR. åssersutig-
ssarpagssuit ilisimavåka inuit kingug-
dliuvdlutik taineRartut nersorRusår-
niartarnerånut tungassutigut. uvanga-
le åma (piårpatdlårtumik) kigsautigi-
nexångitsutut ORautigineRarnigssara
soRutigissaringilara.
sinikatårtuarnerssuaR tåssarpiauso-
rara ajornartorsiutivtinut ingmikut
itumut pissutaujuartoR — tåssa Ka-
låtdlit-nunåne suliviigssuaRarnerme
sulissoRarnermut tungassutigut. ima
isumaRartoRånguatsiarpoR utarxinå-
sassugut ajornartorsiutip isumaminér-
dlune iluarsineRarnigssanut, tåssa ka-
låtdlit ilerRuisa pissusisalo avdlångor-
neratigut, „europamiungorsarnikut".
utarRinåsaugut Kalåtdlit-nunåne ka-
låleRarungnaernigssåta tungånut.
Lamatumungale peRatigititdlugo ta-
manut sarRumiuneKartuartarpoR ka-
låtdlit kulturiata perRautånilo pissu-
serissaisa pingårtineRartuarnigssåt ...
, isumaKalerpunga tamåna sujunerta-
Rångivigsutut malungniutilersoR. isu-
maRaierpunga sianitdliornerinauler-
SOK.
agdlåtdlunime una isuma Kalåtdlit-
nunåne aulisagkanik sulivfigssuarne
aningaussarsiordluarsinauneR pivdlu-
go ugsagsårissariaRångitsoR. inuit ig-
dloRarfingme sutdlivingnit avdlanit
ugsagsårtariaRångitdlat. igdlumilunit
ningiussut sulissusinauvdluaraluartut
sulissugssarsiarineRarusungitdlat. ag-
dlåme suliagssaRarugtorfiup nalåne
fabrikinut ingmikut ikiortaussugssa-
nik sujunersuteRarnigssaR kigsautigi-
neKångilaR. inuiaRatigigtut atautsi-
mortutut isumaRarnigssaR kigsautigi-
neRångilaK.
nalungilara RanoR angnertutigissu-
mik misilineRartarsimassoR inuit sut-
dlivingnukartiniardlugit. akeRångitsu-
mik angatdlåssineK misilingneRarsi-
mavoR. igdloRarlingne angalaortitsi-
neRartarsimavoR aulisagkanik suli-
nermut inuit pigssarsiariniardlugit.
agdlåme atorfingne Rutdlersaussut
nuliait sulisineRartarsimåput. tamåko
suliniarnerit iluatingnaraluaRaut, ki-
siåne nåmångitdlat.
naluvarale suliamut tungassutigut
tungaveRardluartumik suliniarneRar-
simanersoR. naluvara inuit ajornartor-
siumut piviussumut piginåussuseRar-
dluartut suliniarsimanersut. naluvara
tungavigssat ilisimatusarnermut tu-
ngassut maligdlugit ajornartorsiut ilu-
arsiniarneKarsimanersoK misiligtagkat
sujumutdlo takordluisinauneR ilåtigut
atordlugit. sujumutdlo takordluisi-
nauneR piumassarlsavdlugo nåper-
tuivdluångitsutut OKautigineRarsinåu-
ngilaR, tåssame Ranordlunit neriutig-
ssaRarnångitsigigaluarpat Kalåtdlit-
nunåne aulisagkanik sulivfigssuaRar-
nerme pissutsit taimåituartungmata.
ajornartorsiutit tåukujuarput. inuit
ilisimatusarnermut tungassutigut pl-
korlssuseRarnerat atordlugo plssusig-
ssamisusaoR ajornartorsiutit ajungit-
sumik iluarslsavdlugit. tamånale misi-
lingniarneRarsimångisåinarpoR.
tamåname exiagineRarpoR!
Jens Brønden.
isuanit isuanut angatdlatigislnaussa-
mingnik.
avKusinipalåt
måna ukiut mardluk Rångiuput au-
lajangersimakånersumik ingerdlassu-
nik l\uk buseRalermat. autdiai'Rauti-
gineRarput busiarRat mardluk. erni-
nardle påsinarsisimavoR tåuko Ra-
jangnarpatdlårtut Nup avRuserngine
imåinåungeRissune atorneRåsavdlutik.
Råumatit arfineR pingasut Rångiutl-
nartut busiarRat iiuarsåuneRartarne-
rånut 25.000 kr. atorneRarérsimåput.
taimaingmat busit Rajangnåinerussut
Mercedesit mardluk ukioR måna le-
bruarime pigssarsiarineRarput. årit-
dlume pitsånguatdlagkujoR. piging-
nigtuat RavdlunåR kalåtdlimik nulia-
lik, Steen Brandt, Atuagagdliutinut
ORarpoK:
— busit nutåt nuånårutigeRåka. isu-
mavdluarnerput pakatsislneRånge-
RaoR. tåssame Kalåtdlit-nunåne bu-
seRåsagåine bilit Rajangnaitsuvdluar-
tariaRarput, ukiukume avRuserngit
iterssanik ulivkårtarput meterip åipå
anguvdlugo ititigissunik. isumaRångi-
langa bilitdlunit Rajangnåissusinik
ORåtårissarfit Nup avRuserngisut bili-
nut nungutdlarnartigissartut. buser-
ssuitdle nutåt 24-inik ilaussoRarsi-
naussut avRusinipalåt sapigaringi-
nguatsiarpait. måna 30.000 km inger-
dlarérput sulilo akomuteRångitdlat.
busit mardluk atautsikut atorpavut
pingajuat sitdlimatigalugo, aussavdlo
ilågut busit angisut pingatserneRar-
tugssåuput.
amerdlanerit kalåtdlit
— måna ukiut mardluk busertitse-
rérpugut, Steen Brandt nangigpoR.
misilinerinangaj angmik autdiartisi-
mavugut påsiniardlugo busertitsineR
Nungme ingerdlåneRarsinaunersoR.
busiarRat mardluk pigssarsiaråvut.
autdlarxåumutdle soRutigineRaréRaut
misiligdlugulo aulajangersimassunik
unigtarfilersuivugut. påsinarsivordle
busiarRat uvdlut tamaisa 450 km i-
ngerdlåsavdlutik saperåt avRuserngit
ajussusiat pissutigalugo. unigfigssau-
galuit erRortineRarsinausimångitdlat.
avdlatutdlo ajomaxingmat busit angi-
sut pigssarsiarineRarput. iluåtdlaxaor-
dliune.
Nungme avRusinérarpagssungmata
avRusinernut angnerussunut anit-
dlavfigssaRångitsut aulajangersima-
ssumik unigtarfigssalersuineR ajorna-
kusoRaoR, ilungersutdlugule sulissuti-
gårput aulajangersimassunik unigtar-
feRalernigssaR. neriutigåra Nuk ta-
måkerdlugo angatdlavigisinauleru-
mårdlugo aussap ilågut busit sisamag-
ssåt tikiupat. åma akikinerussunik
bilitilersuilerpugut 10 kr-mik akiligåi-
ne 12-eriardlune businut ilauneR a-
jornarane. ilaussartume amerdliartui-
narput.
— ilaussut amerdlanerssait kalåliu-
pat?
— åp, ilaussut 99,9 pct-é kalåliuput,
kalåtdlit ilaussukuminaRaut. ukiune
mardlungne Nungme busertitsigalua-
rama kalåtdlit ilaussut tungånit o-
Rautsimik ajortumik atautsimigdlunit
imalunit nåmagigtaitdliornermik tu-
sarsimångilanga. Ravdlunåtdle ilau-
ssartumininguit avdlaoRaut, xavdlu-
nåtdlo bilinut ilaussarnigssåt kigsau-
tigingikaluarpara, nåmagigtåipatdlå-
Ringmata. Ravdlunåt sianigissariaxa-
raluarpåt Nungme busertarneR Kø-
benhavnimisut ingerdlåneRarsinåu-
ngingmat. ilaussunik avdlanik åma
inimigingnilårsinauneR takutitariaRa-
raluarpåt.
tupingnartumik bilerumatut
— isumaxarpit busit amerdligpata
taxat navianartorsiortineRalisassut?
— Danmarkime taxat inuvdluatår-
niutitut issiginexartarput månile uv-
dluinarsiutduput. månåkut Nungme
7000-inik inulingme taxat 90 migssåi-
niput. ajortusimanaviarsimdngilarme
taxauteKardlune sulilo taxat amerdli-
artorput. Kalåtdlit-nunåne inuit bile-
rumatuput tupingnåinavigsumik. tai-
maingmat taxat atorfigssanartudsåput.
isumaicarpungale busertartut amer-
dliartuinarumårtut akikiner ungmat
pissutigalugo.
— måna bilit akitsutexalerput.
— isumaxarpunga bilit akitsutexa-
lernerat ajungitdluinartox, neriutigi-
ssariaRarpordle bilit akitsutåta ilå a-
torneRarumårtoR avRuserngit pitså-
ngorsagaunigssanut ukiumilo avRu-
serngit ajunginerussumik nivangne-
Rartalernigssånut. ukiox kingugdlex
unukut arfinex pingasut migssiginale-
rå busit unigtariaRartarsimåput av-
Ruserngit nivangnexånginerat pissu-
tigalugo.
— kalåtdlit busine ingerdlatsissori-
ssarpigit?
— kalåtdlit businik ingerdlatitsi-
ssut xavdlunånit isertitaRarnerussar-
put. kigsautigigaluaxåra kalåtdlinik
ingerdlatitsissunik pitsaussunik amer-
dlanerussunik pigssaRarsinaunigssaR.
sujornatigut kalåtdlinik ingerdlatitsi-
ssoxartaraluarpunga tåukulo xavdlu-
nånit angnerussumik akilertarsimavå-
ka. måna kalåtdlit ilånikut sivnisso-
ralugit ingerdlatitsissorissarpåka.
Julut.
sanaortugagssat
350 miil. kr.-nut
nunaKarfingne mesteriussut sujornatigornit angnertunerussu-
mik pisårtugagssanik sanaortugagssanigdlo tigumissaKartug-
ssaussut, GTO-vdle suliagssai ikiligalugtuinardlutik
Kalåtdlit-nunåne sanaortugagssane
pisartugagssanilo ukiox måna 340 mili.
kr. migssait aningaussaiissutaussug-
ssåuput. Kalåtdlit-nunane suliagssat
ilevKårniarnermit erRugausimåputaoR,
tåssa sutdliviuvaluartartup nalå aut-
dlartikalugtualersordlo suliagssat 10
miil. kr. migssiliordlugit naiexartut
pérneRarsimangmata. aningaussalissu-
tine tamarmiussune nålagauvliup su-
liagssautaisa saniatigut ilånguneRarsi-
mavortaoR boligstøctemit igdluliorti-
ternex ukiox måna 74 mili. kr. mig-
ssiliordlugit aningaussartutigssaRar-
toR, åma kommunet suliagssautait å-
malo privatinut suliagssat åssigingit-
sut, tåukunane GTO ilautinexardlune.
lauvalo privatimik suliagssat katit-
dlugit 10 åma 15 miil. kr. akornåni-
tugssatut migssiliuneRarput. suliag-
ssat katitdlugit 300 mili. kr. migssåi-
nik nalexartut GTO-p sujulerssugag-
ssarai. pisårtugagssanit sanaortugag-
ssanitdlo GTO-p sujulerssugagssainit
30 mili. kr. migssait atorneRartug-
ssåuput atortugssat il. il. pigssarsiari-
neRarnerinut. tauvalo sanaortugag-
ssavit pisårtugagssavitdlo sivnerutui-
nit 270 miil. kr. migssåinit 55 procen-
tip migsså atorneRartugssauvoR su-
liagssanut entreprenørinit suliartorti-
tanit suliarinexartugssanut, 33 pro-
centivdlo migsså Kalåtdlit-nunåne
mesterinut nunaRarfingnitunut, GTO-
vdle nangminex suliagssaisa taimåg-
dlåt 12 procent migssiliorpait.
teknikimut tungassutigut suliagssa-
ne angutit 4.800 migssait suliagssaxar-
tinexartugssåusåput, ilångutdlugit
teknikerit agdlagfingmiut il. il., tåu-
kulo agfaisa migssait tåssåusåput inuit
Kalåtdlit-nunåne najugaxavigsut. su-
lissartunik suliagssaRartitsineR xåu-
matikutårdlugo ugtusagåine Kalåtdlit-
nunåne najugaxavigsut 10 procent
migssiliordlugo angnertunerussumik
udsendtiussunit suliagssaRarnerussug-
ssåuput, tåssame pivfigssax sivisune-
russox atordlugo tåuko sulissartug-
ssaungmata, udsendtitdle ukiup ilåi-
nåne sulisineRartardlutik.
nunaKarfingne mesterit sanaortu-
gagssanik pisårtugagssanigdlo suliag-
ssait ukiox måna sujornatigornit ang-
nertuneniput, tamatumungalo pexati-
gititdlugo GTO-p suliagssai aitsåt tai-
ma ikigtigalutik. ukiup nånerane Ka-
låtdlit-nunåne nunaKarfingne meste-
rit 320-uput ukiume sujuliane 270-
iusimavdlutik 1964-imilo 130-iusimav-
dlutik. ukiup matuma suliagssartai-
nik ingerdlatsinerme mesterit katit-
dlugit sulissorissagssåitut ilimagine-
xarput sulissartut 1500 migssait, lær-
lingit 60—70-it åmalo sulissartut ud-
sendtiussut 400 migssait.
igdloxarfit amerdlanerssåine pissut-
sit måna imailersimåput nunaKarfing-
ne mesterit suliagssat tamaisa suliag-
ssarissardlugit, ukiumit kingugdlermit
inårsagagssat ikigtut tåisångikåine.
Narssame Ausiangnilo taimåikatdlar-
poK, ingerdlauserdle sujuariartortit-
dlugo igdloKarfingne avdlane taimai-
lersugssauvortaoK.
1969-ime sanaortugagssanut pisår-
tugagssanutdlo pilerssånime Nungme
katitdlugit aningaussalissutigineRar-
tugssåuput 97 mili. kr. migssait, Sisi-
miune 43 miil. kr. Påmiune 26 mili.
kr. migssait, Manitsume 26 miil. kr.
migssait, taimalo igdloxarfit sikunex
ajortumitut aningaussalissutigssat ag-
faisa migssåinik pigssaRardlutik. av-
dlane aningaussalissutigssat amerdla-
nerssarisavait Ilulissane 22 mili. kr.
migssait, K’aRortumilo 21 mili. kr.
migssait. Angmagssalingme aningau-
ssalissutigssat 5,3 miil. kr. migssilior-
pait, Scoresbysundimilo 1,1 miil. kr.
migssait.
boligstøttemit igdluliortiternex atu-
ivfiunerpaussugssauvoK, katitdlugit
73,8 mili. kr. tauvalo udsendtit igdlug-
ssåinut 23 mili. kr., taimalo igdluliag-
ssat katitdlugit 96,8 miil. kruninik a-
tuivfiussugssauvdlutik. tauvalo atuar-
fit iliniartunutdlo inigssiat 45 miil. kr.
migssait, umiarssualivit 27,3 miil. kr.
migssait. avxusernit, imex nunap ilua-
gut kugfiliat erKaivit il. il. 22,3 miil.
kr. migssait, atorfexarfit ikiuissarner-
mut tungassut taimaingajagtutdlo 19,9
mili. kr. migssait, elektricitetimik pi-
lersuinermut 18,2 miil. kr. migssait,
nalunaerasuartautøRarnermut 16,2
mili. kr. migssait. sanaortugagssanut
pisårtugagssanutdlo ilåuputaoR umi-
arssualiorfit, sulivfigssuaKarfigssat,
niuvertarfit, xuerssuit, tankeKarfit,
nåparsimavit oxalugfitdlo.
FOTO. FOTO. FOTO
Film fremkaldes
Farve og sorthvid
Arne Jensen . Box 624 . Esbjerg
HDH TK^eg-ma&c
MED INDBYGGET RUMTERMOSTAT sikrer Dem nem og behagelig
opvarmning. De indstiller blot på den temperatur. De ønsker, og den
indbyggede termostat regulerer automatisk radiatoren - også når De ikke
er hjemme - og sparer derved brug af unødvendig strøm.
De kan også indkoble konstant grundvarme, der hindrer træk fra døre
og vinduer.
29