Atuagagdliutit - 31.07.1980, Blaðsíða 8

AG
ukiut 65 måna Kångiuput
savauteKarneK pilermat
tamåna sujorKutdlugo umassuteKarnlkut nunavtine
pissarsimassunik erKartuivoK EKalungne savautilig-
ssuax Abel Kristiansen.
Erik AugpalårtoK saKitsaiumatå-
simagatdlartitdlugo Kangarssu-
aK nunagssarsiarisimassåta ilåne
tamåssa nalivta savautenartue
siåmarterdlutik nunagssiortorsi-
magiput.
Kangarssuan Island Nor gerne
naussorigsaissunit nunasiortorfi-
gineKarsimavoK. nunasiortortut
kingugdlit 960-ip ingerdlanerane
Thorvald erneralo »Erik Augpa-
lårtoK« ilagisimavait — tOKUtsi-
nermut piss&Katausimanermik ki-
ngorna Jærenimit (uvanga 1957-
ime tamånlsimavunga — A.K.) Is-
landimut autdlarsimåput. nunau-
teKarfigssarnigsut nangale imer-
sorérsimangmata kitåne avang-
narpasigsume Bredefjordip ki-
nguane nunagssisimåput Høge-
dalime — nunautenarfigtårtik
Eriksstadimik atsersimavåt. Eri-
up nulia Thjorhildemik ateKarsi-
mavoK, pigigsårtunlngOK ilagi-
ssalik. Erik AugpalårtoK — sanit-
saiumatoKissoK — mardlungnik
toKUtsInatdlarmat Høgedalimit
pérsinenarpoK 980-imilo erKartu-
neKarpoK nunaminit nunarKati-
minitdlo ajagtugaussutut — ukiu-
ning&K pingasunik sivisussusena-
runartumik. Erik taimak pinena-
rame ikingutine nalunaerfigai Ka-
nga nuna Gunnbjørnip Islandip
kitåne anorerssuarmit såvigu-
ssauvdlune takusså ujariartorni-
ardlugo. autdlarpon nunalo ujag-
kane navssårå misigssuivfigalu-
gulo. ukiut pingasut migss. tamå-
nlpoK, ukiut emigsivitsutut pine-
narfine nåtserdlugit. Islandimut
uterame »nuna navssårissane«
Grønlandixmk atserpå, OKarame
nuna aterigsårune kajungerine-
KarnerusassoK — åmale! nunasi-
artoKatigssarsiordlune Island
angatdlavigå. tauva nunasiartor-
tut autdlarput; asulinardlo kaju-
ngernartumik atsisimånginera-
nut takussutigssauvoK ... »nu-
nasiartortut nunauteKarfigssai-
suasimassut tiklnavigdlutik nu-
nauteKarfigssamigsunut piortor-
put...« Erik Grønlandimut nu-
nasiartormat umiarssuit 25-t aut-
dlanatausimåput, 14-it kisimik
ångusimåput ilaitdlo utinarsi-
mavdlutik umiusimavdlutigdlu-
nit. OKautigineKarpoK inuit 500
migss. apusimassut.
naluneKångitsutut Erik Aug-
palårtoK Brattahlidime (K’agssi-
arssuk) najuganarpoK, »atamine-
Kangårdlune tåssane inuvoK«, ta-
marmigdlugOK nålagaråt! — tå-
ssa Kavdlunåtsiait nunavtine na-
paniarsimåput angnermik savau-
teKarnermik nerssussuauteKar-
nermigdlo inOssutenardlutik, pi-
niarnermik tapertanardlutik uki-
une 500-ngajangne; navånga Lin-
denowsfjordimit avunga NGp
avangnångua tikitdlugo siaruar-
simavdlutik. uvnialo åma piniari-
artartut, avnarujugssuan K’i-
mugseriarssuan inortuarnago,
kåkåk! emoriarneKartarpoK pi-
ssagterugtorfingmik nalåne 5.000
migssåinik amerdlåssuseKarsima-
galuartut.
uvanga 8-nik ukionardlunga
1926-me Danmarkip katerssugau-
sivigssua (itsarnitsanik) Igaliku-
me agssaisitsitdlarmat ila alutor-
nanaoK, pingårtumik tåuna: bi-
skorpip ilerra ulitdlarmåssuk! ta-
lerpingmigut kGltiussumik ag-
ssangmiulik ajåupiålo asketræ-
mik sanåa aorrup tGgåvanik nipe-
rugkamik isoKUtilik, tåssaugu-
narpordlugOK biskop Jon Smyr-
rill 1209-me toKUsimassoK.
Kavdlunåtsiait nungunerisa ki-
ngornagut ukiut 200-Qngitsutdlfl-
nit europamiunit nuna kingumut
tikineKarKigtalersimavoK. tai-
måinerane issingnerulersimavoK,
ilaisamigOK taivåt »nuna tujormi-
nartorssuaK«-mik — uvnialigdK
imartå umassulik — arfernik!
naluneKångitsutut Kavdlunåt-
siait pissutigalugit Hans Egede
1721-me nunavtinukarsimang-
mat — pakatsivordle! unlnarami-
le 1723-mile nerssutauteKalersi-
mavoK; naluvarput savauteaarsi-
manersoK. nårdlit ajoKersuissut
naluneKångitsutut savaussaute-
Kartarsimåput. 1765-ime island-
imio Egil Thorhallesen (provste
sujugdleK) nunavtine sufilerame
misigssuisitausimassoK tusåma-
varput islandimiunik nunasisitsi-
nigssaK misigssorKUvdlugo ka-
ngerdlungne piukunartune savau-
teKarnermik nerssussuauteKar-
nermigdlo ingerdlåssiniartugssa-
nik — piviussunguleraluardlunilo
maungåinartitausimavoK — ug-
gornaraluartumik.
ugpernartumik ilisimaneKar-
poK Påmiune ajoKersuiartortitaK
Myhlenphort — Påmiumtarsima-
ssok ukiune 1761-68 åma 1773-75
— amerdlalårtorssuarnik savau-
teKarsimassoK, agdlåme norge-
miumik inusugtumik savanik pår-
ssissoKarsimassoK, sujunertarisi-
magaluaramiuk kalåtdlinut ta-
pertagssatut inussutigssarsiu-
taulersinaunigssåt. kalåtdlitdlu-
gOK umassåteKarneK soKUtigi-
ngitdluinarmåssuk avalangnig-
ssame tungånut nungutikiartui-
narsimavai. 1773-ime sule utor-
Kait 12 savåmatdlo 9 pigineKarsi-
magaluarput.
K’aKortup palasemåva Hans
Buch (K’aKortumlsimassoK 1777-
88) ilisimaneKartutåt umassåte-
Karnermik nautsivilerinermigdlo
soKutigissaKarsimavoK. K’aKor-
tumut pisimatsiåinardlune sava-
nik savaussanigdlo peKalersima-
vok. 1782-ime nerssutémat pi-
ngasut nagsiussarsiarisimavai.
taimanilo K’aKorturne niuvertu-
ssup Niels Møller Thomsenip ag-
dlautigisimavå »palase arfiniling-
nik nerssussuauteKartoK arfineK
åipagssåtdlo ilimanarsissoK«. pa-
lasivdlo aj oKersuiartortitseKati-
git agdlagfigigamigit naggatåti-
gut taisimavå Grønland Kånåp
nunånut åssersåtdlugo, OKarsi-
mavdlunilo »nuna imungmik pu-
nermigdlo kbgtOK«. — kåkangå-
sit . . !
OmassåteKarniavigsutut aut-
dlarnissoK Anders Olsen, in.
1718. atorfingminit soraerdlunilo
ukioK 1780 Upernaviarssuk-mut
nunasisimassoK nerssutauteaar-
dlune, — tusåmaneKångilaK sa-
vauteKarsimaneranik. tåssalo au-
ssaK-måna ukiut 200-ngorsimå-
put nangminerssulemeramt. uki-
utdle pingasuinait tåssanisima-
vok, igdlune ikuatdlangmat ukiut
pingajugssåne Igalikumut nfigsi-
magame, tåssagOK tagpavane pi-
niagagssaringneruvdlunilo ki-
nguåminut nunaKarfigssarKing-
nerungmat. ukioK 1784 Anders
Olsen Nålagarssuarnit agdlagar-
tamik nagsineKarsimavoK nang-
minerssordlune umassuteKarner-
mut ugpemarsåumik. ardlaling-
nik peKarsimanermat sorssung-
Norgeme Bergenip avatåne savautilik Kristoffer Fjeld savautiminik nerdlersuissoK,
ungatdliuvdlune igdlua. 1957-ime éssilissaK.
savårKat indrdlåt arnamik saniane.
nerup nalåne (1807-14) Kavdlunåt
niomutigssanik ajorssalitdlarma-
ta K’aKortup palasia Christian
Frederik Fleischer unersiorsi-
mangmat nerssussuit neKait Iga-
likume Anders Olsenip kinguåvi-
nit pisiarissartagkatik agsut ilua-
Kutigissardlugit. pisflngutausi-
månginermatale ujaragsiåp ty-
skiussup Gieseckip taimanikut
Igalikume itortaussoK Anders Ol-
senip ernera Johannes Andersen
nagdligssorsimangmago »pitsG-
ssusia pivdlugo« — tåssame ta-
pertarinardlugit pigissarsimagu-
naramikik. uvagut méraunivta
nalåne Igalikume nerssussuit 30-
40 migssiliortarpait. emaimaKå-
ra angagput taimanikut Igaliku-
me pissartaussoK Sebulon Egede
agdlåt 4-5-inik imuliuteKartarmat
— puniutå piumaneKartaKaoK
Kavdlunånit.
nålagarssuit nalunaerutitoKait
nåpertordlugit savat aminik mer-
Kuinigdlo pisianik avalagtitsisso-
KartarsimavoK. sordlo 1806-ime
savat memue ugtutit 387 pisiari-
neKarsimåput (imaKa Påmiunit
Igalikumitdlo pissut?). Anders
Olsenivme kinguåve åma savau-
teKalårtarsimagaluarmata, nu-
ngussiarineKarsimassunigdle.
åmåtaoK Narssame niuvertoru-
seK KavdlunåK Hans Raun savau-
teKarsimavoK. K’aKortume pala-
sip Janssenip nulia ta uvdlorsiuti-
mine 1849-57 ima OKautigissånik:
»Ravn nerssussuauteKaKaoK,
nerssussuit arnavissat arfinigdht
nerssutérKatdlo eraavtine ivigar-
torussårput, åma savauterpag-
ssuaKarpoK ...« palase imåinåu-
ngitsorssuaK Gerhardt Egede ag-
dlagpoK nangmineK mérautitdlu-
ne Kivssivik ningiume pia savau-
teKaratdlaramik atortagåt pi-
nguarissardlugo. kisiånigOK
nangmingneK sujunermikutdle
savat nungorérsimåput, nerssu-
ssuitdhgoK angumerait...
(nangisaoK)
HANDELSKOSTSKOLE
IKAST
HANDELSKOSTSKOLE
BØGILDVEJ 12, 7430 IKAST
EFG-KONTOR OG BUTIK - TAL MED ARBEJDSFORMIDLINGEN
Eumig tq
filmsæt.
e
\5- y
Hvorfor notes med slumt.lm? Med EUMIG TONEFILMSSÆT kan du op-
tage og gengive dine egne film med original lyd Film dine born mens de
er born Det går legende let med Eumig lonefilmss*t
Vi har lavet et sæt bestående al den line Eumig Sound 33-XL optager
komplet med mikrolon. samt den hall fantastiske Eumig 820 Sonomatic
fremviser, og samtidig lår du selvfolgelig også den forsle film med i ko-
bet Ligeledes medlolger samletaske til optageren
Få dig en FOTO-KONTO og udnyt alligevel vor SÆ TRABAT pa kr 650 00
Normalpris for hale sættet kr. 5845.00.
Deres ur
er i gode hænder hos os ...
Vort moderne reparationsværk-
sted modtager gerne Deres ur el-
ler brille til reparation.
nalunaerKutårKat
uvavtinut suliarititarniaruk
årdlerKUtiginago...
sutdlivivtine moderniussume na-
lunaerKutårKat issarussatitdlunit
suliariumaKåvut.
□ Eumig tonelilmsæl konlanl. kr. 4995.-
0 eller FOTOKONTO med udbetaling kr. 500.-
+ 10 mdr. å 535 - (ialt kr. 5850.-)
URMAGER JOHN GRAUTING
Torveti - 7620Lemvig
Chr. Richardt Vs
NØRREGADE 16.7600 SKIVE
savanik toKaragagssanik aigdlerneK »Walsøe«mik 1950-ip sujunfnguagut K'agssiarssungme.
8