Atuagagdliutit - 30.06.1998, Page 17

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 30. JUNI 1998 • 17
Guatemala-mi
demokratiip
siuariamera
Qinersinermi kalaallit
alaatsinaattuat: Inuiaqatigiit
indianerit maya-t qallunaat nunallu
tamat tapersersornerusanaqarpaat
All. Carl Nielsen,
Amerikap Qeqqani
Mellemfolkeligt Samvirke-
mi paasissutissiisartoq
Guatemala-p avannaata ki-
taani qaqqarsuarni nunap im-
mikkoortuani Huehueten-
ango-mi inissisimasumi nu-
naqarfeeqqami pujoralattumi
Cuilco-mi kommunalinut qi-
nersisoqarpoq. Qaqqat in-
ngiinit kommunip allaffiata
eqqaa seqerngup qinngorsi-
mavaa, innuttaasut oqalliffi-
anni, qnersinerup inemerani
utaqqiitigalutik. Eqqaani or-
piup alanngortaani qeqarpoq
Carl-Christian Olsen, Puju,
Nuup Kommuneanit qinersi-
nermik alaatsinaattuusoq, qi-
nersisartunit unguneqarsi-
malluni, taakkulu oqalut-
tuuppaat aqqusineqalerusul-
lutik, nunalerinermi suliniu-
teqqullugu kiisalu kommuni-
mi napparsimmavittaarusul-
lutik. Kissaatigisaq tassan-
ngaannaq atorfissaqartinne-
qalerpoq.
Nilliasoqalerpoq, inuillu
biilit assartuutit marluk u-
nguaat, usisarfiini inuit arlal-
lit aqqunartitersimallutik. A-
jutooqataasimapput, biili il-
loqarfiup avataani sivinga-
sukkut ulikattarsimalluni.
Illoqarfiup nakorsiartarfiali-
arput, ataasiinnarmik nakor-
saqartumut, nakorsaataate-
qanngingajappullu kommu-
nip innuttanut 53.000-iusu-
nut isumaginninnissamut a-
migartut, napparsimmavillu
qaninneq qaqqani aqqusinee-
rannguani nal. ak. sisamani
biileqqaareerluni aatsaat ti-
kinneqarsinnaalluni. Aju-
naamerup alianartup Guate-
mala-mi kommunit inissisi-
manerannut ersiutaalluarpoq:
Pisariaqartitat amerlaqaat,
aningaasassalli ikeqaat.
Ukiuni 36-nik
Ulloq 7. juni Guatemalap
kommunini 330-usuni 30-ni
qinersineqarpoq. Qinersineq
taanna siullersaavoq, Guate-
malap naalakkersuisuisa mu-
misitsiniallu URNG-p eqqis-
seqatigiinnissamut 1996-imi
atsiormatali, taanna ukiuni
36-ni nunaqqatigiit ukiuni
36-ni imminnut sorsuukkun-
naarsitsivoq, sorsunnik
150.000-it sinnerlugit toqu-
sortalik. Qinersineq nunap
demokratiskiusumik qinik-
kamik præsidenteqalernis-
saanut inatsisartoqalemissaa-
nullu 1999-imi qinersinissa-
mut misiligutaavoq misilit-
sinnerullunilu.
Guatemalami demokratis-
kinngorniarneq ajornaku-
sooqaaq, allaat qanittukkut
sakkutuut biskop Juan Gerar-
di toquppaat, taanna katuullit
ilagiit inuit pisinnaatitaaffii-
nik allaffeqarfiani sulisoq,
sakkutuut neriuutigaat to-
qukkunikku sakkutuut inuin-
narnik toqoraasarnerannik
misissuineq unitsinneqassa-
soq. Iluatsinngilarli.
Guatemalami Mellemfol-
keligt Samvirke, MS, sulivoq
innuttaasut piitsut kommuni-
ni demokratiskiusumik i-
ngerlalemissamut suliniame-
rannik tapersersuilluni. Taa-
maattumik MS Guatemala-p
avannaata kitaani qaqqarsu-
arni nunap immikkoortuani
Huehuetenango-mi, MS-ip
suliffigisaani, Cuilco aamma
Aguacatan-ip kommuniini
qinersineq malinnaaffiginiar-
lugu MS qinersinermik alaa-
tsinaattunik aallartitsivoq.
Aallartitani Nuuk Kom-
munea sinnerlugu peqataap-
put Carl Christian Olsen
aamma Lannguag Lynge,
Danmarkimillu Mette Mad-
sen, Hadsten Kommune
aamma John Jensen, Stenlille
Kommune. Aallartitat nak-
kutiginerussavaat indianerit
inuiaat maya-t, innuttaasut
60 procenterisaat, qinerseqa-
taasinnaanissaannut periar-
fissaat.
Qinersiffik alianaak
Partii naalakkersuisuutita-
qartoq, PAN, qinersinermi
kommuni 30-usuni 22-ni aju-
gaavoq, partiilu nutaaq saa-
merliuniaq FDNG kommuni-
mi ataatsimi ajugaavoq. Qi-
nersisartut nalunaarsorsima-
sut 39 procentiisa missaat qi-
nerseqataapput, 1995-imi
præsidentimut qinersinermut
naleqqiullugu siuariaataallu-
ni.
Carl Christian Olsenip ul-
lormi qinersiffiusumi malin-
naavoq ullaakkut nalunaaqu-
taq sisamanit unnuap qeqqa-
ta tungaanut.
Oqaluttuarpoq:
- Cuilco-mi ulloq qinersif-
fik alianaaqaaq, Qinersisitsi-
nemi qullersaallutik Suleqa-
tigiinnit pikkorilluni inger-
lanneqartoq, taakku Guate-
malami qinersinernik isuma-
ginnittuupput. Napparsima-
sut tappiitsullu qinerseqataa-
sinnaanngillat, tamannalu
nalunaarusiornitsinni isor-
nartorsiorparput. Taamaak-
kaluartorli qinersineq demo-
kratiimut siuariaataavoq.
Guatemalami eqqisseqati-
giinnissamut isumaqatigiis-
sut ukiunik marluinnarnik pi-
soqaassuseqarpoq, indiane-
rillu maya-t pisinnaatitaaffit-
taamik atulersinnaanissaan-
nut piffissaq sivisooq atorne-
qarsinnaavoq. Indianerit aa-
lajangiisamemut peqataanis-
samut sungiussisimanngillat.
Ukiut kingulliit 36-t maya-t
Carl Christian Olsen Cuilcomi qinersinermi ulloq naallugu
malinnaavoq. lsumaqarpoq qinersineq pikkoriffigineqarluni
ingerlanneqartoq, naallu napparsimasut tappiitsullu
qinerseqataasin-naanngikkaluartut demokratimut
siuariaataavoq, Pujoq oqarpoq.
Carl Christian Olsen fulgte med på hele valgdagen i Cuilco.
Han syntes valget blev gennemført professionelt og selvom
syge og blinde ikke kunne stemme, var det et fremskridt for
demokratiet, siger Pujo.
sakkutuunit kisermaassillutik
naalakkersuisunit naqisine-
qarsimapput, naqisimannin-
nerlu Spaniamiut nunasiaam-
mi naalakkersuisuusut ukiut
500-t matuma siornali aallar-
nerpaat.
Kommunit allaffii
tiguakkat
Amerikkap Qeqqani Guate-
mala qinersiartortukinner-
saasarpoq, pingaartumik
indianerit qaqqarsuarniittut
qineriartortannginnamik.
Cuilco-mili qinersiartortut
22 procentimit 30 procenti-
mut amerlipput, tamatumun-
ngalu peqqutaavoq innuttaa-
sut eqeersimaartut paasisi-
mammassuk kommunalbe-
styrelsimi ilaasortatik peqqu-
serluttuusut. Naatsorsuutit
naapertorlugit borgmesterip
nakorsiartarfik nutaaq ime-
qarfittaarlu atoqqaartissima-
vai. Suliniutilli tassaannaap-
put nunami assatat marlus-
suit, aningaasallu kommu-
nalbestyrelsimi ilaasortat
pissarsiarisimavaat.
Tamanna paasineqarmat
innuttaasut kamassimaqalu-
tik kommunip allaffia tiguar-
paat borgmesteri tunuartinni-
arlugu. Iluatsinngilaq. Taa-
maammat innuttaasut eqqar-
tuussivimmut tunniussipput,
borgmesterili pisuutinneqan-
ngilaq. Uppernarsaatissan-
ngooq amigaateqarmata. Uf-
fali Guatemalami eqqartuus-
siveqarneq peqquserluffiu-
sorujussuaq. Periarfissat ki-
ngullersaraat politikkikkut
aaqqiinissaq. Iluatsippoq.
Qinersisoqannat borgmeste-
rip partiia naalakkersuisut
partiianut ajorsarpoq. Innut-
taasut isorinnittut attaviitsu-
tut aammalu partiitut qineq-
qusaarput. Qinersisut katin-
neranni naalakkersuisut par-
tiiannit amerlanernik qini-
gaasimapput, kattussimaga-
luarunillu qinersinermi aju-
gaasimassagaluarput.
Demokratii
inerikkiartorpoq
- Qinersinerup takutippaa
indiamerit maya-t inuiaqati-
giinni akuunerulernissamin-
nut politikkikkut piumassu-
seqartut, qinersiartortullu
procentinngorlugit amerlisi-
manerat isumalluarnarpoq,
aammattaarlu innuttaasut pi-
sinnaatitaaffitsik nutaaq ator-
luamiaraat peqquserlunnerit
isomartorsiussallugit. Tama-
tuma takutippaa eqqisseqati-
giinnissamik isumaqatigiis-
sutip kingorna demokratii
inerikkiartortoq, tamannalu
pitsaasumik ingerlariameru-
voq, Guatemalap iluatigisas-
saa, Carl-Christian Olsen
oqarpoq.
- Atuarsinnaananilu allas-
sinnaannginnerup qaanger-
nissaa pingaaruteqarpoq, in-
nuttaasut affai sinnerlugit
taamaakkamik, kiisalu innut-
taasut piitsut akomanni paa-
sisitsiniaanerit aallartinnis-
saat pingaaruteqarpoq. Aal-
lartitattaaq kaammattuutigaat
Qinersisitsisartut innuttaa-
sullu suliniaqatigiiffii 1999-
imi qinersisoqannginnerani
qinersisartunik paasisitsinia-
assasut, innuttaasut ilisima-
saqarnerulertinniarlugit kii-
salu qinersinermi peqataanis-
saannut kajumissaarniarlu-
git. Qallunaat nunallu tamat
Guatemalamik ikiuunnissaat
suli pisariaqartinneqapoq,
Carl-Christian Olsen oqaa-
seqarpoq.
Guatemala Nunarpullu
MS-ip aallartitaqarnerani
siunertat ilagaat Guatemala
Nunattalu suleqatigiinni-
saannut periarfissat misissus-
sallugit, tassa indianerit ta-
persersornissaat eqqarsaati-
galugu, tamatumunngalu
Carl-Christian Olsen ima
oqaaseqaateqarpoq:
- Nunarput Namminersor-
nerunermik kommunillu ina-
tsisiliuunnerinik misilittaga-
qarluarpoq, Guatemalap isu-
massarsiorfigisinnaasaanik.
Ilaatigut pinerluttulerinermi
inatsit, kalaallit ileqquinit
aallaaveqartoq, qallunaat pil-
laasamermut inatsisaat ator-
neqartamani. Eqqartuussisu-
tut ilinniarsimanngitsut eq-
qartuusseqataasarnerat ma-
ya-t imaassinnaavoq atorsin-
naagaat, eqqartuussiveqar-
nermik ilisimaarinninnermik
pitsanngorsaataasinnaasoq,
nunaannarmilu inuiaqatigiin-
nguani naalagaalliortitsina-
veersaarutaasinnaasoq.
- Saniatigut Nunarput as-
sersuutissaqippoq nunap inu-
ii annertusiartuinnartumik
namminneq naalakkersueria-
asertik kommunillu immin-
nut aqunnerini ingerlalluar-
sinnaagaat. Guatemalami
kommunit imminnut aquler-
nissaannut indianerit akor-
nanni tamanna isumassarsi-
orfiusinnaavoq, maanna naa-
lagaaffiup aningaasartuutis-
sata 12 procentii kommunit
namminneq aquttalertussa-
ammatigit. Tamakku itisilis-
sallugit soqutiginassagalua-
qaaq, indianerit Guatemala-
meersut aallartitaasa tikeraa-
raluarpatigut.
- Guatemalami misigisanni
annertunersaavoq, malugalu-
gu eqqisseqatigiinnissamik
isumaqatigiissutip 1996-i-
meersup inuiaqatigiinni siua-
riartorfiusumik aallartitsi-
soqarsimammat, inuiaqatigiit
tamagiit peqataanissamumt
piumassuseqarluarlutik. Siu-
nissamut tamakku neriu-
naateqarput, Carl-Christian
Olsen oqarpoq.
Carl-Christian Olsen, Pujo:- Guatemalami qinersinerup takutippaa indianerit maya-t
inuiaqatigiinni akuunissaminnut politikkikkut piumassuseqartut, iluarinarpoqlu
qinersiartortartut amerliartorneri, aammalu innuttaasut peqquserluttunik
akerliusinnaallutik pisinnaatitaaffttsik atorlualermassuk.
Carl-Christian Olsen, Pujo:- Valget i Guatemala viste, at der er øget politisk vilje blandt
den indianske mayabefolkning til at deltage i samfundet, og det var positivt, at
stemmeprocenten var stigende, og befolkningen udnytter sin nye rettigheder til at kritisere
korruptionen.
ASS./ FOTO: MC