Fréttablaðið - 02.07.2005, Blaðsíða 43

LAUGARDAGUR 2. júlí 2005 27
800 7000 - siminn.is
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
17
0
0
9
Ekki missa af vinsælustu norsku glysrokksveit í heimi!
Upphitunartónleikar og áritun
Síminn hefur nú gengið til liðs við Concert og Bylgjuna og fengið norsku
glysrokksveitina WIG WAM til að koma fram í Smáralind kl. 16.30 til að
hita upp fyrir tónleika sína á Gauknum í kvöld. Sveitin tekur meðal annars
hið geysivinsæla lag „In My Dreams (come on)“ sem er búið að gera allt
vitlaust á Íslandi að undanförnu. Að því loknu munu meðlimir sveitarinnar
svo árita plötu sína It’s Hard to be a Rock ‘n’ Roller in Kiev.
í samvinnu við Concert og Bylgjuna
WIG WAM
í Smáralind í dag kl. 16.30
Síminn býður þér á tónleika
ENGINN
AÐGANGSEYRIR
Í SMÁRALIND
Þremur klukkustundum eftir að
fyrsta hersveitin hafði reist
bandaríska fánan við hún á tindi
Suribachi-fjalls var önnur her-
sveit send þangað með enn stærri
fána. Myndin sem Joe Rosenthal,
ljósmyndari Associated Press,
tók af síðari flögguninni náði
heimsfrægð. Þar sjást, frá vinstri
til hægri, Ira H. Hayes, Franklin
R. Sousley, Michael Strank, John
Bradley, Rene A. Gagnon og
Harlon Block. Af þeim sex gengu
einungis þrír burt af eyjunni;
þeir Hayes, Bradley og Gagnon.
Sousley, Strank og Block létust í
bardaga á eyjunni.
Michael Strank fæddist árið
1919 í Tékkóslóvakíu. Hann var
sá sem fékk skipunina um að
klífa fjallið og valdi sína stráka
með sér. Strank lést 1. mars 1945
og er grafinn í Arlington-kirkju-
garðinum í Washington.
Harlon Block fæddist árið
1924 í Texas. Hann var hægri
hönd Stranks og tók við eftir að
Strank lést. Í átján mánuði var
talið að í stað hans væri Harry
Hansen frá Boston á myndinni
frægu. Harlon er grafinn við hlið-
ina á Iwo Jima minnismerkinu í
Harlingen, Texas.
Franklin Sousley fæddist 1925
í Kentucky. Hann hafði gengið í
herinn þegar hann var 17 ára og
sigldi út á Kyrrahafið á 18 ára af-
mælisdeginum. Franklin var síð-
asti fánaberinn sem lést á Iwo
Jima, þann 21. mars, þá 19 ára.
Ira Hayes fæddist 1923 í
Arizona og lést 32 árum síðar í
heimaríki sínu. Hann var af
indjánaættum og hafði sjaldan
farið út fyrir heimaslóðir sínar
þegar hann gekk í herinn. Hann
varð þekktur sem „indjáninn sem
reisti fánann“, en átti erfitt með
að þola athyglina. Hann átti í erf-
iðleikum með áfengi og drakk
síðustu viskíflöskuna sína árið
1955.
Rene Gagnon fæddist árið
1925 í New Hampshire og lést í
heimabæ sínum árið 1979. Af
fánaberunum var hann sá yngsti
sem lifði stríðið af og sá fyrsti til
að snúa aftur til Bandaríkjanna.
Gagnon var sá sexmenningana
sem bar fánann upp fjallið.
John Bradley fæddist 1923 í
Wisconsin og varð langlífastur
fánaberanna. Hann lést í heima-
ríki sínu árið 1994. Bradley var
ekki í herflokki Harlons Block,
en hafði boðist til að hjálpa til.
Sonur Bradleys skrifaði bókina
Flags of our Fathers, sem mynd
Eastwoods byggist á.
Fáninn sem feðurnir báru
IWO JIMA MINNISMERKIÐ Í WASHINGTON DC Af fánaberunum sex komust einung-
is þrír lifandi frá Iwo Jima.
inni átti fljótlega að ná stjórn á
ströndinni en síðan myndu her-
deildirnar færa sig í norðaust-
urátt, þar til yfirráðum á allri
eyjunni yrði náð. Herflokkur
myndi á sama tíma færast suður
og ná Suribachi-fjalli. Ef öldurn-
ar yrðu of miklar austurmegin,
átti að lenda á vesturströndinni,
en vegna vinda var talið ólíklegt
að varaáætlunin kæmi til fram-
kvæmda.
Þremur dögum fyrir innrásina
hófst gegndarlaus sprengjuárás
bandarískra sprengjuflugvéla og
sjóhersins, til að undirbúa inn-
rásina.
Svartur sandurinn svíkur
Klukkan tvö eftir miðnætti að
morgni 19. febrúar gáfu fallbyss-
ur bandarískra orustuskipa til
kynna að D-dagur væri hafinn.
Skömmu síðar hófu 100
sprengjuflugvélar þeirra árás.
Öðru sinni drundu fallbyssurnar.
Klukkan hálf níu lentu fyrstu
hermennirnir af um 30.000.
Bandaríkjamönnum reyndist
erfitt að grafa skotgrafir í svört-
um sandinum sem þeir höfðu
litla reynslu af. Vegna þess hve
ströndin var mjúk var lendingin
einnig erfiðari en þeir áttu von á.
Hermennirnir áttu hreinlega í
erfiðleikum með að fóta sig. Við
lendinguna mættu bandarísku
hermennirnir minni mótspyrnu
en þeir áttu von á. Japanarnir
höfðu ákveðið að sýna ekki stór-
skotalið sitt strax, og geyma
harða mótspyrnu þar til Banda-
ríkjamenn væru komnir lengra
inn í landið. Að kvöldi fyrsta inn-
rásardagsins höfðu um 30.000
hermenn umkringt Suribachi-
fjallið. 40.000 hermenn bættust
við skömmu síðar. Það var þó
ekki fyrr en fjórum dögum síðar
sem bandarískir hermenn náðu
upp á topp til að reisa þar fánann.
En þótt fáninn blakti var bardög-
um langt í frá lokið og þurfti að
vinna eyjuna fermetra fyrir fer-
metra. Það var ekki fyrr en 11.
mars að varnir Japana voru ekki
lengur miðstýrðar, þá voru ein-
ungis eftir dreifðir fámennir
hópar sem veittu mótspyrnu.
Vegna stolts japanskra her-
manna að vera ekki teknir á lífi,
skipulögðu þeir banzai-árásir,
hlupu léttvopnaðir gegn stór-
skotaliði Bandaríkjahers.
Bardögum á Iwo Jima lauk
ekki fyrr en 26. mars 1945. Þá
höfðu um 7.000 bandarískir her-
menn látið lífið og um 19.000
særst. Af þeim rúmlega 22.000
japönsku hermönnum sem vörðu
eyjunna voru einungis um 200
teknir fanga. Aðrir höfðu látið
lífið. Neðanjaðarkerfið sem Jap-
anarnir höfðu gert og varist í var
að mestu heilt eftir að átökum
lauk. Byggingarnar reyndust
Bandaríkjaher erfiðastar, ekki
bara í þessari innrás, heldur
reyndust þær vera það varnar-
virki í Kyrrahafinu sem erfiðast
var fyrir Bandaríkjaher að vinna
bug á.
Súlfúreyjan í dag.
Eftir að Bandaríkjamenn náðu
Iwo Jima á sitt band, héldu þeir
eyjunni til 1968. Nú býr enginn á
eyjunni, og þarf sérstakt leyfi
frá borgaryfirvöldum í Tókýó til
að koma til hennar.
svanborg@frettabladid.is