Tíminn - 19.12.1975, Page 10

10
TÍMINN
Föstudagur 19. desember 1975.
Lánsfjárdætlun 1976
1 gær var lögð fram á Alþingi
skýrsla rikisstjórnarinnar um
lánsfjáráætlun 1976. I inngangi
skýrslunnar segir m.a. að á
siöastliðnusumri hafi rikisstjórn-
in ákveðið að fjármálaráðuneytið
hefði árlega frumkvæði að gerð
lánsfjáráætlunar, sem lögð skyldi
fyrir rikisstjórn og alþingi fyrir
lok fjárlagaafgreiðslu ár hvert.
Siðan er i skýrslunni rakin
helstu markmið rikisstjórnarinn-
ar i efnahagsmálum og einnig er
þar rætt um bankakerfið og fjár-
festingarlánasjóði. Siðan kemur
kafli um erlendar lántökur og
lánsfjármagnaðar rikisfram-
kvæmdir. Þar segir:
Erlendar lántökur
Stefnt erað þvi að draga Ur lán-
tökum erlendis eftir þvi sem við
verður komið. A undanförnum
árum hefur fjárfesting, bæði á
vegum opinberra aðila og at-
vinnuveganna, byggst i vaxandi
mæli á fjármagni erlendis frá.
Greiðslubyrði erlendra lána er nú
þegar orðin það þung, að gæta
verður hófs í þessum málum, eigi
lánstraust þjóðarbúsins að hald-
ast óskert út á við.
Áætlað er, að innkomin löng er-
lendlán nemi 18.725 m.kr. á árinu
1976, en afborganir af eldri lánum
verða samtals um 8.580 m.kr.,
þannig að nettóaukning erlendra
lána verður um 10.145 m.kr.,
samanborið við 13.140 m.kr.
nettóaukningu á árinu 1975. Eins
og fram kemur i töflu XIII verða
lántökur rikisfyrirtækja nokkru
meiri en á yfirstandandi ári, sem
stafar nær eingöngu af miklum
virkjunarframkvæmdum. í heild
er áætlað, að nettólántökur opin-
berra aðila verði 1.065 m.kr. lægri
en á yfirstandandi ári, enda
hækka afborganir verulega, eða
úr 1.780 m.kr. i 3.190 m.kr.
Nettólántaka atvinnuveganna
eráætluð 1.855m.kr. lægri en árið
1975, sem stafar einkum af minni
skipainnflutningi, auk þess sem
afborganir hækka verulega.
Eins og fram kemur I kaflanum
hér á undan, munu fjárfestingar-
lánasjóðir byggja fjáröflun sina
hlutfallslega meira á innlendu
fjármagni á næsta ári en verið
hefur. Erlendar lántökur fjár-
festingarlánasjóða árið 1976 eru
áætlaðar 2.045 m.kr. en 2.250
m.kr. árið 1975.
Lánsfjármagnaðar
rfkisframkvæmdir
Eftir athugun á tillögum stofn-
ana og ráðuneyta um fram-
kvæmdir 1976, sem ráðgert er að
fjármagna með lánum, er niður-
staðan sú, að lánsfjárþörf verði i
heild 9.770 m.kr. á þviári. Eru þá
meðtalin öll vörukaupalán og sér-
stök erlend lánsfjáröflun bundin
ákveðnum verkefnum. í áætlun-
um um fjárþörf til einstakra
framkvæmda hefur verið tekið
tillit til fjármagnsútgjalda, þ.e.
endurgreiðslu lána á fram-
kvæmdatímabilinu, þegar ekki er
séð fyrir þessum greiðslum ann-
ars staðar, svo sem i rekstri
stofnana eða fjárveitingum á
fjárlögum. Þá er gert ráð fyrir
þvi i einu tilviki, þ.e. hjá RARIK,
að fyrirsjáanlegur rekstrarhalli
1975 verði fjármagnaður með lán-
töku á árinu 1976.
Siðan er gerð grein fyrir fjár-
þörf til einstakra framkvæmda.
Steingrímur Hermannsson á Alþingi:
HAFNARSJÓÐI VERÐI TRYGGT FJÁRMAGN
TIL ÞESS AÐ BÆTA TJÓN Á SUÐUREYRI
Tvenn lög
samþykkt
fró Alþingi
í gær
Tvenn lög voru samþykkt frá
Alþingi i gær, voru það lög um
vlsitölu byggingarkostnaðar, og
lög um Fiskveiðisjóð íslands.
Þá var frumvarp til laga um
fjáröflun til vegagerðar sam-
þykkt frá efri deild til neðri deild-
ar.
í neðri deild var frumvarp um
vörugjald samþykkt til efri deild-
ar og i deildinni mælti Matthias
Bjarnason fyrir frumvarpi um
almannatryggingar. Frumvarpið
var samþykkt frá efri deild i
fyrradag.
Steingrimur
Hermannsson,
gerði viö 2. um-
ræðu fjárlaga
grein fyrir þvi
mikla tjóni,
sem varð á Suð-
ureyri við Súg-
andafjörð
nóttina 13.-14. þ.m. Hann kvað
hafa verið athugað, hvaða sjóðir
kæmu til greina til að bæta tjón
þetta. Að sjálfsögðu yrði leitað til
Bjargráðasjóðs og einnig taldi
Steingrímur liklegt, að Byggða-
sjóður mundi einhverja aðstoð
veita. Hins vegar kvað hann ljóst,
að Vegasjóður yrði að standa
straum af kostnaði við miklar
skemmdir á vegi og Hafnarbóta-
sjóður vegna hinna tilfinnanlegu
skemmda, sem urðu á höfn
staðarins. Hins vegar kvað Stein-
grimur Hafnarbótasjóð vera
tóman, og lagði þvi fram eftir-
farandi breytingartillögu við
frumvarp til fjárlaga:
„Rikissjóði er heimilt að
tryggja Hafnarbótasjóði fé með
lántöku til þess að bæta tjón það,
sem varð vegna fárviðris á
hafnarmannvirkjum á Suðureyri
við Súgandafjörð 13.-14. desem-
ber s.l.”
Steingrimur lagði áherzlu á
mikilvægi hafnarinnar og sagði:
,,Að sjálfsögðu er á slikum stað
allar bjargir bannaðar, ef hafnar-
mannvirkin eru ekki i sæmilegu
lagi.”
Steingrimur ræddi sfðan al-
mennt um meðferð fjárlaga.
Hann lagði áherzlu á að afgreiða
yrðihallalaus fjárlög, en vakti at-
hygli á, að það mætti gera með
tvennum hætti, annað hvort með
þvi að skera niður útgjöld eða
auka tekjur. Einsog nú stendur á
taldi hann eðlilegt að fara báðar
leiðirnar og lagði áherzlu á að
gæta yrði þess að tryggja ýmsum
nauðsynlegum þjónustuþáttum
fjármagn, þannig að slikur rekst-
ur stöðvaðist ekki á miðju ári. Þá
yrði eflaust að bjarga með bráða-
birgðaráðstöfunum, og væri það
aðeinsaðfara úr öskunni i eldinn.
1 þessu sambandi ræddi Stein-
grimur um fjármagn til
rannsókna á ylrækt og fjárm. til
viðgerðar á Rannsóknastofnun
landbúnaðarins á Keldnaholti.
Hann ræddi siðan um ýmsa
félagsstarfsemi og sagði þá m.a.:
Auka ber fjárveitingar
til ýmissa félagslegra
þarfa.
Ég hef áhyggjur af fjárveiting-
um til félagsstarfsemi eins og t.d.
ungrhennafélaganna, sem eru
ákaflega mikilvægur þáttur i
uppeldi okkar unga fólks og eru i
gifurlegum fjárþrengingum og
fleiri félagsstarfsemi gæti ég
nefnt.
Ég vil einnig vekja athygli á
hlutum eins og t.d. flóabátum og
sjúkraflugi, sem i þessu fjárlaga-
frumvarpi fær ekki einu sinni
krónuhækkun, heldur 5% lækkun.
Flestir flóabátanna verða ekki
reknir út árið án styrkja. Það vita
allir. Allur kostnaður við rekstur
þeirra hefur hækkað um 40-50%.
Það er alveg ljóst að á miðju ári
hljóta forstöðumenn þessara báta
að koma til rikissjóðs og leita eft-
ir aðstoð og þá verður að ákveða
hvort eigi að leggja niður þennan
rekstureða útvega fjármagn eftir
öðrum leiðum.
Ég get einnig bent á litlu flug-
félögin, sem veita ómetanlega
Deilt um
vörugjaldið
Miklar umræður urðu i neðri
deild Alþingis I gærum vörugjald.
Tómas Arnason gerði grein fyrir
tillögum fjárhags- og viðskipta-
nefndar, en siðan töluðu Lúðvik
Jósefsson, Gylfi Þ. Gislason,
Ólafur Jóhannesson viðskipta-
ráðherra, Magnús Torfi ólafsáon,
Sighvatur Björgvinsson og
Matthias Matthiesen fjármála-
ráðherra.
Stóðu umræður lengi og lýstu
þingmenn stjórnarandstöðunnar
sig andvíga frumvarpinu. Þá kom
fram að þeir bjuggust ekki við að
vörugjaldið yrði lækkað i áföng-
um, eins og ráð er fyrir gert.
Sighvatur Björgvinsson og
Lúðvik Jósefsson fluttu skriflega
breytingartillögu við frumvarpið
þess efnis, að óheimilt væri að
leggja heildsölu- og smá-
söluálagningu á vörugjaldið. Um
tillöguna var nafnakall og hún
felld með 25 atkv. gegn 10.
Ólafur Jóhannesson viðskipta-
ráðherra gerði grein fyrir atkv.
sinuogsagði: „Égtel óeðlilegt að
Alþingi fari að taka ákvarðanir
um einstök verðlagsákvæði, eins
og hér er lagt til. Þvi get ég ekki
fallizt á þessa tillögu. Það úti-
lokar hins vegar ekki að þetta
mál verði tekið til athugunar hjá
réttum aðilum þ.e.a.s. hjá
verðlagsnefnd. Þar eigi að
ákveða slik mál. Þvisegi ég nei.”
þjónustu vfða um landið, svo
mikia, að fæstir sem ekki þekkja
tií af eigin raun, gera sér grein
fyrir þvi, að þau flytja sjúklinga á
milli staða, þegar allt er lokað
eða lækna á milli staða. Þessir
aðilar hafa notið styrkja af
sjúkraflugsframlagi. Það hækkar
ekkert, en rekstrarkostnaður
þessara litlu flugfélaga hefur
hækkað mjög mikið. Mér er kunn-
ugt um að slikur flugmaður á
Vestfjörðum hefur ekki getað tek-
ið úr rekstri nægilegt fé til að sjá
sér og fjölskyldu sinni farborða i
ár. Og það er alveg ljóst, að hann
hættir upp úr áramótunum, ef
engin breyting verður. Það getur
ekki hjá þvi farið. Maðurinn getur
ekki haldið þannig áfram að
safna skuldum, og þannig mun þá
verða um fleiri nema þá náttúr-
lega þá stóru eins og Flugleiðir
sem hafa hlotið rikisábyrgð, sem
nemur kr. 120 þús. á hvern ibúa i
landinu. Þarna er dálitið ójafnt
skipt.
Fleira gæti ég nefnt. En ég ætla
að láta þetta nægja. Ég nefni
þetta fyrst og fremst til þess að
vara viðsvona meðferð á þessum
málum. Ég held, eins og ég segi,
að menn verði að gera það upp við
sig strax, hvort þessir þættir eiga
niður að leggjast.
Ég geri mér grein fyrir því, að
vandinn er ákaflega mikill og
okkur er brýn skylda á herðum
að ganga vandlega frá fjárlaga-
frumvarpinu, draga einsogmest
má vera úr þenslunni. Þó vil ég
leggja áherzlu á það sem allir
þingmenn, sem ég hef heyrt, hafa
lýst yfir, að samdráttur má ekki
leiða til atvinnuleysis. Við
verðum að rata hinn gullna
meðalveg. Ég veit, að hann er
vandrataður og fyrir mitt leyti
vil standa að heilbrigðri af-
greiðslu fjárlaga. En ég endurtek
það, sem ég hef sagt, þótt
nauðsynlegt sé að afgreiða fjár-
lög af fullri ábyrgð, verður einnig
að sýna þá ábyrgð með tilliti til
hinna ýinsu rekstrarþátta.
Enn var láns-
heimildin
hækkuð
Fyrir nokkru kom fram á
Alþingi frumvarp þar sem
sótt var um heimild fyrir
rikisstjórnina að taka erlend
lán að upphæð 3.580 millj. kr.
Siðar kom i ljós að upphæðin
þurfti að vera nokkru hærri
og var þvi heimildin hækkuð
i 4.610 millj. kr.
1 gær lagði svo fjármála-
ráðherra fram breytingar-
tillögu við frumvarpið og er
þar farið fram á heimildað
taka erlent lán að fjárhæð
allt að 6.665 millj. kr.
Jafnframt er I breytingar-
tillögu fjármálaráðherra ný
grein um að heimilt sé að
endurlána Framkvæmda-
sjóði allt að 2.045 millj. kr.
Sverrir Bergmann:
BRÁÐABIRGÐALAUSN
ÁVANDANUM
Miklar umræður hafa orðið á
Alþingi um Almannatryggingar,
en sem kunnugt er er það
stjórnarfrumvarp, sem felur m.a.
i sér að hækkuð skuli gjöld þau,
sem greidd eru fyrir lyf svo og
fyrir viðtöl við sérfræðinga. Jafn-
framt skulu sveitarfélög
innheimta eitt % á gjaldstofn til
útsvars og skal gjald þetta renna
til sjúkrasamlaganna.
Við umræður um þetta mál
flutti Sverrir Bergmann (F) ræðu
i efri deild alþingis og sagði þá
m.a.:
— Þótt ég sé alls enginn tals-
maður fyrir þessum breytingum,
sem hér eru lagðar til, liggja
nokkrar ástæður til þess að ég
mun fylgja þessu frumvarpi.
Fyrst vil ég nefna, að ég tel að
hér sé um bráðabirgðalausn
vandamáls að ræða, meðan fram
fer allsherjar endurskoðun á lög-
um um almannatryggingar.
Þeirri endurskoðun á að ljúka
fyrir næsta haust. Vænti ég þess,
að sú endurskoðun leiði til bóta,
og með henni finnist leiðir, til að
mæta þeim kostnaði sem
óhjákvæmilega lendir á al-
mannatryggingum.
I grundvallaratriðum er ég
sammála um að sveitarfélög taki
beinan þátt i kostnaði við rekstr-
arkostnað sjúkrahúsanna. Hins
vegar hefði ég viljað, að jafn-
framthefðu þau fengið aðstöðu til
að eiga hlutdeild i stjórnun
þeirra. Min skoðun er þvi sú, að
um leið og þessi hluti var færður
yfir á sveitarfélögin hefði einnig
hlutur þeirra i stjórninni átt að
aukast. Með þessu frumvarpi er i
raún ekkert annað að gerast en
sveitarfélögin eru látin innheimta
fjárhæðir fyrir rikissjóð.
Þessu næst vék þingmaðurinn
að auknum hlut fólksins i lyfja- og
sérfræðikostnaði og sagði:
— Þetta ákvæði er ekki spor
afturábak þvi að þetta er óbreytt
ástand frá þvi sem verið hefur.
Þótt hækkanir séu nokkrar eru
þær langtum minni, en hinn raun-
verulegi kostnaður hefur aukizt.
Hins vegar er hér ekki um að
ræða spor fram á við, og min
skoðun er sú, aöfólk, sem þarf að
leita læknis eða fá lyf eigi ekkert
að greiða.
Þó er rétt i þessu sambandi að
geta þess, að þessi ákvæði koma
alls ekki verst niður á þeim, sem
versteru settir, og oftast þurfa að
leita læknis. Margar undanþágur
eru fyrir það fólk til að losna viö
þessar greiðslur. Einnig er
reyndin sú, að flestir sérfræðing-
ar taka fullt tillit til þessara
sjúklinga, og sleppi þvi oft á tið-
um við greiðslur.
Þetta eru i stórum dráttum
ástæðurnar fyrir þvi að ég hef
ákveðið að greiða þessu frum-
varpi atkvæði.
Betra skipulag
sparar milljónir
Þessu næst ræddi þingmaður-
inn um kostnað við heilbrigðis-
þjónustuna. Sagði hann að öllum
væri ljóst að með þessu frum-
varpi.væri ekki verið að spara
nokkurn hlut i heilbrigðisþjónust-
unni, jafnvel þótt i upphafi hafi
verið látið i það skina. Það væri
Framhald á 23. siðu.
Hfl