Tíminn - 23.01.1976, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Miðvikudagur 21. janúar 1976.
Bretar eru að ræna þeirri
lífsbjörg, sem framtíð
þjóðarinnar byggist á
Úrdrdttur úr ræðu Kristjdns
Benediktssonar d borgar-
stjórnarfundi 15. þ.m.
Eins og Timinn hefur áður
greint frá, urðu langar og snarpar
umræður á siðasta fundi i borgar-
stjórn Reykjavikur vegna tillögu,
sem fulltrúar Framsóknar-
flokksins, Alþýðuflokksins og
Alþýðubandalasins fluttu sam-
eiginlega og fjallaði um land-
helgismálið við Breta og aðgerðir
okkar i þeirri viðureign. Borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
vildu ekki samþykkja það atriði i
tillögunni, þar sem þvi var beint
til rikisst jórnarinnar, að hún lýsti
yfir, að Island gengi úr Atlants-
hafsbandalaginu, ef Bretar
kölluðu ekki herskip sin á brott.
Ekki vildu þeir heldur samþykkja
það orðalag til samkomulags að
Island endurskoðaði afstöðu sina
til aðildar að bandalaginu, yrðu
herskipin ekki kölluð á brott.
Felldu borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins tillögu minni-
hlutans og samþykktu siðan eigin
tillögu, sem var mjög væglega
orðuð.
Ætlunin var, ef samkomulag
hefði orðið um sæmilega ákveðna
tillögu, að Jósepli Luns fengi hana
i hendur, áður en hann færi héðan
af landi brott.
Meðal þeirra, sem tóku þátt i
umræðum i borgarstjórn um
þetta mál, var Kristján Bene-
diktsson, borgarfulltrúi Fram-
sóknarflokksins. Hann talaði
meðal þeirra siðustu, en margar
ræður voru fluttar. Timinn birtir
hér úrdrátt af ræðu Kristjáns, en
rúmsins vegna var ekki hægt að
birta hana f heild.
Vel grunduð tillaga
bar sem ég er einn af
flutningsmönnum þessarar
tillögu, sem valdið hefur slikum
úlfaþyt, sem raun ber vitni, finnst
mér skylt að gera nokkra grein
fyrir afstöðu minni til hennar og
þá um leið til þess máls, sem hér
er veriðað fjalla um. Það er búið
að halda hér allmargar ræður og
sumar þeirra i nokkrum æsingi.
Ég held, að það sé ágætt, að borg-
arstjórn Reykjavikur ræði þetta
mál eins og önnur. Ég vil strax
lýsa þvi yfir, að ég gerðist
flutningsmaður að þessari tillögu
algerlega með opin augu fyrir
þvi, hvað i henni fælist. Þess
vegna visa ég frá mér öllum
aðdróttunum ræðumanna um það
að sumir okkar, sem flytjum
þessa tillögu, gerum það fyrir á-
eggjan annarra. Ég geri mér
fyllilega grein fyrir þvi, hvað i
þessari tillögu felst, og ég gerði
mér strax grein fyrir þvi, að i
henni var eitt atriði, sem e.t.v.
stæði i borgarstjórnarineiri-
hlutanum að samþykkja, en átti
þóvoná þvi — miðaðvið allar ytri
aðstæður — að hann mundi ekki
setja það svo mjög fyrir sig. Ég
skal fúslega viðurkenna, að það
hefði verið æskilegra að leita
strax samstarfs við borgar-
stjórnarflokk sjálfstæðismanna
um flutning þessarar tillögu. Það
var ekki gert.
Mér sýnist lika af þeim ræðum,
sem hér hafa verið fluttar, að
ekki hafi verið ýkja sterk von um
samkomulag. Ef borgarstjóri
héfði haftáhuga á samkomulagi i
þessu máli, þá hafði hann
tækifæri til þess að leita sam-
komulags, áður en tillagan kom á
dagskrá, þar sem allar tillögur
koma fyrst til borgarstjóra, áður
en dagskrá er send út. Ég vil, að
það komi strax fram vegna þess,
að mér finnst menn ekki hafa
gefið þvi gaum, að i tillögu okkar
er ekkert um það, að varnarliðið
eigi að hverfa frá íslandi.
Varnarliðið er hérá íslandi,sam-
kvæmt sérstökum samningi við
Bandarikin, þótt segja megi, að
sá samningur sé afleiðing af þvi,
að við erum i NATO.
Hverjir leystu fyrri
þorskastrið?
Þetta er þriðja þorskastriðið
við Breta. Hið fyrsta stóð i þrjú
ár, næsta þorskastrið stóð i ár og
þetta er búið að standa i rúma tvo
mánuði. Menn vilja gera mikið úr
þvi að NATO-rikin hafi átt stóran
þátt i að leysa fyrri þorskastriðin.
Ég verð að segja það, að ef NATO
hefur átt þátt i þvi að leysa
þorskastriðið 1961 á þann veg,
sem gert var, þá á það litlar
þakkir skildar fyrir. Hins vegar
átti Atlantshafsbandalagið að
minum dómi ákaflega litinn þátt i
að leysa deiluna 1973, sáralitinn.
Fyrir þessu hef ég orð manna,
sem voru málum kunnugir. Og þó
að þáverandi og núverandi fram-
kvæmdastjóri, Joseph Luns, hafi
haft dálitla tilburði i þá átt að
reyna að greiþa fyrir lausn
málsins, varð árangurinn meira i
orði en á borði. Við þurfum þess
vegna ekki að krjúpa á kné núna
og vera með hástemmt lof um
það, að Atlantshafsbandalagið
hafi leyst deiluna 1973. Það gerði
Ólafur Jóhannesson með för sinni
til London i umboði þáverandi
rikisstjórnar, er hann samdi við
Jreta svo sem kunnugt er.
Meiri harka núna
Við tslendingar eigum fárra
kosta völ i þvi striði, sem nú er
háð á miðunum. Menn furða sig
kannski á þvi, þar sem þetta
þorskastrið hefur aðeins staðið i
rúma tvo mánuði, hversu óþolin-
móðir íslendingar eru. Meira er
um harðorð mótmæli en áður, og
menn eru miklu harðari i afstöðu
sinni. Þetta er ofur skiljanlegt af
tvennum ástæðum. I fyrsta lagi
hafa Bretar sýnt miklu meiri
ósvifni og yfirgang núna en þeir
gerðu i hinum tveimur þorska-
striðunum. Þeir hafa ekki
einasta sentmiklu fleiri og stærri
togara hér inn á þorskmiðin
okkar en hér voru áður samkv.
samningi, er þá gilti, heldur hafa
þeir sent hingað fjölda dráttar-
báta og herskipa og stunda að
staðaldri njósnaflug. Þá hafa þeir
get itrekaðar tilraunir til að sigla
á varðskipin og meira að segja
verið að áreita hafrannsóknar-
skipið, Arna Friðriksson. Þá
þurfum við ekki að nefna þann
þáttinn, hvernig þeir afflytja
þessi mál öll i rikisfjölmiðli sin-
um, BBC. Það sýnir okkur vel,
hvemig þessar stóru þjóðir eins
ogBretarhaga málflutningi sin-
um, þegar þær eiga i höggi við
smáþjóð.
Hverjir eru vinir okkar?
Um það er talað, að við eigum
marga vini meðal Atlantshafs-
bandalagsþjóðanna. Ég skal ekki
draga dul á það, að við eigum þar
einhverja vini. En vissulega
kæmi sér vel, að þessir vinir
okkar gæfu sig fram núna og
veittu okkur lið i þeim erfiðleik-
um, sem við eigum i. Sann-
leikurinn er sá, að við tslendingar
höfum reynt ýmislegt mótlæti af
þessum svokölluðu vinaþjóðum
okkar sem við erum með i
Atlantshafsbandalaginu. 1 hópi
þeirra eru einmitt sömu
þjóðirnar, sem beita okkur
viðskiptaþvingunum istórum stil.
Þegar til kastanna kemur, er
hægt að telja þær þjóðir á fingr-
um annarrar handar, sem láta sig
málefni og velferð okkar ts-
lendinga nokkru skipta. Við þurf-
um þvi ekki að vera með neinar
hjartnæmar ræður um það, að
þetta séu allt miklir vinir okkar,
sem við eigum einhverja skuld að
gjalda.
Rányrkja undir
vernd herskipa
Nú er það auðvitað augljóst, að
við vinnum aldrei þetta þorska-
strið á miðunum. Það strið hlýtur
að enda með þvi, að einhverju af
varðskipum okkar verður sökkt
eða þau verða löskuð alvarlega.
En það er fleira alvarlegt i þessu
máli. Þar er hin ástæðan fyrir
þvi, hve tslendingar eru harðir
og einbeittir. Nú eru menn búnir
að gera sér grein fyrir þvi,,
hvernig þorskstofninn okkar er,
og nú er mönnum að skiljast að
Bretar geta með þvi að stefna
togaraflota sinum hingað á ts-
landsmið og láta hann veiða hér
undir herskipavernd, eyðilagt
það litla, sem eftir er af þorsk-
stofninum á einu til tveimur ár-
um. betta er staðreyndin i
málinu. Undir herskipavemd eru
Bretar að taka bróðurpartinn af
þeim þorski, sem hér er eftir.Og
þeir hæla sér af þvi, sem
harðastir eru i þeirra hópi, að
þeir geti fiskað hér allt að 150
þús. tn. með þviað beina togurum
sinum hingað og hafa nægilegan
fjölda herskipa. Þetta er heldur
óskemmtileg staðreynd og þetta
horfði ekki eins við i fyrri þorska-
striðum.
Varhugaverður leiðari
Borgarstjóri talaði um slys i
sambandi við flutning á tillögu
okkar. Þar er um algjöran mis-
skilning að ræða hjá honum. Hins
vegar var leiðari blaðs hans,
Morgunblaðsins, i gærdag mikið
slys fyrir islenzkan málstað.
Sama daginn og framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins
kemur hingað og við þurfum á
öllu okkar að halda til að
sannfæra hann um alvöru þessa
máls, hefur þetta viðlesnasta blað
landsins það helzt að segja, að
þótt Bretar séuslæmir, þá sé At-
lantshafsbandalagið gott, og
þaðan munum við aldrei hverfa
ótilneyddir, hvernig sem
einstakar b.ióðir i bandalaginu
leiki okkur. Framkvæmda-
stjórinn geti þvi verið rólegur.
Vitanlega áttum við að nota
okkar sterkustu vopn við fram-
kvæmdastjórann og segja honum,
og það átti málgagn borgarstjóra
lika að gera, að við værum
staðráðnir i að beita öllum tiltæk-
um ráðum til að koma i veg fyrir,
að Bretar eyddu þorskstofninum
við tsland. Jafnvel aðild okkar að
NATO væri i hættu. Haldi þetta á-
fram eins og verið hefur á miðun-
um, ræður engin rikisstjórn á ts-
landi við ástándið. Við skulum
alveg gera okkur grein fyrir
þessu. Það er sama, þótt rikis-
stjomin hafi 42 þingmenn á bak
við sig, jafnvel þó að mynduð
væri þjóðstjórn. Það mun engin
rikisstjórn ráða við ástandið til
lengdar vegna þess, að ts-
lendingar bera svo mikinn ugg i
brjósti út af þorskstofninum og
rányrkjunni. Og hvað ef hér
verða mannskaðar á varðskipun-
um?
Mótmæli við
varnarstöðvarnar:
Það sem gerðist i Grindavik,
Hornafirði og Keflavik um daginn
getur gerzt aftur og af meiri
hörku, Og hvað á þá að gera? Á
rikisstjórn sjálfstæðismanna og
framsóknarmanna að senda lög-
regluna i Reykjavik suður á
Keflavikurflugvöll til þess að
berja þar á sjálfstæðismönnum,
sem vilja ná sér niðri á varnar-
liðinu vegna framferðis Breta?
Næsta aðgerð gæti orðið sú, að
þessir framtakssömu menn i
Keflavik lokuðu aðkeyrslunni að
flugvellinum. Þá er annað
tveggja, löggæzlumenn Islands
yrðu að gri'pa i taumana eða
varnarliðið sjálft að brjóta sér
leið úr herkvinni. Við höfum i
raun ekki nema eitt vopn i þessari
baráttu. Þvi vopni eigum við að
beita. Við eigum að gera rikjum
Atlantshafsbandalagsins það
skiljanl., að ofbeldi, rányrkja og
yfirgangur Breta hér á miðunum
hlýtur, ef ekki verður breyting á
fljótlega, að veikja stöðu varnar-
liðsins og leiða til endurskoðunar
á aðild okkar að bandalaginu.
Telji þessar þjóðir, að tsland sé
jafnþýðingarmikið fyrir banda-
lagið og þær vilja vera láta, verða
þær sjálfrar sin vegna að sjá til
þess, að eitt stærsta og
voldugasta riki þessa bandalags
ræni okkur ekki þeirri lifsbjörg,
sem framtið okkar i land-
inu byggist á meira en nokkru
öðru.
Óhagstæð tíð til lands og sjávar á Höfn í Hornafirði
Sigríður E.
AAagnúsdóttir
syngur fyrir
Mosfellinga
t TILEFNI af 10 ára starfsafmæli
Tónlistarskóla Mosfellshrepps
verða haldnir tónleikar i Hlégarði
laugardaginn 24. þ.m. kl. 14.30.
Sigriður Ella Magnúsdóttir og
Ólafur Vignir Albertsson munu
þá flytja ljóðalög eftir Monte-
verdi-Orff, Schumann, Leif
Þórarinsson, Brahms og Hugo
Wolf. Allir Mosfellingar eru vel-
komnir til þessara tónleika á
meðan húsrúm leyfir.
I Tónlistarskólanum eru i vetur
110 nemendur, fleiri en nokkru
sinni. Kennarar eru 8 að tölu.
AA—Höfn I Itornafirði. — Það
sem af er árinu hefir tið verið
fremur óhagstæð bæði til lands og
sjávar. Bátar hafa litið getað að-
hafzt, en héðan munu verða gerð-
ir út 13 bátar á vetrarvertið. Þrir
eru þegar byrjaðir með linu, og
hefur afli þeirra verið frá 3 til 10
lestir i róðri. Þeir bátar, sem
stunda togveiðar, hafa litið getaö
aðhafzt, og hefir afli verið tregur.
Skuttogarinn SKINNEY er búinn
að fara eina veiðiferð, og var afli
mjög góður, enda fór hann á Vest-
fjarðamið og fékk fullfermi á 2-3
dögum. Tveir bátar munu fara á
loðnuveiðar.
Ef ennþá tiðkaðist að reka
sauðfé á beit, þá hefðu menn talið
jörð mjög illa gerða til þeirra
hluta þessa dagana. En nú er öld-
in önnur. öllu fé er gefið inni,
hvernig sem viðrar, og bændur
láta sér i léttu rúmi liggja hvað
veðurguðirnir aðhafast að þvi
leyti, en allir munu þó lita vonar-
augum til hækkandi sólar og
hlýrra vordaga.
Skemmtanalifið hér á Höfn
hefir verið með svipuðu sniði og
oft áður, dansleikir, kvikmynda-
sýningar og árshátiðir. Leikfélag
Hornafjarðarsýndi fyrir jólin, og
er reyndar ennþá að sýna
sjónleikinn ,,Ertu nú ánægð kerl-
ing”. Mjög góð aðsókn hefir verið
að leiknum, sem hefir verið
sýndur bæði á Eskifirði,
Fáskrúðsfirði og Kirkjubæjar-
klaustri, og á þetta ágæta áhuga-
fólk þakkir skildar fyrir vel
unnið starf.
Eins og að likum lætur hefir lit-
ið verið hægt að vinna að
byggingarframkvæmdum i svona
tiðarfari, en þó hefir timinn verið
notaður við að innrétta og múra
innanhúss og ganga frá ýmsu I
þvi sambandi. Unnið hefir verið
af kappi við frágang i hinu stóra
og glæsilega frystihúsi kaup-
félagsins, þannig að hægt verði að
taka á móti fiski þar til vinnslu að
einhverju leyti, og einnig loðnu til
frystingar.