Tíminn - 05.03.1976, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
Föstudagur 5. marz 1976.
Baldur aö störfum viö 2 1/2 tonna bát. Timamynd Karl.
Séö heim aö Hliöarenda. i bragganum iengst til vinstri smiöar Baldur
stærri bátana. Timamynd Karl.
Bátasmíðar og búskapur
Rætt við Baldur Halldórsson, bátasmið og bónda á Hlíðarenda við Akureyri
KS-Akureyri. Hlföarendi er fal-
legt svcitabýli skammt frá Akur-
eyri. Þar býr Baldur Haiidórsson
ásamt konu sinni, Jóhönnu
Lárusdóttur, og börnum. Þó svo
aö Hliöarendi sé um 4 kilómetra
frá sjó og f um 200 metra ofan
sjávarmáls, hefur Baldur stund-.
aö þar bátasmiöar um árabil
ásamt búskapnum. Fréttamaöur
Timans heimsótti Baldur nýlega
og svaraöi hann góöfúslega
nokkrum spurningum.
— Hve lengi hefur þú búiö á
Hliöarenda, og hvenær byrjaöir
þú á bátasmíöinni?
— Ég hóf búskap hér áriö 1951,
og hófst þá þegar handa við báta-
smíöarnar. Búiö var svo lftið, aö
ég taldi nauðsynlegt aö hafa
aukastarf með. Fyrstu árin sem
ég bjó hér, stækkaði ég búið,
byggði gripahús og viðbyggingu
við Ibúðarhúsið. Það kom þannig
af sjálfu sér, aö auknar fram-
kvæmdir kröfðust meira fjár-
magns.
— Hvar læröir þú bátasmfðar,
og hve marga báta hefur þú smið-
aö um dagana?
— Ég lærði á Akureyri á árun-
um 1946-1950. Alls hef ég lokiö
smiði á 44 bátum, allt frá smá-
trillum upp I stærst 11 tonna
dekkbát. Núeru einnig i smiðum
hjá mér tveir bátar, annar 2 1/2
tonn, en hinn 6-7 tonna fram-
byggður dekkbátur.
— Hvað starfið þið margirað
smiðunum?
— Við störfum aöeins þrir við
þær eins og er. Auk min starfa hjá
mér synir minir tveir, Baldur og
Halldór, og hefur Baldur þegar
lokið námi i bátasmiði.
— Hvernig hefur gengið að selja
báta af þessari stærð?
— Til skamms tima gekk það
afskaplega vel, og var langt frá
þvi aö ég gæti annaö eftirspurn
eftirbátum. Þegar bezt lét, störf-
uöu hjá mér alls átta menn við
smiði bátanna. En snemma árs
1975 fór verulega að gæta sam-
dráttar við smiðarnar, og varð ég
þar af leiðandi að fækka verulega
starfsliði. T.d. er stærri báturinn,
sem ég er nú aö ljúka smiði á,
óseldur. Það er mjög bagalegt,
þar sem mikið f jármagn er bund-
ið i bátunum.
— Hvernig er háttað fyrir-
greiðslu lánastofnana til báta-
smiða, og siðar kaupenda?
— Fyrirgreiðsla er aðallega
með þeim hætti, aö þegar verk er
vel á veg komið, leggur fisk -
veiðasjóður ákveöna upphæð inn
á útibú Landsbankans, sem
endurlánar siðan bátasmiönum á
vixlum. Þegarbátur er fullbúinn,
lánar fisk veiðasjóður hins vegar
70% af matsverði bátsins. Einnig
á kaupandi möguleika á að fá 15%
af matsverði báts lánað úr
byggðasjóði.
— Hvaða ástæður telur þú vera
fyrir minnkandi eftirspurn eftir
smábátum?
— Ég tel, að þar komi margt til.
1 fyrsta lagi minnkandi fiskgegnd
á grunnmiðum landsins, i öðru
lagi þrengd lánskjör og háir vext-
ir, ásamtóhagstæðum lánum, og I
þriðja lagi hefur fiskverö ef til vill
ekki hækkað i hlutfalli við verölag
báta og veiðarfæra. Nú, einnig
mætti nefna, að með tilkomu
hinna fjölniörgu nýju skuttogara
hafi margir, er áður stunduðu
veiöar á trillum og smærri bát-
um, ráðið sig til starfa á þeim.
— Hvernig finnst þér fara sam-
an aö stunda bátasmiðar og bú-
skap?
— Persónulega finnst mér það
hafa gefiztmjög vel. Þarna er um
óskyld störf að ræða, og fjöl-
breytni i störfum tel ég mjög
nauðsynlega. Einnig hefur þetta
komið sér vel, þar sem sveiflur
hafa verið i báðum þessum grein-
um, og hafi gengið stirðlega með
aðra, hefur maður haft hina til að
gripa i.
— Að lokum Baldur. Telur þú,
að smábátasmiði eigi enn framtiö
fyrir sér?
— Alveg tvimælalaust. Það
hafa oft áður orðið sveiflur i
þessu, og þóttástandið sé nú með
alversta móti, tel ég að þessi
stærð báta verði alltaf vinsæl. Ef
ástand batnar hjá lánastofnun-
um, og t.d. vextir lækkuðu jafn-
hliða þvi að meiri fiskgengd yrði
á grunnmið landsins með út-
færslu landhelginnar i 200 sjómil-
ur, horfi ég björtum augum fram
á við, fullviss þess að eftirspurn
eftir smábátum stóraukist að
nýju.
Sóley SK-8, smiðuð 1973, einn af stærstu bátunum, sem Baldur hefur
smiðað. Ljósmynd Friðrik Vestmann.
6-7 tonna frambyggður dekkbátur, sem Baidur og synir hans eru aö
ljúka smiði á. Timamynd Karl.
Nýtt loðnuverð:
24 kr. fyrir frysta loðnu
50 kr. fyrir loðnuhrognin
— fulltrúar kaupenda mótmæla
lágmarksverði á loðnu til bræðslu
gébé—Rvik — A sunnudagskvöld
ákvaö yfirnefnd Verölagsráös
sjávarútvegsins nýtt lágmarks-
verð á loðnu til bræðslu og á
ferskri loðnu til frystingar. Enn
fremur var ákvebib lágmarks-
verð á loðnuhrognum til frysting-
ar. Veröið var ákveðið af odda-
manni og fulltrúum seljenda gegn
atkvæðum fulltrúa kaupenda,
sem létu m.a. bóka eftirfarandi á
fundinum: „Við mótmælum ein-
dregið þessari verðákvörðun, þar
sem enn er aukið á rekstrartap
verksmiðjanna og fjárhagsstöðu
þeirra stefnt I algjört öngþveiti,
nema þær úrbætur, sem stjórn-
völd hafa gefiö fyrirheit um, verði
verulegar og komi skjótt til fram-
kvæmda.”
Eftirfarandi er lágmarksverð á
loðnu til bræðslu eftirgreind
timabil á loönuvertiö 1976:
Frá 16. til 22. febrúar
kr. 3,70 hvert kg
Frá 23. til 29. febrúar
kr. 3,40 hvert kg
Frá 1. til 7. marz
kr. 3,10 hvert kg
Frá 8. til 14. marz
kr. 2,80 hvert kg
Frá 15. til 21. marz
kr. 2,50 hvert kg
frá 22. marz til vertiöarloka
kr. 2,25 hvert kg
Auk þess greiði kaupendur kr.
0,10 fyrir hvert kg 1 loönuflutn-
ingasjóð frá 16. til 29. febr. og kr.
0,05 frá 1. til 14. marz. Verðiö er
uppsegjanlegt með 4 daga fyrir-
vara.
Oddamaöur lét bóka eftirfar-
andi: „Akvörðun þessi er tekin á
þeirri forsendu, að rikisstjórnin
beiti sér fyrir ráðstöfun á vett-
vangi verðjöfnunarsjóös eða með
öðrum hætti, sem fullnægjandi
geti talizt til aö tryggja rekstur
veiða og vinnslu.”
Fulltrúar kaupenda létu hins-
vegar bóka þetta: „Meirihluti
yfirnefndar hefur við verð-
ákvöröunina . sniðgengiö þau
meginatriði, sem lögö skulu til
grundvallar hverri verðákvörð-
un, samkvæmt lögum um Verö-
lagsráðsjávarútvegsins.enþess i
staö samþykkt kröfur sjómanna
og útvegsmanna um ákveðið lág-
marksverð á loðnu til bræðslu, er
þeir hafa sett sem skilyrði fyrir
undirritun kjarasam ninga .
Veröur aö vita slika málsmeðferö
meirihluta yfirnefndar, er starfar
sem fjölskipaður dómur.” Þá
mótmæltu kaupendur verö-
ákvörðuninni á þeirri forsendu,
að aukið væri á rekstrartap verk-
smiðjanna eins og áöur er sagt.
1 yfirnefndinni áttu sæti Ólafur
Daviðsson, oddamaöur nefndar-
innar, Páll Guömundsson og
Tryggvi Helgason af hálfu selj-
enda og Guðmundur Kr. Jónsson
og Jón Reynir Magnússon af
hálfu kaupenda.
Lágmarksverð á ferskri loðnu
til fiystingar var einnig ákveðiö á
sunnudag, og gildir þaö frá 1.
marz til loka loðnuvertiðar 1976.
Skal hvert kg vera kr. 24.00. Mið-
ast verðið við það magn, sem fer
til frystingar samkvæmt þeim
reglum, sem gilt hafa. Verðið var
samþykkt með samhljóða at-
kvæðum allra yfirnefndarmanna.
Enn fremur var ákveðið, að
lágmarksverð á loðnuhrognum
til frystingar á yfirstandandi
vertið skuli vera kr. 50.000 hvert
kg. Verðið er miðað við þaö
magn, sem fryst er. Verö á loðnu-
hrognum var ákveðið af odda-
manni, ólafi Daviðssyni, fulltrú-
um seljenda, þeim Agúst Einars-
syni og Ingólfi Ingólfssyni, en
fulltrúar kaupenda, Arni Bene-
diktsson og Eyjólfur Isfeld,
greiddu ekki atkvæði meö fyrr-
greindu lágmarksverði á loönu-
hrognum.