Tíminn - 15.09.1976, Blaðsíða 17

Miövikudagur 15. september 1976.
TÍMINN
17
HELJAREITUR
GEGN
OFURROTTUM
Brezkt fyrirtæki hefur nýver-
ið sett á markaðinn nýtt nag-
dýraeitur, sem á að vera 100%
öruggt gegn svokölluðum ofur-
rottum — en það eru rottur, sem
hafa myndað móteitur gegn
warfarin og nokkrum öðrum
eiturtegundum.
Samkvæmt upplýsingum Al-
þjóða heilbrigðisstofnunarinn-
ar, er tjón af völdum nagdýra
gifurlegt, og talið er að þau
eyðileggi árlega um 33 milljónir
tonna af korni, sem er tiundi
hluti heimsframleiðslunnar, og
nægjanlegt til að fæða 180 millj-
ónir manna. Heildartapiö mun
þó vera öllu meira, þvi að rottur
eiga jafnan eins mikinn matar-
forða og það, sem þær éta. Auk
þess skemma þær uppskeru á
ökrum, t.d. sykurreyr og hris-
grjón.
Ennfremur eru rottur smit-
berar og megnið af þeim sjúk-
dómum, sem hrjá menn, hafa
rottur borið með sér. Plágan, til
að mynda, sem herjað hefur á
menn viða um heim og stráfellt
svo þúsundum skiptir, berst af
rottum með flóm. Weilsveikin
orsakast af lifverum i þvagi
rotta, og ýmsir meltingarkvillar
berast oft með mat, sem hefur
verið sýktur af saur þeirra.
t Englandiog Danmörku, sem
talin eru komin einna lengst á
veg með að útrýma rottum, er
þrátt fyrir allt ein rotta á hvern
ibúa i hvoru landi. Astandið er
þó miklu skelfilegra i þróunar-
löndunum, þar sem ástandiö i
ibúða- og heilbrigðismálum er
lakara. 1 Sahel héraðinu i Norð-
ur-Afriku eru, að þvi er næst
verður komizt, tiu þúsund rottur
á hverjum hektara lands. A
þessum svæðum hefur verið
reynt að komast fyrir þær með
notkun eiturefna, svo sem
arseniks, stryknins og syanida-
gass, en þau eru afar hættuleg
mönnum og húsdýrum. Þvi hafa
menn nú i seinni tið heldur kosið
að nota t.d. Warfarin og
Commatrastyl, sem valda inn-
vortis blæöingum i rottunum og
dauöa. Þetta er seinvirkt, en
ekki eins hættulegt mönnum og
húsdýrum og hin.
Það er ekki óviða, sem rottur
eru orðnar ónæmar gegn þess-
um efnum og ný rottutegund
hefur sprottið upp — ofurrottan.
Hún hefur stungið upp kollinum
i allmörgum löndum Norður- og
Suður-Afriku, hluta Ameriku og
Asiu, Ástraliu og sér i lagi i
Malasyu, en þar hafa pálma-
oliuverkamenn verið sérlega
hart leiknir af Weilsveikinni.
En nú er búið að finna upp eit-
ur, sem á að vinna á þessum
ófögnuöi. ICI Plant Protection
Ltd. i Bretlandi hefur gert til-
raunir með þetta efni og gefið
einkaleyfi á framleiðslunni, en
það er selt undir vörumerkinu
Ratak.
Við tilraunirnar kom i ljós, að
það drepur nagdýr, sem vitað
var, að höfðu myndað móteitur
gegn öðrum eiturtegundum.
Hægt er að nota það með mjög
miklu öryggi i vörubirgða-
skemmum og á ökrum. Það er i
formi grænna taflna og er
bragðgott, og nægir mjög litill
skammtur til að drepa rottu, en
húsdýr þola stóran skammt án
þess að verða meint af. Efnið
hefur þegar verið reynt i Eng-
landi og á karabisku eyjunum,
þar sem ofurrotturnar hafa
eyðilegt sykurekrur, svo og i
flestum þróunarlöndunum i
Asiu og Afriku og gefið góða
raun. Og áður en langt um liður,
verður það lika notað i Astraliu.
Visindamenn vita, að rotturn-
ar munu á endanum koma til
með að mynda móteitur gegn
þessu efni, likt og hinum, en það
litur út fyrir, að þær hafi mætt
ofjarli sinum, a.m.k. næstu tiu
árin.
Alþjóða heilbrigðismálastofn-
unin hefur nú hafiö mikla bar-
áttu til þess að reyna að komast
fyrir rottuvandamálið i
þróunarlöndunum á meðan
þetta nýja efni hefur enn tilætl-
uð áhrif.
*»<C" •*...■

ASB
lýsir yfir
stuðningi
ALMENNUR félagsfundur
starfsstúlkna i brauð- og
mjólkurbúöum, ASB, lýsir yfir
fullum stuðningi viö kröfur
undirskriftalistanna, sem þegar
hafa verið afhentir Mjólkur-
samsölunni.
Laust
prestakall
BISKUPINN yfir tslandi hefur
auglýst Reykhólaprestakall i
Baröastrandarprófastdæmi laust
til umsóknar meö umsagnarfresti
til 1. október næskomandi.
Leiðrétting
ÞAU leiöu mistök uröu i gær, aö
röng mynd birtist með frétt um
tilraun meö votheysverkun i
Gunnarsholti. Myndin, sem
birtist, var af hæli i Gunnars-
hoiti, en ekki af húsakynnum
sandgræðslunnar þar, eins og
ætiunin var. Timinn harmar
þessi mistök og biöst veiviröing-
ar á þeint.
© AAaó
hugsjónir hans um bætt lifs-
kjör fyrir hina miklu kin-
versku þjóð eru merkir
minnisvarðar, sem hafa ver-
iðmörgum hvatning viða um
veröld.
Fráfall hans mótar tima-
mörk og skilur eftir vandfyllt
skarð i röðum þjóðarleið-
toga. Vissulega er þar um að
ræða merkan sögulegan við-
burð.
Vér skiljum og höfum
samúð með þeim missi, sem
kinverska þjóðin hefur orðið
fyrir. Það er mjög viðeigandi
að vér frestum um stund við-
leitni vorri til að koma á
skipulagi á eitt þýðingar-
mesta svið heimsmálanna i
þvi skyni að votta minningu
þessa mikla leiðtoga virð-
ingu vora.
Ég vil þvi, ásamt öðrum
fulltrúum hér, fyrir hönd
svæðahóps Vestur-Evrópu
og annarra rikja votta
starfsbræðrum vorum i
sendinefnd alþýðulýðveldis-
ins Kina einlæga hluttekn-
ingu vora. Vér biðjum þá um
að flytja rikisstjórn sinni og
þjóð samúðarkveðjur vorar.
Hey til sölu
Hagstætt verð ef samið
er strax.
Upplýsingar i Grænu-
hlið, Eyjafirði, simi
um Saurbæ.
Lærða fóstru
vantar á barnaleikvöll-
inn á Höfn í Hornafirði
nú þegar.
Nánari upplýsingar
veittar í síma 97-8121
og í síma 97-8320.
Leikvallarnefnd.
Auglýsið í
Tímanum