Tíminn - 08.12.1976, Blaðsíða 2

Miövikudagur 8. desember 1976
Miövikudagur 8. desember 1976
Indriði G. Þorsteinsson :
Rithöfundar eiga að
hunza spurninguum
tALlNKIIIIK — hun er hrot ° re9,u9er&
TeK urnar um úthlutun starfslauna
FJ-Reykjavik. — Ég legg ein-
dregiö til, aö rithöfundar svari
ekki þessum liö á umsóknareyöu-
blaöinu og beini þeirri áskorun til
menntamálaráöuneytisins, aö
það hverfi frá þessari breytingu á
reglugerðinni um umsókn starfs-
iauna fyrir rithöfunda, sagöi
Indriði G.Þorsteinsson, rithöf-
undur i samtali viö Timann i gær,
en á eyðublaði fyrir umsóknir um
starfslaun úr launasjóöi rithöf-
unda er nú beöiö um upplýsingar
um tekjur umsækjenda á siöasta
ári, enda þótt nefnd sú, sem
rcglugerðina samdi, hafi sam-
þykkt, aö slik fyrirspurn
skyldi ckki vera á umsóknar-
eyðublööunum
Indriði G. Þorsteinsson átti sæti
i nefnd þeirri sem samdi reglu-
geröina. — 1 reglugerðinni stend-
ur ekkert það, sem heimilar, að
leitað sé upplýsinga um tekjur
umsækjenda, sagði Indriði. Það
eina, sem ber að virða hvaö tekj-
ur snertir, er ákvæði reglugerð-
arinnar um að höfundar skuld-
7.904 atvinnuleysis'
dagar í nóvember
FJ-Iteykjavik— Atvinnu-
leysisdagar í nóvember sl.
uröu 7.904 talsins, en i sama
mánuöi siöasta árs voru þeir
4.492.
30.
Atvinnulausir á skrá
nóvember sl. voru 466, en
voru 304 sama dag I fyrra. I
kaupstiiöunum voru í lok sfö-
asta mánaöar 262 á atvinnu-
leysisskrá, en voru 192 i
fyrra, i kauptúnum meö 1000
ibúa voru nú 22 á skrá en
voru 4 i fyrra, og i öörum
kauptúnum voru 181 á skrá,
en voru 108 i fyrra. Atvinnu-
leysisdagar i kaupstööunum
urðu i siöasta mánuöi 4.737,
en voru 2.986 i nóvember
1975, I kauptúnum meö 1000
ibúa uröu atvinnuleysisdag-
arnir 226, en voru 53 i fyrra,
og I öörum kauptúnum uröu
atvinnuleysisdagar siöast-
liöins nóvember 2.941, en
voru 1.453 I fyrra.
Flestir atvinnuleysisdagar
voru i siðasta mánuöi i
Keykjavik, 1202, á Húsavik
936, á Bildudal 914, á Seyðis-
firöi 860, á Eyrarbakka 443
og á Siglufiröi uröu atvinnu-
leysisdagar I mánuðinum 349
binda sig til að gegna ekki fast-
launuðu starfi meðan þeir njóta
starfslauna. Þessi kvöð nær þó
ekki til 2ja mánaða starfslauna.
I reglugerðinni segir, að i ums-
óknum skuli getið um verk sem
höfundur hefur látið frá sér fara
eða vinnur að, en að öðru leyti
skal sjóðsstjórn ákveða innan
ramma reglugerðarinnar og aug-
lýsa hvaða upplýsingar eiga að
fylgja umsóknum. Það er i sjálfu
sér ekkert við þá vinnutilhögun aö
athuga, að almennra upplýsinga
sé óskað, en upplýsingaöflunin
má þó hvergi stangast á við anda
og efni reglugerðarinnar.
Menntamálaráðuneytið hefur
látið prenta sérstök umsóknar-
eyðublöð fyrir þetta, og þá bregð-
ur svo við að þar er tekið upp að
æskja upplýsinga um tekjur við-
komandi. Þetta er rangt, og þvi
hef ég nú uppi þessar áskoranir
minar til rithöfunda og ráðuneyt-
is. Þetta fé er fyrst og fremst pen-
ingar fyrir rithöfunda til að kaupa
sér tima til skrifta, sagði Indriði.
I nefndinni sem reglugerðina
samdi, sátu auk Indriða, Knútur
Hallsson i menntamálaráðuneyt-
inu, sem var formaður nefndar-
innar, Bergur Guðnason. Einar
Bragi og Svava Jakobsdóttir. I
stjórn sjóðsins sitja: Guðrún P.
Helgadóttir, skólastjóri, Bjarni
Vilhjálmsson, þjóðskjalavörður
og Vésteinn Ólason lektor.
Nefndartillögur um dreifingu sjónvarpi.
Framkvæmdir veana
varps verði hafnar þegar
Fimm áro óætlun verði lögð til grundvH|or framkvæmdum hjá sjónvarpinu
litasjón-
í stað
HV Reykjavík. — Nefnd
sú, sem skipuð var af
menntamálaráðherra,
með bréfi dagsettu 13. júlí
siðastliðinn, til þess að at-
huga og gera áætlanir um
dreifingu sjónvarps um
landið, hefur nú skiláð
skýrslu sinni og tillögum.
Niðurstöður og tillögur
nefndarinnar eru sem hér segir:
1. lokið verði við að koma
sjónvarpi til allra notenda á landi
á næstu fjórum árum (1977-1980)
og hafin verði bygging endur-
varpsstöðva fyrur miðin árið
1979.
2. Akveðin verði fimm ára
framkvæmdaáætlun 1977-1981
sem auk þess að ná til ofan-
greindra atriða, nái til annarra
nauðsynlegra framkvæmda á
sviði sjónvarps á timabilinu.
3. Innflutningur litasjónvarps
verði gefinn frjáls. Afnotagjöld af
litasjónvarpstækjum verði hærri
en af svarthvitum tækjum.
4. Tollatekjur renni óskiptar til
STORKOSTLEGT
jólabingó FR í Sigtúni föstudaginn
9. desember kl. 8,30
Framsóknarfólags Reykjavíkur
Verðmæti vinninga um ein milljón kr.
Vinningar m.a.: Flugferð til Kaupmannahafnar, Heimilistæki, Húsgögn,
Jólamatur, Bækur og ótal margt fleira
Ótal aukavinningar - Aðgöngumiði gildir sem happdrættismiði
Forsala aðgöngumiða að Rauðarórstíg 18
framkvæmda, samkvæmt fram-
kvæmdaáætlun.
5. I afnotagjöldum verði gert
ráð fyrir fjármagni til endurnýj-
unar dreifi- og útsendingarkerfis-
ins, meira -en nú er gert.
6. Fjárvöntun verði mætt með
lántökum, sem endurgreiðist fyr-
ir 1989. A fimm árum fram-
kvæmdaáætlunar er fjárvöntun
áætluð krónur 494 milljónir. Tekj-
ur til ársins 1989 eru hins vegar á-
ætlaðar krónur 875.3 milljónir
fram yfir framkvæmdaþörf á
sama timabili.
7. Allar tölur og áætlanir eru
miðaðar við verðlag i nóvember
1976. Aætlanir verði endurskoðað-
ar i lok ársins 1977.
Litasjónvarp
t skýrslu nefndarinnar segir
um litsjónvarp að niðurstaða sé
sú að leyfa beri innflutning á lita-
sjónvörpum og ráðast eigi i nauö-
synlegustu framkvæmdir til að
senda megi sjónvarpsefni út i lit.
Þessa niðurstöðu byggir nefnd-
in einkum á þvi að þar sem end-
ingartimi sjónvarpstækja sé ekki
talinn mikið yfir 8-10 ár, sé nú að
þvi komið að endurnýja þarf sjón-
varpstæki á islenskum heimilum i
mjög rikum mæli á næstu árum.
Telur nefndin óeðlilegt að ekki
verði heimilt að gera það með
þeim tækjum sem fullkomnust
eru á markaðnum, til dæmis lita-
tækjum, sé þess óskað. Ennfrem-
ur byggir nefndin á þvi að tolla-
tekjur af litasjónvarpstækjum
myndu stórauka fjármagn til
framkvæmda og séu forsenda
þess að fjármagna þá fram-
kvæmdaáætlun sem felst i
skýrslu nefndarinnar.
Þá segir i skýrslunni að ýmis-
legt fleira megi telja til, svo sem
að sjónvarpsefni erlendis frá fáist
nú varla öðruvisi en i lít.
Framkvæmdaáætlun
I framkvæmdaáætlun þeirri,
sem skýrslunni fylgir er gert ráð
fyrir þvi að á timabilinu 1977 til
1981 verði varið 1.836.1 milljón
króna til uppbyggingar sjón-
varpsins og framkvæmda á þess
vegum. Siðar sé fyrirsjáanlegt að
til þurfi 1.434.8 milljónir króna,
þannig að samtals sé fyrirsjáan-
legt að verja þurfi 3.270.9 milljón-
um til framkvæmda á þessu sviði,
miðað við verðlag i nóvember
1976.
Stærsti kostnaðarliðurinn á
þessarri áætlun er að byggja upp
dreifikerfi fyrir miðin umhverfis
landið, en áætlað er að það kosti
1.430 milljónir króna. Aætlað er
að framkvæmdir við það hefjist
1979, þá verði varið til þeirra 50
milljónum. Arið 1980 verði varið
til þess 150 milljónum, 200
milljónum 1981, en 1.030 milljón-
um'siðar.
Næst stærsti liðurinn er lita-
sjónvarpið, en áætlað er að kostn-
Gsal-Reykjavik — Skúli J.
Sigurösson í rannsóknar-
nefnd flugslysa sagði í
samtali við Tímann í gær,
að rannsókn á flugvélinni
sem fórst s.l. föstudag
skammt frá Geithálsi,
hefði leitt í Ijós, að engin
bilun hefði orðið í vélinni
og þvi væri hægt að slá því
föstu að vélarbilun hefði
ekki valdið slysinu.
Eins og fram kom i Timanum á
laugardag var talið að flugmað-
urinn hefði verið að undirbúa
nauðlendingu er slysið varð, enda
taldi sjónarvottur, að hreyfill vél-
arinnar hefði ekki verið i gangi
skömmu fyrir slysið. Skúli J. Sig-
urðsson sagði, að ljóst væri, að
annað hvort hefði verið dautt á
mótornum eða mjög litið afl á
honum, þegar vélin skall i jörð-
ina.
Hann kvað rannsóknarnefndina
ekki hafa komizt að niðurstööu
enn, en ákveðnar hugmyndir
væru komnar fram og yrði þess
ekki lengi að biða, aö nefndin skil-
aði áliti sinu um slysið.
Skúli sagði að mótor vélarinnar
hefði verið reyndur i annarri
sams konar vél, Cessnu 150, og
hefði komið i ljós, að engin bilun
hefði orðið i honum fyrir slysið.
Ennfremur hefði rannsókn leitt i
ljós að engin önnur vélarbilun
hefði leitt til slyssins.
Flugmennirnir tveir liggja enn
á Borgarspitalanum, og er liðan
þeirra góð eftir atvikum. Báðir
eru mennirnir beinbrotnir, en þeir
eru ekki taldir i neinni lifshættu
aður við það verði um 500 milljón-
ir króna. Aætluðum framkvæmd-
um vegna litasjónvarps er skipt
niður i sjö liði, sem hér segir:
Fyrsti áfangi, vegna myndseg-
ulbands, er áætlaður á árinu 1977
og kostnaðurinn talinn 17.5
milljónir. Annar áfangi útsending
á lit úr sjónvarpssal, er áætlaður
á sama ári, 1977, og kostnaöur
talinn um 32.5 milljónir. Þriðji á-
fangi upptaka i lit utan salar, er
áætlaður á árinu 1978, og kostnað-
ur talinn um 10 milljónir. Fjórði
áfangi, bifreið og fleira, er áætl-
aður á árinu 1979 og kostnaður
talinn um 100 milljónir. Fimmti
til sjöundi áfangi, salur og fleira,
er áætlaður siðar en það og kostn-
aði við þá, sem talinn er um 360
milljónir, er skipt þannig að 100
milljónir verði lagðar i þá árið
1980, 100 milljónir árið 1981 og 160
milljónir siðar.
1 framkvæmdaáætluninni er
talið að verja þurfi 561.3 milljón-
um króna til byggingar stöðva
fyrir fleiri en átta notendur, en
450milljónum til bygginga stöðva
fyrir færri en átta notendur.
1 skýrslu nefndarinnar kemur
fram að nýjar endurvarpsstöðv-
ar sem þjóna fleirum en átta not-
endum hver, eru taldar fimmtán.
Aætlað er að byggingu þeirra
veröi lokið á árinu 1978.
Nýjar endurvarpsstöðvar fyrir
færri en átta notendur hver, telj-
ast hins vegar um hundrað og
fjörutiu og er ekki talið fært að
ljúka við þær á skemmri tima en
fjórum árum.
Þá eru kaup á varasendum stór
liður, eða 352 milljónir króna, svo
og uppbygging dreifikerfis á ör-
bylgju, sem þegar er komið til
Vaðlaheiðar og Stykkishólms, en
á að dreifast viðar, meðal annars.
til Austfjarða og Vestmannaeyja
á næstu árum, en áætlað er að á
næstu fjórum árum, 1977-1980
verði varið til þess 191.4 milljón-
um króna.
Til endurnýjunar bráðabirgða-
stöðva og annarra verkefna við
bráðabirgðastöðvar verður varið
128.4 milljónum króna á næstu
þrem árum. Eru þar mörg verk-
efni brýn, enda sumar bráða-
birgöastöövarnareins og til dæm-
is á Blönduósi, orðnar svo gamlar
að i þær fást ekki lengur vara-,
hlutir. Er i skýrlsu nefndarinnar
lögð áherzla á að ljúka vinnu viö
bráðabirgðastöðvarnar á þrem
árum.
Loks er i skýrslunni lögð á-
hersla á að framkvæmdaáætlunin
sé stif og mikið álag þurfi að vera
á starfsmönnum ef hún á að
standast. Þó telji nefndin liklegt
að þetta megi takast ef tillögur
nefndarinnar fást samþykktar_
fyrir áramót, þannig að undir--
búningur allur geti hafizt þegar i
janúar. Ef einhver dráttur verður
muni reynast nauðsynlegt að end-
urskoða áætlunina.
Sagan um Hallgrím
Sagan um Hallgrfm Kristins-
son, (lr Djúpadal aö Arnarhóli,
er komin út hjá Bókaforlagi
Odds Björnssonar á Akureyri.
Er það mikið rit, á fimmta
hundrað blaðsfður en höfundur-
inn er Páll H. Jónsson.
A þessu ári eru hundraö ár frá
fæöingu Hallgrlms Kristinsson-
ar, fyrsta forstjóra Sambands
islenzkra samvinnufélaga, og
voru fyrir fjórtán árum lögð
drög að þvi af aðalfundi S.I.S.,
aö hafin yrði heimildasöfnun og
undirbúningur að ritun sögunn-
ar. Þótti bezt fara á þvi að hún
kæmi út einmitt á þessu ári,
þegar öld er liðin frá þvi Hall-
grimur fæddist i inndölum
Eyjafjarðar.
Eins og kunnugt er, brauzt
Hallgrimur úr fátækt til mikils
frama, þótt skammlifur yrði.
Hann varö fyrsti framkvæmda-
stjóri Kaupfélags Eyfirðinga og
breytti öllum hag þess og stefnu
á ótrúlega skömmum tima, og
gerðist siðan forstjóri S.I.S.,
sem brátt varð sverð og skjöld-
Kristinsson
komin út
ur samvinnumanna um land
allt I höndum hans. Var þaö ein-
kenni Hallgrims að hann var
bæði snarráður og forsjáll.
Lagöi hann grundvöll, sem
traustur hefur reynzt og sam-
vinnuhreyfingin siöan staðið á,
hvort sem á móti blés i við-
skiptalifinu eöa byr fyllti seglin.
I bókinni er allmargt mynda
sem tengjast ætt, lifi og starfi
Hallgrims, og má þar meöal
annars sjá Hallgrim ungan I
gervi Lénharðs fógeta á leik-
sviði á Akureyri.
A dögum Hallgrims Kristins-
sonar sætti samvinnuhreyfingin
i landinu mjög grimmilegum á-
rásum. Siðustu ræðu sina sem
nú er kunn, flutti Hallgrimur á
aðalfundi Sambandsins i
Reykjavik I aprilmánuði 1922.
Henni lauk hann með þessum
orðum.
„Látum þetta góðæri til lands
og sjávar verða oss samvinnu-
mönnum nýjan aflvaka, ekki
aðeins til þess með itrustu spar-
semi, ráðdeild og dugnaði að ná
þangað aftur, innan litils tima, I
efnalegu sjálfstæði, sem vér
stóðum fyrir tveim árum sföan
heldur miklu lengra fram til
raunverulegrar hagsældar. Til
þess eigum vér að nota þá
reynslu sem ve'r höfum fengið á
slæmu árunum, þá lundfestu
sem öröugleikarnir skapa, og þá
bjargföstu vissu um undramátt
samtakanna sem vér höfum
þegar öðlazt I örlagaþrungnum
viðburðum siðustu tima.’'
' •■**** ■

~ _•-•.
Norglobal
Minni veiði næsta ár nema
loðnugöngur komi suður
með Vestfjörðum fljótlega
— segir Andrés Finnbogason hjá Loðnunefnd,
eftir að ákveðið er að Norgiobal kemur ekki
gébé Rvik. — Loðnuveiðin verður
örugglega minni i ár, vegna þess
að bræðsluskipiö Norglobal kem-
ur ekki hingaö á komandi vertfð.
En gangi loðnan, sem nú er fyrfr
vestan land, suður með Vestfjörö-
um, lítur betur út með loðnuveiö-
ina á komandi vertið, sagði
Andrés Finnbogason hjá Loðnu-
nefnd i gær. — Ef loðnan gengur
suður með, þá verður hægt að
veiða bæði fyrir sunnan og austan
á næstu vertið, og þvi getur loðnu-
flotinn dreifzt meira en undanfar-
in ár og landaö á fleiri staði, án
þess að þurfa að sigla langar
vegalengdir til löndunar, sagði
hann. Þaö eru góöar vonir um að
þetta verði, sérstaklega þar sem
loðnan á miöunum fyrir vestan er
ekkert farin að hreyfa sig enn. Ef
hún gerir það ekki á allra næstu
vikum, er mjög ótrúlegt, að hún
gangi norður, sagöi Andrés.
Undanfarin þrjú ár hafa fyrstu
loðnulandanir á vetrarvertið ver-
ið um 18.-19. janúar, en loðnu-
verksmiðjur sunnanlands hafa
yfirleitt ekki fengið neitt hráefni
fyrr en i marz, þegar loðnan fer
að ganga að austan, suður meö
landinu. Verksmiðjurnar austan-
lands hafa ekki getað annaö þvi
að taka á móti öllu þvi hráefni,
sem þeim hefur borizt, og oft
hefur verið löng löndunarbið fyrir
bátana. Hins vegar bætti Nor-
global úr þessu á siðustu tveim
vertiðum, svo sem kunnugt er. Að
sögn Vilhjálms Ingvarssonar hjá
Isbirninum, er ekki um fleiri
loðnubræösluskip aö ræða i
N-Evrópu, sem hægt væri aö fá
leigð, en ástæðan fyrir neitum
Norðmanna um að leigja Islend-
ingum Norglobal á ný, mun vera
mótmæli norskra sjómanna og
útgerðarmanna, sem telja sig
hafa meira en full not fyrir skipið
— þeir virðast þó ekki hafa vakn-
að til meðvitundar um nota-
gildi bræðsluskipsins, fyrr en eft-
irað Islendingar höfðu sýnt fram
á það. sagði Vilhjálmur.