Tíminn - 08.12.1976, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 8. deseinber 1976
13
,,Öli frá Skuld” eftb- Stefán
Jónsson Gisii Halldórsson
leikari les (20).
17.50 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Frcttaauki.
Tilkynningar.
19.35 Hraunhiti og háhiti
Sveinbjörn Björnsson eðlis-
iræðingur flytur þriðja er-
indi flokksins um rannsókn-
ir i verkfræði- og raunvis-
indadeild háskólans.
20.00 Kvöldvaka a.
Einsöngur: Jón Sigur-
björnsson syngur Ólafur
Vignir Albertsson leikur á
pianó.b. Bóndinn á Brúnum
Sverrir Kristjánsson sagn-
fræðingur flytur fimmta
hluta frásögu sinnar. c. Tvö
kvæöi uni útlagann i
Drangey Jóhannes Hannes-
son á Egg i Hegranesi les
„Grettir sækir eldinn” eftir
Gisla Ólafsson og „Illuga-
drápu eftir Stephan G.
Stephansson. d. Eina viku á
eynni Skye Gunnar Ólafs-
sön Neskaupstað segir
f rá dvöl sinni á Suðureyjum.
e. Um islenska þjóðhætti
Arni Björnsson cand mag.
flytur þáttinn. f. Kórsöngur
Stúlknakór Hliðaskóla
syngur. Söngstjóri: Guðrún
Þorsteinsdóttir.
Pfanóleikari: Þóra
Steingrimsdóttir.
21.30 Útvarpssagan: „Nýjar
raddir, nýir staðir” eftir
Truman Capote Atli
Magnússon les þýöingu sina
(14).
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir.
Kvöldsagan: „Minnisbók
Þorvalds Thoroddsens”
Sveinn Skorri Höskuldsson
les (19).
22.40 Djassþátturiumsjá Jóns
Múla Arnasonar.
23.25 Fréttjr.
sjonvarp
Miðvikudagur
8. desember
18.00 Hviti höfrungurinn Nýr,
franskur teiknimyndaflokk-
ur i 13 þáttum, um krakka i
sumarleyfi og vin þeirra,
hvita höfrunginn. 1. þáttur.
Þýðandi og þulur Ragna
Ragnars.
18.15 Skipbrotsmennirnir
Astralskur myndaflokkur.
9. þáttur. Segl við sjón-
deildarhring Þýðandi Jó-
hanna Jóhannsdóttir.
18.40 Tassúla Heimildarmynd
um litla griska stúlku, sem
heitir Tassúla. Hún flyst
rrjeð foreldrum sinum til
Sviþjóðar. Brátt lærir hún
að skilja skólasystur sina,
þótt þær tali ekki sömu
tungu. Þýðandi Jón O. Ed-
wald. (Nordvision —
Sænska sjónvarpið)
11 lé
20.00 Fréttir og vcður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.40 N'ýjasta tækni og visindi
Tölvustýrð löggæsla
Steypumót úr viðartrefjum,
Kafaraveikin. Uppskurður i
plastpoka o.fl. Umsjónar-
maður Sigurður H. Richter.
21.05 Myndsmiðar Picassos
Bresk heimildarmynd um
höggmyndalist Pablos
Picassos. Þýöandi og þulur
Aðalsteinn Ingólfsson.
21.35 Undir Pólstjörnunni
Finnskur framhaldsmynda-
flokkur byggður á sögu eftir
Vainö Linna. 3. þáttur. Efni
annars þáttar.. Hið ný-
stofnaða verkalýðsfélag
berst fyrir bættum kjörum
félagsmanna, en árangur-
inn er litill i fyrstu. Akseli
Koskela gengur að eiga
Elinu unnustu sina, og þau
hefja búskap i hjáleigunni.
Ahrifa heimsstyrjaldarinn-
ar tekur að gæta viða um
heim, og ókyrrð færist
finnsku þjóðina. Þýðandi
Kristin Mantylá.
22.25 Dagskráríok
Hinrik konuna
konur hans
Eftir Paul Rival
geröi hann til að heiðra Katrínu, móðursystur sína.
Hinrik f annst það skylda sín að taka sér á herðar skyldur
hinstrúa eiginmanns. Katrín var nú orðin þrjátíuog átta
ára, hún eyddi öllum dögum til bæna. Nú voru f jögur ár
siðan Katrin varð síðast þunguð, hún hafði oft orðið
barnshafandi, en hún átti þó aðeins eina dóttur, Maríu
litlu, sem var sex ára og guðdóttir Wolseys. María var
veiklulegt barn, húð hennar var gráföl og hárið rautt, en
skap hennar var þá þegar orðið þrákelkið. Hinrik
dreymdi enn um að eignast son, hann ráðfærði sig við
skriftaföður sinn, og minnti hann á vers i Biblíunni, þar,
sem sagt er að maður megi ekki kvænast konu bróður
sins. Þessar hugrenningar voru enn ekki meira en efa-
semdir, ef til vill fær leið, sem aðeins var hægt að hvísla,
frammi fyrir róðukrossi í bænahúsi samvizkusemi hug
mynd eða von, sem var að verða til. Hinrik lék sér að
þeirri skemmtilegu getraun, hvernig hann mundi haga
lífi sínu ef Katrín dæi. Það gat ekki verið neitt syndsam-
legt við slíkt. ,, Katrín hafði vissulega allt útlit þess, sem
er sjúkur. Hún gat vel dáið, hún mundi vafalaust fara
beint til himna. Það er ekki ósennilegt að Guð veiti mér
slika náð, eða þá að Katrín óskaði sjálf eftir hjónaskiln-
aði. Hún er svo gefin fyrir bænir og trúarhrifningu.
Margar konur höfðu valið þessa leið, þar á meðal hinar
tignustu prinsessur. Þetta gerði amma min, Margrét,
svo dæmi sé nefnt, hún sendi mann sinn frá sér. Ef til
vill mundi ég samþykkja slika frávísun. Þegar á allt er
litið, verður hjónabandið úrkynjað, þegar það er hætt að
bera ávöxt, það verður þá að einskonar frillulifnaði. Ég
hika þó við að stinga upp á þessu við eins heilaga konu og
Katrin er. Ég verð að kalla til guðf ræðinga mina og leita
aðgreinum í ritum kirkjufeðranna, Wolsey sem er alltaf
svo ráðagóður og lærður mun vissulega finna leið, mér
til hjálpar."
Þegar Hinrik var með þessar bollaleggingar, við
skriftaföður sinn þá gaf hann honum óljós svör, hann
þorði að vísu ekki að andmci'a skriftabarni, sem hafði
vald til að senda hann heim i klaustrið, við lítinn orðstir,
eða þá að dæma til fangelsisvistar.
Karl V, og Francis I, áttu enn i ófriði. Karl var búinn
að ná yfirráðum i næsturti allri álf unni, hann ætlaði sér
að ná Frakklandi líka, en Francis varðist. Hinrik hefði
lika átt að berjast gegn Karli, honum gæti tekizt að sam-
eina allan vesturhluta Evrópu. Francis barðist til að
varðveita tilverurétt þjóða, sem er það er gefur heim-
inum gildi. Englendingar hafa mætur á stríði, en þeir
hötuðu Frakka. Hinrik var ofsalega afbrýðissamur út i
Francis, honum sveið enn minningin um glímuósigurinn.
Ekki fannst Hinrik Karl aðlaðandi, honum fannst hann
leiðinlegur og þumbaralegur, smámunalegur rithöf und-
ur, og lélegur hestamaður. Ekki minnkaði ógeð Hinriks á
Karli við það að hann hafði grun um að í þessari mold-
vörpu leyndist sá neisti, sem skapar mikilmenni. Karl
var likur Katrinu, hann hafði sömu þunglyndislegu aug-
un, þau voru bæði lág vexti og hálsstutt, andlit Karls var
eins leiðinlegt og Katrínar. Ásjóna Karls vakti óvel-
komnar minningar hjá Hinrik.
Hinrik kynntist Karli í raun og veru aldrei, Karl var
honum stöðugt f jarlægur og ókunnur, og það svo mjög að
hann vakti aldrei forvitni hans. Hinrik var sama þó Karl
væri hamingjusamur, hann gat ekki öfundazt yfir vel-
gengni, sem var of vaxin skilningi hans, öf und grundvall-
ast að nokkru leyti á skilningi, Hinrik skildi Francis,
hann var bróðir, sem varpaði skugga á Hinrik, með
glæsileik sinum. Hinrik þoldi því ekki sigra Frakkakon-
ungs.
Að lokum kom að því að Karli tókst að fá Hinrik til að
lofa hernaðaraðstoð, það tókst vegna þess að Karllofaði
Wolsey páfadómi. Hinrik var nú kominn yfir þritugt,
hann var orðinn þrey-tur á Wolsey og vildi feginn sjá af
honum, ekki gerði Hinrik sér miklar vonir um aðWolsey
mundi gera Englandi mikið gagn þó hann kæmist á páfa-
stólinn, kirkjunnar menn voru frægir fyrir að gleyma
því, semfyrir þá var get. En nærvera Wolseys við hirð
ina var orðin konungi leið, honum fannst Wolsey líta nið-
ur á sig, honum f annst hann stundum gabba sig og leika
tveim skjöldum, en konungur gat þó ekkert sagt, hann
þorði ekki að ráðast gegn Wolsey, eða vega beint að hon-
um, Hinrik vissi að Wolsey yrði auðvellt að verjast,
snilligáfur hans komu þar til greina og þó eftil vill öllu
fremur sú óheilla stjarna, sem virtist vera leiðarljós
Wolseys.
Wolsey sjálfur vildi ná í hina þreföldu páfakórónu.
Hann var búinn aðþurrausa alla nægtabrunna Englands.
Hann var orðinn leiður á sigrum sínum, leiður á að auð-
mýkja ensku aðalsmennina og á að láta þá kyssa sínar
alþýðlegu hendur. Hann var orðinn þreyttur á klækja-
brögðum og slægvitrum uppf inningum, sem hann varð
að beita, i samskiptum sinum við þessa búra, sem voru
að visu sjálfir út undir sig, en örlögin höfðu sett hann
húsbónda yf ir. Wolsey dreymdi um að komast á brott. ,, l
Róm verð ég frjáls, þarverð ég almáttugur, ég get eflt
eigin hag. Ég get lifað í friði og búið í hölium, sem eru
skreyttar myndastyttum. Þar eru veggirnir prýddir
f reskómálverkum, sem hafa til að bera tæra f egurð, þar
eru sígrænir garðar. Mér mundi falla vel að dvelja vió
suðræna sól, þar í Róm, sem mun verða mér paradis,
þegar aldurinn tekur að færast yf ir mig, þetta allt veró
ur mér fíngerður töfraheimur og hvíld, fyrir þreytt
skilningarvit mín."
Hinrik og Wolsey voru sammála um að styðja Karl
Þeir sendu enska flotann, til að ógna Frökkum, og
Howard yngri, sem nú var orðinn höf uð ættar sinnar, sið
an f aðir hans dó, veittist sú rnikla gleði að hertaka bæinn
Morlaix.
En þessi litilvæga sjóferð Englendinga, fullnægði
Karli keisara engan veginn. Hann vildi fá her, sem var
vel búinn, sem var vel borgað og hafði nóg að eta, her,
sem gæti gengið á land i Calais, farið þaðan til Amiens og
áfram til Parísar til að ógna Frakkakonungi. Karl sagði
Wolsey, að þetta væri verðið, sem hann yrði að greiöa
fyrir páfatignina.
Kardinálinn var því í vanda staddur. Hervæðing er
dýr, sérstaklega á Englandi. Wolsey hafði ekki næga
penínga til að útbúa her manns. Hann varð þvi að horf ast
i augu við þá staðreynd, að leggja sérstakan skatt á þjóð-
ina, en það var ekki hægt nem^ að kalla saman þingið,
báðar deildir, að öðrum kosti fengust engir peningar,
enginn her og engin páfakóróna.
Wolsey fyrirleit þingið, honum var vel Ijóst að þing-
mennirnir kærðu sig ekki um stjórn sem stjórnaði. Allt
frá því að Wolsey komst til valda, hafði hann leyft þing-
mönnunum að hvilast, hann hafði látið sér nægja hinar
venjulegu f jaröflunarleiðir, hann hafði ekki hætt á að
kveðja saman þessa menn, sem allt hártoguðu. En nu
var sá timi kominn, sem þingið varð að koma saman.
Wolsey gerði sér Ijósa þá hættu, sem hann yrði nú að
standa andspænis , hann vissi að þessi samkunda yrði
likleg til að rýra vald hans eða svipta hann þvi, en hann
huggaði sig við þá hugsun, er hann orðaði svo: ,,Þegar
ég er orðinn páfi mun ég sökkva i gleymskunnar djúp,
öllum þessum skapraunum."
Sá orðrómur gékk um þvert og endilangt England, að
hinn mikilláti Wolsey væri þrúgandi byrði á þjóðinni og
margir töldu að veldi hans færi hnignandi. Allir voru a
„Denni, en ganian aö sjá þig”.
„Fyrirgef oss”.
DE1MNI
DÆMALAUSI