Tíminn - 10.12.1976, Page 6

6
Föstudagur 10. desember 1976
SUF síðan
Nauðsyn að
jafna launin
Lágmarkslaun fyrir dagvinnu mega ekki vera
lægri en 100 þúsund kr. og önnur laun þurfa að
hækka i samræmi við það, þannig að launabil hald-
ist i krónutölu. Þetta er einn aðalboðskapurinn i
kjaramálaályktun 33. þings ASÍ, sem lauk fyrir sið-
ustu helgi. Af þessu má marka að þetta þing hafi
talið, að nú sé timi kominn til að launajöfnunar-
stefnan, sem svo oft hefur verið boðuð og fjálglega
lofuð, skuli nú fara að lita dagsins ljós.
Hitt er svo annað mál hvemig hinum ýmsu full-
trúum, sem þingið sátu, muni ganga að fylgja þess-
ari stefnu eftir, og sjá til þess að engin laun hækki
meir i krónutölu, en laun þeirra lægstlaunuðu.
Staðreyndin er sú, að oft á tiðum hafa láglauna-
hóparnir verið látnir ryðja brautina i kjarabarátt-
unni og ná einhverri ákveðinni prósentuhækkun, en
siðan ná allir aðrir þjóðfélagshópar sömu prósentu-
hækkun á sin laun, — sem þýðir margfalda hækkun i
krónutölu.
En sú von skal hér i ljós látin, að nú takist að
breyta þessu, og hlutur hinna verr settu þjóðfélags-
þegna verði nú ekki lengur fyrir borð borinn. En það
gerist ekki nema stjórn ASl standi fast á þessum
ályktunum og leyfi betur settu hópunum innan
sinna vébanda ekki að fara fram á meiri launa-
hækkanir i krónutölu, en þeir lægst launuðu fá
hverju sinni. Enda speglast þessi vilji ASÍ þingsins
enn betur i grein siðar i kjaramálaályktuninni, þar
sem segir, að fullar visitölubætur skuli koma á lág-
markslaunin, en önnur laun hækki um sömu krónu-
upphæð.
Náist þessi vilji 33. þings ASÍ fram i næstu kjara-
samningum, og engir hópar innan samtakanna
hlaupast undan merkjum með þvi að fara fram á
meiri kauphækkun i krónutölu — en þeir lægst laun-
uðu fá, þá mun þessa þings ASÍ lengi vera minnzt,
sem eins merkasta þingsins i sögu samtakanna.
Af öðrum málum, sem rædd voru á þingi ASl má
nefna stefnuyfirlýsingu samtakanna. Við umræður
um hana sagði forseti ASÍ, að hér væri ekki um
hreina faglega stefnuskrá að ræða, heldur pólitiska
stefnuskrá, þótt ekki væri hún flokkspólitisk, en
pólitisk að þvi leyti, að fagleg og stjórnmálaleg
markmið eru þar með margvislegum hætti tengd.
Við umræður um stefnuskrána kom glöggt i ljós,
að ýmsir fulltrúar vildu fá inn i hana ákvæði, sem
beinlinis túlkuðu sjónarmið þess stjórnmálaflokks,
sem viðkomandi þingfulltrúar tilheyrðu. En vegna
þess, hve mismunandi stjórnmálaskoðanir félagar i
ASl hafa, er slikt ekki til þess að sameina öflin i fag-
legri baráttu, eins og sagt er að markmiðið með
stefnuskránni sé.
Ýmis fleiri mál voru til meðferðar á nýloknu Al-
þýðusambandsþingi, og má þar nefna ályktun um
sameiginlegan lifeyrissjóð fyrir alla landsmenn, og
að allir landsmenn hefðu sama rétt á lifeyri. Þá var
itarleg ályktun samþykkt um skattamál og einnig
um vinnuvernd.
En þótt margt sé rætt og margar samþykktir
gerðar á þingum, veltur þó á mestu á hvern hátt
málefnum sambandsins er stjórnað, og á hvern hátt
verkalýðshreyfingunni er beitt. Hún er mjög sterk
og getur haft mikil áhrif. Þvi verður að vona, að ný-
kjörin stjórn ASÍ beri gæfu til að halda svo um sin
vopn,að til heilla verði fyrir verkafólk og þá um leið
fyrir alla landsmenn.
Magnús ólafsson
Kynning á ungu framsóknarfólki
Óviðunandi að bændur
fái 20% — 30% lægri laun
en viðmiðunarstéttirnar
— segir Hrafkell Karlsson bóndi á Hrauni, Ölfusi
Hrafnkell Karlsson form.
Félags ungra framsóknar-
manna i Árnessýslu er fæddur
10. júli 1949. Hann lauk gagn-
fræðaprófi 1966, en stundaöi siö-
an nám á Hvanneyri og lauk
þaöan búfræöingsprófi 1968. Nú
býr Hrafnkell aö Hrauni i
Ölfusi. Hann tekur mikinn þátt I
félagsstörfum, m.a. á hann sæti
i hreppsnefnd sinnar sveitar og
varamaöur er hann i stjórn
SUF. Nýlega tókum viö Hrafn-
kel tali og spuröum hann fyrst
hvers vegna hann heföi gerzt
framsóknarmaöur?
Ég hef alltaf haft áhuga á
stjórnmálum, sá áhugi hefur
heldur farið vaxandi meö árun-
um. Égvaldi Framsóknarflokk-
inn vegna stefnu hans i byggða-
og samvinnumálum, einnig
vegna þeirrar viöleitni, sem
flokkurinn hefur frá upphafi
sýnt til aö styöja viö bakiö á
okkur bændum, þó aö segja
megi meö réttu, aö flokksforust-
an hafi villzt af leið i stjórnar-
samstarfinu meö ihaldinu, þvi
Sjálfstæðisflokkurinn hefur allt-
af verið klofinn i stefnu sinni i
landbúnaöarmálum. Ég erfrek-
ar uggandi hvaö snertir hag
okkar framsóknarmanna eftir
þetta stjórnarsamstarf. Ég er
ekki einn um þetta álit, þvi viða
er kurr i mönnum og jafnvel
hyggja sumir á uppgjöf hljóöa-
laust, enég er þeirrar skoöunar,
að viö, sem óánægðir erum,
snúum bökum saman og breyt-
um undanhaldi i sókn.
— Hvert er brýnasta verkefni
rikisstjórnarinnar um þessar
mundir?
— Brýnasta verkefni ríkis-
stjórnarinnar i dag tel ég vera
aö jafna lifskjör i landinu. En
nota á þann bata, sem oröið hef-
ur i islenzku efnahagslifi, til
þess.
Sú stétt, sem ég tel, að gengiö
sé helzt á i þessu sambandi, er
bændastéttin. Laun bænda ná
sjaldnast tekjum viðmiöunar-
stéttanna, en þaö mun vanta ca
20-30% aö þvi marki sé náö á
siðastliönu ári, og ofan á þetta
bætist svo, aö þær afurðir, sem
bændur leggja inn, eru ekki að
fullu greiddar fyrr en ári eftir
að þær eru inn lagöar, og hefur
þá veröbólgan séö fyrir þvi aö
mestu. Þetta má kenna rikis-
stjórninni, þvi hún hefur ekki
sinnt þeirri sjálfsögöu kröfu
okkar, aö afuröalán veröi hækk-
uð, svoaö afuröasölufélögin geti
borgaö innlegg bænda jafnóö-
um. Þaö er hróplegt misrétti aö
bændur skuli ekki sitja viö sama
borö og aörir þjóöfélagsþegnar i
þessum efnum.
— Telur þú, aö betra yröi fyr-
ir bændur, aö sexmannanefndin
yröi lögö niður og bændur færu
að semja beint viö rikisvaldiö?
— Laun bænda eru reiknuö út
á flókinn og óöruggan hátt, en
þvi ætti aö breyta á þann hátt,
að samiö veröi beint viö rikis-
valdiö og sexmannanefndin lögö
niður, þvi hún er aöeins leppur
milli rikisvalds og bænda, sem
rikisstjórnin getur alltaf skýlt
sér á bak viö. Þaö er eölilegt, aö
rikisstjórnin, „hinir kjörnu full-
trúar”, séu i raun geröir ábyrg-
ir gagnvart samningum við
bændur, enda er reyndin sú, aö
rikisstjórnin hefur meðhöndlaö
gjöröir sexmannanefndarinnar
eftir sinu höföi og vilar ekki fyr-
irsér að frysta kauphækkanir til
bænda eins og nærtækt dæmi
sýnir, þegar hækkaöur verö-
lagsgrundvöllur átti að taka
gildi 1. des. sl., en stjórnin frest-
aöi afgreiöslu frá sinni hendi og
stendur svo aö hluta enn.
— Hefur þú einhverjar sér-
stakar skýringar á þessum
drætti?
— Ég álit, að ástæöan fyrir
þessu hafi veriö sú, aö þing ASl
stóö einmitt yfir, þegar verö-
hækkanirnar áttu að koma, og
þvl hafi stjórnin ekki þorað aö
leyfa hækkun landbúnaöarvara
vegna hræðslu viö aö styggja
fulltrúa á þinginu. Ég spyr, er
slikur hugsunarmáti traust-
vekjandi? Það læöist aö manni
sá grunur,aö s tór hópur i þessu
þjóðfélagi, og þá aöallega innan
Sjálfstæöisflokksins vinni
markvisst aö þvi að rægja
bændur og rakka niöur og reyna
aö koma almenningi i skilning
um, aö bændur séu baggi á þjóö-
félaginu, þvi vissulega vill þessi
mafia bændur feiga i þessu
landi. Jónas Kristjánsson er
vissulega handbendi þessarar
Hrafnkjell Karlsson
mafiu. Þessi hugdeigi
spjátrungur, stóð á fundi meö
okkur bændum i Aratungu i
fyrravetur, og átti þar að rök-
styöja þær árásir, sem hann
viöhafðiiblaði sinu á landbúnað
og bændastéttina, en þá brá svo
viö, að hann tók flest það, sem
hann hafði áður sagt og skrifaö,
aftur.
— En nú hefur Jónas haldið
áfram árásum á landbúnaðinn
eftirþennan fund, þráttfyrir aö
hann tæki þar margt aftur, sem
hann haföi áöur sagt. Hvernig á
aö bregöast viö þessum skrif-
um?
— Margir bændur hafa litið
svo á, aö þessi skrif Jónasar
væru ekki svara verð. En þaö
eru fleiri en hann, sem vilja
túlka þá skoöun, sem hann ber á
borð. Þess vegna veröa samtök
bænda aö snúast harkalegar
gegn þessum skrifum, þvi þau
eru þjóðhættuleg, ef þau ná aö
skjóta rótum i vitund almenn-
ings.
— En áður en viö hverfum frá
umræðum um landbúnaöarmál.
Er ekki sitthvað i þeirri land-
búnaðarstefnu, sem rekin hefur
veriö, sem þarfnast endurskoö-
unar?
— Það er rétt, aö ýmsu þarf
að breyta, og auk þess, sem ég
hef áður rætt um, vil ég nefna,
aö nauösynlegt er aö endur-
skoöa lánakerfi landbúnaöarins
og taka upp skipulagöa stefnu i
fjárfestingarmálum, og siðast
en ekki sizt aö frumbýlingum i
landbúnaöi veröi gert kleyft aö
koma undir sig fótum, þvi eins
og horfir i dag, er endurnýjun i
bændastéttinni nánast engin, og
meðalaldur þeirra hærri en hjá
öörum stéttum.
— Viö höfum hér einskorðaö
taliö nokkuö viö landbúnaöar-
mál um sinn, en hvaö vilt þú
segja um kjör annarra stétta,
eins og t.d. sjómanna?
— Þeim verður aö búa betri
kjör en nú er gert. Þaö er ein-
kennilegt ef viö getum þaö ekki,
þar sem meiri afli er að baki
hver jum sjómanni á Islandi en i
nokkru öðru landi. Bráöa-
birgöalögin, sem sett voru á sjó-
menná siðastliðnu hausti, vilég
vita, þar sem þau hafa engin rök
við aö styöjast. Ég vil einnig
minna forystumenn sjómanna á
að standa betur á varðbergi
heldur en þeir hafa gert. Aö lok-
um vil ég skora á sjómenn, þeg-
ar þessu oki er af þeim létt, aö
þeir sameinist og knýi fram
mannsæmandi kjör sér til
handa.
— Hvaö getur þú sagt mér af
umbótamálum i þinni sveit?
— Hafnargeröin i Þorláks-
höfn hefur verið eitt mesta um-
bótamál i minni heimasveit, og
mun það stórvirki veröa upp-
byggingu og viðgangi Þorláks-
hafnar mjög til framdráttar og
reyndar Suðurlandi öllu. Einnig
hafa Vestmannaeyjabúar feng-
iö nánast vegatengingu viö
fastalandiö meö tilkomu þeirrar
aöstöðu, sem fengizt hefur viö
höfnina og siglingum Herjólfs
milli lands og eyja. Halldóri E.
Sigurðssyni ráöherra ber mest
að þakka fyrir aö koma þessu
verki i framkvæmd.
— En hvaö segir þú um hug-
myndir um, aö næsta stórverk-
efni i vegagerö veröi brú yfir
ölfusárósa?
— Mikiö hefur verið rætt og
ritað um brú yfir ölfusárósa og
þá I framhaldi af hafnargerö-
inni i Þorlákshöfn, en ég tel
slika framkvæmd ótimabæra og
álit, aö leggja beri fé i aðrar
framkvæmdir, sem ávöxtuöu
sig betur, en hins vegar mætti
bæta vegasambandið við Þor-
lákshöfn með lagningu varan-
legs slitlags á þá vegi, sem fyrir
hendi eru.
— Aö lokum Hrafnkell, er
þátttaka almennings i stjórn-
málum hér á landi nægilega
mikil i dag?
— Nei, ég vildi, að hún væri
meiri. En aðalástæðan fyrir þvi
hve lítil hún er, og þá sérlega
ungs fólks, er þaö fulltrúalýð-
ræöi, sem við notum og hefur
sina annmarka. Núverandi
kosningafyrirkomulag gefur
litla möguleika fyrir hinn al-
menna kjósanda að hafa áhrif á
það, hvernig fulltrúar veljast.
Ég tel, eins og málum er hátt-
aö i dag, aö þaö sé hálfgerö
skopmynd af lýöræöi, þar sem
nokkrir koma saman og gera
samþykktir i nafni hundruða
eöa þúsunda. Viö getum ekki
horft framhjá þvi, að þaö er til-
tölulega fámennur hópur, sem
myndar „skoðanir fólksins” á
fundum og einnig i blaðaskrif-
um o.fl. Eftir að hafa skoöaö
þessar staöreyndir, tel ég, aö
stjórnin sé i höndum allt of
fárra, en úr þvi megi bæta með
þvi aö styðja þær tillögur, sem
fram hafa komið frá ungum
mönnum um breytt kosningalög
og kosningaskipan, þó að
hræddurséég um, að þær séu of
róttækar til að veröa samþykkt-
araf ráðamönnum þjóðarinnar.
M.Ó.