Tíminn - 10.12.1976, Side 10

10
Föstudagur 10. desember 1976
Stjórnarfrumvarp um tollskrd o.fl.
Verulegar breytingar vegna
aðildarinnar að EFTA
LAGT hefur verið fram á Al-
þingi frumvarp til laga um toll-
skrá o.fl. 1 athugasemdum meö
frumvarpinu segir m.a., að
þetta frumvarp kveði á um
samningsbundnar tollalækkanir
vegna aðildar Islands að EFTA
og friverzlunarsamnings Is-
— gengið mjög til
tollalækkanir á
lands við EBE.
Þá gerir frumvarpið ráð fyrir
verulegum breytingum öðrum,
einkum og sér i lagi hvað snertir
tolla á fjárfestingarvörum og
móts við óskir iðnaðarins um
vörum .tií iðnaðarins
1972 25,1%
1973' 26,3%
1974 25,0%
1975 20,6%
1976 18,3%
1977 15,81
fjárlagafrv.)
tollalækkanir á ýmsum rekstr-
arvörum iðnaðarins.
Þá segir i athugasemdunum:
Auk gjaldalækkana, sem i
frumvarpi þessu felast, er gert
Mjólkurbúðamdlið d Alþingi
Sl kjalc Ibor gin i var
o< F sei nt s leg in
ráð fyrir ný ju heimildarákvæði í
fjárlögum næsta árs, sem teng-
ist þessu frumvarpi, þess efnis
að fella megi niður að fullu sölu-
skattafvélum og tækjumtilsvo-
kallaðs samkeppnisiðnaðar. Þá
er ógetið verulegra efnisbreyt-
inga annarra, einkum umfangs-
mikilla breytinga, sem leiöa af
breytingum á hinni alþjóðlegu
tollnafnaskrá Tollasamvinnu-
ráðsins, breytinga á 3. gr. frum-
varpsins, sem fjallar um ýmsar
undanþágur og lækkunarheim-
ildirauk ýmissa efnisbreytinga,
sem leiða af ábendingum og
óskum, sem komið hefur verið á
framfæri við ráðuneytið frá þvi
ÉG harma, hve seint augu fólks
hafa opnazt fyrir þvi, hve vel
Mjólkussamsalan hefur þjónað
neytendum á liðnum árum, sagði
Eðvarð Sigurðsson i umræðum á
Alþingi i gær, þegar rætt var um
frumvarp til laga, sem Svava
Jakobsdóttir og fl. flytja þess efn-
is, að Mjólkursamsölunni sé skylt
að reka áfram a.m.k. 10 búðir i
Reykjavik og öðrum þéttbýlis-
stöðum þar sem þörfin er mest
næstu 5 ár, eða til 1. febrúar 1982.
Þetta á þó þvi aðeins að gera, ef
nægilega margar afgreiöslustúlk-
ur, sem nú starfa hjá Mjólkur-
samsölunni, óska þess að halda á-
fram störfum.
1 framsöguræðu flutnings-
mannsfyrir tillögunni kom fram,
að enn væru 120 stúlkur, sem
starfa i mjólkurbúöum, óráönar i
önnur störf. Liðlega þriðjungur
þeirra er rosknar konur og þarf
ekki að tiunda, hve erfitt er fyrir
fullorðnar konur að fá vinnu viö
sitt hæfi. Þá kom fram hjá flutn-
ingsmanni, að lokun mjólkurbúð-
anna myndi valda alvarlegri eyðu
i mörgum hverfum og erfitt yrði
fyrir fólk aö fá mjólk.
Páll Pétursson (F) minnti i
upphafi ræðu sinnar á mikla bar-
áttu liðinna ára gegn Mjólkur-
samsölunni og þar hefðu lagzt á
eitt Morgunblaðið, Húsmæðrafé-
lag Reykjavikur og að hann
minnti einnig neytendasamtökin.
Og þegar þessi barátta hefði stað-
ið nægilega lengi, hefði loks farið
svo, að einkaleyfi Mjólkussam-
sölunnar hefði verið af henni tekiö
og kaupmenn fengið að selja
mjólkina.
Þá upplýsti Páll, að alls hefði
Mjólkursamsalan rekið 66 búðir.
13 þeirra voru i leiguhúsnæði,
sem búið er að segja upp, og búið
er að gera samning við kaup-
mannasamtökin að þeir yfirtaki
rekstur á 33 búðum. Þá er búið aö
ráðstafa 4 búðum til annarra
aðila en kaupmannasamtakanna.
Það eru þvi 16 búðir, sem óráö-
stafað er, en af þeim eru 9 annars
staðar en i Reykjavik. Þá upp-
lýsti hann, að þær 7 búðir i
Reykjavik, sem ekki væri búið að
ráöastafa, væru búðirnar á Lang-
holtsvegi 174, Blönduhlið 2,
Brekkulæk 1, Freyjugötu 11,
Hristateigi 4, Laugársvegi 1 og
Mávahlið 25.
Páll sagðist vissulega gera sér
grein fyrir vandamálum þeirra
kvenna, sem atvinnu sina misstu,
en þeirra mál yrði að leysa án
þess að skylda Mjólkursamsöluna
til þess að hafa áfram opnar búö-
ir. Það yröi aðeins til þess aö
mjólkin hækkaði i verði, ef hafa
þyrfti búðir opnar, sem ekki bæru
sig.
Þá sagöi þingmaðurinn, að
hann gerði sér ljóst, að þjónusta
kaupmanna yrði verri en
Mjólkursamsalan hefði veitt, og
hætta væri á, að mjólkin yrði
fljótt dýrari, vegna þess að þeir
vildu fá mikið fyrir snúð sinn, en
það hefði of seint veriö slegin
skjaldborg um Mjólkursamsöl-
una, og þvi hefði farið, sem fór.
Harmaði hann það, en bað menn
að muna þetta og láta ekki fara
eins með önnur samvinnufélög.
Stefán Valgeirsson(F) taldi.að
brotið yrði blað i islenzkri lögg jöf,
ef aðili, sem ekki hefði einkaleyfi,
yrði skyldaður til þess að hafa
búðir opnar. Hann sagði, að ekki
væri hægt að skylda Mjólkursam-
söluna til þess að reka búðir, sem
óhagkvæmt væri að reka, ef
kaupmenn sætu að öllum beztu
sölusvæðunum.
Þá sagði hann, að hann myndi
kalla konurnar, sem vinnu sina
missa, til fundar viö landbúnað-
arnefnd, þegar málið kæmi þang-
að, þvi nauðsynlegt væri að leysa
vanda þeirra. En hæpið væri, að
það yröi gert með þvi að skylda
Mjólkursamsöluna til þess aö
halda búðum opnum.
Ellert B. Schram (S) sagði, að
búið væri að leysa vanda neyt-
enda i öllum hverfum Reykjavik-
urm og alls staðar ætti fólk að-
gang að mjólk. Kvaöst þingmað-
Framhald á bls. 23
alþingi
siðustu tollskrárlög tóku gildi,
en ekki hefur verið unnt að taka
tillit til, m.a. vegna skorts á
lagaheimildum.
Þróun tollamála frá
árinu 1970
Þá er i athugasemdunum
greint frá þróun tollamála frá
1970 og sagt:
Ef litið er til baka til ársins
1970, má sjá, að verulegar
breytingar hafa orðið á is-
lenzkri tollalöggjöf, fyrst og
fremst vegna þess friverzlunar-
samstarfs, sem Island hefur
gengið til við lönd i V-Evrópu.
Tolltekjur sem hlutfall af heild-
arrfkissjóðstekjum og að frá-
dregnum mörkuðum sköttum til
sérþarfa hafa verið sem hér
segir:
1969 31,9%
1970 30,0%
1971 29,6%
(janúar-ágúst)
(áætlun, sbr.
Sé tekið tillit til hins sérstaka
timabundna vörugjalds, sem
lagt var á i júli 1975, verða tölur
fyrir árin 1975, 1976 og 1977
22,7%, 23,2% og 22,1% (áætlun).
Þessi hlutfallslega rýrnun
tolltekna er annars vegar af-
leiðing samningsbundinna
lækkana tolla á verndarvörum,
þ.e. á þeim innfluttu vörum,
sem jafnframt eru framleiddar
hér á landi, og hins vegar vegna
tollalækkana á aðföngum til
þeirra sömu iðngreina, sem
þessar vörur framleiða.
Tollalækkanir
iðnaðarins
Þá segir i athugasemdunum,
að við endurskoðun tollskrár-
laganna hafi verið farið yfir it-
arlegan lista, sem samtök iðn-
aðarins létu ráðuneytinu i té um
ýmis aðföng, sem iðnfyrirtæki
nota og enn eru greidd gjöld af.
Frumvarp þetta gengur mjög
langt til móts við óskir iðnaðar-
ins að þessu leyti, og flest atriði,
sem máli skipta, eru lagfærð.
Um minni háttar léiðréttingar
er visað til almennra athuga-
semda hér að framan. Jafn-
framt er þó vakin sérstök at-
hygli á nýju heimildarákvæði i
3. gr. frumvarpsins, sem rýmk-
ar að mun heimild ráðuneytis-
ins til niöurfellingar eöa endur-
greiðslu gjalda af aðföngum til
framleiðslu iðnaðarvara.
Mjög erfitt er að meta sér-
staklega tollalækkanir, sem hér
um ræðir, þar sem skilin milli
vara i þessum flokki annars
vegar og fjárfestingarvara hins
vegar, sem tollar eru jafnframt
lækkaðirá, eru mjög óglögg. Þó
má gera ráð fyrir aö tollalækk-
anir á rekstrarvörum sérstak-
lega, þ.e. á ýmsum vörum til
tækninota og verkfærum ýmiss
konar, nemiá næstu 4 árum um
170 m kr. á grundvelli fjárlaga-
frumvarps 1977. Lækkanir
gjalda á þessum vörum koma til
framkvæmda á mismunandi
löngum tima, en leitazt er við,
að lækkanir, sem virðast mikil-
vægastar, komi til fram-
kvæmda strax frá næstu ára-
mótum, en aðrar i sem jöfnust-
um áföngum á timanilinu 1978-
1980.
Raforkumál Austurlands
Stofnlína frá Kröflu tilbúin 1978
ef lánsfjármagn fæst
— 99 millj. kr. vantar til að hægt sé að Ijúka rannsóknum á Fljótsdalsvirkjun. Tómas Árnason leggur
áherzlu á að ákvörðun um virkjun Bessastaðaár verði tekin hið fyrsta
RAFORKUMAL Austurlands
komu til umræðu i sameinuðu
þingi, þegar Tómas Arnason (F)
bar fram fyrirspurn til iönaöar-
ráöherra um þau mál. Fyrirspurn
Tómasar var í fjórum liðum, sem
hljóðuðu svo:
1. Hvenær verður hægt að taka
ákvörðun um virkjun Bessa-
staðaár og hvaða stærð virkjunar
mundi veröa hagstæðust?
2. Hefur rikisstjórnin tekið á-
kvörðun um lagningu háspennu-
linu frá Kröfluvirkjun til Austur-
lands?
3. Hvernig ætla Rafmagnsveit-
ur rikisins að tryggja Austurlandi
nægjanlegt rafmagn i vetur?
4. Hvaö liður framkvæmd
þingsályktunar um rannsókn á
byggingu Fljótsdalsvirkjunar?
1 ræöu Tómasar um fyrirspurn-
ina kom m.a. fram að hann hefur
þungar áhyggjur af ástandi I raf-
orkumálum á Austurlandi i vetur
og á næstu árum. Einnig kom
fram, að samkvæmt áliti, sem
Hönnun hf. hefur látið frá sér fara
um þróun i orkumálum á næstu
árum, þurfi næsta meiriháttar
virkjun ilandinuað taka til starfa
árið 1981. Taldi þingmaðurinn, aö
aöeins tveir virkjunarvalkostir
séu nú á þvi undirbúningsstigi, að
virkjanir þar geti tekið til starfa
fyrir þann tima, þe. virkjun i
Bessastaöaá eða við Hrauneyjar-
fœs. Beindi Tómas þeirri ósk til
iðnaöarráðherra, að rækileg at-
hugun yrði gerð á þvi að bera
saman hagkvæmni á Bessastaða-
árvirkjun og Hrauneyjarfoss-
virkjun hið fyrsta.
Þá kom einnig fram hjí Tóm-
asi, að ekki væri vogandi fyrir
orkumarkaðinn á suðvestur-norni
landsins, að búa enn um sinn viö
það ástand i orkumálum, að fá
alla aðalorkuna frá Þjórsársvæð-
inu, Þar gætu oröið náttúruham-
farir, og mun tryggara væri aö fá
Tómas
Gunnar
hluta af orkunni annars staðar að,
eins og t.d. frá Austurlandi. Enn-
fremur gæti verið fjárhagslega
hagkvæmt að virkja Bessastaöaá
á undan Hrauneyjarfossi.
1 svari iðnaðarráðherra kom
fram að æskilegast væri að ekki
yrði tekin ákvörðun um virkjun
Bessastaðaár, nema i samhengi
við hugsanlega Fljótsdalsvirkjun,
en virkjun Bessastaðaár gæti
veriö sem fyrsti áfangi að þeirri
virkjun.
Þá kom fram hjá ráðherra, aö
RARIK hefði áætlað að leggja 132
kw stofnlinu frá Kröflu til Austur-
lands á næsta ári og árið 1978.
Þessi framkvæmd kostar 1376
millj. kr. Fé til þessara fram-
kvæmda skortir, og er ekki láns-
heimild fyrir þessa framkvæmd i
þvi frumvarpi tilf járlaga, sem nú
liggur fyrir Alþingi. Hins vegar
sagði ráðherra, að það hefði veriö
rætt i sambandi við þá lánsfjár-
áætlun, sem nú er veriö að gera,
hvort unnt væri að útvega fé til
þessara framkvæmda. Lagði ráð-
herra áherzlu á þá skoðun sina,
að fé yrði að fást, þvi þessi fram-
kvæmd væri mjög nauðsynleg.
Þá sagði ráðherra, að ekki væri
unnt að leysa vandann i vetur á
annan hátt en auka þá diselorku,
sem til staðar væri. Þegar hefðu
þrjár diselstöðvar verið fluttar
austur, og gætu þær samtals
framleitt 1,5 mw af raforku.
Varðandi rannsóknir á Fljóts-
dalsvirkjun tók ráðherra fram, að
til að geta unnið að þeim rann-
sóknum, sem þingsályktunartil-
lagan hefði gert ráö fyrir þyrfti
135 millj. kr., á næsta ári. Hins
vegarværi ekkinema36 millj. kr.
fjárveiting til þessa verks á fjár-
lögum, svoþarna vantaði 99 millj.
kr.
Margir þingmenn tóku til máls
við þessar umræöur, og ræddu
orkumál almennt. 1 umræðunum
tók iðnaðarráðherra fram, að
hann hefði oft bent á nauðsyn þess
að virkja sem viðast um land, til
þess að skapa öryggi i orkumál-
um. Þær virkjanir, sem sérstak-
lega kæmu til álita nú að ráðast i,
væri virkjun Bessastaðaár,
Blöndu og Hrauneyjarfoss. Þess-
ar virkjanir allar væru álitlegar,
og virkjanir i Bessastaðaá og
Blöndu hefðu þann kost að vera
utan jarðeldasvæða.