Tíminn - 07.08.1977, Qupperneq 26

26
MiSÍJfllí!
Sunnudagur 7. ágiist 1977

1 Tfmanum 20. f.m. er grein
eftirMagnús Olafsson, Reykja-
vik. Fyrirsögn hennar er:
Verndum sjálfsögB mannrétt-
indi: Stofnum samtök
reykingamanna.
Mér virðist greinin skrifuð af
nokkrum skaphita. Þar erm.a.
talaö um þá „sem allt vilja
banna”. Höfundur telur litið
sannað um skaðsemi tóbaks-
reykinga og vitnar m.a. til
nokkurra lækna, sem eiga að
hafa sagt, að þó „tölfræðileg
tengsl væru milli lungnakraba-
skjúklinga og reykinga þá
þyrftu þau ekki endilega að
þýða að reykingar yllu krabb-
anum. Hitt væri til i dæminu, að
reykingamenn skorti viss efni,
sem þeir fengju úr tóbakinu, og
það væri þetta sama fólk, sem
væri móttækilegra fyrir lungna-
krabba en annað fólk”. Þessi
kenning byggist sem sagt á
þeirri skoðun að reykingamenn
séu sérstök manngerð. Undar-
legast að þeirra móttækileiki
fyrir krabbann virðist eyðast, ef
þeir hætta reykingunum.
Magnús segir, að það séu
sjálfsögð mannréttindi að mega
reykja. Nú er mér ekki kunnugt
um, að fram hafi komið tillögur
um að banna það. Að vísu er
talað um að banna reykingar ,,á
opinberum stöðum” og það
segir Ma gn ús a ð ekk iségott. Þá
hygg ég, að allir telji sjálfsagt
að gera einhverjar lágmarks-
kröfur til sjálfra sin og annarra
um hreinlæti og velsæmi á al-
mannafæri. Það er smekks-
atriði, hvaða lykt okkur þykir
vond, en að segja að tóbaks-
reykur geti ekki verið verri en
bræðslulykt er f jarstæða, ef rétt
er skilið, að bræðslulykt eigi við
lyktfrá fiskimjölsverksmiðjum.
Tóbaksreykurinn er sem sé
miklu verri.
Magnús segir, að það ætti
„alveg ein að banna hundruð
annarra óþæginda” og tóbaks-
reykinn. Ég efast um, að hann
hafi verið búinn að telja þetta
saman en gaman væri að heyra
þó ekki væri nema fyrsta hundr-
aðið.
Um tóbaksverðið er það að
segja, að þar sem viö teljum,
að tcbaksnautn sé mörgum
-
manni skaöleg og neikvæð fyrir
þjóðarhag teljum við eðlilegt og
rétt aö hafa hliðsjón af þvi,
hvort verölagið auki eða minnki
þetta ólán. Hugleiöingar
Magnúsar um skattamál og
jöfnuð tel ég að þurfi nánri athu-
unar viö. Fátækur maður og
tekjulitill tekur allar greiðslur
nær sér en hinn riki. Verðlag
einnar vöru jafnar ekki þau
met.
En það er frelsið og mann-
rettindin, sem urðu tilefni þess,
að ég fór að skrifa. Johannes
Möllehaven heitir prestur og
rithöfundur i Danmörku. 1 bók,
sem er nýkomin út eftir hann, er
m.a. grein, sem mér finnst að
komi að hinum dýpri rökum
þessa máls. Tove Ditlesen rit-
höfundur hafði reynt að binda
enda á lif sitt með töflum, án
þess að það tækist I það sinn.
Síðan skrifaðihún kjallaragrein
i Politiken i þvi sambandi.
Grein prestsins er opið bréf til
hennar I framhaldiö af þvi. Það
mun eiga erindi til Islendinga
likt og Dana Það er á þessa leið:
Kæra Tove Ditlesen.
Ég er mikill aðdáandi skáld-
skapar yðar. (De Voksne er ein
af uppáhaldsbókum minum).
Að ég skrifa yður nú opið bréf en
ekki lokað er vegna sjálfs-
morðstilraunar yðar og sunnu-
dagsgreinar yðar um „siðasta
daginn” i Politiken.
Eg skrifa tii að andmæla
yður. Ekki af þvi að ég haldi
mig vita betur — og ekki af þvi
að ég sé ónæmur fyrir sárs-
aukanum i þvi, sem þér skrifið.
Ég skrifa yður af þvi' að mér
virðist viðhorf yðar algengt eins
og sakir standa og vegna þess
að afneitunin hefur tvöföld
áhrif, þegar þér talið hennar
máli.
Þar að auki komiö þér að þvi
sem mestu máli skiptir: hvað
lifiö er, hvers virði mannleg til-
vera, til hvers erum við hér, til
hvers lifum við, — hvers vegna
sláum við ekki öll saman botn-
inn i þetta og komum þvi frá?
Camus segir eins og kunnugt
er, að ekki sé nema eitt heims-
spekilegt viöfangsefni, sem vert
sé að taka alvarlega: Sjálfs-
Halldór Kristjánsson:
Frelsi og m
morðið. Og það er rétt hjá
honum.
Ég man vel eftir heillandi
grein, sem þér skrifuðuð I Poli-
tiken i tilefni af bókinni Den
vrede Gud eftir Alvarez. Sú bók
fjallar um sjálfsmorðið og nú-
timamanninn, og enda þótt eg
hafi greinina ekki við hendina,
man ég, að þér gripuð á þvi, að
sjálfsmorðið væri frelsi nútima-
mannsins.
Þessi hugsun birtist i sunnu-
dagsgrein yðar.
„Ég gaf mér stundar-
fjórðungshvild áður en ég
byrjaði sreasta verkið, sem biði
min. Hvilikur ómælisfriður og
kyrrð i skógarrjóðrinu. Og
óendanleg hamingja að eiga
aldrei framar að sjá nokkurn
mann.
Það rigndi þéttar og geislandi
Kaupmannahafnarhimininn
fylgdi mér og rétt áður en allt
yrði óumbreytanlegt, — nú lá ég
ofan á svefnpokanum — slitu
siðustu orðin sig frá meðvitund
minni” (og hér fylgir ljóðið um
þann, sem hefur fengið beizka
möndlu i stað hjarta). Er það
böl að vera til? Er það óendan-
leg hamingja að sjá aldrei
nokkurn mann framar?
Er dauðinn belri en hfið?
Bæði i trúarbrögðum heimsins
og sögu heimsspekinnar hefur
þvi verið haldið fram, — en er
það ekki örvænting að segja
slikt — og þvi skyldi örvænt-
ingin hafa rétt fyrir sér? Er þaö
ekki einmitt vegna þess að við
skynjum gildi lifsins, að við
getum örvænt á vonbrigða-
stundum?
1 hausthef ég i sókn minni les-
hring, sem fer yfir bók Knud
Hansen um skáldskap
Dostojevskijs. Kjarninn i skáld-
skap hans er spurningin um
gildi lifsins. Ég hef valið þessa
bók vegna þess að ég fann enga
betri til að ganga á hólm við trú-
leysi og vonleysi samtimans, en
grein yðar túlkar það einmitt.
NU vil ég til mótvægis orðum
yðar um hinar,,óendanlegu
hamingju að sjá aldrei framar
nokkurn mann” leggja fram til-
vitnun i bók Hansen,söguna um
manninn, sem finnst hann vera
hlægilegur og vill þess vegna
binda enda á lif sitt.
Kvöldið, sem hann er á leið
heim i hreysi sitt til að ljúka
þeim skripaleik, sem honum
fannst ævi sin vera (með þvi að
skjóta sig), stöðvar tötrum
klætt stúlkubarn hann á göt-
unni. Telpan skalf af kulda og
var næstum mállaus af hræðslu,
þó að skilja mætti, að hún æpti:
mamma, mamma. Hann ýtti
henni frá sér og visaði henni til
lögreglunnar — ef móðir hennar
væri hjálpar þurfi. Dostojevskij
lýsir þessu svo glöggt að lesand-
inn er ekki i vafa um, að hér er
dauðasynd framin. Og þó var
það þetta vansæla barn, sem
kom f veg fyrir, að hlægilegi
maðurinn framdi sjálfsmorð.
Eflaust hefði ég skotið mig,
ályktar hann, ef þetta stúlku-
barn hefði ekki orðið á leið
minni.
Telpan varð til þess, að hann
fór að hugsa, þegar heim kom.
Ekki hafði hann samvizkubit af
þvi að hafa visað barninu frá
sér, heldur fór hann á ný að
gli'ma viðgamla skilningsjraut,
spurninguna um raunveruleika
umhverfisins.
Meðan hann lokaði sig inni i
sjálfum sér var honum heimur-
inn ekki neitt. Það var li'kast
reimleikum, sem hann hafði
sjálfur vakið upp og gat kveðið
niður þegar honum sýndist. En
þetta stúlkubarn sneri hlut-
unum við. Augnabliksstund
fann hann til samúðar með
ógæfusömu barni. Þegar heim
kom var hann eins og af vindi
skekinn þvi að hann fann, að
hann var til, aðhann var lifandi
maður. Hann reyndi að kveða
þessa samúðarkennd niður með
þvi að formæla telpunni. Hann
rökræddi við sjálfan sig og
reyndi að sanna sér að þegar
hann skyti sig eftir andartak
væri ekkert framar.
En hvað var ■ þá um þann
ódrengskap, sem hann hafði
sýnt? Væri honum einnig lokið?
Úr þvi gat hann ekki skorið. en
þar varð hann að finna lausn,
áður en hann hleypti skotinu af.
Þetta atvik varð til þess að
afhjúpa vonzku hans, sem eitt-
hvað neikvætt, eitthvað sem
aðeins gat verið vegna einhvers
annars sem lika var veruleiki,
eitthvað sem vonzkan lifði á að
hafna og afneita. Og nú gat hann
ekki framar efast um hvað
þetta annað var. Það var lifið
sjálft með allt hið áleitna og
óhjákvæmilega sem þvi fylgir,
óhjákvæmileg gæði og óhjá-
kvæmilegar kröfur. Hann fór að
skynja að úr þvi að til væri góð-
leikur og samúð gæti tilveran
( Verzlun & Þjónusta )
'Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^ f/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^
Sólum ^ ^ Dráttarbeisli — Kerrur
JEPPADEKK ú
1 Fljót afgreiðsla g ? Þórarinn

4 '4
Z 2 Kristinsson
^ p Klapparstlg 8
f ú ú
ARMÖLA 7*30501 2 2
1 Fyrsta flokks
ryr
aekkjaþjónusta
BARÐINNf
Sími 2-86-16
Helma: 7-20-87
ÆYÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/j4 4r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/jé
Ý-/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆJ.
iVÆ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
Húsgagnaverslun \
I") j /i i r* Vá
SIMI 11940 2
’/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/já
f/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/jy f/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/^
\ Psoriasis og Exem | \ tsXníhrtir \
^phyrts snyrtivörur fyrir við- < Ú Til Lauqarvatns, Geysis oq Ú
U
!
!.
kværna og ofnæmishúð. ^
M
** /
Azulene sápa '4,
Azulene Cream i ^
Body Lotion
Cream Bath
I
(f urunálablað+2
Shampoo) f/
phyris er húðsnyrting og A
hörundsfegrun með hjálp y
bloma og jurtaseyða. d
phyris fyrir allar húð-
gerðir Fæst i snyrti
vöruverzlunum og A
apotekum. z
r.i
mr/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/j
I
£ Fasteignaumboðið
i yðar
þjónustu.
11 ■ 11
PbBTHÚSSTR.'
%r/Æ/Æ/W/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/já
^Pósthússtræti 13 — sími 1-49-75 f
ÍHeimir Lárusson — sími 2-27-61^
EKjartan Jónsson lögfræðingur ^
^r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
’/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Já
Mj
Hjól
Þríhjól kr, 5.900
Tvíhjól kr. 15.900
Póstsendum
Leikfangahúsið
JSkólavörðustfg 10 Sími 1-48-06 *
^r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
4 Svefnbekkir og svefnsófar S
4 til sölu í öldugötu 33. 4
4 Sendum í póstkröfu. Ú
4, Sími (91) 1-94-07
^/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/Á
4
Reykjavíkur hí'. \ \
I
BRAUTARHOLTI 2 4
íj

V'ð
jÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/ÆÆ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/jy
Einnig alls konar mat fyrir ý
allar stærðir sámkvæma Ú

eftir yðar óskum.
Komið eða hringið
í síma 10-340 KOKK
2
HUSIÐ 4
Lækjargötu 8 — Simi 10-340 i
Væ/æ/æ/æ/ææ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/ææ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/A
Laugarvatns, Geysis og ?
Gullfoss alla daga 4
frá Bifreiðastöð islands.
Azúiéne Lotion '4y | ólafur Ketilsson.
Kollagen Creamf ^/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/æ/A
Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
Leikfangahúsið
Skólavörðustíg 10
Sími 1-48-06.
Indíánatjöld
Kr. 3.960
Póstsendum
SEDRUS-húsgögn
Súðarvogi 32 — Reykjavík
1
^r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
jy/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/J^
'é TB auglýsir:
4y Bílskúra- og ^
4 svalahurðir . t . 4
i i úrvali og Timburið|an h.f. ú
i eftir máli ?ími 5-34-89
4 Lyngási 8 4,
Garðabæ 0
^r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/A
^/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æj r/Æ/Æ/j
I
4, Símar 30-585 & 8-40-47
í
'±/Æj
Sófasett á kr. 187.00
Staðgreiðsluverð kr. 168.300
Greiðsluskilmálar:
Ca. 60.00 við móttöku og
15-20 þús. á mánuði

r/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Æ/Á