Tíminn - 16.08.1977, Blaðsíða 12

12
Þriðjudagur 16. ágúst 1977
Tíminn heimsækir Eyrabakka
Tékti og myndir: Haraldur Blöndal
EINARSHÖFN HF. er ungt
fyrirtæki á Eyrarbakka. Þaö
hefur á sinum snærum útgerð og
fiskverkun. Eigendur eru þrir,
Jón Bjarni Stefánsson, Siguröur
Þórðarson og Guðmundur Boga-
son. Allireru fæddir 1945 og vaxa
úr grasi i Reykjavik. Þeir út-
skrifast allir úr Samvinnuskólan-
um 1966. Þá skiljast leiðir um
sinn. Þá koma þeir saman á ný —
ogeruþá orönir útgerðarmenn og
eigendur fiskverkunarstöövar á
Eyrarbakka. Þessi atvikakeöja
þótti blaðamanni býsna athyglis-
verö og fór þvi á fund Jóns Bjarna
Stefánssonar og fékk hann til að
segja nánar frá aðdraganda þess
að þeir félagar fóru út i útgerð og
fiskverkun á Eyrarbakka.
— Hver varaödragandi þess aö
þú fórst til Eyrarbakka?
— Ég kvæntist sumarið 1970.
Þegar konan min lauk námi i
Kennaraskólanum, veltum viö
fyrir okkur hvað gera skyldi.
Fyrir tilviljun ákváðum viö að
fara til Eyrarbakka. Hér var laus
kennarastaöa og konan min
byrjaöi aö kenna um haustið.
Strax eftir að ég losnaði úr minni
vinnu i Reykjavik fluttum viö
okkar hafurtask til Eyrarbakka.
Ég vann fyrst i Landsbankanum,
en starfaöi siöan við frystihúsið
sem bókari og sá um launaút-
reikninga. Þar var ég i tvö ár.
Þróunin varð þó sú að ég
starfaði æ meira sjálfstætt, var
meö bókhaldsskrifstofu og annað-
ist bókhald fyrir ýmis fyrirtæki.
En sumarið 1973 kom félagi minn
og skólabróðir úr Samvinnu-
skólanum, Sigurður Þórðarson
hingað til min. Við fórum að flaka
ýsu aö gamni okkar og sendum
þetta út til Bandarikjanna með
Loftleiðaflugvél.
Við fengum lánað húsnæði, sem
ekki var notað það sumarið sem
við vorum að fikta við þetta. Hús-
ið var Fiskstöð Þorláks Helga, i
eign Vigfúsar Jónssonar, sem var
hér oddviti og frystihússtjóri I
mörg ár og skipstjórans og aila-
kóngsins Sverris Bjarnfinnsson-
ar. Svo veröa þau tiöindi aö þeir
vilja selja.
Viö fórum og spjölluðum við þá
og það varö ofan á, að við keypt-
um þetta hús I október 1973. Viö
tókum i félag viö okkur skóla-
bróðurokkar, Guðmund Bogason,
sem þá vann hjá Rikisútvarpinu.
Það má segja aö viö höfum kippt
honum frá skrifboröinu. Við
keyptum þau fiskverkunarhús
sem enn standa ásamt bátnum
Þorláki Helga AR 11, sem er 64
tonn. Þannig varð Einarshöfn hf.
til.
Pontiacbillinn fór
i fyrstu útborgun
— Nú eruö þiö ungir menn.
Varla hafiö þiö haft þaö fé handa
á milli sem nauðsynlegt var?
— Nei biddu fyrir þér. Þegar
Tómstundastarfið
varð að
atvinnu-
fyrirtæki
og harð-
Jón Bjarni Stefánsson viö hús Einarshafnar s.f. Fyrirtækiö rek-
ur útgerö og fiskverkun.
uppkomaöþeirVigfúsog Sverrir
viidu selja langaði okkur auövitaö
að kaupa aöstööuna, þótt við ætt-
um ekki grænan skilding.
Við vissum að Guðmundur vin-
ur okkar Bogason átti ljómandi
fallegan Pontiac, sem okkur þótti
mjög girnilegur biti i fyrstu
útborgun. Guðmundur var drifinn
i kompaniiö, biilinn seldur og
málinu bjargað. Til að bjarga af-
gangnum af þvi sem borga þurfti
1 fyrstu útborgun slógum viö lán.
Þá var unnið
nótt og dag
— Hvert var svo ykkar fyrsta
verk?
— Þó húsin væru nýleg voru þó
ýmsar brotalamir. Vinnslu-
kerfinu varð öliu að breyta og
næsta sumar tókum við okkur til
og breyttum öllu. Vinnslusalinn
einangruðum við, keyptum vöru-
bil og sitthvaö annað þurfti að
gera.
Siðan hefur okkur gengiö
nokkuð þokkalega. Þó hefur þetta
verið geysilega erfitt og feikna-
mikil vinna og miklir snúningar
seint og snemma. Við höfðum t.d.
engan verkstjóra fyrst og sinnti
ég þvi, en Sigurður var öllum
stundum að hressa upp á bátinn.
Ákvöldin voru vinnulaun reiknuö
og færðar bækur fyrirtækisins.
En litill bátur gefur takmark-
aða möguleika og aflar litils fiskj-
ar. Viö komum okkur þvi fljotlega
I viðskipti við aðra aðila. 1 vetur
skiptu við okkur 3-4 bátar auk
Þorláks Helga, sem viðeigum og
rekum. 1 vetur mun láta nærri að
við höfum verkað700 tonn fiskjar.
Vertiðin
fiskurinn
— Hvernig er sá fiskur unninn,
sem til ykkar keraur?
— Við byggjum fyi-st og fremst
á vertiðinni, saitfisksvinnslu og
skreið, en reynum að skjóta fleiri
stoðum undir reksturinn m.a.
með harðfiskvinnsiu. Það er aðal-
lega ýsa sem við vinnum i harð-
fisk og eingöngu fyrir innanlands-
markað. 1 vetur vorum viö meö
tvo báta á linu, en linuútgerö
henur ekki tiðkazt hér í háa
herrans tið. Við höfum tvisvar
reynt að selja Þorlák Helga, en i
bæði skiptin gengu kaupin til
baka, þar eð kaupendur gátu ekki
staðið iskilum. Þetta hefur valdið
okkur talsverðum kostnaði.
Báturinn stundar humarveiöar
yfir sumartimann og leggur upp
hjá frystihúsinu. Harðfisks-
vinnslan er aðeins á sumrin.
A vertiöinnistarfa hjá okkur 15-
20 manns auk fólks i netavinnu
við afskurö og fellingu. Þá eru 8-
10 menn á sjónum. Á vertið höfum
við þvi 30 manns að staöaldri en
10-14 vinna hjá okkur yfir sumar-
timann.
Einn eigendanna verk-
stjóri hjá fiskvinnslu-
fyrirtæki i Danmörku.
— Nú er Sigurður Þóröarson,
félagiykkar, aö störfum erlendis.
Hvaö kanntu af honum aö segja?
— Frá þvi i fyrrahaust hefur
Sigurður starfaðsem verkstjóri i
nýrri niöurlagningarverksmiðju i
Danmörku. Hann var i Berlln i
fjörur ár og lærði matvælatækni-
fræði, aö loknu námi i Samvinnu-
skólanum. Þetta lagmetisfyrir-
tæki er raunar samsteypa og sú
stærsta i Danmörku. Þarna er
soðinn niður makrill. Sigurður
hefur starfað þarna i tæpt ár og
eðlilega aflað sér geysimikillar
reynslu og þekkingar.”
Þá sagði Jón Bjarni þaö skoöun
sina, að engu væri likara, en
stefnt hefði verið að þvi undan-
farin ár að flytja vinnslu á
sjávarafurðum norður á land frá
Suðurlandi. Akureyringar væru
t.d. með eitt stærsta útgerðarfé-
lag á landinu, Sauðkræklingar
væru umsvifamiklir með 3-4 skut-
togara. Þá væru liklega um 11
skuttogarar á Vestfjörðum. Fisk-
verkun hefur stórlega hrakað á
Suðurlandi að mati Jóns Bjarna
og telur hann hér hættulega þró-
un, sem stemma þurfi stigu viö.
Að lokum spurði ég hvað hann
teldi mála brýnast fyrir Eyrbekk-
inga?
— Brúin yfir ölfusá. Þaö verð-
urfyrsthægt að reka hér útgerö á
eðlilegan hátt þegar hún er komin
i gagnið. Við höfum orðið aö aka
öllum afla úr okkar bát frá Þor-
lákshöfn siðustu tvær vertiöar.
Skipstjórar, sem þekkja ekki
staðháttu hér, veigra sér viö að
nota Eyrarbakkahöfn, enda alltaf
hætta á að bátar skemmist'ef veð-
ur skella á.
Jón Bjarni minntist á Sigurð
Þórðarson og starf hans sem
verkstjóra hjá stóru fiskvinnslu-
fyrirtæki i Danmörku. Blaða-
manni tókst að hafa tal af Sigurði
skömmu áður en hann hélt út til
Danmerkur eftir sumarfri.
Þar kom fram, að Sigurður fór
til Berlinar og lærði matvæla-
tæknifræði i fjögur ár. Þá kom
hann heim og vann hjá Sölu-
miðstöð Hraðfrystihúsanna þar
til hann fór til Eyrarbakka og tók
þátt í stofnun Einarshafnar hf.
Fyrirtækjasamsteypan Marina
er með aöalstöðvar i Nörreby,
Alaborg og sérhæfir sig i niður-
suðu og niðurlagningu. Siguröur
vinnurhjá dótturfyrirtæki Narina
i Logstor um 50 kilómetra frá
Alaborg. Þar er soðinn niður
makrill, sem kemur frá Skot-
landi.
Aætlað er að á þessu ári verði
þar framleiddar um 30 milljón
dósir að verðmæti 30-40 milljónir
danskra króna, eða 1200 milljónir
islenzkra króna. Siguröur hefur
starfaö hjá þessu dótturfyrirtæki
Marina sem framleiðslustjóri frá
þvi i október 1976. Hann vonar að
hann getikomið heim bráölega og
notað reynslu sina og þekkingu
við vinnslu eða hagræöingu hér-
lendis.
Enn um íslenzka
hestinn — og nú frá Danmörk
KEJ-Reykjavik— Það ber alltaf
við öðru hvoru, að I erlendum
blöðum og timaritum birtjst frétt-
iraffslenzka hestinumog yfirleitt
lofsamlegar. Viö rákumst nýlega
á eina slika i dönsku blaði og fer
hún hér á eftir, lauslega þýdd og
nokkuð stvtt.
Litli islenzki hesturinn hefur
farið sigurför um alla Evrópu hin
siðustu ár. Einnig i Danmörku
hefur hann unnið til slfkra vin-
sælda að ef ekki fjölmennasta er
hann a.m.k. meðal fjölmennustu
hestakynja f landinu.
Arið 1968 voru stofnuö samtök
eigenda islenzkra hesta I Dan-
mörku. Meölimir voru 30 þá og
hestaeignin um hálft hundrað. I
dag eru meðlimirnir 1500 og hest-
ar þeirra um 4000.
Merkasti viðburðurinn meöal
eigenda islenzkra hesta er
evrópumeistaramót þeirra. í ár
mun það fara fram i Skiverne I
Danmörku 19-21 ágúst. Munu þar
60-70 islenzkir hestar etja kappi i
fimm gangtegundum sem þeir
eru snillingar i, einkum tölti og
brokki. 1 tölti snertir hesturinn
jöröina aöeins með einum fæti i
einu og af evrópskum hestum er
sá islenzki einn færum það. Viða i
heiminum þar sem hestar hafa
verið notaðir til langferöa er tölt-

Þaö ery firleitt farið lofsamlegum oröum um islenzku hestana f er-
lendum fjölmiðlum. Gott lunderni og þægilegt viðmót eru yfirleitt
taldir helztu kostir þeirra. Timamynd: Gunnar.
iö þó enn við lýði, t.d. I Afríku,
Kina og Bandarikjunum.
Auk þess er islenzki hesturinn
með hreinu norrænu blóði.
Vikingarnir fluttu hann meö sér
til íslands frá Noregi, Skotlandi
og Irlandi. Kynið sem af þessu er
komið hefur verið haldið hreinu
sl. 800 ár vegna stefnu Islenzkra
Framhald á bls. 23