Tíminn - 16.08.1977, Blaðsíða 17

Tíminn - 16.08.1977, Blaðsíða 17
Þriðjudagur 16. ágúst 1977 Leikrit vik- unnar Fimmtudaginn 18. ágúst kl. 20.25 veröur flutt leikritiö „Hver er maöurinn?” eftir Alexander Vampilof, i þýöingu Ama Berg- manns. Leikstjóri er Gísli Hall- dórsson. Meö hlutverkin fara eftirtaldir leikarar úr Leikfélagi Sauöárkróks: Kári Jónsson, Kristin Dröfn Árnadóttir, Haf- steinn Hannesson, Elsa Jóns- dóttir, Kristján Skarphéöinsson, Ólafur H. Jóhannsson og Haukur borsteinsson. Flutningur leiksins tekur um 50 minútur. Leikurinn gerist i herbergi á sveitahóteli. Þar býr Viktoria, stúlka um tvitugt. Hún fær óvænta heimsókn, þegar annar hótelgestur, Potapof, ber aö dýrum og vill óöur og uppvægur fá aö hlusta á knattspyrnulýsingu i útvarpinu. Þegar leikurinn stendur sem hæst birtist hótel- stjórinn og tekur heldur óþyrmi- lega á aumingja Potapof. En honumiizt ekki á blikuna, þegar hánn fréttir að Potapof sé „lay- out-maður” frá Moskvu. Hótel- stjórinn veit ekkert hvað þaö er og imyndar sér, aö þaö sé ein- hvers konar útsendari yfirvald- anna. Þetta leikrit er úr flokknum „Skritlur úr dreifbýlinu”, en útvarpið flutti fyrr á þessu ári annaö leikrit úr sama flokki, og nefndist það „Tuttugu minútur með engli”. Höfundurinn, Alexander Vampilof drukknaöi á bezta aldri, en skrifaöi heilmikiö, sem vakið hefur óskipta athygli; enda kann hann þá list að blanda saman þjóðfélagsádeilu og gamni, og hæfilegum skammti af hvoru fyrir sig. „Hver er maðurinn” minnir aö sumu leyti á „Eftirlitsmann” Gogols, og má segja aö þar sé ekki leiðum aö likjast. 17 ESH5BE Þorsteinn V aldimar sson skáld Og undrið stóra, þin æskusveit, mun önnur og smærri sýnast. Og loksins felst hún i litlum reit af leiðum, sem gróa og týnast. Þorsteinn Valdimarsson. Sól hefur brugðið sumri. Vinur minn, Þorsteinn Valdimarsson skáld, er dáinn, langt um aldur fram. Viö vissum öll hvað í efni var, og höfðum lengi kviðið þvi, sem nú er fram komið. Við fæddumst og ólumst upp i sömu sveitinni, en þó munum við naumast hafa litið á okkur sem nágranna. Bæirnir okkar standa sinn i hvorum dalnum, og háls einn mikill á milli. Þó er vega- lengdin á milli bæjanna ekki meira en svo, að vel má ganga hana á einum klukkutima eða rösklega það, einkum á veturna, þegar h jarn er yfir öllu og hægt að fara beinustu ieið. Fyrr á árum bar fundum okkar Þorsteins helzt saman á sumarin, þvi að hann hleypti heimdragan- um mörgum árum á undan mér, enda hálfu niunda ári eldri. Mér er minnisstæður sunnu- dagur einn i ágústmánuði árið 1949. Það var messað á Hofi, og ungmennafélagsfundur á eftir. Við Þorsteinn Valdimarsson vor- um þar báðir. Þegar messan og fundurinn voru úti, hefur okkur Þorsteini sjálfsagt fundizt við eiga sitthvað ótalað þvi ég brá á það ráð að verða honum sam- ferða inn i'feig, þótt með þvi legði ég drjúga lykkju á leið mína. Þegar i Teig kom, drógum við Þorsteinn okkur útúr og settumst að kvæðaskrafi. Þorsteinn var jafnan dulur á sinn eigin kveð- skap og flikaði honum ekki hvers- dagslega, en nú brá svo við, að hann fór með fyrir mjög mörg ljóð eftir sig, flest nýlega ort, og höfðu aldrei komið fyrir almanna sjónir. Það var ógleymanlegt. Kvöldið leið og sumarhúmið seig yfir. Einhvern tima, seint og um siðir, hélt ég þó úr hlaði i Teigi. Hesturinn bar mig sem leið liggur norður yfir Teigshraun, niður með Oddsgili, og heim. A einum stað flaug upp stór hópur af rjúpuungum undan fótum hestsins. Þeir hurfu með miklum fjaðraþyt út i myrkrið. En i huga minum var sólskin. Mér hafði verið opnaður nýr heimur vizku og fegurðar. Og siðar hef ég ekki þurft að spyrja neinn, hvort Þor- steinn Valdimarsson væri „gott” eða „vont” skáld. Upp frá þess- um degi hef ég vitað að hann var eitt af höfuðskáldum þjóðar vorr- ar, snillingur, sem sameinar djúphygli spekingsins og einlægni barnsins. — Hitt er jafnvist, að menn þurfa að lesa ljóð hans vel. Vitanlega eru þau misjöfn, eins og öll önnur mannaverk en þau eru sömu ættar og beztu manneskjurnar sem við kynn- umst á lifsleiðinni: Okkur þykir þvi vænna um þau, sem við höfum þekkt þau lengur. Haustið 1952 kom svo ljóðabók Þorsteins, Hrafnamál. Þar hitti ég aftur mörg kvæðanna, sem hann hafði farið með fyrir mig i Teigi kvöldið góða, þrem ár- um fyrr.Siðan hef ég fylgzt með skáldferli hans og reynt að lesa bækur hans nokkurn veginn eins vandlega og vitsmunir minir leyfa. Og allar hafa þær, hver á sinn hátt, styrkt þær skoðanir, sem ég hafði myndað mér á skáldgáfu Þorsteins Valdimars- sonar. En hér er hvorki staður né stund fyrir bókmenntalegar vangaveltur. A þessum dögum kemst fátt annað en sorg og söknuður að i hugum okkar, sem þekktum Þorstein Valdimarsson. Og sárastur er harmur þeirra, sem þekktu hann bezt og höfðu mestan skilning á þvi, hvilikur af- bragðsmaður hann var. 1 nóvembermánuði si'ðast liðn- um unnum við Þorsteinn nokkra daga að sameiginlegu verkefni. Hann kom þá heim til min, settist við pianóið og lék á það góða stund, áður en vinna okkar hófst, en við, heimafólkið, sátum hjá og hlustuðum. Og enn sem fyrr heillaði framkoma Þorsteins þá, sem i kringum hann voru. Ungur sonur okkar hjónanna stundaði tónlistarnám sitt af miklu meiri áhuga og ánægju, eftir að hafa hlytt á pianóleik Þorsteins Valdimarssonar. En nú er komið að vegamótum, hér greinast leiðir um sinn. Það verður trúlega nokkur bið á þvi að við Þorsteinn Valdimarsson gleðjumst saman yfir ljóðalestri eða tónlist. En minningin um hann fylgja mér og öðrum vinum hans um ókomin ár. Ljóð hans munu verða ljós á vegum okkar, eins og þau léttu mér stritið á eftirminnilegum siðsumarsdög- um árið 1949. A kveðjustundum leitar margt á hugann, þvi að margs er að minnast. Margt væri hægt að segja enn, sem hér verður látið ósagt. Að lokum langar mig að þakka Þorsteini Valdimarssyni sam- fylgdina. Ég þakka honum alit, sem hann kenndi mér með kvæð- um sinum um eðli ljóðlistarinnar og möguleika hennar. Og siðast en ekki sizt þakka ég honum tryggð hans og einlægni og ára- tuga langa vináttu, sem aldrei bar neinn skugga á. Aðstandend- um hans votta ég samúð. Blessuð veri minning Þorsteins Valdimarssonar. Valgeir Sigurðsson Porkatla Sér hausttilboð Hólmgeirs- dóttir Litið barn ber virðingu fyrir fullorðnu fólki, vegna þess hvernig það er i framkomu, en ekki vegna þess, sem það telur fram sér til eignar. Þorkatla á Kringlu er mér minnisstæð frá þvi ég var litil fyrir það, hve hún, svo lágvaxin kona, bar höfuðið hátt. Og hún hafði það næmi, sem þarf til að opna augu nýliða fyrir mislikum gróðri og steinum og fyrir fall- egu ljóði og vel sagðri setningu. Gæfa manns og gæfuleysi fer eftir þvi, hvernig menn fá að umgangast, og það hefur oft verið mér til hugarhægðar, að ég fékk að kynnast Þorkötlu á Kringlu og Sigriði dóttur henn- ar. Ég vissi tilþess, að hún hlaut af móður sinni margt þaö, sem auðnu ræður i samskiptum við annað fólk. Gott var að eiga visan við- komustað á Kringlu á sveittum hestum. Og húsmóðirin þar átti sér hugðarefni um margt, sem ekki liggurá hversmanns borði, og hún var fús til að gefa gesti sinum hlutdeild I oft hvassyrt- um meiningum. Þær entust vel i malpoka langferðamanns, kynni við Þor- kötlu voru umhugsunarefni, og af þeim lærði ég að nota orðin höfðingskona I sveit. Hún kvað alltaf skýrt að orð- um, og það sem hún sagði kom einnig fram i leikrænni tjáningu hennar. Ég held, að hún hefðj fariö vel meö hlutverk hennar Ou undir Jökli á sviði. Fyrirkom að ég sá Þorkötlu á Blesa. Hann þekkti konuna, sem sat hann þá ef til vill öðruvfsi en ég, samt bárum við bæði virð- ingu fyrir henni hvort á sinn hátt. Bráðum haustar og sérstöku annastundirnar hennar Þor- kötlu áttu að hefjast einu sinni enn. 1 endurminningu minni um þær fyrir margt löngu er augnarráð hennar og Hannesar alltaf tært og bros þeirra alltaf sterk. En Þorkatla var stórlynd kona og kom að vestan og nú er hún farin. Samt þekki ég hana ennþá sem þá konu, er oft vildi ekki samþykkja þann raunveru- leika, sem ekki var i hennar valdi að breyta. Innra með sér geymdi hún fágæti og henni var það of dýrmætt til að missa það ofani hlaðvarpann sinn. Þess vegna bar hún höfuðið meö reisn og ég vona, að dótturbörn hennar kunni að geyma þess, sem amma þeirra lagði þeim til. Hún var ein af þeim konum, sem skilja hugsjón unglings um hreint friðland. Ekkikann ég að segja ævisög- una hennar Þorkötlu á Kringlu. En af þeim athöfnum og hugs- unum, sem skópu henni ævi- sögu, er hún kona, sem ég er fegin að vita af. Og gottertilþessaðhugsa, aö ung fór hún á Blesa að vitja Heklu. Þaö fjall var oft i augsýn hennar, kyrrt á einum stað og ris hærra öðrum fjöllum, þó það eigi erfiða daga með allan sinn eld og is. Guðrún Asa Grimsdóttir /20Y Sedan Tilboð sem stendur aðeins í nokkra daga Verð ca. 1.700.000 kr. Bílarnir eru 2ja dyra, rauðir og grœnir. Sérstakir aukahlutir: Þurrkur í luktum, útvarp og klukka í mœlaborði. TIL AFGREIÐSLU FLJÓTLEGA INGVAR HELGASON Vonarlandi v/Sogavog — Simar 84SI0 og 84511

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.