Tíminn - 30.10.1977, Side 29

Sunnudagur 30. október 1977
29
Ernir Snorrason: ÓTTAR.
Skáldsaga. Helgafell. Reykja-
vfk 1977. 138 bls.
„Og óttar kemst aö þeirri
markverðu niðurstöðu að lif
hans hefði verið á misskilningi
byggt frá upphafi. Hefur þessi
sjálfsefi búið með honum alla
tið? Hann ræðir þetta við
Barrois, og Barrois sem hættir
kannski til að flækja hlutina,
segir: Það þýöingarmesta viö
uppgötvun á borö við þessa, er
að maður áttar sig á þvi um leið
að manni var þetta ljóst allan
tlmann. Þetta er skitt ekki satt?
(Eða eins og hann sagði á
frönsku: C’est con, n’est-ce
pas?)”.
Þannig hefst þessi fyrsta
skáldsaga Ernis Snorrasonar.
Hún segir af ungum Islendingi
sem dvalizt hefur sex ár I
Frakklandi en er nú að snúa
heim. Siðasta daginn i Paris
gerir hann upp reynslu sina af
franskri menningu og
hugsunarhætti sem er svo fjar-
lægur eyjarskeggjanum. Hann
rifjar upp kynni sin af körlum
og konum, ferðalög og klaustur-
dvöl. Að sögulokum skrifar
hann vinstúlku sinni á förum til
Reykjavikur: „...franskt liferni
er I vissum skilningi án sögu.
Einhvers konar safn augnablika
sem hlaðast upp án i'nnbyröis
tengsla. Eða er þetta aöeins
Imyndun? Mig grunar einna
helst að útlendingur geti aldrei
annað en misskilið Frakk-
land...”
Af þessum tilvitnunum má
nokkuð ráöa hvers eölis sagan
er. Hún er hugmyndalegt upp-
gjör, skýrslugerð um kynni af
f jarlægri menningu: öllu heldur
um áhrif þessarar menningar á
hugsunarlif Islendingsins. Með
þessu er átt við að sagan er um
fram allt heimspekilegs eðlis
ekki „félagsleg”. Umhverfi
Óttars i Frakklandi og fólkið
sem hann er samvistum við
verður næsta dauflegt líkast þvi
sem lesandinn sjái það gegnum
gler, kannski aðeins útlinur.
Þessi fjarlægð frá persónunum
kemur ef til vill gleggst I ljós i
bókmenntir
sónurnar snúast I hringi, af þvi
að þær vantar kjölfestu.
Gleggsta dæmið er óttar sjálf-
ur. Hann hugsar margt vel en
maðurinn og vandi hans verður
aldrei áþreifanlegur, þvi siöur
ágengur við lesandann.
Að sumu leyti minnir þessi
saga á bækur Thors Vilhjálms-
sonar. Ekki einkum vegna þess
að hún gerist i evrópsku um-
hverfi, heldur eru likindin fólgin
i þvi að i miðju frásagnarinnar
er maöur sem safnar I skynjun
sina myndum augnabliks um-
hverfisins. óttar er sjálfhverft
verk eins og bækur Thors. Enda
munu mótunaráhrif höfunda úr
likri átt. En samanburöurinn
nær skammt. Myndir Ernis
Snorrasonar eru daufar, kyrr-
næturlest, verða aðeins tjáöar á
ófullkominn hátt” Mörg dæmi
áþekk mætti nefna. Svona
stilfar verður til aö færa söguna
enn fjær lesandanum en vera
hyglisvert i henni. Mestu skiptir
að höfundur hefur vitsmunaleg-
an og menntunarlegan bak-
grunn. Ekki er slfkt ýkja al-
gengt um Islenzka höfunda og
KVEÐJUSTUND í PAItlS
frásögninni af örlögum
Francois, eiturlyfjasjúklings
sem styttir sér aldur. Þegar
óttar gengur frá honum I sið-
asta sinn hugsar hann: „Var
þetta raunveruleikinn eða
dreymdi hann? En i huga sinum
vissi hann að hann hafði lifað
óvenjulega hversdagslegan at-
burð. Eitthvaö sem hann myndi
aldrei ræöa framar. Ef til vill
vegna þess að hann veit ekki
hvort hans eigin hegðun ræðst
fremur af bleyðuskap en hug-
rekki”.
Hér sjáum við glöggt þann
fyrirvara sem er eitt helzta ein-
kenniá sögu Ernis Snorrasonar.
Sagan er vitsmunaleg I þeim
skilningi að höfundur veltir
fyrir sér hugmyndum og skoöar
þær. En vandi hans er sá að
hlutgera abstrakt hugmyndir,
öllu heldur að gæöa þær lífi. Hin
vitsmunalega undirstaða hverr-
ar sögu verður að falla saman
við lif verksins, andrúmsloft
mannlýsinganna. í þessari sögu
gerist það ekki. Hugmynd og at-
höfn samþýðast ekki. Per-
stæöar, þar sem myndmál
Thors er þrungiö tilfinninga-
spennu ástriðu. Slikt er fjarri
Erni, enda meira af episkum
eigindum i bók hans.
Einhvern tima hefði saga eins
og óttar verið kölluö óislenzku-
leg. Nú erum við orðnir nogu
miklir heimsborgarar til þess
að hætta að setja fyrir okkur þó
Islendingur sæki efnivið skáld-
verks til evrópskrar samtiðar.
Lýsi reynslu sinni af heims
menningunni. En hvað sem þvi
liður gerum við enn þær kröfur
aö höfundur hafi vald á móður-
máli sinu. A þvi er misbrestur
um Erni Snorrason. Hversu
persónulegar sem hugmyndir
hans kunna að vera, tekst hon-
um böslulega að stila þær og
verður þvi stundum ærinn
þýðingarbragur á textanum:
„Hver og ein tilfinning hefur sitt
sérstaka form tjáningar.
Þannig að formið er á einhvern
hátt berandi merkingar, sem
innihald þess tjáir áðeins óljóst.
En þessar ljósu tilfinningar,
sem fóru um hug hans i þessari
þyrfti. Slikir agnúar koma þó
einkum fram I abstraksjónum
sögunnar, i hlutlægum frásögn-
um sést að höfundur getur stilað
lipurt.
Þótt þessi saga sé ekki heil-
steypt skáldverk, er margt at-
þvi meiriástæða til að gefa Erni
Snorrasyni gaum. Vonandi tekst
honum aö vinna úr menntun
sinni og reynslu sniðfastari
skáldverk þegar stundir liða
fram.
Gunnar Stefánsson
Styrkur til háskólanáms eða rannsókna-
starfa i Bretlandi
Brezka sendiráðið I Reykjavik hefur tjáö islenzkum
stjórnvöldum að The British Council bjóði fram styrk
handa tslendingi til náms eða rannsóknastarfa við há-
skóia eða aðra visindastofnun i Bretlandi háskólaáriö
1978-79. Gert er ráð fyrir að styrkurinn nægi fyrir fargjöld-
um til og frá Bretlandi, kennslugjöldum, fæði og húsnæði,
auk styrks til bókakaupa.
Umsækjendur skulu hafa lokið háskólaprófi og að öðru
jöfnu vena á aldrinum 25-30 ára.
Umsóknir um styrk þennan skulu hafa borizt mennta-
málaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 10.
desember n.k. — Tilskilin eyðublöð, ásamt upplýsingum
um nauðsynleg fylgigögn, má fá i ráðuneytinu og einnig I
brezka sendiráðinu, Laufásvegi 49, Reykjavik.
Menntamálaráðuneytið, 26. október 1977
vism á ruLLm felo vism A ruLLm rcnu visiu á ruLLm miÐ
ÞÚ GERIST ÁSKRIFANDI
AÐ VÍSI OG
AÐALVINNINGINN FÆRÐU STRAX:
VÍSI SJÁLFANI
Um glœsilegu bílana þrjó
verður svo dregið 1. febrúar,
1. apríl og 1. júní nk.
Áskriftarsíminn 86611 er opinn:
Laugardag kl. 10-18
Sunnudag kl. 13-22
Samningar tókust klukkan hólf ótta í morgun
Stœrstu vinningar í blaða
getraunum hér ó landi:
ÞRÍR BÍLAR
TIL ÁSKRIF-
ENDA VÍSIS
Dragið þrisvar
R«M tU MtttUa h»f* *Ulr
»■ cra fatllr á.krlf.ndur Vl»l»
h»»n d»( mb 4rc(» cr ir'rátt-
■ m !■■»■■■. ■» áUrfifélkl
Mcftclai Badan.klUU. kdn un
na cra ckkl á.krUcnésr VI»U
■kal bcnl á. áft >*l fyrr tcn þ»lr
(rr.it áikrUcaénr þrlm m
mrlrl vlutafállknr kifa þrlr.
þar irm þrUvar ilaaam vcrftar
drc(lft ér réltam laBiaam. Gcl-
raualraar vcrfta ckki þyafri ea
ava, at bver cluill éakrifaaél
VUIá *UI aft (cU leyil ér þelm
I. fcbréar naalkamandl
vrrftur I fynU tiaa ércglft ér
rétUm laaiaam I (ctraaalaal
og verftur vlaalagarlBB þá
Dcrby 8. érgcrft 1171. aýjaall
bllllnn fré Valbiwageavcrb-
amlftjaaam, ilgurvcgarl I tlaum
flebkl I iparakilurikcppnl
BIKR I þcuum máaufti. ca
vcrftmcU hau né cr Uplega 1
mUIJéalr kréaa.
VlMÍn(irl. lrtrá»r:PiTliy 8, tmwatlTi.vwááual »■ »■!■$. kr.
I ilftuiU gatriaalaal ar ava
vlaaUgarlaa Slmca llét. GLI
érgcrft Ittl, ftllUaa. nm bar
tlgar árlbýUm InaUrraUUaé
éégaaam ag fébk I. vcrfttaaa |
ilaam fUkkl iparakáUnbippal
BIKR. Vcrftmatl þcai klU cr aá
U mllljéalr bréaa. ag am kaaa
verftar ércglft t. Jáal aaalkam-
aaél.
Milljórva vinningar
Atkrlfcaéur VUIá munu þvl á
BBitu máaaftum hljéta vlnalnga
tcm iimUU cra aft varftmall
lcplcga álU mllljáalr kréaa.
A bakilftuonl ar gerft aéaarl
grclB fyrir lclkrcglnum I gct-
riuntnni. cn þcgar þé hefar
kynnt þér þar. aUJrfta, tf þé crt
ckkl áikrlfaadl. aft tyUa ál
éikrlftaricftlllnn é kUftaWa H
og icnda hann III klaftálai, afta
brlagja I ilma Uéll.
Vinningur l. Júnl: Slmca 1307, ArgerO 1978, ver0mcti2,3 miUJ. kr.
VÍSIR
VISIR
Simi 86611
VISIR
sími 82260
VISIR sími 86611 VISIR Simi 82260 VISIR Simi 86611 VISIR