Tíminn - 30.10.1977, Qupperneq 30

30
Sunnudagur 30. október 1977
OXYGENE
Hann er meö einni frægustu leikkonu Frakka um þessar mundir, Charlotte
Rampling. Faöir hans, Maurice Jane Jarre, er frægt tónskáld, m.a. fyrir tónlistina
í kvikmyndinni „Dr. Zhivago". Hann heitir Jean Michel Jarre, franskur nær brí-
tugur og tónskólamenntaöur i „Conservatoire de Paris". Hann hefur nú gefið út
sitt fyrsta langspil, „Oxygene" og sl. fimm til sex mánuði hefur þaö verið efst á
vinsældalistanum hjá okkar listelsku Frökkum, slegið i gegn víðast á meginlandi
Evrópu og síðast þegar fréttist fyrir verkfali BSRB var það á góðri leið með að
tröllríða brezka vinsældalistanum og Ameríka farin að bæra á sér.
Tónlistin á „Oxygene” errafmögnuö („electronic”) sem mest má vera, en eins og Jean Michell Jarre
segir sjálfur: „Ég trúi þvi fastlega að við getum gætt rafmagnaðan hljóðfæraleik tilfinningu.”
Jean Michel Jarre er fæddur I Lyons áriö 1948. Hann hóf að læra pianóleik fimm ára gamall og naut
siðar æðri tónlistarmenntunar. Fljótlega tók að gæta uppreisnarhneigðar hjá sveininum unga og hann
var ekki með öllu ósnortinn af brezka rokkinu. Fyrstu stóru vitleysuna gerði hann samtimis eða með
frumflutningisinsfyrsta tónverks, hann innleiddi sem sagt rafmagnaða tónlist i frönsku „óperuna” ár-
iö 1971 og olli uppþoti i Paris. Fina fólkið lét „Monsieur Jarre’ heyra sina meiningu.
Um „alvarlega þenkjandi tónlistarmenn”, sem Jarre hefur löngum starfað með, hefur hann þetta að
segja: „Þeir eru uppi i skýjunum, alvarlegir og oftast leiðinlegir. Þeir skapa vitræna tónlist fyrir
hugsunina, ekki tilfinningar, og fyrirlita almenning þegar hann ekki skilur þá. Þeir tala um fólkið eins
og heimskingja eins og þeir væru sjálfir af yfirstétt, eða ef ég á að segja mina meiningu, fasistar. Þeir
semja tónlist fyrir sjálfa sig og sina nánustu, það er klikkun! ”
jean Michel Jarre segir, að neikvætt álit á tæknitónlistinni byggist á misskilningi. „Þvi ekki að nota
tæknina og fullkomnunina þegar við höfum hana”. Hann bendir og á að jafnvel pianó er tæknilegt fyrir-
brigði. Hann segir: „Við upphaf tuttugustu aldar fóru menn að leita að nýjum tjáningarleiðum i tónlist.
Þeir gerðu sér grein fyrir þvi að þróunarmöguleikar fyrri tónlistargreina voru óverulegir. Þeir fóru að
hugsa meira um hljómun (sound) en laglinur. En hljóðfærin, sem þeir höfðu til að flytja þessa nýju tón-
list með, stöfuðu mest megnis frá 16. öld. Þau dugðu ekki til að tjá tóna og hljómun tuttugustu aldar. Nú
höfum við hins vegar hljóðfærin til þess, ýmis rafmagnshljóðfæri sem uppfylla þarfir okkar tima.”
Ennfremur segir Jarre: „Ég nota á plötunni eingöngu hljóöfæri sem eru sniðin fyrir fjölmiðlun sam-
timans þ e.a.s. rafmagnshljóðfæri, sem gefa óteljandi möguleika ef rétt er farið með. Við hlustum á
alla tónlist i rafmagnshljóðfærum núádögum, einnig „acoustic” tónlist. Þvi get ég engan veginn fallizt
á að rafmagnshljóðfæri séu ekki gjaldgeng, eöa séu óæðri. Þvert á móti held ég að þau hjálpi okkur til að
tjá tilfinningu okkar tima.”
- súrefni handa
nýjum heimi
Jean Michel Jarre.
Hetjur Englands
Eins og fram kom i siöasta
Nú-TIma kusu lesendur Melody
Maker hljómsveitina „The
Stranglers” björtustu von Bret-
lands. Viðbrögð hljómsveitar-
meðlima voru eitthvað á þessa
leið: — Jean Jacques Burnel — :
„Allt þetta rugl i kringum okkur
er stórkostlegt.” — Hugh
Cornwell — : „Nú munum við
reyna á þolrifin I fólki.” (Auk
þessara tveggja eru i hljómsveit-
inni: Jet Black og Dave Green-
field.)
Um þetta leyti i fyrra var
hljómsveitin „The Stranglers”
með öllu óþekkt i Englandi.
Fyrsta langspil þeirra kom út I
april á þessu ári og hefur selzt i
300 þús. eintökum. Annað langspil
þeirra „No More Heroes” ætti að
vera nýútkomið I Englandi um
þessar mundir.
Viðgangur hljómsveitarinnar
hefur verið snöggur og kvalafull-
ur fyrir suma. Segja má að þeir
standi sem veglegt minnismerki
þess, hversu langt er hægt að
komast i trássi við höfuðskepn-
urnar. „The Stranglers” hefur
nefnilega þá sérstööu meöal
nýrra hljómsveita i Englandi að
„Ræflarokkið” gengst ekki við
þeim og hin þróaóa rokkhefð hef-
ur a.m.k. fram til þessa ekkert
viljað með þá hafa að gera.
„The Stranglers” hafa sem
sagt skotiö allt og alla og öll viö-
mið á bólakaf, eins og það var
orðaö i Melody Maker.
Ef telja ætti þá meö ræflarokk-
urum verður a.m.k. að geta sér-
stöðu þeirra, þ.e. að þeim hefur
tekizt að skapa sér sinn eigin stil.
Heyrirðu I þeim þekkirðu þá
strax. Þeir eru sambland af
rámri rödd Hugh Cornwell og lág-
værum gitarkliö, hröðum og
bergmálandi bassagitarleik Jean
Jacques Burnel, ráðandi hljóm-
borðsleik Dave Greenfield og
áköfum trommubarsmiðum Jet
Black. Samhljómurinn ku vera
töfrum likastur.
Hljómsveitin var stofnuö fyrir
u.þ.b. tveimur og hálfu ári. Eftir
stutta veru I Sviþjóð sneri Hugh
Cornwell aftur til Englands stað-
ráðinn I að gera eitthvað eftir-
tektarvert á tónlistarsviðinu.
Kynntist Jet Black, sem hafði
ekki ólikar hugmyndir og næstur
bættist Burnel i hópinn. Þeir þrir
ákváðu að verða sér út um hljóm-
borðsleikara og auglýstu eftir
slikum i Melody Maker og höfðu
Greenfield upp úr krafsinu.
Þá hófst þungur róður, „The
Stranglers” lék tónlist sina alls
staðar sem þeir fengu inni með
hana, en ósjaldan kom það fyrir
að þeir voru beönir að yfirgefa
sviðið á þeim forsendum að þeir
léku frumsamda tónlist, sem
drukknir áheyrendur gátu
ómögulega tekið undir og sungið
með.
Að tveimur árum liðnum og eft-
ir ótal sviðsframkomur við litlar
undirtektir kom svo út langspiliö
þeirra „Rattus Norvegicus IV”
hjá United Artists og skyndilega
kepptust allir um að hylla þá.
Áhangendur ræflarokkara
gleyptu ekki einungis við þeim, —
ekki siður hlupu unnendur hins
viðtekna rokks upp til handa og
fóta.
„The Stranglers” hafa nú þeg-
ar slegið i gegn I Englandi með
nokkrar litlar plötur og fengið
silfur fyrir fyrra langspil sitt.
„No More Iíeroes” heitir annað
langspilið, og á að öllum likind-
um eftirað gera betur. — „Engar
fleiri hetjur”? — þeir hljóta að
vera að gera að gamni sinu.
Nokkrar uppáhaldsplötur Dave
Greenfield eru: „Flight Of The
Snow Goose” (Camei), „Days Of
Future Past” (Moddy Blues),
„Crime Of The Century” (Super-
tramp) og „Dark Side Of The
Moon” Pink Floyd). — („Gerðu
það fyrir mig aö kjafta ekki þessu
siðasta í Hugh”).— Þetta er rétt
lesið, einn meðlima „The
Stranglers” hefur i raun ihalds-
saman tónlistarsmekk. Hann er
jafnframt reyndasti tónlistar-
maðurinn i hljómsveitinni og hef-
ur prúðmannlegast fa^ið.
Hugh Cornweil:
„Við höfum þegar valdið
breyitingum. Við höfum verið
bannaðir af yfirvöldum og þeir
hafa þurft að gefa eftir vegna
mótmælaöldu. A okkar eigin hátt
reynum við að valda eins miklum
ruglingi og unnt er. Ruglingur er
mikils virði, fær fólk til að hugsa
sig um f stað þess að gieypa tízku
og stefnur hráar. Ef þú ruglar
fólkið yfirvegar þaö hlutina og
það er ekkert nema gott um það
að segja að fólk hugsi sig um
tvisvar”. — „Næst reynum við á
þolrifín i því tónlistarlega”.
Jean Jacques Burnel:
„Ég er þaö sem ég er og ekki
það sem ég var”. — „Eitt áttum
við allir sameiginlegt þegar við
hittumst, við hötuðum ailir það
sem var að gerast í kringum okk-
ur.... Jafnvel núna tökum við ekki
neitt mark á þvi sem gerist utan
við okkur. Við vitum hvað gerist
en höfum engan áhuga á að apa
það eftir. Þessvegna halda marg-
ir að við séum I ræfiarokkinu og
sumir ekki og aðrir teija okkur
stórkostlegustu hljómsveit jarð-
arinnar. Þessi ruglingur er hreint
stórkostlegur.”
Dave Greenfield:
Nokkrar uppáhaidsplötur
Dave Greenfield eru: „Flight Of
The Snow Goose” (Camel),
„Days Of Future Past” (Moddy
Blues) „Crime Of The Century”
(Supertramp) og „Dark Side Of
The Moon” (Pink Floyd). —
(„Gerðu það fyrir mig að kjafta
ekki þessu siðasta i Hugh”). —
Þetta er réttiesið, einn meðlima
„The Stranglers” hefur f raun
fhaldssaman tónlistarsmekk.
Hann er jafnframt reyndasti
tóniistarmaðurinn I hljómsveit-
inni og hefur prúðmannlegast
fasið.
Jet Black:
„Ég ákvað bara allt i einu aö
gera eitthvað jákvætt I tónlist-
inni. Og ef þú ætlar að fara að
spyrja um einhver áhrif þá er
aðeins um eitt að ræða og það er
brennivin.” — „Við erum engir
krossfarar, við vitum hverju þarf
að breyta og erum óhræddir að
tala um það. Það er ailt of mikill
plastbragur á tónlistinni og
fáránleiki I veröldinni.” — „Við
ætlum ekki aðeins að breyta tón-
listinni heldur umhverfi okkar
Ilka. Og til þess höfum við
upphugsað ýhiis ráð.”