Fréttablaðið - 15.07.2006, Blaðsíða 48

Flestir hlakka mikið til að taka sumarfrí en alls ekki allir koma ánægðir til baka til
vinnu að fríi loknu. Ástæður
óánægjunnar geta verið ýmsar en
fyrir fólk sem ekki er vant að eyða
nema nokkrum klukkutímum á
sólarhring með fjölskyldu sinni
getur það reynst þrautin þyngri að
þrauka saman með börnum og
betri helmingi í heilan mánuð.
Þórhallur Heimisson, prestur í
Hafnarfjarðarkirkju, hefur orðið
áþreifanlega var við aukningu í
viðtölum hjá sér að loknum sumar-
fríum á haustin. „Margir eru von-
sviknir eftir sumarfrí sem farið
hefur öðruvísi en ætlað var. Fólk
hefur gert sér of miklar vænting-
ar og sett sér of há markmið. Mitt
besta ráð til allra er mjög einfalt
og það er það að byrja ekki að
undirbúa samvistir við fjölskyld-
una daginn áður en fara á í frí. Til
þess að njóta þess að vera saman í
fríi þennan eina sumarleyfismán-
uð á ári þarf fólk að vera búið að
rækta samskiptin sín á milli hina
ellefu mánuðina á árinu. Það gildir
það sama í þessu og með gamlan
vin sem maður heimsækir aldrei
og hringir aldrei í. Þegar manni
dettur svo loks í hug að fara í
heimsókn eftir langan tíma hafa
menn ekkert um að tala og heim-
sóknin verður bara neyðarleg. Því
miður eru allt of margir sem hugsa
sér að redda samskiptunum í fjöl-
skyldunni í sumarfrínu en slík
áform vilja oft fara á annan veg,“
segir Þórhallur.
Rækta samskiptin allt árið
Ef samskiptin innan fjölskyldunn-
ar eru ekki góð ráðleggur Þórhall-
ur fólki að gera ekki einhverjar
rosalegar áætlanir sem eiga að
bjarga öllu í sumarfríinu heldur
frekar líta á sumarfríið sem fyrsta
skrefið til þess að rækta samskipt-
in við fjölskylduna betur. Undir-
búningur fyrir fríið sé að sjálf-
sögðu nauðsynlegur eigi það að
heppnast vel.
„Við erum
misjöfn og höfum ólíkar þarfir og
til þess þurfa fjölskyldur að taka
tillit þegar sumarfríið er skipu-
lagt. Það er mjög gaman ef fjöl-
skyldan getur gert eitthvað saman
í sumarfríinu en hver og einn
verður líka að fá að sinna sínum
hugðarefnum,“ segir Bjarney
Kristjánsdóttir, sem rekur Fjöl-
skylduráðgjöf í Lágmúla. Undir
þetta tekur sálfræðingurinn
Jóhann Ingi Gunnarsson, sem
segir lykilinn að velheppnuðu
sumarfríi vera góðan undirbún-
ing.
„Það er mjög mikilvægt að fólk
ræði saman um hvernig það ætli
að haga sumarfríinu og hvernig
það ætli að uppfylla þarfir hvors
annars svo sumarfríið fari ekki
bara í einhverja baráttu. Fjöl-
skyldumeðlimirnir eru allir með
ólíkar væntingar til frísins, börnin
vilja gera þetta, konan vill gera
hitt og kallinn annað. Það þarf að
ræða þessar ólíku þarfir og vænt-
ingar hvers fyrir sig og finna út
hvað fjölskyldan getur gert saman
og komist að samkomulagi um,“
segir Jóhann Ingi, sem segir að
með því að ræða málin fyrirfram
megi koma í veg fyrir marga
árekstra.
Bjarney segir það oft mikinn
spennuvald þegar einhver einn í
fjölskyldunni er með tímafrekt
áhugamál sem hann vill endalaust
vera að sinna en hinir í fjölskyld-
unni hafi lítinn áhuga á. Þetta
getur t.d. verið veiðiskapur eða
hestamennska og auðvitað vill við-
komandi líka sinna þessu áhuga-
máli sínu í sumarfríinu en þá sé
gott ef hinn aðilinn geti fundið sér
eitthvert jákvætt og uppbyggilegt
áhugamál fyrir sig.
Þórhallur varar fólk við að
setja sér of há markmið og ætla
sér of mikið í sumarfríinu því það
geti bara verið ávísun á vonbrigði.
„Ég man eftir einum manni sem
fór á sólarströnd í þrjár vikur með
allri fjölskyldunni. Þar var hann
með konu og börnum en í raun og
veru fannst honum hann hafa
verið einn allan tímann. Það fór
hver að sinna sínu þegar út var
komið og samskiptamynstrið
breyttist ekkert og fríið var þar af
leiðandi ömurlegt.“ Þórhallur
bendir á að skipulagning sumar-
frísins eigi að fara eftir því hvern-
ig ástandið í fjölskyldunni sé. „Ef
fólk hefur verið duglegt við að
rækta samskiptin allt árið kemur
sumarfrísplanið af sjálfu sér. En
ef fjölskyldan hefur ekkert verið
saman verður fólk að passa sig á
því að setja sér raunhæf markmið
og ekki ætla að bjarga öllu á einni
viku.“
Mismunandi frí fyrir mismunandi
fólk
En hverskonar sumarfrí er best að
taka? Hvernig nær maður best að
slaka á og njóta frísins? Er það á
sólarströnd með tærnar upp í loft,
er það í líkamlega erfiðum göngu-
túrum eða á maður kannski bara
að vera heima og lesa góða bók?
„Það getur vissulega verið
mjög notalegt að fara í sólarlanda-
ferð en fyrir mjög virkan einstakl-
ing er ekki víst að það passi honum
svo vel. Honum hentar kannski
betur að fara í gönguferð um
Alpana eða í golfferð þar sem
hann er meira á hreyfingu. Ég
held sjálfur að best sé að blanda
saman hreyfingu og afslöppun.
Það er nauðsynlegt að fólk gefi
sér líka leyfi til þess að gera
ekki neitt og setjist niður í
klukkutíma og sé ekki á
tauginni yfir því að það sé
að missa af einhverju eða
gleyma einhverju,“ segir
Jóhann Ingi, sem hefur
pælt mikið í streitufræð-
um. Að hans sögn er líka
mjög mikilvægt að taka
sér sumarfrí í minnst
tvær vikur samfellt. „Ég starfaði
sem fararstjóri erlendis í gamla
daga þegar ég var í sálfræðinám-
inu og þá tók ég fljótt eftir því að
það tók fólk alltaf eina viku að
vinda ofan af sér. Þeir sem voru
bara í fríi í eina viku náðu sér
aldrei á strik á meðan þeir sem
voru lengur í fríi náðu að slaka á á
annarri vikunni. Allt of margir
búta fríið sitt of mikið niður og ná
þannig aldrei að vinda ofan af sér
og því mæli ég með þvi að fólk
taki a.m.k. tvær vikur í samfellt
frí svo það nái að endurnýja starfs-
orkuna og hlaða batteríin almenni-
lega.“ Jóhann Ingi ráðleggur fólki
líka að reyna að klippa á allar
vinnuskyldur í fríinu eigi eitthvað
gagn að vera að því. „Margir gera
sig ómissandi á vinnustaðnum og
það liggur við að þeir þurfi að fara
burt af svæðinu sem þeir búa á,
hvort sem það er innanlands eða
erlendis, til þess bara að geta bitið
sig frá vinnunni. Vinnusemi og
samviskusemi er svo rík í okkur
og menn eru farnir að bjarga alls-
konar hlutum ef þeir eru á svæð-
inu þó þeir séu í fríi.“
Þunglyndi eftir sumarfrí
Þegar komið er aftur til vinnu
eftir sumarfrí finna margir til
tómleika, tilgangsleysis og jafnvel
þunglyndis. Jóhann Ingi segir
þessar tilfinningar ekki vera óeðli-
legar.
„Þegar fjölskyldan er búin að
vera svona mikið saman í langan
tíma finnur fólk oft hvað nándin
er mikilvæg og því getur það
gerst þegar fólk kemur í vinnu
eftir jól eða frí að það finni til
söknuðar yfir því að vera saman
með fjölskyldunni. Lífsbaráttan
hefst aftur og fjölskyldan er á
fullu frá morgni til kvölds. Ég
held samt að flestir þeir sem fara
í frí og leyfi sér að njóta frísins
hlakki bara til þess að byrja aftur
í vinnunni og komi tilbaka fullir
af starfsorku og vilja til að láta
gott af sér leiða. Þetta er eins og
þegar maður var að byrja í skól-
anum á haustin, það var smá kvíði
í byrjun en þegar maður var síðan
byrjaður þá var þrælgaman að
hitta alla skólafélagana aftur
enda var maður orðinn hálf leiður
í lok sumars.“ Jóhann Ingi bendir
einnig á að sumarfríið geti verið
ágætis tími til að endurmeta lífið
og hvað sé fólki mikilvægt og
spyrja sig öðru hvoru að því hvort
það sé að lifa til að vinna eða
vinna til að lifa.
Þórhallur prestur minnir fólk
líka á mikilvægi hversdagsleikans
og á það að Lína Langsokkur vildi
byrja í skóla til þess að hún gæti
fengið jólafrí. „Það er ekkert
gaman að eiga frí ef maður á ekki
hverdaginn. Þessi daglega rútína
er öllum góð, ekki síst börnunum
og unglingunum, og því finnst
mörgum gott að koma heim úr frí-
inu en auðvitað er þettta mismun-
andi. Menn ættu að tileinka sér
Línu Langsokks hugsunarháttinn
og nota hverdaginn meira til að
undirbúa fríið, því ef þú átt alltaf
frí þá er ekkert gaman að fá frí og
það var jú þess vegna sem Lína
vildi byrja í skóla.“ ■
FIMM GÓÐ RÁÐ FYRIR SUMARFRÍIÐ
1. Ekki halda að eitt sumarfrí geti bjargað lélegu fjölskyldulífi. Það
þarf að sinna fjölskyldunni allt árið, ekki bara í sumarfríinu. Byggðu
því upp grunn að góðu sumarfríi með góðum samskiptum við
fjölskylduna allt árið.
2. Skipuleggið sumarfríið og takið tillit til þarfa og væntinga allra
í fjölskyldunni. Gerið plan yfir hvað þið ætlið að gera saman og
hvað þið ætlið að gera í sitthvoru lagi.
3. Takið a.m.k. tvær vikur af sumarfríinu samfellt í stað þess að
slíta allt fríið upp. Það tekur alltaf viku að vinda ofan af sér.
4. Ef þú ert ómissandi í vinnunni, reyndu að slíta tengslin við
vinnustaðinn í fríinu og farðu þangað sem ekki næst í þig.
5. Veldu þér sumarfrí við hæfi. Að liggja á sólarströnd með tærnar upp í
loft er til dæmis ekki besta sumarfríið fyrir mjög virka persónu.
15. júlí 2006 LAUGARDAGUR32
Sól í sinni í
sumarfríinu
ÁLAGSTÍMI Það getur reynt á þolrifin að vera heilan mánuð í sumarfríi með fjölskyldunni. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTYIMAGES
„Til þess að njóta þess að vera
saman í fríi þennan eina
sumarleyfismánuð á ári þarf
fólk að vera búið að rækta
samskiptin sín á milli hina
ellefu mánuðina á árinu. Það
gildir það sama í þessu og með
gamlan vin sem maður heim-
sækir aldrei og hringir aldrei í.
Þegar manni dettur svo loks í
hug að fara í heimsókn eftir
langan tíma hafa menn ekkert
um að tala og heimsóknin
verður bara neyðarleg.“
Sumarfrí með fjölskyldunni er í hugum flestra
gleðilegur tími en getur þó breyst í andhverfu
sína haldi menn ekki rétt á spilunum. Snæfríður
Ingadóttir fékk nokkra sérfræðinga til að gefa sér
uppskrift að ánægjulegu sumarfríi.