Tíminn - 07.04.1978, Blaðsíða 7

Föstudagur 7. aprll 1978
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Heigason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón SigurOsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:.
86387. Verö i lausasölu kr. 90.00 Áskriftargjald kr. 1700 á
mánuði. ... . ...
Blaöaprcnt h.f.
Verstu afleið-
ingarnar
Það fer ekki milli mála, að útflutningsbannið,
sem hefur verið boðað af Verkamannasamband-
inu að undirlagi ýmissa leiðtoga Alþýðubanda-
lagsins og Alþýðuflokksins, getur haft ýmsar
alvarlegar afleiðingar. Það getur fljótlega valdið
ýmsum erfiðleikum i sambandi við sölu islenzkra
afurða erlendis. Innan tiðar myndi það stöðva
sjávarútveginn og fiskvinnslustöðvarnar að
mestu, þar sem geymslur þeirra myndu fyllast, og
eftir það yrði ekki unnt að taka á móti fiski. Þetta
getur hins vegar orðið nokkuð mismunandi eftir
stöðum eða hvernig er ástatt með útflutninginn.
Stæði bannið einhvern tima, myndi það þannig
valda miklu atvinnuleysi á ýmsum útgerðarstöð-
um viðs vegar um land og bitna hart á fólki þar.
Allt eru þetta mjög alvarlegar afleiðingar, en þó
eru alvarlegustu afleiðingarnar ótaldar. Ef sá til-
gangur með verkfallinu heppnaðist að brjóta niður
efnahagslöggjöfina og fullar verðbætur yrðu
greiddar aftur, myndi verðbólguvöxturinn aukast
að nýju og sennilega ekki verða neitt við hann ráð-
ið. Launþegar myndu ekki bæta kjör sin, heldur fá
fleiri verðminni krónur. Rekstrarskilyrði atvinnu-
veganna myndu versna og sennilega myndu mörg
þeirra stöðvast og atvinnuleysið halda innreið
sina. Siðast, en ekki sizt, er svo það, að þetta
myndi enn auka ójöfnuðinn i launamálum, þar
sem hátekjumaður fengi 4-5 krónur i auknar verð-
bætur meðan láglaunamaðurinn fengi aðeins eina
krónu.
Tvimælalaust yrðu þetta verstu afleiðingamar.
Raunverulega er það engum meira til hags að
reynt sé að draga úr verðbólgunni en láglaunafólk-
inu. Vaxandi verðbólga leikur það alltaf verst. Þvi
er hörmulegt til þess að vita, að pólitiskir ofsa-
menn skuli tefla samtökum láglaunafólks fram og
etja þeim út i verkfall, meðan þeir, sem betur
mega, eiga ekkert að leggja á sig, en skera svo upp
fjórfaldan ávöxt á við hina. Þetta er sannarlega
sorgarleikur.
Láglaunastéttir þurfa að öðlast þá reisn að láta
ekki leika sig á þennan hátt. Þær þarfnast for-
ingja, sem láta ekki þá, sem betur eru settir, nota
sig á þennan hátt. Þær verða að láta sér skiljast,
að aðalatriðið er ekki há krónutala kaupsins,
heldur raunverulegur kaupmáttur þess. Leiðin til
að auka hann er ekki að auka verðbólguhraðann,
heldur að reyna að draga úr honum. Á grundvelli
minnkandi verðbólgu á svo að vinna að auknum
kaupmætti lægri launanna.
Það ber lika að viðurkenna, að útflutningsbannið
er ekki ákveðið af hinum óbreyttu liðsmönnum
verkalýðsfélaganna. Það hefur ekkert verið rætt á
fundum þeirra. óbreyttir liðsmenn hafa ekkert
verið spurðir ráða. Bannið er fyrirskipað að ofan,
og bak við það standa raunverulega leiðtogar
Alþýðubandalagsins og Alþýðuflokksins. Hjá
ýmsum verkalýðsfélögum hefur gætt augljósrar
tregðu við það að fara eftir fyrirmælum. Þetta sést
t.d. glöggt á Vestfjörðum. Hinum óbreyttu liðs-
mönnum er augsýnilega ljóst, að hér er farið inn á
hina hæpnustu braut.
Það er svo réttlætismál, að unnið sé að kjarabót-
um þeirra, sem lakast eru settir. En það verður
ekki gert með þvi að láta hin ranglátu verðbóta-
ákvæði kjarasamninganna taka aftur gildi. Það
verður ekki gert með þvi að sleppa verðbólgunni
aftur alveg lausri. Af öllum slæmum afleiðingum,
sem útflutningsbannið gæti haft, yrðu það verstu
afleiðingarnar. Þ.Þ.
Kenýustjórn reynir að bjarga villtum dýrum:
Nær þrjú hundruð
búðum í landinu lokað
Tekið fyrir frjálsa sölu fílabeins, skinna
og annarra slikra gripa
UM miðjanmarzmánuð gekk i
gildi bann i Kenýu. Bannið
tekur til allrar verzlunar með
skinn, horn, tennur, bein og
klær villtra dýra, og það er
sett til þess að vernda þá
stofna villidýra, sem i landinu
eru, og sumir hverjir standa
orðið mjög höllum fæti. 298
búðum, sem byggðu tilveru
sinaá shkri verzlun, þar af um
þremur af hverjum fjórum i
höfuðborginni sjálfri, var
lokað að kvöldi 12. marz að
undangengnum gifurlegum
uppboðum og útsölum, svo að
vörubirgðunum yrði þó i eitt-
hvert verð komið. Þetta voru
einkum húðir, filabein og klær
af ýmsu tagi, eða varningur,
erúrsliku var gerður, svo sem
skálar á filafótum, stand-
lampar á antilópuleggjum, il-
skór úr zebraskinni, handtösk-
ur úr filaeyrum, apaskinns-
teppi, impalahausar, hálsfest-
ar úr ljónaklóm og f jaðurham-
ir og gazellufeldir og ótal
margt annað.
Hinu mikla framboði fylgdi
gifurlegt verðfall á öliu af
þessu tagi hina siðustu daga,
og eigendur búðanna börmuðu
sér sáran og fórnuðu höndum
yfir þvi, hversu hart þeir væru
leiknir. En engrar miskunnar
var að vænta af hálfu stjórn- ■
arvaldanna. Sögu þessara
búða skyldi lokið og verzlun
með varning af þessu tagi tek-
in þeim tökum, að villidýra-
stofnunum stafaði ekki hætta
af henni.
Svo hittist á, að alþjóöaþing
sérfræðinga i einni grein sál-
fræði stóð i Nairóbi, er þetta
gerðist. Margir þeirra voru
fúsir til þess að kaupa sumt af
þeim furðugripum, sem i boði
voru. En það nægði auðvitað
ekki til þess að halda verðinu
uppi, framboðið var of mikið
tÚ þess og kaupendurnir of fá-
ir. Þeir fengu þess vegna hina
fáséðustu og undarlegustu
muni á gjafverði.
Þess er þó að geta, að kaup-
menn höfðu jafnskjótt og sölu-
bannið var boðað, stórhækkað
allt verðlag hjá sér, jafnvel
tvöfölduðu það. Þeir geröu sér
vonir um, að salan örvaðist
stórkostlega vegna hins boð-
aða sölubanns, og i trú á þetta
höfðu þeir haldið áfram að
sanka að sér varningi af jafn-
vel enn meira kappi en áður.
Þetta hvort tveggja átti sinn
þátt i þvi, hversu hastarlega
sló i bakseglin hjá þeim. Og
með hærra verðlagi jókst lika
freistingin til þess að beita
brögðum, og þess voru ófá
dæmi, að i þessum búðum
sumum væru úlfaldabein seld
sem filabein, þegar I hlut átti
fólk, er litla vöruþekkingu
hafði á þessu sviði og gat ekki
gert sér grein fyrir þvi, hvaö
það var að kaupa. Mun þetta
einkum hafa gengið út yfir
ferðamenn frá Vesturlöndum,
sem illa voru aö sér i svona
viðskiptum.
Þaðvar hinnaldni þjóðhöfð-
ingi, Jómó Kenýatta, sem tók
ákvörðunina um þetta verzl-
unarbann skömmu fyrir sið-
ustu áramót. Aður hafði hann
sett villidýraveiðum mjög
þröngar skorður. En þrátt
fyrir þung viðurlög hafði ekki
tekizt að framfylgja þeim, svo
að við yrði unað, þvi aö ekki
skorti veiðiþjófa, sem tóku á
sig þá áhættu, er ólöglegum
veiðum fylgdi, á meðan verzl-
un af þessu tagi var óheft.
Kaupmennirnir voru i vitorði
meðveiðiþjófunum, ef þeir þá
gerðu þá ekki beinlinis út, og
lögreglunni tókst ekki að kló-
festa nema fáa. En náttúru-
fræðingar og umhverfisvernd-
Ilaugar af filabeini meö merkjum, sem eiga að sýna,
að það er löglega fengiö, I birgðastöð í Mombasa.
armenn horfðu upp á það, að
sifellt voru höggvin stærri og
stærri skörð i villidýrastofn-
ana i landinu. Ævinlega var
viðkvæðið hjá kaupmönnunum.
að þeir hefðu fengið gripi sina
með löglegum hætti, annað
hvort hefðu þetta verið sjálf-
dauð dýr eða dýr, sem eftir-
litsmenn griðlanda hefðu fellt
sökum elli eða vegna þess, að
þau hefðu veriðöðrum dýrum
hættuleg. Þetta gilti ekki hvað
sizt um filana. Háar sektir og
þung viðurlög megnuðu ekki
að hamla gegn þe§su á viðun-
andi hátt.
Margir eigenda þessara
búða höfðu farið þess á leit, að
gildistöku bannsins yrði
frestað um nokkra mánuði,
svo að þeir fengju ráðrúm til
þess aðselja birgðir sinar með
eðlilegum hætti. En þeim
umsóknum var algerlega
hafnað og kaupmönnunum
jafnframt tilkynnt aö það sem
finnastkynni óselthjá þeim að
kvöldi 12. marz, yrði gert
upptækt.
— Þeir fengu nógan frest,
og vissu vel, hvað i vændum
var, sagði Matthew Ögútú,
ferðamála- og umhverfis-
málaráðherra Kenýumanna.
Þeir hafa sjálfir verst af þvi,
ef þeir trúðu þvi ekki, að okkur
væri alvara, og geta engum
öðrum um kennt en sjálfum
sér.
Hannbætti þvi við, að þessir
menn gætu snúið sér aö ann-
arri verzlun, ef þeir vildu og
farið til dæmis að selja út-
skorna muni eða skartgripi,
sem búnir væru til úr steinum.
Matthew Ógútú, sagði að
þetta verzlunarbann væri rök-
rétt framhald af þeim ákvörð-
unum, sem áöur hefðu verið
teknar, villtum dýrastofnum
til verndar. Það var óhugsandi
að horfa upp á það, að þessar
búðir væru reknar eins og
áður, þegar búið var að leggja
bann við öflun þess, sem þar
varselt, nema þá innan mjög
þröngra marka. Það hefði
verið að loka augunum fyrir
afbrotum. Hann bætti þvi við,
að nú myndi einnig hert
baráttan gegn veiðiþjófum,
sem ekki létu sér segjast við
þetta, og einkum yrði lagt
kapp á, að þeir gætu ekki
smyglað skinnum og tönnum
eða öðru verðmæti af þessu
tagi út úr landinu.
Þannig virðast þessar að-
gerðir bera vitni um, að
Kenýustjórn hyggist nú veita
stofnum villtra dýra þá vernd,
sem duga má, en á það hefur
einmitt mjög brostið fram
undir þetta, og kenýskum
stjórnvöldum verið stórlega
legið á hálsi fyrir athafnaleysi
sitt og sofandahátt.
En hinni nýju stefnu verður
að fylgja mjög fast fram, ef
hún á að verða meira en orðin
tóm. Duft úr horni
Javan-nashyrninga er meira
virði en jafnþyngd þess i gulli,
og hér sem annars staðar er
gróðafiknin hinn illi djöfull,
sem rekur menn áfram til
hvers sem vera skal. Og verö-
ið hækkar eftir þvi, sem
gengur á dýrastofninn. Hvitir
nashyrningar eru nær þvi út-
dauðir. Aðeins einn smáhópur
er eftir i öllu landinu, á vernd-
arsvæði, sem nefnist Mehrú,
og hans er gætt allan sólar-
hringinn af hermönnum, sem
búnir eru hinum beztu vopn-
um. Svartir nashyrningar eru
i mestri hættu fyrir veiðiþjóf-
um, þvi að viða i Afriku er þvi
trúað, aði horni þeirra sé efni,
sem auki stórlega kynorku.
Siðast liðin fimm ár, er talið,
að fimm þúsund svartir
nashyrningarhafi verið felldir
til þess að ná i horn þeirra.
Talið er, að á þessum ára-
tugi hafi helmingur alls fila-
stofnsins verið felldur, og er
talið, að i Kenýu séu nú eftir
55-75 þúsund filar. Arið 1976
notuðu Kenýumenn tiu lestir
filabeins til útskurðar og
annars listiðnaðar, en hitt var
margfalt meira, sem út var
flutt af óunnu filabeini, eink-
um til Austurlanda, og er
álitið, aö sá útflutningur hafi
kostað tuttugu og þrjú þúsund
fila lifið. En aðeins 68 lestir af
öllu þessu filabeini voru
fengnar með löglegum hætti.
Ef kenýsk stjórnvöld ganga
nógu hart fram, ættu flestir
stofnar villtra dýra i Kenyuaö
ná sér tiltölulega fljótt, þvi að
lifsskilyrði þeirra eru góð og
viðkoman allör. Þó er mjög
hæpið, að sumar tegundir nas-
hyrninga rétti sig við, úr þvi
sem komiö er.sökum þesshve
stofnarnir eru orönir fáliðaðir.
Þar á meðal eru svörtu
nashyrningarnir.
Rikisstjórnin I Kenýu hefur
nýlega birt fyrstu niðurstöður
rannsóknar á ástandi villtra
dýrastofna, sem gerðar hafa
verið i rækilegri flugleit um
landið allt. Taka þessar at-
huganir til tuttugu dýra-
tegunda. Sumt i þessari
skýrslu geta heitið ánægjuleg-
ar fréttir, en annað fyrst og
fremst vitnisburður um það,
hversu höllum fæti dýralifiö
stendur. Meðal þess, sem
glæðir vonir, eru þau tiðindi,
að grá zebradýr reyndust um
fjórtán þúsund, en fyrir
nokkrum árum hafði verið
gizkað á, að ekki væru eftir
nema fimmtán hundruð.
Þess má ennfremur geta, að
giraffar reyndust 79 þúsund,
bufflar 63 þúsund, filar sextiu
þúsund. En svartir nashyrn-
ingar' fundust aðeins átján
hundruö. Að sjálfsögðu getur
hér skeikaö nokkru til eða frá,
en ekki afarmiklu, að sögn
þeirra, sem stjórnuöu fluginu
og önnuðust talninguna.