Tíminn - 07.04.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 7. april 1978
Dýrmætar
gjafir til
kirkna í
Skagafirði
AS-Mælifelli. Við fermingu i
Mælifellskirkju á skirdag 23.
marz, var tekið til heilagrar
notkunar patinudiskur, sem
Helga Steindórsdóttir á Fitjum
hefur gefið kirkjunni til minning-
ar um mann sinn, Sigurð Anton
Einarsson, sem lézt hausið 1968.
Hefur kirkjan ekki átt slikan grip
lengi sem úttektargerðir vitna.
Er þessi gjöf þeim mun meiri
verð, að hennar var full þörf, en
vitað er að slikar gersemar af
hreinu silfri eru mjög dýrar.
Er Helgu þökkuð hin fagra gjöf
og henni og látnum manni hennar
beðnar blessunarbænir i Mæli-
fellssöfnuði, sem minnist hans
meðgóðum minningum enn i dag.
Þá var þess getið við páska-
messu á Reykjum i Tungusveit,
að Margrét Björnsdóttir, hús-
freyja i Saurbæ, færði Reykja-
kirkju nýlega kr. 100.000 i minn-
ingu manris sins, Þórarins Ey-
mundarsonar.bónda i Saurbæ, en
Þórarinn var jarðsunginn frá
Reykjakirkju hinn 20. ágúst 1976.
Þótt Saurbær sé i Viðimyrarsókn,
en að visu innsti bær hafði Þórar-
inn kosið sér kirkjuleg i Saurbæ.
Margréti ekkju hans voru færð-
ar alúðarþakkir við hátiðarguðs-
þjónustuna á páskunum og
Þórarins i Saurbæ beðið blessun-
ar, en sóknarprestur gat þesssér-
staklega i lok páskaræðu sinnar,
að Þórarinn hefði birzt honum
þrem dögum eftir dauðann á
merkilegan hátt, þar sem boð-
skapur upprisu og eilifs lifs var
hið sýnda tákn.
Sparisjóður
vélstjóra:
Innlán
jukust
um
47,8%
1977
1 nóvember mánuði s.l. flutti
sparisjóðurinn starfsemi sina i
nýtt, eigið húsnæði að Borgartúni
18, en sparisjóðurinn hafði þá frá
stofnun starfað i leiguhúsnæði.
Rekstur sparisjóðsins gekk vel á
árinu. Hagnaður fyrir afskriftir
nam kr. 8,8 millónum, en alls
námuafskriftir kr. 1,3 milljónum.
í árslok voru innlán við spari-
sjóðinn kr. 839,3 milljónir og
höfðu aukiztá árinu um kr. 269,5
milljónir, eða 47,8%. Hlutfall
veltuinnlána af heildarinnlánum
var 17,6%.
Útlán sparisjóðsins námu i árs-
lok kr. 508,9 milljónum og höfðu
aukizt á árinu um 114,8 milljónir
eða 29,1%. Hlutfall vixillána af
heiidarútlánum var 82,5%.
Vaxtaaukalán þrefölduðust á ár-
inu og námu i árslok kr. 69,3
milljónum. Innistæður i Seðla-
banka voru i árslok kr. 233,6
milljónir og höfðu aukizt á árinu
um 63%. Þar af voru innistæður á
bundnum reikningi kr, 193.9
milljónir. Lausafjárstaða spari-
sjóðsins var góð á árinu.
Endurkosnir voru i stjórn
sparisjóðsins þeir Jón Júliusson
og Jón Hjaltested. Stjórnarmaður
kosinn af Borgarstjórn Reykja-
vikur er Gi'sli ólafsson. Endur-
skoðendur kosnir af Borgarstjórn
Reykjavikur eru Sigurður Hall-
grímsson og Guðmundur Agústs-
son.
Vonandi er þjóðin að
skilja að iðnaður er
það
Smiði og framleiðsla er
ekki það sama
sem
Y':,.
koma
skal
HEI —Eins og áður hefur verið
sagt frá hlaut vélsmiður frá
Hofsósi Fjólmundur Karlsson
verðlaun úr Verðlaunasjóði
iðnaðarinser þeim var úthlutað
öðru sinni nú fyrir nokkru.
Verðlaunasjóður iðnaðarins
var stofnaður 1976 og hefur það
markmið að veita heiðursverð-
laun einhverjum þeim sem að
mati sjóðsstjórnar, verðskuldar
verðlaun fyrir afrek eða fram-
tak á sviði íslenzks iðnaðar eða í
hans þágu.
Blaðamaður náði tali af Fjól-
mundi og fannst áhugavert að
kynnast manninum litillega og
skoðunum hans á ýmsum mál-
um. Eðlilega snerust um-
rasðurnar að mestu um iðnað
og iðnaðarmál þ.á.m. um helztu
framleiðsluvöru hans sem er
hljóðkútar undir bila en af þeim
framleiðir Fjólmundur um
hundrað tegundir.
— Var það lilviljun að þú hófst
framieiðslu á hijóðkútum öðru
fremur, Fjólmundur?
— Nei, það var ekki tilviljun.
Fyrirtæki mitt hafði tekið að sér
árstiðabundin verkefni. Ég
hafði marga afbragðs menn i
vinnu og vildi finna einhverja
framleiðslugrein svo að ég
kæmist hjá að segja þeim upp
starfi. Eftir að hafa velt þessu
dálitið fyrir mér valdi ég hljóð-
kútaframleiðsluna. Það gerði ég
fyrst og fremst vegna þess að
allir vita hvað hljóðkútar eru til
hvers þeir eru notaðir og að þeir
hafa takmarkaða endingu.
Taldiég þvi að auðvelt mundi að
koma þeim á markað og jafnvel
að unnt reyndist að fá einhverja
fyrirgreiðslu til tækjakaupa. En
raunin varð nú aldeilis önnur.
Þegar ég leitaði lánafyrír-
greiðslu kom strax þessi spurn-
ing á móti: „Hvað veizt þú
nema einhverjir fleiri hefji
þessa framleiðslu?” Og auð-
vitað var hægt að slengja þessu
framan i mig. Ekki vissi ég
hvað settar yrðu upp margar
hljóðkútaverksmiðjursem allar
mundu fjárfesta i sömu vélum
og keppa hver við aðra unz þær
lognuðust útaf eins og farið
hefur með fjölda fyrirtækja á
íslandi, þó að ein verksmiðja
dygði til að anna öllum
mar_-'ðnum. Islenzkur iðnaður
virðist stundum svo ófrjór að oft
er apað eftir þvi sem aðrir eru
byrjaðir á.
Fyrirgreiðslu fékk ég þvi ekki
og varð þvi að byrja smátt og
smiða mikið af vélakostinum
sjálfum. En tvó* til þrjú siðustu
ár hefur þetta gengið miklu bet-
ur. Það er komin kynning á vör-
una og þeir sem kaupa hættir að
hræðast framleiðsluna.
Að fjármgna skipu-
lagslaust er verra en
ekki
— Stendur rikisvaldið vel að
máium iðnaðarins?
— Rikisvaldið tel ég vera al-
gerlega afskiptalaust um
— Vilt þú benda á eitthvað
sérstakt sem við getum fram-
leitt?
— Ég hef margt i huga þó að
ég sé ekki reiðubúinn að nefna
sérstök atriði að órannsökuðu
máli. Þó vil ég néfna að i tengsl-
um við innlendar skipasmiðar,
sem er stóriðnaður á islenzkan
mælikvarða eru ýmis verkefni
fyrir hendi. Ég hef t.d. komið i
skipasmiðastöð þar sem for-
stjórinn var að kvarta um að
hann vantaði fagmenn. Ef um
verksmiðju er að ræða eins og
égtel að skipasmiðastöð eigi að
vera, þá er óþarfi að meginhluti
starfsliðsins séu fagmenn. Þar
eiga að vinna æfðir starfsmenn
undir stjórn fagmanna. Fyrsta
flokks rafsuðumaður þarf t.d.
alls ekki að vera smiður. Aftur á
móti eru á smærri verkstæðum
viðs vegar um land góðir smiðir
sem sumir kvarta um ónóg
verkefni. Þessir menn gætu tek-
ið að sér að vinna fjölmargt af
þvi sem til skipsins þarf. Sér-
hæfing skipasmiðastöðva i
búnaði og tækjum nýttist lika
betur en ella ef smærri verkefn-
um væri deilt til annarra. Sú
viðleitni er of rik i Islendingum
að vilja potast við að framleiða
sjálfir allt sem þeir þurfa.
Það á að framleiða hlutina
þar sem það er ódýrast, alveg
sama hvar það er á lands-
byggðinni. Ég framleiddi einn
hlut og aðrir aðra sem siðan
yrðu settir saman i einni verk-
smiðju i stað þess að setja upp i
mörgum fyrirtækjum sömu vél-
ar sem siðan standa litið nýttar.
— Hefur þú tekið að þér ein-
hverja slika framleiðslu?
— Já ég hef leitað fyrir mér
um verkefni hjá öðrum fyrir-
tækjum. Ég fann marga inn-
flutta hluti sem ég bauðst til að
framleiða á sama verði. Reynd-
in er sú að nú framleiðum við
fjölda af hlutum (artiklum) sem
notaðir eru viða um land.
Það er allt i lagi að flytja inn
en ekki það sem hægt er að
framleiða hér á sama verði, eða
ódýrara.
Dæmi um svona samvinnu er
allsstaðar að finna, þar sem
iðnaður er þróaður. Stjórnendur
lánastofnana og ráðgjafastofn-
ana þyrftu að taka þessi mál al-
varlegar en þeir gera, þvi verk-
efnin eru næg ef skipulagi er
beitt.
Ekkert meginatriði
hvaðan hráefnið kemur
— Við höfum nú rætt um
málmiðnað en væri ekki eðli-
legra að beina kröftunum fyrst
og fremst að innlendum hrá-
efnum? t
—Málmsmiði, t.d. smiði ýmis
konar véla og tækja, er undir-
stóðugrein fyrir allan annan
iðnað og flesta nútima starf-
semi. Þvi tel ég þróun málm-
smiði grundvallandi atriði fyrir
iðnþróun i landinu. Innlendu
hráefnin er auðvitað sjálfsagt
að vinna eftir þvi sem hag-
kvæmt reynist en það er ekkert
meginatriði hvaðan hráefnið
kemur. En við komumst ekki
langt i iðnaði nema við búum
sjálfir i hendurnar á okkur að
talsverðu leyti.
Aftur á móti verður að gjalda
varhug við þeirri hugmynd að
ekki sé hægt að framleiða hér
ýrnsa hluti, þó að rétt sé og hag-
kvæmt að kaupa sérgreinda
hluti (componanta) til þeirrar
framleiðslu erlendis frá.
Ég held að mönnum gengi
betur að átta sig á fjölbreytileg-
um möguleikum iðnaðarins ef
menn gerðu sér þessi atriði og
önnur tilsvarandi nógu ljós.
Fjólmundur Karlsson, vélvirki, með verðiaunaskjai/sem hann fékk
um ieið og honum voru afhent verðiaun úr Verðiaunasjóði iðnaðarins.
Tfmamynd G.E,
aðkoma inn i myndina. Þó að ég
viljiaðvisuekki láta rikisvaldið
koma of nærri hlutunum, þarf
það að undirbyggja jarðveginn
og skipuleggja þessi mál. Við
eigum fjölmarga ágæta tækni-
og iðnaðarmenn væru þeir til-
búnir að starfa saman.
— Hefur þú trú á uppbyggingu
ýmisskonar smáiðnaðar?
— Með þvi að gera kerfis-
bundna leit að viðfangsefnum,
er ég þess fullviss að þau má
finna fjölmörg. En það kostar
að vinna þarf mjög skipulega að
málunum.
— Nú framleiðir þú aðallega
einn hlut i margbrotið tæki. Eru
margir álika möguleikar fyrir
hendi?
—- Já ef fyrirtækin eru nógu
litil. Litil sérhæfð fyrirtæki geta
verið hagkvæm og ég tel að i
okkar islenzka iðnað vanti mik-
ið af sérhæfingu. Sumir álita að
við getum ekki verið með sér-
hæfðan iðnað fyrir svona litinn
markað, en þá er aðalatriðið að
fyrirtækin séu sem minnst og á
sem flestum sviðum.
Ég tel að smáfyrirtækin séu
forsmáð. Það eru allt of margir
sem telja ekkert íönaö nema
stóriðnað. En aðalatriðið er að
fyrirtækið sé vel þróað og geti
framleitt góða vöru á hag-
kvæmu verði.
Úr vinnslusal Stuðlabergs h /f á Hofsósi«þar sem Fjólmundur
framleiöir um 100 tegundir af hljóðkútum.
iðnaðarmál. Þrátt fyrir Iðn-
kynningarár, sem nú er nýlokið
er sú upphæð sem lögð er fram
til iðnaðarmála á þessu ári
raunverulega sú lægsta sem
nokkurn tima hefur verið lögð
fram af rikisvaldinu. Eftir alla
baráttuna og allt sem búið er að
leggja fram af iðnaðinum sjálf-
Fyrri
hluti
um er framlagið til iðnaðar-
mála á þessu ári ekki nema
0,53% af fjárlögum. Þetta kalla
ég óeðlileg viðbrögð valdhaf-
anna.
— llvert á hiutverk rikis-
valdsins að vera i uppbyggingu
iðnaðarins?
— Nú á timum verður ekkert
gert af viti nema með skipu-
lagningu. Að fara með fé á
skipulagslausan máta er verra
en ekki. Þarna þarf rikisvaldið