Tíminn - 13.05.1978, Blaðsíða 30

/ /////////////<
30
Laugardagur 13. mai 1978.
Vandaðar vélar
borga
LOFT
KÆLDU
Slg
bezt
dráttaivélamar
Með eða án framdrifa
Fullnægja ströngustu kröfum
Hagsýnir bændur velja
sér hagkvæmar vélar, þeir
velja
DEUTZ: dráttarvélar við sitt hæfi
ÓSKAVÉL ÍSLENZKA BÓNDANS
HFHAMAR
VeLADEILD SlMI 2-21-23
TRYGGVAGoTU REYKJAVIK
Lausar stöður
Viö Flensborgarskólann i Hafnarfiröi. fjölbrautaskóla,
eru iausar nokkrar kennarastööur, einkum I Islensku,
stæröfræöi, listgreinum, vélritun og iþróttum. Æskilegt
er aö umsækjendur geti kennt fleiri kennslugreinar en
eina.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmann rikisins.
Umsóknir ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsferil
og störf, skulu hafa borist menntamálaráöuneytinu,
Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 10. júni n.k. Umsóknar-
eyðublöö fást i ráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið, 11. mai 1978.
Hvers eiga
íslendingar að
gjalda hjá
N orðmönnum?
Blaðinu hefur borizt norska
timaritið Farmand, útgefið 6.
mai' 1978, nr. 18. Fljótt á litið er
erfitt að gera sér nokkra hug-
mynd um hver tilgangurinn
með.útgáfu ritsins er, en ef til
vill er skýringuna að finna i
fjögurra siðna grein, sem hefst
á bls. 36. Undir yfirfyrirsögn-
inni: Arne Durban: Nordiske
portretter kemur nokkru stærri
fyrirsögn: Johannes Kjarval og
Isiand. Þar er lýst sögu Islend-
inga i þúsund ár eða svo,
drykkjusiðum þeirra i Kaup-
mannahöfn, stil Halldórs Lax-
ness og list Jóhannesar Kjar-
vals. 1 fáum en völdum orðum
dregur höfundurinn, Arne Dur-
ban, upp mynd af islenskri þjóð
og fremstu sonum hennar,
glöggt gestsauga hans hefur séð
dýpra i þjóðarsálina en maður á
að venjast nú á timum yfir-
borðslegra fréttapistla og at-
hugasemda i simskeytastil.
Eftir inngang um „þungan og
stálgráan sjó þegar Island end-
anlega stigur upp úr hafinu”,
ástæðurnar fyrir rigningunni á
Islandi (lægðir i endalausri röð)
kemur sagan. „Hér höfðu
norsku forntiðarútflytjendurnir
setið um langa vetur og búið til
sagnabókmenntir og skáldskap,
svo öflugan og merkilegan, að
hann lifir enn og mótar hug-
ann”. Hin dýpri rök sögunnar
fara að skýrast: „Svo gekk Is-
land undir Noregskonung með
þvi skilyrði að lög og réttur yrði
sem áöur. Bæði löndin komu
undir Danakonung og höfðu það
klént. öldum saman urðu þeir
(Islendingar?) að klóra sig
fasta i Island, bókstaflega að
grafa smábýlin inn i grashól-
ana”. En likn fylgdi þraut:
„Brennivinið var huggunin”. A
19. öld fer loks að rofa til. Bylt-
ingarárið 1848 setur Jón Sig-
urðsson fram sjálfstæðiskröfur
Islendinga. „Hann hugsaði sér
bara persónusambarid, sameig-
inlegan konung með Dan-
mörku”. Sigurðsson kunni
margt um gömul handrit og vis-
aði til Gamla sáttmála. „En það
dugöi ekki”. Konungur lofaði
fögru en Islendingar gleymdu
ekki, að hinn konunglegi danski
umboðsmaður, með danska sol-
dáta fyrir utan, hafði leyst upp
samkomunaá Þingvöllum „Vér
mótmælum allir (frumtextinn:
De glemte ikke paa Island at
den kongelige danske kommi-
sjonær,með danske soldater ut-
enfor, hadde oplöst forsamling-
en paa Thingvellir „Vér mót-
mælum allir).
Þá kemur kafli um heimsins
bókmenntalegasta fólk, sem
lifgaði kvöldin með sögum og
kveðskap. Og hvað er eðlilegra
en að I beinu framhaldi af þessu
sé komið að Laxness. Islands-
klukkunni er lýst sem breiðri
lýsingu á „dansketiden” en án
hinnar ljósu ákefðar sem ein-
kennir samskonar frásagnir
Falkenberget á Rörosheiðun-
um. En Laxness er ekki ein-
hamur. ,,An þess að bera neitt
sérstakt skyn á sjónlistir
(myndlist?) reit hann formála
að mikilli bók með myndum af
listaverkum Kjarvals. Arne
Durban finnur ekkerttil saman-
burðar nema þegar Finnar taka
sig til að lofa sina mestu menn.
En allir geta ekki lifað á þvi að
yrkja og mála i þessu blauta
auðnalandi. Þeir, sem neyðast
til að hafa kindur til að geta
dregiðfram lifið, brugga landa,
enda er „Island eitt af þeim
löndum þar sem brennivin er
lifsnauðsyn” (er hægt að þýða
„naturnödvendighet” með lifs-
nauðsyn?) Höfundur télur, að
hugsanlega sé brennivin nauð-
synlegt til að losa um raddbönd-
in þegar kvæði eru sögð fram.
Vitnar hann máli sinu til sönn-
unar til islenzkra manna i
Kaupmannahöfn, sem verði að
fá eitthvað, sem hreinsar ryðið
og þögnina af sagnahálsinum
(sagastrupen), þótt þeir sveifli
pensli en ekki penna.
En efnishyggjan hefur lika
haldið innreið sina i Island og
fólk er upptekið af eltingarleik
við bætt lifskjör. Horfinn er
Kjarval, ættarstolt á undan-
haldi, hinum miklu einstakl-
ingshyggjumönnum fer fækk-
andi. En þó geta tslendingar
enn skroppið til Norðurlands
„det som i gamle dage het Hol-
ar” og flúið þannig lægðirnar á
á Suðurlandi. O.s.frv., o.s.frv.,
o.s.frv..
Um markmið ritsins þarf
varla að hafa fleiri orð. Grein
Durbans fylgja fjórar eftir-
prentanir á myndum eftir Kjar-
val. h.ó.
HMZ3Z3 Œ
40sidiur
sunnudaga
Bændur athugið
14 ára drengur óskar
eftir að komast á gott
sveitaheimili í sumar.
Upplýsingar í síma 4-
00-53/ eftir kl. 4 á dag-
inn.
Vélgæzlumaður
Óskum að ráða mann til starfa við vél-
gæzlu i frystihúsi voru á Drangsnesi, sem
fyrst.
Nánari upplýsingar gefa Jón Alfreðsson,
Hólmavik, simi 95-3155 eða Guðmundur B.
Magnússon, Drangsnesi.
Hraðfrystihús Drangsness hf.
Vandaðar vélar „ fÍ CÚ heuítih %
borga
sig
bezt
HEumn HEYÞYRLUR
2ja og 4ra stjörnu
í HEHAMAR
véladeild
sími 2-21-23
Tryggvagötu
Revkiavík.