Tíminn - 09.08.1978, Blaðsíða 8

8
Þriðjudagur 8. ágúst 1978
á víðavangi
Hvað er kaupmáttur
launa?
Ólafur Björnsson prófessor
birtir grein i laugardagsblaði
Mbi., sem hann nefnir: Hvað
er grundvöllur launa? Hann
telur framfærsluvisitöluna
ekki réttan grundvöll til að
byggja á, hver kaupmáttur sé
raunverulega. t þann grund-
völl vanti fjögur veigamikil
atriði. Um tvö fyrstu atriðin
farast ólafi orð á þennan veg:
„t fyrsta lagi tekur visitala
framfærslukostnaöar
eingöngu mið af einkaneyzl-
unni, en tekur ekkert tillit til
samney zlunnar, sem hlýtur þó
einnig að vera mikilvægur
þáttur afkomu og velliðanar
fólksins. Ef söluskattur væri
t.d. hækkaöur um 1% til þess
að afla fjár til fleiri leikvalla
og dagvistunarheimila, myndi
kaupmáttarvisitalan reiknuð
á venjulegan hátt, sýna 1%
kjararýrnun, en auðsætt er, að
þetta er rangt, þvi að bætt
þjónusta hvað snertir leikvelli
og dagvistun barna gctur ver-
ið fjölda fólks miklu meira
virði en 1% lækkun söluskatts.
Annað mikilvægt atriði I
þessu sambandi er það, að
yfirleitt er ekki I visitölunni
tekiö tillit til beinna skatta.
Mikilvægustu beinu skattarnir
eru tekjuskattur og útsvar, en
þeir eru, eins og ég tel mig
áöur hafa fært rök fyrir á
opinberum vettvangi, I raun
sérskattar á launafólk. Virkt
eftirlit með hinum tiltölulega
stóra hópi smáatvinnurek-
enda hér á landi yröi svo dýrt
og vafstursmikiö, aö það gæti
ekki borgaö sig, þannig að ef
rétta ætti hlut launafólks i
þessu efni, tel ég það eina-
raunhæfa tillögur Gylfa Þ.
Gislasonar um afnám tekju-
skatta að mestu eða öllu leyti
En meðan tekjuskattarnir eru
stór liður í tekjuöflun hins
opinbera er auðsætt, að hægt
er að rýra kjör launafólks
verulega með hækkun beinna
skatta, án þess að það komi
fram i kaupmáttarvisitöl-
unni. ”
Viðskiptakjör og
kaupmáttur
Um þriðja atriöið farast
ólafi Björnssyni orö á þessa
leið:
„Til þess að mat á kaup-
mætti launa geti veriö raun-
hæft, veröur aö byggja á
forsendum, sem von er til að
geti varaö lengur en aðeins
um stundarsakir. Með þvi að
skrá erlendan gjaldeyri undir
raunvirði hans en hafa
innflutning frjálsan er um
stundarsakir hægt að halda
við miklum kaupmætti gagn-
vart erlendri vöru. En auðvit-
að aðeins um stundarsakir,
þvi að slikt ástand leiöir til
stórfellds viðskiptahalla
gagnvart útlöndum. Kaunhæft
matá kaupmætti launa verður
þvi að taka tillit til viðskipta-
kjara. Ef þau versna, t.d.
vegna þess að innflutt vara
hækkar I verði án tilsvarandi
hækkunar útfluttrar vöru, er
það raunar sjálfsblekking ein
að reyna að halda uppi
óbreyttum kaupmætti launa.
Á hinn bóginn teldi ég það
mjög koma til álita, að
kaupmáttur launa ykist sjálf-
krafa þegar viöskiptakjör
batna. Tel ég slikt farsælla en
stofna til þeirra stökkbreyt-
inga launa, sem stundum hafa
átt sér stað við næstu samn-
ólafur Björnsson
inga, sem geröir hafa veriö
eftir það að veruleg tekju-
hækkun hefír átt sér stað i út-
flutningsframleiðslu.’ ’
Atvinnuöryggi og
kaupmáttur
Um fjórða atriðið farast
Ólafi Björnssyni svo orð:
„A samdráttar- og atvinnu-
leysistimum er verðlag jafnan
lágt og þar sem kaupgjaid er
ósveigjanlegt, niður á við, má
gera ráð fyrir þvi, að afkoma
þeirra, sem eru i öruggum
stöðum sé tiltölulega góð á
slfkum timum. Tölfræöilegar
athuganir i ýmsum löndum
virðast og staöfesta það, að
veröbólga og atvinnuleysi
breytist jafnan i öfuga átt, þ.e.
Util verðbólga þýðir mikið at-
vinnuleysi og öfugt. Vist er og
um það, að auðveldara er að
halda verðbólgu I skefjum og
tryggja þannig kaupmátt
launa, ef látið er skeika að
s köpuðu með a tvinnuástandið.
Hér höfum við þannig enn eitt
dæmi um það, að kaupmáttur
launa, reiknaður sem hlutfall
kaupgjaldsvisitölu og verð-
lagsvisitölu, gefur ekki rétta
mynd af afkomu launafólks,
þegará heildina er litið, ef það
að halda uppi kaupmætti
launaer keyptþvi veröi, að at-
vinnuleysi sé tilfinnanlegt.”
1 greinarlokin segist ólafur
Björnsson vilja koma þeirri
hugmynd á framfæri, hvort
ekki væri skynsamlegt, i stað
þe ss að einblina á
kaupmáttarvisitöluna i þeirri
mynd, sem nú er, að freista
þess að reikna út kjaravisi-
tölu, þar sem tekið sé tillit til
framangreindra fjögurra atr-
iða og öll skipta miklu fyrir
lifskjör fólks. Slikt gæti að
visu verið erfítt, en ætti að
geta tekizt með góðum vilja.
Þ.Þ.
Síðan hvenær er Björn Líndal og „stuttbuxna
klíka” hans málsvari Framsóknarmanna í
Leifur Karlsson:
Reykjavík?
Tilefni skrifa minna i Timann
er viðtal það, er Dagblaðið átti
við Björn Llndal, formann FUF
i Reykjavik, s.l. miðvikudag
undir fyrirsögninni „Alfreð er
litill karl meö bitlitið sverð”.
Finnst mér orö hans heldur
ósmekkieg og eins þykir mér
ógeðfellt af formanni FUF, sem
væntanlega telur sig vera fram-
sóknarmann, að láta hafa nokk-
uö eftir sér i málgagni, sem hef-
ur mest hatast út i framsóknar-
menn og Framsóknarflokkinn.
Ég tel það vera fyrir neðan virð-
ingu framsóknarmanna að eiga
nokkur samskipti viö það blað.
Björn Lindal veður heldur
betur á súöum. Hvaðan kemur
honum sú viska, að Alvar
óskarsson og Kristinn Finn-
bogason skorti samúð fram-
sóknarmanna? Viö hvað er átt?
Hvað hrjáir Alvar og Kristin svo
að slik orö séu notuð? Sennileg-
asta skýringin á þessu rugli
mannsins er sú, aö hann geti
ekki stjórnað þeim eins og hann
auösjáanlega vill stjórna öllu
starfi Framsóknarflokksins i
Reykjavik. Störf Björns Lindal
sem kosningastjóra fyrir flokk-
inn I nýafstöðnum kosningum
skulum viö láta iiggja
milli hluta að sinni en á þeim
var enginn glæsibragur.
Efast um að
hann þekki fleiri
Ekki veit ég hvaðan Birni Lin-
dal kemur sú frekja að gerast
óbeöinn málsvari allra fram-
sóknarmanna iReykjav. og gera
sin orð að þeirra. Ég efast stór-
lega um, að Björn þekki öllu
fleiri framsóknarmenn en 25-30,
en af öllum hinum vill hann
sjálfsagt ekkert vita eða þá
hrekja eða reka úr flokknum.
Telst ég liklega til þess hóps,
þar sem ég hef ekki tekið undir
óráðshjal og oröarugl hans.
Varðandi ályktun FUF um
málefni Framsóknarflokksins I
Reykjavik sem samþykkt var á
24ra manna fundi i siðasta mán-
uði er það að segja, að i hópi
samþykkjenda voru 5-6 ekki i
flokknum, en auk þess sátu tveir
hjá við atkvæöagreiðsluna.
Birni Lindal láðist alveg að leita
mótatkvæða, og er fundið var að
þvi við hann, taldi hann þess
ekki þurfa. Lýðræöið blómstrar
þvi ekki aldeilis þar sem Björn
Lindal er við fundarstjórn.
Það er þvi staðreynd, að aö-
eins 16-17 meðlimir FUF sam-
þykktu ályktun fyrir félag, sem
teiur um 700-800 meölimi. Ein-
hverjum þætti þetta svo lélegt
fylgi, að um það yrði þagað. En
þvi er ekki að heilsa hjá mönn-
um, sem framagirnin hefur
blindað svo gersamlega, að þeir
vilja heldur rifa niður en byggja
upp og standa einhuga saman
vörö um fylgi og framgang
Framsóknarflokksins i Reykja-
vik. Við höfum séð þessi vinnu-
brögð áður, og hét þá hver klika
sinu nafni. Klika Björns Líndal
var skirð á fundi i Framsóknar-
félagi Reykjavikur nýlega og
nefnd „stuttbuxnaklikan” og
hæfir þar skel kjafti.
Leifur Karlsson
Hefndaraögeröir
Uppáögn Alvars óskarssonar,
skrifstofustjóra fulltrúaráðsins
i Reykjavik, var að sögn gerö aö
vilja meirihluta framsóknar-
manna i Reykjavik, svo orö
Björns séu notuð. Meirihluti
framsóknarmanna I Reykjavik
er sem sé 17 manns;trúi þvi hver
sem vill. Nei, ég skal segja
sannleikann i þvi máli. „Stutt-
buxnaklikan” notfærði sér að-
stöðu sina i stjórn fulltrúaráös
framsóknarfélaganna i Reykja-
vik til að reka Alvar. Af fimm
manna stjórn voru þrir með
brottvikningu en tveir á móti.
Litum aðeins nánar á þessi þrjú
sem að meirihlutanum stóðu:
1. Þóra Þorleifsdóttir, fulltrúi
kvenfélagsins. Hvers vegna
stóö hún að samþykktinni?
Allir, sem eitthvað hafa fylgst
með starfi framsóknarfélag-
anna vita, að Þóra og kona
Alvars hafa eldað grátt silfur
i kvenfélaginu i mörg ár.
Henni hefur þvi sjálfsagt ekki
leiðst að beita hnifnum.
2. Sigurður Haraldsson, vara-
maður i stjórn fulltrúaráðs-
ins. Vitað er, að Sigurður
hefur lagt fæð á Alvar óskars
son allt frá þeim tima, er
Alvar var eftirlitsmaöur af
hálfu fulltrúaráðsins með
rekstri, Hótel Hofs, sem
Siguröur starfrækti. Ekki
hefur honum leiðst að rétta
upp hönd fyrir „stuttbuxna-
deildina” i þessu máli.
3. Gestur Jónsson, nýorðinn
framsóknarmaður og tilheyr-
ir stuttbuxnadeildinni. Mjög
handgenginn Birni Lindal og
Eiriki Tómassyni. Enginn
vissi neitt um þennan mann,
fyrr en hann greiddi atkvæði
á þessum fundi.
Að minu mati var hér ein-
göngu um hefndaraðgerðir að
ræða gegn Alvari, enda hafa
engar ávirðingar I hans garð
verið nefndar. Þessar aðferðir
eru mjög i anda gömlu Möðru-
vellinganna. Ég býst við, að
margir framsóknarmenn sem
starfað hafa innan Fram-
sóknarflokksins leiði nú hugann
aö þvi hverjir séu næstir á „af-
tökulistanum”. Björn Lindal
hafði ekki verið marga daga I
flokknum þegar hann byrjaði að
kyrja sönginn um að reka og
skera alla þá, sem ekki voru á
sömu linu og hann. Minnir þetta
ekki dálitið á Möðruvellingana
gömlu, sem kváðust hafa gengið
i Framsóknarflokkinn til að
breyta honum? Þannig eiga
þúsundir framsóknarmanna að
fylgja þessari nýju kliku i bliðu
og striðu. Einhvern tima hefði
þetta verið kallað einræðis-
hneigð.
Sumir sjá ekki
skóginn fyrir
trjánum
Ég held, að Björn ætli að láta
það vera að ráðast gegn þeim
mönnum, sem aflaö hafa Fram-
sóknarflokknum kjörfylgis allt
frá þeim tima, er Björn sleppti
pela og bleiju. Meðan þessir
menn stjórnuöu, átti flokkurinn
2—3 borgarfulltrúa, en nú er
hann aöeins einn. Og lengst af
voru þingmennirnir 2, en nú er
einn eftir. Þetta ættir þú að hafa
I huga kosningastjóri góður,
Björn Lindal. En sumir sjá ekki
skóginn fyrir trjánum, og þrátt
fyrir margt nið um Alfreð Þor-
steinsson er öruggt, að þau at-
kvæði, sem hann vann fyrir
flokkinn, m.a. vegna baráttu
sinnar fyrir iþróttahreyfinguna,
voru frekar i þúsundum en
hundruðum, þegar hann var I
framboði, en hvorki Gerði
Steinþórsdóttur né Eiriki
Tómassyni tókst að ná til þeirra
atkvæða.
Laus staða
Staða ritara I skrifstofu Æfinga- og tilraunaskóla
Kennaraháskóla islands er laus til umsóknar.
Laun samkv. launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir, ásamt itarlegum upplýsingum um námsferil
og störf, skulu sendar menntamálaráöuneytinu, Hverfis-
götu 6, Reykjavik, fyrir 15. ágúst n.k. — Nánari upplýsing-
ar um starfið eru veittar i skrifstofu Æfingaskólans.
Menntamálaráðuney tið,
4. ágúst 1978.
Auglýsið í
Timanum
Brotist inn á fjórum stöð-
um I Kópavogi
Kás — Um helgina var brotist inn
á fjórum stöðum i Kópavogi á að-
faranótt sunnudagsins, verk-
stæði, verksmiðju, skóla og dag-
heimili. Sami maður reyndist
hafa verið á öllum stöðum, en
hann var handsamaöur á einum
brotastaðnum, og kom þvi engu
undan.
Rannsókn innbrotanna var lok-
ið i gærdag, en þarna var um aö
ræða mann á fertugsaldri. Hann
hefur komið við sögu lögreglunn-
ar I svipuðum tilvikum.