Tíminn - 27.09.1978, Blaðsíða 6

6
Miðvikudagur 27. september 1978
r
Ítaiim
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
"N
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Augiýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og' auglýsingar Siöumúla 15. Simi
86300.
Kvöldsimar bláOamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð I iausasöiu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
Erlent yfirlit
Brésnjef ræðir gæti-
lega um Camp David
mánuði.
V_____________
Blaöaprent h.f.
Samvinnuskólinn
sextugur
Um þessar mundir eru sextiu ár liðin siðan
Samvinnuskólinn hóf starfsemi sina, og það er til
marks um þann árangur sem náðst hefur á þess-
um tima að skólinn nýtur almennrar viðurkenn-
ingar sem gildur og traustur þáttur i menntakerfi
þjóðarinnar á framhaldsskólastiginu.
Stofnun Samvinnuskólans bar vitni þeim metn-
aði, sem einkennt hefur störf samvinnuhreyfing-
arinnar, að efla gróskurikt félagsstarf með al-
mennri þátttöku félagsmannanna, standa að
rekstri samvinnufyrirtækjanna af myndarskap
og bestu fáanlegri þekkingu og veita um leið
menningarstraumum um byggðir landsins og
auðga þannig allt þjóðlifið.
Þessum hlutverkum hefur Samvinnuskólinn
gegnt af reisn og prýði. Um leið og skólinn hefur
menntað starfsmenn samvinnuhreyfingarinnar,
hefur hann veitt fjölda fólks hagnýta undirstöðu-
menntun sem komið hefur öllu samfélaginu i góð-
ar þarfir.
En skólinn hefur einnig verið aflgjafi i félagslifi
landsmanna, langt út fyrir raðir samvinnuhreyf-
ingarinnar sjálfrar. í störfum skólans hefur mikil
rækt verið lögð við góðan félagsanda og fræðslu
um félagsmál og félagsmálastörf hvers konar. Á
þvi sviði hafa aðrir framhaldsskólar i landinu
mikið af Samvinnuskólanum að læra.
Þvi má bæta við um hlutverk og stöðu Sam-
vinnuskólans I menntakerfi þjóðarinnar að hann
var um langt árabil eini raunverulegi lýðháskóli
íslendinga, þar sem unglingar gátu sótt sér al-
menna og jafnframt hagnýta menntun utan við
hið þrönga menntaskólakerfi sem hér tíðkaðist.
Alveg sérstaklega skipti starfsemi skólans
sköpum fyrir fjölmarga unglinga af landsbyggð-
inni sem fengu þar hollt vegarnesi. Verður hlutur
Samvinnuskólans i þvi að auka jafnrétti til
mennta á landi hér seint ofmetinn.
í þeim miklu breytingum sem orðið hafa á
framhaldsskólum þjóðarinnar á siðustu árum
hefur Samvinnuskólinn fyllilega haldið sínum
hlut. Um leið og skólinn hefur átt sinn þátt i þess-
um breytingum og aðlagast þeim, hefur hann
haldið sérstöðu sinni sem félagsmálaskóli og
menningarmiðstöð samvinnuhreyfingarinnar. Á
þvi sviði á skólinn miklu og brýnu hlutverki að
gegna, og getur sem hingað til eflt félagsþroska
og veitt menntastraumum um þjóðlifið allt.
Starfsemi Samvinnuskólans og sá myndar-
skapur sem einkennir öll hans störf er vottur þess
félagslega og menningarlega hlutverks sem sam-
vinnuhreyfingin gegnir i þjóðlifinu samhliða
störfum sinum i atvinnulifi, framleiðslu og þjón-
ustu. Og þetta félagslega og menningarlega hlut-
verk er aðal hreyfingarinnar og kjarni sam-
vinnuhugsjónarinnar.
Á þessu afmæli Samvinnuskólans þakka allir
samvinnumenn heilladrjúg störf þeirra ágætu
manna sem þar hafa starfað og starfa, og óska
hreyfingunni og þjóðinni allri þess að mega njóta
Samvinnuskólans um alla framtið.
JS
Vill ekki torvelda samkomulag um kjarnorkuvopnin
BEÐIÐ hefur veriö eftir þvi
með talsverðri eftirvæntingu
hvernig leiðtogar Sovétrilcjanna
myndu fjalla um samkomulagið
i Camp David. Að visu lýstu
rússneskir fjölmiðlar sig strax
andvi'ga því, eins og við hafði
verið búizt, en hitt þótti samt
forvitnilegt, hvernig leiðtogarn-
ir sjálfir ræddu um það, þegar
þeir létu til sin heyra. Margir
fréttaskýrendur höfðu spáð þvl,
aðblærinn á málflutningi þeirra
gæti orðið mikilsverð visbend-
ing. Ef málflutningur þeirra
yrði harður og óvægur, væri það
merki þess, að þeir ætluðu að
nota samkomulagið til að herða
áróðursstriðið við Bandarikin.
Yrði málflutningur þeirra hins
vegar hógvær, þótt ákveðin
gagnrýni kæmi fram, væri það
merki um, að léiðtogar Rússa
viidu ekki auka árekstra við
Bandarikin með tilliti til Salt-
viðræðnanna svonefndu og nýs
samnings um takmörkun kjarn-
orkuvopna. Brésnjef gæti þá
jafnvel talið til bóta, að Carter
styrkti sig innanlandsog honum
yrði þannig auðveldara að fá
Bandarikjaþing til að fallast á •
nýjan samning um kjarnorku-
vopnin, en þar hefur gætt veru-
legrar og vaxandi andstöðu
gegn honum.
Nú er fengin nokkur vitneskja
um afstöðu rússnesku valdhaf-
anna. Húngæti, samkvæmt áð-
urgreindum'skýringum,±ient til
þess að þeir hafi meiri áhuga á
að fá fram samninginn um
kjarnorkuvopn en að egna til
tnikilla deilna við Bandarikin á
þessu stigi. Siðastl. föstudag
flutti Brésnjef allmikla ræðu i
Bakú, þar sem hann ræddi fyrst
um innanlandsmál en siðarrum
alþjóðamál og vék þá aðallega
aðmálum Miðausturlanda. Þótt
hann gagnrýndi samkomulagið
iCamp David, var það gert mun
hógværlegar en margir áttu von
á. Samkvæmt þýðingu APN
hljóðaði umræddur kafli ræð-
unnar á þessa leið:
„EITT af meginatriðum sem
ráða þarf til lykta, til að friður
megi rikja i heiminum, ásamt
alþjóðlegum stöðugleika, er að
fá fram réttláta friðarsamninga
i Miðausturlöndum. Astandið
þar er torvelt viðureignar og
stafar af þvi hætta, bæði fyrir
löndin i þessum heimshluta og
fyrir veröldina i heild sinni.
Astæðan fyrir þvi er hin þrá-
kelknislega höfnun Israels og
stuðningsmanna þess, á að taka
tillit til réttmætra réttinda og
hagsmuna Araba, og tilhneiging
Israels, hernaðarlega eða póli-
tiskt, en alla vega með valdi, að
þröngva Aröbum til að ganga að
kröfum sinum.
Siðasta sjónarspilið sem sett
hefur verið á svið i þessum efn-
um eru einangrunarviðræðurn-
ar við aðila i rikjum Araba, sem
eru viljug að láta að vilja
Israels. Tilgangurinn er auð-
sær: Aðsundra Arabarikjunum,
að etja þeim fram hverju gegn
Brésnjef
öðru og að stilla þeim hverju á
fætur öðru, einangruðum, upp
frammi fyrir þeim kröfum um
samkomulag, sem eru i þágu
árásaraðilans.
En sérhver tilraun sem gerð
er til að sniðganga frumdrög að
jákvæðu samkomulagi i löndun-
um fyrir botni Miðjarðarhafs,
hver sem reynir að litilsvirða
einhvern einstakan aðila og
réttmætar kröfur hans, eða
reynir að fórna hagsmunum
eins eða annars til að ná fram
imynduöu samkomulagi, þá
getur árangurinn aðeins orðið
tálmynd af samkomulagi.
Hvernig sem reynt er að dylja
uppgjoí annars aðilans og yfir-
gang hins undir einhverri
falskri blæju i einangrunarvið-
ræðunum, þá geta þær aðeins
áorkað þvi, að gera ástandið
fyrir botni Miðjarðarhafs enn
eldfimara.
Þetta kemur glöggt fram i
reynslunni af nýafstöðnum
bandarisk-israelsk-egypskum
viðræðum i Camp David. Við
höfum hér enn einar and-ara-
biskar viðræður, sem fóru fram
með öflugri þátttöku Wasning-
ton.
Núerugerðar tilraunir til aö
fá aðra aðila að Miðaustur-
landadeilunni til að samþykkja
grundvöll þessara viðræðna,
sem fóru fram á bak við þá og
beinast gegn hagsmunum
þeirra. I sannleika sagt, sú til-
raun verður ekki auðveld. Það
kemur daglega i ljós, að Araba-
rikin fordæma einangrunarvið-
ræðurnar i Camp David og vilja
halda sér sem lengst frá þeim.
Þessa skoðun þeirra er ekki
erfitt að skilja.
Margra ára reynsla hefur
sýnt það svo ekki verður um
villzt, að það er aðeins ein leið
til að fá fram varanlega lausn á
deilunni fyrir botni Miðjarðar-
hafs. Sú leið er, að Israel skili
öllum hernumdum svæðum
Araba, sem hernumin voru 1967,
að fyllilega verði virtur og
viðurkenndur réttur Palestinu-
araba, þar með talið réttur
þeirra til stofnunar sjálfstæös
rikis, og að tryggður verði ör-
uggur tilveruréttur allra rikja I
þessum heimshluta, þar með
talið auðvitað, tilveruréttur
Israels. Slikt viðtækt samkomu-
lag er aðeins mögulegt með
þátttöku allra viðkomandi
landa, þar á meðal Frelsis-
hreyfingar Palestinuaraba. Þvi
fyrr sem slik ráöstefna allra
þessara rikja fæst kölluð
saman, þvi fyrr verður Mið-
austurlandadeilan úr sögunni og
spennan fyrir botni Miðjarðar-
hafs þar með”.
Gromyko, Brésnjef og Kosygin, ásamt utanrikisráðherra
Perií, sem nýlega var i Moskvu.
AÐ dómi fréttaskýrenda fór
Brésnjef hér hóflega i sakirnar,
miðað við venjulegan rússnesk-
an málflutning. I öðrum köflum
ræðunnar,sem fjölluðu um
Bandaríkin, deildi hann ekki á
þau beint, heldur þau öfl þar,
sem vildu koma á nýju „köldu
stríði”. Hann taldi bilið milli
Bandarikjanna og Sovétrikj-
anna varðandi nýjan sáttmála
um kjarnorkuvopn vera orðið
svo li'tið, að auðvelt ætti að vera
að brúa það, ef vilji væri fyrir
hendi.
Sérstaka athygli vakti, að
Brésnjef minntist ekkert á Kina
að þessu sinni.
Þ.Þ.