Tíminn - 27.09.1978, Blaðsíða 10

10
Miövikudagur 27. september 1978
í fyrri hluta viðtals við Vilhjálm Hjálmarsson um
helstu viðfangsefni menntamálaráðuneytisins s.l.
fjögur ár var drepið á fjöimarga þætti svo sem
lagasetningar um skólamál framkvæmd grunn-
skólalaganna, kennslumál þroskaheftra, þróun
verkmenntunar og endurskoðun framhaldsskóla-
stigsins svo nokkuð sé nefnt. En frá mörgu er enn
ósagt og við látum Vilhjálmi Hjálmarssyni eftir,
hvar hann vill taka upp þráðinn að nýju:
íþróttastarfsemin
Þaö væri i sjálfu sér gaman aö
minnast á fjölmarga einstaka
þætti en spurning er hvaö rúm
leyfir. Viö skulum byrja á
iþróttunum.
iþróttastarfsemin heyrir undir
menntamálaráöuneytiö og marg-
vislegt samstarf er milli ráöu-
neytis og áhugafélaganna auk
þess sem mikil kennsla á sér
vitanlega stað beinlinis á vegum
skólanna. Mér finnst ástæöa til að
geta þess, að stofnuö hefur verið
sérstök iþróttadeild innan ráðu-
neytisins og deildarstjóri
skipaöur. Hafizt hefur verið
handa um undirbúning aö bygg-
ingu iþróttahúss og kennsluað-
stöðu viö Iþróttakennaraskölann
á Laugarvatni og til þess veitt fé á
fjárlögum. Þá tókst þaö i haust i
góöu samstarfi viö aöra skóla á
Laugarvatni aö gera Iþrótta-
kennaraskólanum fært að fjölga
nýnemum um ca. 50%. Þetta tel
ég mjög þýöingarmikið. Er hvort
tveggja aö fjöldi ágætra ung-
menna sækir um inntöku i' þennan
skóla og eftirspurn eftir fþrótta-
kennurum og leiöbeinendum er i
raun og veru miklu meiri en
framboðiö. Ég vil einnig geta
þess að geröar hafa verið nýjar
reglur um einingastæðir i' iþrótta-
húsum viö skóla og i skyldum
mannvirkjum. Er þar um aö
ræða verulega rýmkun frá fyrri
reglum til ótviræðs ávinnings
fyririþróttastarfsemina 1 landinu
og fyrir likamsrækt ungra sem
eldri.
Þaö hefur veriö ánægjulegt aö
fylgjast méö gerö Iþróttamann-
virkja viös vegar um landiö.
Mörgum þykir aö visu seint sækj-
ast. En oftast er lika byggt fyrir
framtiðina. Mér veröur sjálfsagt
minnisstæöast smiöi iþróttahúss
og sundhallar i Vestmannaeyj-
um. En rikisstjórnin ákvað aö
leyfa óvenjumiklar lántökur til aö
flýta þeim framkvæmdum vegna
erfiöleika sem uröu eftir gosiö.
Hvernig hafa viöskiptin viö
námsmenn veriö Vilhjálmur?
Þegar á allt er litið góö.ágæt!
Ég hef ekki undan neinu aö
kvarta.
Námsaöstoö.lög um þaö efni
voru til endurskoöunar á fyrri
hluta siöasta kjörtimabils. Sett
voru ný lög, sem fela i sér aukiö
aöhald, en hafa einnig reynzt fær
um aö tryggja afgreiöslu mála á
fyrirfram settum og ákveönum
timum. Fleiri njóta nú námslána
enáöur. Er þar um aö ræöa nem-
endur I verk- eða listnámi.
Aðhalds er þörf
Ekki eru allir aöilar ánægöir
meö þessa löggjöf eins og nærri
má geta,þar sem hún stefnir I aö-
haldsátt. Flestir munu þó sam-
mála um, aö aöhalds sé og hafi
veriö þörf. Nefni ég oftsem dæmi
upp á það aö áriö 1970 var á fjár-
lögum ætlað til námsaöstoðar, 75
milljónir króna. En 5 árum siðar
töldu fulltrúar námsmanna að
2600 milljónir þyrfti til aö viðun-
andi væri! Hér var bersýnilega
um fáránlega þenslu að ræða og
óhjákvæmilegt aö spyrna viö fót-
um. Enn i dag er heildarfjár-
hæðin til lánasjóðsins á fjárlögum
„aðeins” 1678 m. kr. En mér þyk-
ir liklegt aö óhjákvæmilegt sé að
bæta þar nokkru við ef halda á i
við vaxandi dýrtið og hækkandi
verð á erlendum gjaldeyri. Að
sjálfsögðu telja námsmenn lánin
of lág og hafa einnig sitthvaö viö
útlánareglur að athuga. Hafa þeir
barizt fyrir breytingum en ámál-
efnalegri hátt en stundum áöur.
En i megindráttum hefur þaö tek-
izt sem aö var stefnt aö auka að-
hald og tryggja fjármagn til
þeirra lána sem ákveðin eru á
hverjum tima eins og ég áðan
sagði.
Samstarf ráöuneytisins viö
námsmenn hefur aö minum dómi
veriö ágætt á flesta lund. Náms-
menn hafa aö sjálfsögöu sett
fram kröfur sinar og óskir, en
námsfólkið hefur jafnframt lagt
fram merkan skerf til margvis-
legra félags- og skipulagsstarfa
og gottsamstarf hefur tekizt meö
þvi og ráöuneytinu um ýmis atriöi
einsogt.d. atvinnumiðlun, náms-
kynningu, starfsfé samtaka
námsmanna, byggingu hjóna-
garöa og nú síöast um endur-
bætur á stúdentagörðunum
gömlu.
Málefni rlkisfjölmiölanna hafa
tekiö verulegan Qörkipp?
Rikisútvarpiö er ein af þeim
stofnunum, sem heyra undir
menntamálaráöuneytiö. A und-
anfórnum árum hefur tekizt aö
réttavið fjárhag Rikisútvarpsins,
sem var m jög bágur við stjórnar-
skiptin 1974. Hafizt hefur veriö
handa um byggingu útvarpshúss-
ins. Sjónvarpið hefur veriö litvætt
aö miklum hluta og hafnar á ný
framkvæmdir við dreifingu þess.
Rikisútvarpiö er stofnun allrar
þjóöarinnar og þaö varöar okkur
miklu hvernig þar er aö málum
staöiö. Gifurleg verkefni eru
framundan hjá þessari stofnun,
m.a. viö endurbyggingu lang-
bylgjukerfisaömaöurnúekki tali
um hugsanlega þátttöku I út-
varpsrekstri frá gervihnetti.
Rikisútvarpið fær meginhluta
tekna sinna meö afnotagjöldum
og svo auglýsingum. Óhjákvæmi-
legt er aö haga gjaldtöku i þes&u
tilviki meðbrýnustu þarfir i huga
og óviöunandi aö safna upp skuld- ,
um I miklum mæli hjá stofnun
eins og Islenzka rikisútvarpinu.
Húsnáeðismál
Hvað um húsnæöismál Is-
Vilhjálmur Hjálmarsson
skýrir frá viðfangsefnum
menntamálaráðuneytisins
sl. fjögur ár
Mun haf a
nóg fyrir
framan
hendurn-
ar á
næstunni
lenskra skóla og annarra
menntastofnana?
Skólahald sem og önnur starf-
semi margvfsleg sem undir
menntamálaráöuneytið heyrir,
þarfnast mikils húsnæöis og
margvislegrar starfsaöstööu. Um
langa hriö hefur veriö byggt mik-
ið af skólahúsnæði á Islandi. Er
þaðeölilegt, þar sem fyrir nokkr-
um áratugum voru I raun og veru
engir skólar til i þessu landi.
Si'öustu árin eru engin undan-
tekning aö þessu leyti. Viðs vegar
um land hefur veriö unniö aö
byggingu skólahúsa fyrir grunn-
skóla- og framhaldsskólastigiö.
Þessar byggingar flestar eru
kostaöar sameiginlega af riki og
sveitarfélögum. Byggingar-
hraðinn ræöst að verulegu leyti af
getu sveitarfélaganna.
Svo eru aðrar byggingar, sem
rikiö kostar eitt. Má þar nefna
byggingu menntaskólanna. A
þessu árabili hefur verið hafin
bygging menntaskóla á Austur-
landi en mörg ár eru siðan
ákveöiö var með lögum aö stofioa
þar menntaskóla, þótt ekki hafi
verið hafizt handa um fram-
kvæmdir fyrren nú. Mjögmiklar
byggingarframkvæmdir hafa átt
sér stað við fjölbrautaskólann i
Breiöholti. Hafin veröur bygging
nýrrar álmu viö Kennaraháskól-
ann eftir nærri 20 ára hlé og
margt fleira mætti nefiia af þessu
tagi. Ég hef t.d. áöur vikið að
byggingarframkvæmdum vegna
þroskaheftra.
Nú hefur veriö hafin bygging
Þjóöarbókhlöðu. Hún leysir úr
húsnæöisþörf Landsbókasafns og
Háskólabókasafns sem flytja
skuli i Þjóöarbókhlööuna og svo
Þjóöskjalasafnsins sem eftir
veröur i Safnahúsinu viö Hverfis-
götu. Undirbúin hefur veriö ný-
bygging viö hús Listasafns Is-
lands við Lækjargötu. Þaö verk
hefurþóekki hafizt vegna ágrein-
ings viö samstarfsnefnd um opin-
berar framkvæmdir og fjármála-
ráöuneytiö um tilhögun bygg-
ingarinnar. Listasafn Islands byr
viö mikil þrengsli eins og er itvi-
býli við Þjóöminjasafniö sem
einnig liöur við þaö aö fá ekki alla
sina byggingu til eigin nota. Ég
hef áöur nefnt útvarpshúsið en
Rikisútvarpiö býr og viö mikil
þrengsli, einkum starfsemi út-
varp^ins sem er i leiguhúsnæði en
sjónvarpið á sitt eigiö húsnæði.
Allar þessar byggingar eru mjög
þýðingarmiklar og siður en svo
nokkrar tildur byggingar, heldur
er ráöizt i þær af brýnni þörf.
Geta hlýtur svo að sjálfsögðu að
marka byggingarhraöann á
hverjum tima. Þar segir Alþingi
sitt orð.
Kaupin á Laugavegi 166
Þar sem viö ræöum um hús-
næöismál, Vilhjálmur. Húsnæöis-
mál menntamálaráöuneytisins
sjáifs hafa veriö ofarlega á
baugi?
Já, ég vil gjarnan minnast á
húsnæðismál ráöuneytisins

skortir, m.a. rými fyrir skjala-
safn og bókasafn, fundaaöstöðu
og mötuneyti og sumar skrif-
stofur deildarstjóranna t.d. eru
meö öllu óviðunandi fyrir smæðar
sakir.
Nú varð það aö ráöi aö kaupa
Laugaveg 166 fyrir menntamála-
ráðuneytið og skylda starfsemi.
Þetta hús þarfnast mikilla að-
gerða og var kaupverðið við það
miðað. Það var að minum dómi
mjög hagstætt. Mun ég gera
nánari grein fyrir þessu máli sér-
staklega. En ég vil geta þess hér,
að fýrirhugaö er að koma fýrir á
neöstu tveim hæöunum Rikisút-
gáfu námsbóka og fræðslu-
myndasafninu. Þessar stofnanir
hafa búið þröngt og vöxtur þeirra
óhjákvæmilegur. Æskilegt er aö
náin tengsl séu með þessaristarf-
semi og ráðuneytinu sjálfu eink-
um skólarannsóknadeild þess og
svo Kennaraháskólanum.
Á efri hæðunum þremur yröi
svo ráðuneytinu komið fyrir.
Hafa veriö gerðar frumtillögur
um tilhögun i þessu húsnæði og
virðist auðvelt að koma starfsem-
Gott samstarf tókst meöráöuneytinu og námsmönnum um fjölmörg atriöi, þar á meöal byggingu hjóna-
garöa.
SIÐARI HLUTI