Tíminn - 07.01.1979, Blaðsíða 25

Tíminn - 07.01.1979, Blaðsíða 25
Sunnudagur 7. janúar 1979 25 vinnudagur hans var venjulega 15-16 klukkustundir...” skrifar Medvedev. „Hannblanda&isér I nánast alla hluti, ekki aöeins utanrikisstefnu, i&na&armál, og landbúnaö, heldur einnig bók- menntir, myndlist, vlsindi, varnarmál, uppbyggingu, flokksmál, menntamál, geimferöir, verslun og öryggismál.” Þá skyndilega var hann orö- inn núll og nix — stöövaöur „eins og knapi á haröastökki, eða öUu frekar skriödreki á full- um hraöa.” „Samt”, segir Medvedev „var Krútsjoff of sterk persóna til aö hafast ekki aö I langan tlma. Smátt og smátt jafnaöi hann sig.” Fyrri félagar Krutsjoffs I framkvæmdanefndinni ákváöu fyrstað veita honum 1200rúblna eftirlaun (1.260.000 kr.) á mán- uöi og aöseturstaöinn, sem Stal- in haföi áöur búið I. En þegar Bresnjef talaöi viö forvera sinn og baö hann um aö llta viö I aðalstöövum flokksins til aö ræöa þessa ákvöröun, neitaöi Krutsjoff. Hann „var enn mjög úr jafnvægiogvUdi ekki tala viö neinn nýju leiötoganna,” segir I frásögn Medvedevs. Afleiöingin varö sú aö fyrri ákvöröun var breytt. Krutsjoff fékk Iburöarminna hús, 20 mll- um fyrir vestan höfuöborgina og 400 rúblur í eftirlaun á mánuöi. „Þaö er svipaö og forstjóri meöal verksmiöju eöa for- stöðumaöur rannsóknarstofu hefur I laun I Sovét,” segir Medvedev. Krutsjoff haföi lika aögang aö sjúkrahúsi Kremlar, sérstökum fæöubirgöum, og Ibúö I gömlu Ibúöahverfi I Moskvu. Þótt heimili Krutsjoffs væri nú fábreyttara en áöur, fylgdi því mikiðland, sem kom sér vel þvl aöaltómstundastarf hans var garðyrkja. Hann fór í langar gönguferöir um nágrenniö og kom oft viö I sumarleyfisstaö i nágrenninu þar sem hann ræddi oft tfmun- um saman viö sumarleyfisgesti. styrjöldinni undir þvl yfirskini aö þær kynnu aö hafa samvinnu við innrásarheri Hitlers. Slöar sölsaöi hann undir sig persónu- lega mikil verömæti I hinu sigr- aöa Þýskalandi. En þrátt fyrir þetta var Serov hollur Krutsjoff. Hann haföi stutt hann I mikilvægum átök- um viö volduga andstæöinga I framkvæmdanefndinni 1957. „Meö Serov á sfnum staö heföi veldi Krutsjoffs veriö óhaggan- legt,” segir I ritgeröinni. „En hann... fór aö ráöi annarra úr framkvæmdanefndinni og setti ...Shelepin I stað Serovs, og I ljós kom að hann dreymdi um aö taka sæti Krutsjoffs.” Brésnjef vék Shelepin úr fram- kvæmdanefndinni áriö 1975. Sem sá maöur er ijóstraö haföi upp um fjöldakúgun Stalihs 1956, „fylgdist Krutsjoff meö samúö meö fyrstu merkj- um sovésku andófshreyfingar- innar, sem i upphafi þróaöist sem mótmæli gegn endurreisn Stalihs til vegs og viröingar aö hluta ogsem hófst eftir aö hann sjálfur haföi veriö settur af,” aö þvi er segir hjá Medvedev. Krutsjoff „lét vanþóknunar- orö falla um réttarhöldin illræmdu 1966 yfir Andrei Sinyavski og Yuri Daníel, rit- höfundunum tveim, sem voru dæmdir I þrælkunarbúöir eftir aö verk þeirra höföu veriö gefin út erlendis. Medvedev segir Krutsjoff hafa haft „mikla vanþóknun á Ihlutun Sovét- manna I mál Tékkóslóvakiu. „Þetta heföi mátt gera á annan hátt,” sagöi hann. „Ihlutunin var mikil mistök.” Þegar Krutsjoff var minntur á eigin ihlutun i Ungverjalandi 1956, varð hann óþolinmóöur og „hélt þvi fram aö I Ung- verjalandi heföi málum veriö háttaö á annan veg. Ungverjar he©u verið óvinir Sovétmanna I styrjöldinni og sovéskar hersveitir heföu veriö I landinu. „Auk þess,” hefur Medvedev eftir Krutsjoff, „vildu þeir I að falli Nina og Nikita Krutsjoff. í einni ferö sinni tók hann eftir illa hirtum akri á rlkisbúgaröi. Hann kallaði til sln yfirmanninn og tók aö skamma hann. Mann- inum brá I fyrstu, en var svo fljótur aö svara fyrir sig og sagöi aö Krutsjoff væri ekki lengur höfuö stjórnarinnar og ætti ekkert meö aö blanda sér I málefni annars fólks. „Kruts- joff var lengi aö ná sér eftir þetta atvik”. Hann var reiöur Alexander Shelepin, fyrrum yfirmanni KGB og áhrifamiklum em- bættismanni I flokknum, sem var útnefndur fullgildur meölimur framkvæmdanefnd- arinnar mánuöi eftir aö hann sjálfur var settur af. Hækkun Shelepins I tign var talin laun fyrir aö hafa stutt þá, sem gerðu samsærið gegn Krutsjoff meö öryggissveitum. Krutsjoff áleit aö samsæriö heföi aldrei tekist ef hann heföi ekki visaö Ivani Serov úr stööu sinni hjá KGB 1958. Serov hafði veriðstuöningsmaður Stallns og bar ábyrgö á þvl aö heilar þjóðir voru hraktar úr suöurhluta Sovétrikjanna í slöari heims- Ungverjalandi taka völdin af kommúnistum, en I Tékkóslóvakiu voru kommún- istar öruggir um völdin.” Krutsjoff horföist aldrei I augu viö þaö vandamál aö umboö kommúnistaflokks til aö stjórna landi þyrfti endumýjaö sam- þykki þjóðarvilja. Krutsjoff „talaöi með samúö um háskólamanninn Andrei Sakharov og rifjaöi upp fur.di þeirra og lét I ljósi iörun vegna deilunnar viö hann 1964” vegna stuðnings Krútsjoffs viö visinda- og glæframanninn Trofim Lysenko. Sakhorov er kjarneðlisfræöingur sem siöar fékk friöarverðlaun Nóbels fyrir að verja borgararéttindi I Sovétrlkjunum, en hann er nú leiðtogi andófsmanna i' Sovét. Leiötoginn frá Kreml samdi eftir fall sitt friö viö marga listamenn og rithiXunda, sem höföu veriö fórnardýr menn- ingarumbóta hans á árunum 1962-63. Hann sakaði hug- my ndafræðinginn Leonid Hyichev um aö hafa snúið sér gegn óheföbundnum listamönn- um, og reyndi að bæta fyrir a etn arum sættist Krutsjoff viö marga listamenn og rithöfunda, sem áöur höföu orðiöfyrir baröinu á umbótastefnu hans. méöganir slnar gegn verkum þeir ra meö þvl aö biöja ættingja sina aö bjóöa þeim til dvalar- staöar sfns. Krutsjoffhrærðist mjög þegar myndhöggvarinn Ernest Neizvetny sendi honum eintak af Glæp og reísingu Dostoy- evskys aö gjöf. Krutsjoff haföi einu sinni kallaö verk hans „velgjulega samsuöu”. Sergei sonur Krutsjoffs fól slöar Neiz- vetny aö gera minnisvaröa, sem nú er á gröf hins látna þjóðarleiðtoga I Novodyevitchy kirkjugaröinum I Moskvu. Fjölskyldu Krútsjoff var bruöiö þegar hann „tók upp á aö hlusta á útsendingar erlendra útvarpsstööva á rússnesku,” aö sögn Medvedevs. „Nær hvert kvöld hlustaöi hann á Voice of America, BBC, og Deutsche Welle. Af þessum útsendingum fræddist hann um marga at- buröi bæöi í Sovét og erlendis, og ræddi þau mál viö ættingja slna.” Þótt Krutsjoff yröi umburöar- lyndari eftir aö hann var setstur I helgan stein geröist hann aldrei „forsvarsmaður fjöl- hyggju í stjórnmálum og menn- ingu,” segir I bók Medvedevs. Hann sá aldrei eftir aö hafa leyft t.d. útgáfu bókarinnar Dagur I llfi Ivans Denisovitsj, sögu Alexanders Solzhenitsyns um lifið I fangabúöum Stalins. En hann varö fyrir vonbrigöum þegar hann las handrit Solzhen- itsyns aö Innsta hringnum, sem var enn haröoröari. Medvedev varpar ekki nýju ljósi á þaö hvernig endurminn- ingar Krutsjoffs á segulböndum komust til Vesturlanda. Hann staðfestir aö útgáfa þeirra hafi komiö Krutsjoff á óvart eins og þeim sem steyptu honum. Svo sem fram hefur komiö varö útgáfa endurminninganna tíl þess aö til stormasams fund- ar kom meö Krutsjoff og Arvid Pelshe, úr framkvæmdanefnd- inni. Endirinn varö sá aö Krúts- joff sendi frá sér vandlega orö- aða yfirlýsingu þar sem hann lætur i ljósi hneykslun á birtingu endurminninganna án þess þó að neita aö vera höfundur þeirra. En þó kom til enn átakameiri fundar meö Andrei Kirilenko, sem nú er næsti maöur viö Brésnjef. Krutsjoff haföi stutt Kirilenko til mikilvægra embætta innan flokksins og sem fulltrúa I fram- kvæmdanefndinni. „Og nú var þaö enginn annar en Kirilenko sem heilsaöi Krutsjoff sérlega ill kv it tnislega segir Medvedev um atburöinn. „Þú ert enn of vel settur,” segir Medvedev aö Kirilenko hafi sagt viö Krutsjoff. „Jæja”, á þjóðarleiötoginn fyrrverandi aö hafa svaraö, „þiö getiö tekiö húsiömitt ogllfeyrinnminn. Ég get gengið milli landa minna og betlað, og þeir munu áreiöan- lega láta eitthvaö af hendi rakna. En þeir gefa þér ekki neitt ef þú veröur einhvern tfma ölmusumaður.” Daginn eftir þennan fund þeirra fékk Krutsjoff hjarta- áfall, ogárisiðar, 11. september 1971, dó hann. Enginn leiötogi flokksins eöa stjórnarinnar var viö jaröarförina tveim dögum slðar. Afsalsbréf innfærö 23/10-27/10 — 1978: Erla G. Guöbjarnad. og Guöm. B. Guöbjarnason selja Fridu Peter- sen hl. I Lindargötu 20. Jón Tynes selur Báröi Jóhannes- syni hl. i Flókagötu 58. Vilhjálmur Hjörleifsson selur Gunnari Ólafss. húseignina Eikjuvog 13. G.unnar B. Jónsson selur Guörlöi Jónsd hl. I Hofsvallag. 57. Dýrfinna Tómasd. selur Siguröi Hafstaö hl. I Skeggjagötu 2. Magnús Ólafsson selur Róbert Siguröss. hl. I Dragavegi 4. Asgeir Agústsson selur Þóri Agnarssyni hl. I Leirubakka 6. EHsabet J. Guömundsd. selur Erni Isebarn húseignina Kambs- veg 16. Þórunn Jónsdóttir selur Eddu Einarsd. hl. I Hraunbæ 166. Nanna Finnbogad. og Þórir Sig- geirsson selur Eyjólfi Þorkels- syni hl. I Arahólum 6. Ólafur J. ólafsson selur Asdlsi Asbergsd. hl. I Tómasarhaga 19. Hrefna S. ólafsdóttir o.fl. selja Asrúnu Hauksd. húseignina Bergstaöastræti 21B. Einar Jónsson selur Guömundi Hallgrimss. hl. I Úthlið 7. Erla Tryggvadóttir selur Arndisi Erlu og Katrlnu Pétursd. hl. I Smáragötu 8. Halldóra Lárusdóttir selur Haf- liöa Kristinss. hl. I Sogavegi 116. Dalsel s.f. selur Jónasi Þór Steinarss. raöhúsiö Dalsel 14. Jón ól. Svansson selur Ingibjörgu Þóröard. hl. i Huldulandi 1. Globus h.f. selur Rauöará h.f. hl. I Lágmúla 5. Guörlöur Jónsdóttir selur Birgi Jónssyni hl. I Hofsvallag. 57. Asdls Asbergsd. selur Alfheiöi Ingad. og Sigurmar Albertsss. hl I Tómasarh . 19. Reynir Eggertsson selur Halldóri Guðjónss. hl. I Safamýri 50. Hilmar Jónsson selur Gunnari Huseby hl. I Karlagötu 6. Sesselja Glslad. selur Helgu Jó- hannsson hl. I Eyjabakka 9. Pétur Sigurjónsson selur Onnu Maríu Pjetursd. hl. I Bergsstaöa- stræti 50. Rósa Hilmarsd. og Orn Karlsson selja Svanhviti Hermannsdóttur og Sveini Sigursveinss. hl. I Jörfabakka 30. Sigrún Guömundsd. selur Aslaugu Bergsteinsd. hl. i Hraun- bæ 152. Friörik Sigurbjörnss. og Helga Torfad. selja Geir Agústssyni hl. I Goöheimum 22. Kristín Jóhannesd. selur Magneu Albertsd. og Albert Birgiss. hl. I Miklubraut 72. Þorberg ólafsson selur Gisla Kol- beins hl. I Dvergabakka 34. Margrét Guömundsd. selur Þor- grimi Einarss. hl. I Nýlendug. 15A. Lauritz Jörgensen selur Steinu Guömundsd. hl. I Vesturbergi 6. Breiöholt h.f. selur Kristjáni Pálssyni hl. I Krummahólum 6. Jón G. Nikulásson selur Pétri Rafnssyni o.fl. hl. i Vlðimel 25. Borgarsjóður Rvlkur selur Hjör- disi Jónsd. hl. I Hólmgarði 16. Kolbeinn Finnsson selur Axel Clausen hl. I Hraunbæ 74. Eygló Thorarensen og Jón H. Runólfsson selja Sigrúnu Hannesd. hl. i Hjarðarhaga 54. Sveinn Björnsson selur Gunnari A. Þorlákssyni húseignina Fram- nesveg 22. Siguröur S. Wiium selur Mariu Kr. Einarsd. og Gesti Pálss. hús- eignina Rauöageröi 46. Birgir Halldórsson o.fl. selja Har- aldi Pálssyni fasteignina Vitastig 15. 86-300 Auglýsið í Tímanum

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.